Yenileşim süreci içinde olan bir firmada aşağıda yer alan temel ölçütler aranır. A- YENİLEŞİM YÖNETİMİ 1-LİDERLİK Liderler, yenilikçi bir kurum için gerekli olan ihtiyaçlar doğrultusunda; Yenileşim doğrultusunda vizyonu oluştururlar, Strateji ve politikaları tanımlarlar, Farkındalık yaratırlar, İlkeler, değerler ve etik kuralların belirlenmesine öncülük ederler, Kurum içinde, dışında strateji ve politikaların iletişimini ve yayılımını sağlarlar, Kişisel yetkinliklerin gelişmesine önderlik ederler, Yenileşimi destekleyecek şekilde organizasyon yapısındaki ve süreçlerdeki değişime öncülük ederler, Kurum içinde herkesin benimseyebileceği yenileşim kültürü oluştururlar, Kurum dışı işbirlikleri geliştirmede önderlik ederler. 2-STRATEJİNİN YÖNETİMİ Firmadaki stratejiler, amaçları, politikalar, hedefler yenileşim odaklı olarak tanımlanır, Oluşturulan yenileşim odaklı amaçlar, hedefler, planlar ve ileriye yönelik politikalar örgütsel strateji ile uyumlu olur, Oluşturulan yenileşim stratejisi organizasyonun tüm paydaşlarının beklentileri ile uyumlu olur, Oluşturulan yenileşim stratejisi pazar ve müşteri beklentilerindeki değişiklikleri, teknolojideki gelişmeleri, rekabetteki değişimleri ve şirketin yetkinlikleri dikkate alınarak tanımlanır, Sayfa 1
Oluşturulan yenileşim stratejisi sürdürülebilirliği sağlayacak şekilde tanımlanır, Oluşturulan yenileşim stratejisi şirket içine yaygınlaştırılarak uygulanır ve elde edilen sonuçlar dönemsel olarak izlenir ve değerlendirilir, Uygulanan yenileşim stratejisi dünyadaki eğilimlere ve firmadaki yetkinlik gelişimlerine göre gözden geçirilir ve gerekli güncellemeler yapılır. 3A-BİLGİ YÖNETİMİ VE ÖĞRENME Yenileşim sürecinde olan firmada, bilgi temel bir işletme girdisi olarak algılanır, Yenileşimi tetikleyecek olan bilgi aranır, bilgi kaynakları (müşteriler, çalışanlar, süreçler, kıyaslamalar, bilim çevreleri gibi) belirlenir, derlenir, değerlendirilir ve değer zinciri içinde paylaşılır, Ar-Ge yi destekleyerek bilgi üretilir ve Know-how yaratılır, Bilgiye ve fikirlere yenilikçiliği tetikleyecek şekilde değer zinciri içinde erişilir, Şirketin fikri ve sınai mülkiyet haklarını koruyacak şekilde bilgi ve fikirler (patent, marka, lisans, endüstriyel tasarım vb ) yönetilir, Bilgi ve fikirler kurum içi her kademe ve her alandaki çalışanlardan, kurum dışından (üniversiteler, araştırma kurumları, değer zincirinde olan ve olmayan şirketler, açık toplum vb...) ve açık yenileşim (açık inovasyon) aracılığı ile toplumdan temin edilir, Genel anlamda bilgi yönetim sisteminin etkinliği gözden geçirilir, Temin edilen bilgi firmanın yenileşim etkinliğini arttırır. 3B-KAYNAKLARIN YÖNETİMİ Firma sahip olduğu ve kullandığı; Finansal kaynakları (teşvikler, iç ve dış finans kaynakları vb...) Üretim teknolojilerini (makina, teçhizat, bina vb...) Hizmet sağlamaya yönelik teknolojilerini, Doğal kaynaklarını, yenilikçiliği desteklemek, böylece farklılık yaratan hizmet ve ürünler yaratmak amacıyla değerlendirir. Sayfa 2
Firma sahip olduğu kaynakları yenilikçi bir şekilde kullanırken, üretim ve hizmet süreçlerinin verimliliğini ve doğal kaynaklarının sürdürülebilirliğini sağlar, Firmanın yenilikçilik hedeflerine uygun üretim ve hizmet teknolojileri belirlenir, teknoloji ve bilişimdeki yenilikler izlenerek geliştirilir. 3C-İŞBİRLİKLERİ Rekabetin yoğun olduğu ortamlarda, işletmeler tek başına müşterilerin tüm ihtiyaçlarını karşılamakta zorlanabilir. Müşteri ihtiyaçlarına cevap için, alanında profesyonelleşen firmalarla, uzmanlarla veya rakiplerle işbirlikleri oluşturmak gerekebilir. Bu sebeple yenileşim süreci içinde olan firmada; İşletmenin yenilikçi hedef ve stratejileri ile örtüşen, rekabet gücünü artırıcı, müşteri odaklı işbirlikleri oluşturulur. Bu amaçla; Değer zinciri içerisindeki tüm paydaşlarla (tedarikçiler, dağıtım şebekeleri, bayiler, müşteri örgütlenmeleri vb...), Üniversiteler, araştırma kurumları gibi bilgi kaynaklarıyla, Rakiplerle veya Tamamlayıcı iş sektörleriyle (rekabet öncesi işbirlikleri), Kamu kurum ve kuruluşlarıyla, Sivil toplum kuruluşlarıyla ve açık kaynaklarla (bireyler), hedef birliği sağlanır, bilgi paylaşımı yapılır. Yeni ürünler, hizmetler, prosesler geliştirmek için işbirliği modelleri, katma değeri artırmak amacıyla da iş modelleri belirlenir ve uygulanır. Sayfa 3
4-ÇALIŞANLARIN YÖNETİMİ Yenileşim sürecindeki firmanın, yenileşim hedef ve stratejileriyle uyumlu ve bunları destekleyen insan kaynağı ve organizasyonel yapı konusunda hedef ve planları bulunur, Şirketin hangi beceri ve yetkinlikleri geliştirmesi gerektiği tanımlanır, Çalışanların yenilikçi beceri ve yetkinlikleri geliştirilir. Bu amaçla yenilikçiliği destekleyecek kurum dışı ortak çalışmalar düzenlenir ve temel eğilimler izlenir, Çalışanların kurumun yenileşim (ürün, hizmet, proses vb...) konusundaki hedef ve stratejilerine katkıları ve katılımı en üst düzeydedir, Gönüllülük esası özendirilir, çalışanların sorumluluk ve inisiyatif kullanabilmesi yetkinliği, düşüncelerin açıkça ifade edilebildiği çalışma ortamı desteklenir, Çalışanların yenileşim sürecine yönelik çabaları tanınır, takdir edilir, ödüllendirilir, Kurum içi iletişimin farklı uzmanlık dalları, bölümler ve yönetim kademeleri arasında etkin olarak gerçekleşmesi sağlanır. 5-SÜREÇLER Yenilikçi iş süreçleri, en iyi sonuçları verecek ya da sürdürülebilirliği sağlayacak şekilde tasarlanır, yönetilir, verimlilik analizleri yapılır, Süreçlerde yapılan değişiklikler izlenir, sahada sürekli iyileştirmeler yapılır, Süreçlerin iyileştirmesinde yenilikçi fikirlerin toplanması, değerlendirilmesi, güçlendirilmesi ve uygulanması sağlanır, Yenilikçi iş süreçlerini destekleyecek yeni gelişmeler ve değişen ihtiyaçlar tespit edilir, firmaya uyarlanır, Yenilikçi iş süreçleriyle, yenil bilginin üretimi, Patent Tescili ve Know-how a sahip bilginin üretilmesi amaçlanır. Sayfa 4
B- SONUÇLAR Yenileşim süreci içindeki firmaların sistemlerinin etkinliğini ölçmede hem doğrudan iş sonuçları hem de henüz iş sonuçlarına yansımamış olsa bile süreçlerin etkinlik göstergelerini tanımlamaları ve izlemeleri beklenir. Bu göstergeler kuruluşların özel koşullarına göre değişkenlik gösterecektir. Kuruluşların aşağıdaki örnekleri zorunlu bir liste gibi kullanmaksızın, yeterli sayıda etkili, başarı göstergesini ve bunların iş sonuçlarına etkilerini izleyerek kurumlarını yönetmeleri beklenir. Yenileşim süreci içindeki firmaların sistemlerinin etkinliğini ölçmede bu bölümde örnekleri verilmiş olan sonuçlardan faydalanıyor olması beklenir; Yaklaşımlar ve Süreçlerde Başarı Göstergeleri Bu bölümde önerilen göstergeler, yaklaşımların etkinliklerinin değerlendirilmesi amacıyla kullanılabilirler. Bu konudaki bilgiler ilgili yaklaşım veya sonuçlar bölümlerinde aktarılmış olabilir. Yeni fikir oluşumu ve uygulama için ayrılan bütçe (Yenileşim harcamalarının toplam firma cirosuna oranı) Fikir oluşturma sürecinde desteklenen önerilerin yüzdesi Kişi başına öneri sayısı ve uygulanma yüzdesi Yeni teknoloji ve veya uygulamaların ortaya çıkartılması ve uygulanması amacıyla gerekli kişi yetkinlikleri (örneğin, teknolojik alanda uzman ve/veya doktoralı çalışan sayısı ve yüzdesi) Kuruluş dışından alınan / uygulanan fikirler Ulusal ve uluslararası kaynaklardan yenilikler için alınan destekler Yenileşim fikirlerinin gerçekleşme oranı, projelendirilen ve ticarileştirilen yeni ürün/hizmet oranları Fikir oluşturma sürecinde belirlenen fikirlerin pazara çıkma süresi Sayfa 5
Kurum dışı çok ortaklı projeler yoluyla uygulamay geçen fikirlerin şirket cirosuna oranı 6. İŞ SONUÇLARI VE ÇIKTILARDA ÖRNEK BAŞARI GÖSTERGELERİ Mali Başarı Göstergeleri Yenilikçi uygulamalardan edinilen finansal kazanç Yeni ürün/hizmetlerin satışlar içindeki oranı Ürün kar marjlarında iyileşme Geliştirme maliyetlerinde ve ürün / hizmet maliyetlerinde iyileşme Müşterilerle İlgili Başarı Göstergeleri Firmanın yeni iş ya da müşteri kazanma oranı Yenilikçi ürün/hizmetlerin firmaya sağladığı pazar üstünlüğü ve satış eğrisi (trend) Müşteri memnuniyeti Süreçler ile İlgili Başarı Göstergeleri Yenilikçi süreçlere yapılan yatırımın geri dönüş oranı İşbirliği ağlarının / ortak projelerin getirileri (bilgi, finansal, kalite vb.) Kurulan etkin işbirliği ağları / ortak projelerin sayısı Kurum imajına katkısı Geliştirilen yenilikçi yöntem ve araçlar Araştırma, geliştirme süreçlerinin yetkinliği ( ürün geliştirme süreleri, hatasızlık oranları, maliyetler gibi) Yeni iş modelleri Örtük Değer, Öğrenme ve Gelişme ile İlgili Başarı Göstergeleri Marka ve tasarım üzerinden bilinilirlik kazanma Marka imajında iyileşme Yeni markalar ve tasarımlar Patent, lisans, endüstriyel tasarım, marka adetleri Yeniliklerle ilgili olarak alınan ödüller Yetkinlik artışı Sayfa 6
Yeni bilgi üretimi ve bilgi yönetimine yönelik göstergeler ( özel bilgi / Knowhow bankaları gibi ) Sayfa 7