Bilgisayar Uygulamaları PSİ105 Yrd.Doç.Dr. Serdar YILMAZ Kaynak: Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Bilgisayar Kursu Ders Notları, Kasım 2007 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Başlat Düğmesi Bilgisayarınızı kapatma ve yeniden başlatmada, WindowsXP de gezinmede ve hemen bütün islerinizde Başlat düğmesini kullanırsınız. Başlat menüsü Windows un temel menüsüdür. Başlat menüsünü kullanarak programlarınızı, belgelerinizi açabilir, bilgisayarınızın ayarlarını değiştirebilir, yardım alabilirsiniz. Başlat menüsünün bazı komutlarında alt menülerin olduğunu gösteren, sağa doğru bir ok işareti vardır. Fare işaretçinizi bu komutlardan birinin üzerine getirdiğinizde hemen yanında bir menü daha açılacaktır. Karşınıza gelen menüde açmak istediğiniz bölümün üzerine farenin işaretçisi ile gelip bir kere tıklayın. 13
Görev Çubuğu Ekranın alt kısmı boyunca uzanan ve başlat düğmesini de içeren masaüstündeki çubuğa Görev Çubuğu denir. Bilgisayarda çalışmakta olan programları temsil eden düğmeler bu çubukta görünür. Çalışmaya başladığınızda, görev çubuğunda başka öğeler görebilirsiniz. Bu öğeler, masaüstünde o anda açık olan pencere adlarını gösterir. Görev çubuğunun sağındaki simgeler ise o andaki saati, klavye dilini, hoparlör ayarını ve hızlı başlatılması gereken programları gösterir. Görev Çubuğunu Gizleme: Görev çubuğunda boş bir yere sağ tıklayın, özellikleri seçin. Açılan pencerede Görev çubuğunu otomatik olarak gizle işaretleyin. 14
Pencereleri Basamakla 15
Pencereleri Yatay/Dikey Döşe 16
17
Geri Dönüşüm Kutusu Windows ta silinen dosyalar tekrar kurtarılmak istenebilir düşüncesiyle Geri Dönüşüm Kutusu na gönderilir. Geri dönüşüm kutusu boşaltılmadıkça silinen dosyaların veya klasörlerin kurtarılma şansı vardır. 18
Geri Dönüşüm Kutusu simgesi çift tıklandığında geri dönüşüm kutusunda bekleyen dosyalar ve klasörleri gösteren bir pencere açılır. Geri dönüşüm kutusu da belli bir kapasitesi vardır ve zaman zaman boşaltılması gerekebilir. Bunun içinde; Dosya menüsünden Geri Dönüşüm Kutusunu Boşalt seçilir. 19
Silineni Geri Alma Silinen ortamda Fare Sağ tık Geri dönüşüm kutusunda dosyaya fare sağ tık Geri Dönüşüm Kutusu Özellikleri Ayarlama 20
Pencere Yönetimi Windows XP ekranında yer alan dikdörtgen çerçeveli öğelere pencere denir. Her bir program, klasör ya da dosya pencereler içinde açılır. Bir pencere açıldığında, görev çubuğunda o pencerenin adının yazılı olduğu bir düğme belirir ve pencere kapanıncaya kadar düğme orada görülür. Açık olan ve üzerinde çalıştığınız pencereye aktif pencere denir. Pencereler büyütülüp küçültülebilir, ekranı kaplayabilir, simge durumuna küçültülebilir, eski boyutuna getirilebilir. masaüstünün herhangi bir bölümüne sürüklenebilir. 21
22
Dosya ve Klasör Yönetimi 23
Hafıza Birimi Biçimleme Yeni Klasör Oluşturma Bilgisayarınızın içini evrak dolabınız gibi düşünebilirsiniz. Nasıl ki bir evrak dolabında klasörler ve onların içinde dosyalar var, çalıştığınız bilgisayarda da benzer bir düzen mevcuttur. Olmasını istediğiniz bölüme klasörü açar, ilgili dosyaları da bu klasöre yerleştirirsiniz. 24
Seçme Bir dosya seçme: Açtığınız penceredeki bir elemanı seçmek için fare ile üzerinde işlem yapacağınız elemanı tıklayın. Açtığınız pencerede başka bir elemanı seçecekseniz ok tuşlarıyla hareket ederek o elemanı seçebilirsiniz. 25
Seçme Tüm dosyaları seçme: 1. pencere içindeyken Düzen Tümünü Seç 2. Ctrl+A tuşuna basmaktır. 3. Seçilecek ilk elemanı seçip, Shift+End veya Shift+fareye tıklamaktır. Seçme Karışık dosya seçme: Bu durumda parmağınız Ctrl tuşuna basiliyken fare ile seçeceğiniz elemanların üzerine basınız. 26
Kısayol Oluşturma Sıkça kullandığınız bir dosyayı, klasörü veya programı masaüstünde kısayol olarak görmek isteyebilirsiniz. Kısayol, size çalışmak istediğiniz dosya, klasör ve benzerlerini çabuk bulmanızı sağlayacaktır. Bilgisayarımdaki bir öğenin kısayolunu oluşturmak için; 27
Bir klasördeki bir dosyanın kısayolunu oluşturmak için; Bir klasörde bir kısayol oluşturmak için; 28
Bir klasörde bir kısayol oluşturmak için; Kısayolu Silmek Bir kısayolu silmek içinse, fare ile tut Geri Dönüşüm Kutusuna sürükle kısayolu seç Sağ Fare Sil Böylece orijinal öğe depolandığı yerde kalacak yalnızca kısayolu silinecektir. 29
Dosya Arama 30
31
Dosya Arama Arama işlemi sırasında *,? gibi joker karakterleri kullanabiliriz. * bu joker karakterler Ne olursa olsun anlamındadır. Fakat farklı şekillerde kullanılır. * karakteri, sınırsız karakter ne olursa olsun anlamındadır.? karakteri ise tek bir karakterin yerinde ne olursa olsun anlamındadır. Dosya Arama Joker karakterlerin nasıl kullanılacağına ilişkin örnekler aşağıda verilmiştir. *.exe : Uzantısı exe olan tüm dosyalar. (Dosya adı ne olursa olsun) E*.* : Dosya adı E ile başlayan tüm dosyalar. (Uzantısı ve E den sonrası ne olursa olsun) *.* : Tüm dosyalar (Adı ve uzantısı ne olursa olsun.) 32
Dosya Arama????.doc : 4 harfli uzantısı doc olan dosyalar?e???.* : 5 harfli ve 2. Harfi E olan tüm dosyalar (Uzantısı ne olursa olsun) Tez* Dosya isminin başı tez olan tüm belgeler Dosya Arama *Tez.doc Dosya isminin sonu tez olan ve uzantısı doc olan belgeler *Tez*.d?t Dosya isminin herhangi bir yerinde tez sözcüğü olan, toplam üç karakter dosya uzantısı olan ancak uzantının ortadaki harfi belli olamayan ancak başı d ve sonu t şeklinde bir uzantıya sahip belgeler 33
Masaüstü Kavramı Windows açıkken başka pencereler açılmadan gözüken her şeye Masaüstü diyebiliriz. Masaüstünde çeşitli simgeler (ikonlar) görülmektedir. Bu simgelerin sayısı ve türleri her bilgisayarda farklı olabilir. Masaüstü Kavramı Buraya klasör ve dosyalar oluşturmak her zaman için mümkündür. Masaüstüne değişik renkler ve resimler konarak daha güzel fonlar oluşturulabilir. 34
Masaüstü Kavramı 35
Masaüstü Kavramı Bilgisayarım Penceresi Bilgisayarım penceresinde 4 ana bölüm vardır. Bu dört bölümden üçü bilgisayardaki disk alanları ile ilgili bölümlerdir. Dördüncüsü ise bilgisayarda çeşitli işlemler ve ayarlar yapmak için kullanılan denetim masasıdır. 36
Bilgisayarım Penceresi Ayrıca eğer bir bilgisayarın sabit diski (harddiski) parçalara ayrılabilir. Bu durumda harddisk sayısı değişecektir. Parçalara ayrılma durumunda harf sırası kayacaktır. Genelde A harfi Floppy diski C harfi harddiski, D harfi CD yi temsil eder. 37
Bilgisayarım Özellikleri 38
Bilgisayarım Özellikleri 39
Harddisk Özellikleri Harddisk Özellikleri 40
Harddisk Özellikleri Çalıştır 41
Yardım Yardım 42
Sık Kullandığınız Belgelerle Çalışma Başlat menüsü özellikleri ayarlama 43
Başlat menüsü özellikleri ayarlama Başlat menüsü özellikleri ayarlama 44
Dosyalama İşlemleri Dosya Nedir? Bilgisayarda her türlü veri dosyalar aracılığı ile saklanır. Dosyalar, hem bir programın parçaları olduğu gibi, hem de kullanıcıların yaptığı çeşitli çalışmaları saklamakta kullanılabilir. 45
Dosya Nedir? Windows da dosyalar; dosya_adı.uzantısı şeklinde isimlendirilirler. dosya_adı dosyayı oluşturan kişi tarafından diğer dosyalardan ayrılması için verilmiş isimdir..uzantısı o dosyanın hangi dosya ailesine ait olduğunu belirten özelliğidir. " Örneğin;.exe.com.bat Doğrudan çalıştırılabilir (uygulama) dosyalardır. autoexec.bat, command.com, notepad.exe.docx.doc.dot Microsoft Word xlsx.xls.xlt Microsoft Excel Dosya Uzantısı 46
Dosya Uzantısı pptx.ppt.pps.pot Microsoft Powerpoint.mdb.adp.mda.mde.ade Microsoft Access.pst Microsoft Outlook.jpg.jpeg.gif.bmp.tiff... Resim dosyaları.xhtml.htm.html.asp.php Web sayfaları Klasör Nedir? Bilgisayar pek çok dosya ile çalışılır ve bu dosyaların düzenli olarak saklanması aranan bir dosyanın bulunması için önem kazanır. Klasörler, dosyaların düzenli olarak saklanması için sanal bölümler oluşturur. Bu sayede bilgisayarda düzeni sağlar. 47
Dosya Kesme, Kopyalama ve Yapıştırma İşlemleri Windows ta bir işin çoğu zaman birden çok yolu vardır. Bunun bir örneği de kesme, kopyalama ve yapıştırma işlemleridir. Dosya Kesme, Kopyalama ve Yapıştırma İşlemleri Bir dosyayı bir yerden keserek veya kopyalayarak istenen başka yere yapıştırmak gerektiğinde yapılacak olan bütün işlemler Clipboard dediğimiz RAM belleğin bir kısmı olan tampon (geçici) bir hafıza alanında yapılır. 48
Dosya Kesme, Kopyalama ve Yapıştırma İşlemleri Sözgelimi biz bir dosyayı kestiğimizde bu dosya Clipboard a atılır ve yapıştırılmak istenen yere yapıştırılırken de gene buradan yapıştırılma işlem yapılır. Dosya yada Klasör Kopyalama ve Yapıştırma Dosya ve klasörleri aynı ortama ya da başka ortamlara kopyalamak gerekebilir. Kopyalama işlemiyle mevcut dosya veya klasörler istenen ortamda çoğaltılmış olur. Öncelikle açtığınız pencerede kopyalamak istediğiniz elemanlar seçilir. 49
Kopyala - Yapıştır (1) Düzen Sağ Fare Kopyala komutu seçilir Kopyalanacak yer açılır. Düzen Sağ Fare Yapıştır komutu seçilir Kopyala - Yapıştır (2) Araç çubuğundan simgesi tıklanır. Kopyalanacak yer açılır. Araç çubuğundan simgesi tıklanır. 50
Kopyala - Yapıştır (3) Ctrl (Control) ve C (Copy) tuşlarına aynı anda basılır (Ctrl+C) Kopyalanacak yer açılır. Ctrl ve V tuşlarına aynı anda basılır (Ctrl+V) 51
Kopyala - Yapıştır (4) Düzen Kopyala tıklanır Taşınacağı yer açılır Düzen Yapıştır tıklanır Kopyala - Yapıştır (5) Düzen Klasöre Kopyala... tıklanır Taşınacağı yer belirlenir ve Taşı tıklanır 52
Dosya yada Klasör Kesme ve Yapıştırma Dosya ve klasörleri başka bir ortama ya da başka ortamlara taşımak gerekebilir. Kes-Yapıştır işlemiyle mevcut dosya veya klasörler istenen ortamda taşınmış olur. Öncelikle açtığınız pencerede taşımak istediğiniz elemanlar seçilir. Kes - Yapıştır (1) Sağ Fare Kes komutu seçilir Taşınacağı yer açılır. Sağ Fare Yapıştır komutu seçilir 53
Kes - Yapıştır (2) Araç çubuğundan simgesi tıklanır. Taşınacağı yer açılır. Araç çubuğundan simgesi tıklanır. Kes - Yapıştır (3) Ctrl (Control) ve X (Cut) tuşlarına aynı anda basılır (Ctrl+X) Taşınacağı yer açılır Ctrl ve V tuşlarına aynı anda basılır (Ctrl+V) 54
Kes - Yapıştır (4) Düzen Kes tıklanır Taşınacağı yer açılır Düzen Yapıştır tıklanır Kes - Yapıştır (5) Düzen Klasöre Taşı... tıklanır Taşınacağı yer belirlenir ve Taşı tıklanır 55
Dosya Silme Yöntemleri Windows ta dosya silmek için birçok yöntem kullanılabilir. Bu yöntemler dosya veya klasörleri Geri dönüşüm kutusu adı veren ve klasör yapısına sahip bir yere aktarırlar. Dosya Silme Yöntemleri İstenirse dosya ve klasörler buraya getirilmeden de silinebilirler. Tabii bu durumda dosyaları, gerektiğinde geri kurtarmak söz konusu olmamaktadır. 56
Dosya Silme Yöntemleri 1. Sol fare - Seç Klavye - Delete 2. Sağ fare Sil 3. Sol fare - Seç Araç Çubuğu Sil 4. Sol fare Seç Dosya Sil 5. Sol fare ile tutup sürükleyerek Çöp kutusu üzerine bırakmak Dosya Silme Yöntemleri 57