www.pwc.com/tr Daha Etkin İşletme Sermayesi Yönetimi
İçerik 1. İşletme sermayesinde etkin yönetim 2. Etkin envanter yönetiminin işletme sermayesine katkısı 2
İşletme sermayesinde etkin yönetim 3
İşletme sermayesinde etkin yönetim Çeşitli işletme sermayesi pozisyonları arasındaki etkileşimler ve ana etkenleri OPERASYONEL DÖNGÜ Sipariş Malların gelmesi Malların satışı Faturanın kesilmesi Tahsilat Envanter dönemi Tahsilat dönemi Fatura tahakkuku Faturanın gelmesi Ödeme dönemi Tedarikçiye ödeme Yönetilebilir Atıl zaman TEDARİK DÖNGÜSÜ NAKİT DÖNGÜSÜ 4
İşletme sermayesinde etkin yönetim İşletme sermayesi kullanan ve yaratan şirket örnekleri Perakende Zinciri Bilgisayar Üreticisi Stok tutma süresi (60 gün) Stok tutma süresi (6 gün) Tahsilat Süreci (kredi kartı ödemesi) (5 gün) Tahsilat Süreci (33 gün) Tedarik Süreci (44 gün) Kullanılan İşletme Sermayesi (21 gün) Tedarik Süreci (55 gün) Yaratılan İşletme Sermayesi (-16 gün) İşletme Sermayesi ihtiyacı olan şirket Zayıf bilanço İşletme Sermayesi yaratan şirket Güçlü Bilanço 5
İşletme sermayesinde etkin yönetim İşletme sermayesinde etkin yönetim İşletme Sermayesi Hızlı alacak tahsili Uzun vadeli borçlanma Optimum envanter seviyesi ile gerçekleştirilir. Ticari Alacaklar Operasyonel Göstergeler Kredi kontrol prosedürü Fatura kalitesi Çözülmemiş ihtilaflar Etkileyen Unsurlar Müşteri limitleri Müşteri ödeme vadeleri Faturalama Tahsilat süreci Finansal Göstergeler Alacak tahsil devir hızı Yaşlandırma Şüpheli alacaklar Ticari Borçlar Operasyonel Göstergeler Aktif tedarikçi sayısı Mükerrer ödemeler Onay süreleri Etkileyen Unsurlar Tedarikçi ödeme koşulları İndirimler/iskontolar Satınalma süreci Ödeme süreci Finansal Göstergeler Borç ödeme devir hızı Nakit ödeme indirimleri Gecikme cezası Operasyonel Göstergeler Etkileyen Unsurlar Finansal Göstergeler Envanter İkmal süreleri Envanter kapsamı Hurda envanterler Satış/üretim planlama Sevkiyat planlama Envanter yenileme süresi Depo yönetimi Envanter devir hızı Envanter yaşlandırma 6
İşletme sermayesinde etkin yönetim İşletme sermayesinin etkinliğini sağlayan üç temel süreç Siparişten Nakde Etkileyen Faktörler Sipariş Kredi Kontrolü Faturalama Ticari Alacak Kaydı Tahsilat Müşteri limitleri Müşteri ödeme vadeleri Faturalama Tahsilat süreci Satın almadan Ödemeye Tedarikçi Seçimi; Sözleşme Yönetimi Sipariş Tedarikçi Performansını Değerlendirme Fatura Kaydı Ödeme Tedarikçi ödeme koşulları İndirimler/ İskontolar Satın alma süreci Ödeme süreci Satış Tahmininden Sevkiyata Ürün Geliştirme Satış Tahmini Stok Yönetimi Üretim Planlama Sevkiyat ve Müşteri Hizmetleri Satış/üretim planlama Sevkiyat planlama Stok yenileme süresi Depo yönetimi 7
İşletme sermayesinde etkin yönetim Sektörlere genel bakış 2007 2008 2009 2010 Ambalaj 26% 27 % 25% 22% Sanayi 28% 31 % 33% 28% Perakende 3% 3% 3% 5% Tüketici malları 27 % 27 % 26% 26% Otomotiv 1 6% 22% 25% 22% Kimya 21 % 26% 1 9% 1 4% İnşaat 27 % 25% 24% 25% Tekstil 38% 35% 35% 32% ORTALAMA 23% 25% 24% 22% İşletme Sermayesi Oranları (ISO) Türkiye de işletme sermayesi yönetimi araştırmasında, halka açık şirketlerin 2007-2010 yıllarındaki mali tabloları dikkate alınmıştır. Mali verileri incelenen 137 şirketin sektör bazında işletme sermayesi oranlarının ortalaması bulunmaktadır. Sektör bazında, işletme sermaye oranı %25 ın altında bulunan ve tarafımızca iyi performans gösterdiği düşünülen 41 şirketin finansal verileri detaylı olarak incelenmiştir. 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 2007 2008 2009 2010 Ambalaj Sanayi Perakende Tüketim malları Otomotiv Kimya İnşaat Tekstil Ortalama 8
Etkin envanter yönetimi Etkin işletme sermayesi yönetimi 9
Gün sayısı Gün sayısı İşletme sermayesinde etkin yönetim Tüketici Malları & Perakende sektörlerinde envanter yönetimi işletme sermayesi oranında büyük önem taşır Tüketici Malları Sektörü Perakende Sektörü 120 30% 110 29% 100 28% 90 27% 80 26% 70 25% 60 24% 50 23% 2007 2008 Yıl 2009 2010 110 10% 100 9% 8% 90 7% 80 6% 5% 70 4% 60 3% 2% 50 1% 40 0% 2007 2008 Yıl 2009 2010 *BÖDH ***ATDH **EDH ****İSO *BÖDH ***ATDH **EDH ****İSO 10
İşletme sermayesi / Satış Oranı (ISO) İyi envanter yönetimi ile işletme sermayesinde önemli azalma sağlanabilir Tüketici Malları Sektörü Alt Grubu 2010 38% 36% Bütün Şirketler (35 Şirket) Sadece Karlı Olanlar ve Outlier Olmayanlar (23 Şirket) 34% 32% 30% 28% 26% 24% 22% Karlılıkta %5.38 ~ (2.83% 7.8%) Yıl Faaliyet Karı/Satış Faaliyet Karı/Satış 2010 3.44% 8.42% Finans fırsat Finans fırsat Yıl maliyeti/faaliyet karı maliyeti/faaliyet karı 2010 5.38% 2.83% Finans fırsat Finans fırsat Yıl maliyeti/satış maliyeti/satış 2010 0.21% 0.18% 20% 40 60 80 100 120 140 160 Envanter Seviyesi (%) 11
Hizmet seviyesi Envanter Değeri ($) İşletme sermayesinde etkin yönetim Neden stok tutarız? 100% 1000.00 900.00 80% 800.00 700.00 60% 600.00 500.00 40% 400.00 300.00 20% 200.00 0% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Satışın stokla karşılanabilme süresi Hafta 100.00 0.00 0% 20% 40% 60% 80% 100% Hizmet seviyesi 12
Malzemelerin temininde kullanılan farklı kanallar, stoklara farklı etkilerde bulunabilir Direk Depo Cross Dock Tedarik Süresi Tedarikçi Mağaza Flowthrough Üretim Tedarik Süresi Ana Depo 13
Müşteri Hizmet Seviyesi Tedarik yöntemi ve süresi stoklanması gereken envanter miktarını etkiler Tedarik Süresi Envanter Talep Beklenti dışı talep Tahmin edilen talep Tedarik Süresi Envanter Talep Beklenti dışı talep Tahmin edilen talep 14
Müşteri Hizmet Seviyesi Belirsizlik nedeniyle şirketler ihtiyaclarından çok stok tutmak zorunda kalırlar Tedarik Süresi Envanter Talep Beklenti dışı talep Tahmin edilen talep Tedarik Süresi Envanter Talep Beklenti dışı talep Tahmin edilen talep 15
Müşteri Hizmet Seviyesi İyi tahmin ile emniyet stok ihtiyacı azalır, stoklar düşer Tedarik Süresi Envanter Talep Beklenti dışı talep Tahmin edilen talep Envanter Tedarik Süresi Talep Beklenti dışı talep Tahmin edilen talep 16
Çok katmanlı tedarik yapılarında talep tahminin etkisi daha da önem kazanır Mağazalar/Bayiler Ana Depo Üretim / Tedarik Ana Depo 17
İyi bir talep tahmini ve envanter yönetimi pek çok farklı değişkeni merkezi olarak yönetebilecek, çok katmanlı bir yapı ile sağlanabilir Tedarik Süresi Talep Talep Dalgalanması Tedarik nakliye/stok kanalı Müşteri hizmet seviyesi Minimum sipariş kısıtı Tedarikçi Merkez ofis Mağaza Ürün çeşitliliği Mevsimsellik Promosyon v.b. Üretim Aşağıdan yukarı tahminleme Yukarıdan aşağı tahminleme Ana Depo İş akışı 18
Günümüzde ileri istatistik modelleri kullanan uygulamalar ile belirsizlikler azaltılabilir Geçmiş data Çoklu durumsal faktör Bayesian Estimator Bayesian Optimizer Tahmin Consolide model Mevsimsellik Promosyonlar Durumsal Analizler Eğilim/ Trend Outlier Analizi Tekrar eden 19
Sorularınız? İletişim bilgilerimiz: Gökdeniz Gür, Yönetim Danışmanlığı, Kıdemli Müdür Tel: +90 212 376 53 32 e-posta: gokdeniz.gur@tr.pwc.com Arda Karaçelebi, Yönetim Danışmanlığı, Kıdemli Müdür Tel: +90 212 376 53 70 e-posta: arda.karacelebi@tr.pwc.com [2011] Türkiye. Tüm hakları saklıdır. Bu belgede ibaresi, her bir üye şirketinin ayrı birer tüzel kişilik olduğu PricewaterhouseCoopers International Limited in bir üye şirketi olan Türkiye yi ifade etmektedir. Türkiye, Başaran Nas Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş., Başaran Nas Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş. ve PricewaterhouseCoopers Danışmanlık Hizmetleri Ltd. Şti. ticari unvanları ile Türkiye'de kurulmuş tüzel kişiliklerden oluşan Türkiye organizasyonunu ifade ve temsil etmektedir.