BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU (Ocak 2011) Bilgi ve Önerileriniz İçin: Risk Yönetimi Dairesi E-posta: risk@bddk.org.tr Tel: (212) 337 72 72 Faks: (212) 337 71 66
BU BÜLTEN KAMUOYUNU BİLGİLENDİRME AMACIYLA HAZIRLANMIŞTIR. BÜLTENDE YER ALAN BİLGİLERE DAYANARAK ALINACAK KARARLARIN SONUÇLARINDAN BDDK SORUMLU TUTULAMAZ. BÜLTENDEN KAYNAK GÖSTERİLMEK SURETİYLE ALINTI YAPILABİLİR. BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU ATATÜRK BULVARI NO: 191 06680 KAVAKLIDERE ANKARA-TÜRKİYE İLETİŞİM BİLGİLERİ: RİSK YÖNETİMİ DAİRESİ TEL: (212) 337 72 72, FAKS: (212) 337 71 66 www.bddk.org.tr E-posta: risk@bddk.org.tr BU YAYIN TÜM İÇERİĞİ İLE BDDK İNTERNET SAYFASINDA YER ALMAKTADIR. BDDK AROKS DOKÜMAN MERKEZİNDE 110 ADET BASILMIŞTIR. BASIM TARİHİ:
İÇİNDEKİLER I. DENETİM OTORİTELERİ VE DÜZENLEMELER... 1 A. Avrupa Parlamentosu ve Konseyi: CRD Değişiklikleri... 1 B. CEBS: Piyasayla İlgili Faaliyetlerin Operasyonel Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber... 2 C. CEBS: Sınır Ötesi Grupların Sermaye Yeterliliğine Yönelik Ortak Değerlendirme ve Karar Sürecine İlişkin Rehber... 4 D. CEBS: Ücretlendirme Politika ve Uygulamalarına İlişkin Rehber... 4 E. FED: Piyasa Riski İleri Yöntem Uygulayan Bankalarda Asgari Sermaye İçin Kural Değişikliği Önerisi... 5 F. FSA: Ücretlendirme Yönetmeliğinde Güncelleme... 6 G. CESR: CRD nin 3üncü Madde Güncellemesine İlişkin Rehber... 7 H. CEBS: Likidite Fayda Maliyet Tahsisatına İlişkin Rehber... 7 I. CEBS: Denetim Otoritesi Heyetlerinin İşleyişine İlişkin Gözden Geçirme Raporu... 8 J. CEBS: CRD nin 122a Maddesinin Uygulanmasına Yönelik Rehber... 8 K. CEBS: KDK ların Tanınmasına Yönelik Rehberin Güncellenmesi... 9 L. CEBS: Yalnızca KDK ların Tanınması Kapsamında Kredi Skorlaması Üreten Kuruluşların Uygunluğuna İlişkin CEBS Tavsiyesi... 10 M. CEBS: AMA Değişikliklerine Yönelik Rehber Taslak (CP 45)... 10 N. CEBS: İç Yönetim Rehberi-İstişare Metni... 11 II. ULUSLARARASI KURULUŞLARIN ÇALIŞMALARI... 12 A. BIS... 12 1. Basel II Düzenleme Değişiklikleri (Basel III)... 12 2. G-20 ye Rapor... 13 3. Daha Güçlü Sermaye ve Likidite Gerekliliklerine Geçişin Makroekonomik Etkilerinin Değerlendirilmesine İlişkin Nihai Rapor... 14 4. Kurumsal Yönetim İlkeleri... 14 5. Denetim Otoritesi Heyetlerine İlişkin İlkeler... 15 6. Risk Toplulaştırma Modellerinde Gelişmeler... 15 7. Operasyonel Risk Modellemesinde Sigortanın Kredi Riski Azaltım Aracı Olarak Etkisi... 16 8. Yasal Asgari Sermaye Gereklilikleri ve Sermaye Tamponlarının Kalibrasyonu (Ekim 2010)... 16 9. Etkin Mevduat Sigorta Sistemleri İçin Temel İlkeler - Uyum Değerlendirmesi İçin Metodoloji Önerisi... 17 10. Karşıtaraf Kredi Riski Modellerinin Geriye Dönük Testi İçin Etkin Uygulamalar... 17 11. Operasyonel Risk-İleri Ölçüm Yaklaşımları İçin Denetim Rehberleri-Taslak... 18 12. Ücretlendirme Kamuya Açıklama İlkeleri-Taslak... 18 13. Risk-Performansa Göre Ücretlendirme Metodolojileri... 19 14. Bankaların Merkezi Karşı Taraflarla İşlemleri İçin Sermaye Gereği-Taslak... 19 B. IASB... 20 1. Hedge Muhasebesi... 20 2. Muhasebe Standartları Uyum Çalışmaları... 20
C. FSB... 21 1. Tezgahüstü (OTC) Türev Piyasalar Reformuna İlişkin Rapor... 21 2. Kredi Derecelendirme Kuruluşlarına Olan Bağımlılığın Azaltılmasına İlişkin Prensipler... 21 3. Bölgesel İstişari Gruplar... 22 4. G-20 ye Önerilerinin Uygulanmasına İlişkin Bilgi... 22 D. SENIOR SUPERVISORS GROUP... 23 E. IFSB... 24 C) ANKET/DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI... 24 BIS: Basel III- Sayısal Etki Analizi Sonuçları... 24 CEBS: Basel III- Sayısal Etki Analizi Sonuçları... 25 D) DİĞER... 26 A. MAKALE/RAPOR... 26 IMF... 26 Dünya Bankası... 27 BIS... 27 B. HABERLER... 29 EK1: FSB, Kredi Derecelendirme Kuruluşlarına Bağımlılığı Azaltma Prensipleri... 31
KISALTMALAR BCBS BIS CEBS CEIOPS CESR CRA CRD EEA EIOPA IAS IASB ICAAP IMF IFRS FSB FSI IOSCO IADI IAIS SIFIs SREP : Basel Bankacılık Denetim Komitesi - Basel Committee on Banking Supervision : Uluslararası Ödemeler Bankası - Bank for International Settlements : Avrupa Bankacılık Denetim Otoriteleri Komitesi Committee of European Banking Supervisors : Avrupa Sigorta ve Mesleki Emeklilik Denetçileri Komitesi Committee of European Insurance and Occupational Pensions Supervisors : Avrupa Sermaye Piyasaları Düzenleyicileri Komitesi Committee of European Securities Regulators : Kredi Derecelendirme Kuruluşu-Credit Rating Agency : Sermaye Yeterliliği Direktifi (2006/48-49) - Capital Requirements Directive : Avrupa Ekonomik Alanı-European Economic Area : Avrupa Sigorta ve Mesleki Emeklilik Otoritesi European Insurance and Occupational Pensions Authority : Uluslararası Muhasebe Standardı -International Accounting Standart : Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu-International Accounting Standards Board : İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Internal Capital Adequacy Assesment Process : Uluslararası Para Fonu - International Monetary Fund : Uluslararası Finansal Raporlama Standartları International Financial Reporting Standarts : Finansal İstikrar Kurulu-Financial Stability Board (Eski adıyla FSF) : Finansal İstikrar Kuruluşu - Financial Stability Institute : Uluslararası Sermaye Piyasası Kurumları Teşkilatı International Organization of Securities Commissions : Uluslararası Mevduat Sigortası Kuruluşları Birliği International Association of Deposit Insurers : Uluslararası Sigorta Denetçileri Birliği International Associatıon of Insurance Supervisors : Sistemik Öneme Sahip Finansal Kuruluşlar Systemically Important Financial Institutions : Denetimsel Değerlendirme Süreci- Supervisory Review Process
FSDFHKSHF I. DENETİM OTORİTELERİ VE DÜZENLEMELER A. Avrupa Parlamentosu ve Konseyi: CRD Değişiklikleri Avrupa Parlamentosu ve Konseyi nin 24 Kasım 2010 tarihli 2010/76/EU Direktifi ile CRD-48 ve CRD-49 a alım satım portföyü, yeniden menkul kıymetleştirme ve ücret politikalarının denetim otoritesince gözden geçirilmesine ilişkin değişiklik ve ilaveler getirilmiştir. Alım satım portföyüne ilişkin değişiklik ve ilaveler: 1- Bankaların rayiç değerle ölçülen tüm varlıklarına CRD-49 un 7 nci Eki nin B Bölümü nde yer alan ihtiyatlı değerleme yöntemlerinin uygulanması ve değer ayarlaması gerektiği takdirde söz konusu ayarlamadan kaynaklı tutarın sermayeden düşülmesi hükme bağlanmıştır. 2- Alım satım portföyü veya bankacılık portföyü içerisinde yer alıp almamasına bakılmaksızın %1250 risk ağırlığı uygulanan menkul kıymetleştirme pozisyonlarının sermaye yükümlülüğüne tabi tutulması ya da özkaynaklardan düşülmesinin bankaların seçimine bırakılması hükme bağlanmıştır. 3- CRD-48 de alım satım portföyüne ilaveten bankacılık hesapları için de takas riski hesaplanması hükme bağlanmıştır. Yeniden menkul kıymetleştirmeye ilişkin ilaveler: 4- CRD metnine yeniden menkul kıymetleştirme (re-securitisation) tanımı eklenmiştir. Buna göre dilimli (tranche) bir yapıda olan ve dilimlerden en az birinde bir menkul kıymetleştirme pozisyonu bulunan menkul kıymetleştirme işlemleri yeniden menkul kıymetleştirme pozisyonu olarak tanımlanmıştır. 5- Yeniden menkul kıymetleştirme pozisyonları için menkul kıymetleştirme pozisyonlarından farklı ve daha yüksek risk ağırlıkları belirlenmiştir. Ücret politikalarının gözden geçirilmesine ilişkin ilaveler: 6- Zayıf dizayn edilmiş ücretlendirme yapılarının kişilerin risk yönetimi ve kontrol fonksiyonlarını sağlıklı bir şekilde yürütmesine zarar veren etkisini gidermek amacıyla, bankaların, faaliyetleri bankanın risk profili üzerinde önemli ölçüde etkisi olan personeli için etkin risk yönetimi ile tutarlı, ücretlendirme politikaları ve uygulamaları kurmaları ve sürdürmeleri zorunlu hale getirilmiştir. Bu personel en az üst yönetim, risk alıcıları, kontrol fonksiyonundan sorumlu personel ile toplam ücretleri (isteğe bağlı emeklilik hükümlerinden sağlanan faydalar dâhil) üst yönetim ve risk alıcıları ile aynı kategoriye düşen diğer personeli içermelidir. 7- Bankanın, faaliyetlerinden dolayı bankanın risk profili üzerinde önemli etkisi olan personeline ilişkin ücretlendirme politika ve uygulamaları kapsamında bir kısım bilgileri en az yılda bir kere olmak üzere periyodik olarak kamuya açıklaması zorunlu hale getirilmiştir. 8- CRD 48 in Organizasyon ve Risk Uygulamalarına İlişkin Teknik Kriterler başlıklı Ek- 5 ine ücretlendirme politikalarına ilişkin uyulması gereken prensipler ilave edilmiştir. Ayrıca, büyüklük ve karmaşıklık yönüyle önemli büyüklükte olan bankaların bir ücretlendirme komitesi kurmaları şart koşulmuştur. Risk Yönetimi Dairesi 1
FSDFHKSHF 9- CRD-48 e ilişkin yükümlülüklerini yerine getiremeyen bankalara denetim otoritelerinin uygulayabileceği önlemlerin kapsamı genişletilmiştir. Bu kapsamda, denetim otoriteleri tarafından ücret politikalarının sermayenin devamlılığı ile tutarlı olmaması durumunda, değişken ücretler/toplam net gelir oranının sınırlandırılması istenebilecektir. Ayrıca, net karın sermayeyi kuvvetlendirmek amacıyla kullanılmasının da istenebilmesi alınabilecek önlemler arasında sayılmıştır. Diğer ilaveler: 10- Bankalar için uygun tutarda özkaynak miktarının belirlenmesi için, denetim otoritesince gerçekleştirilecek olan inceleme ve değerlendirme süreci kapsamında denetim otoritelerinin belirli hususları değerlendirerek bankanın asgari sermaye yükümlülüğüne ilaveten sermaye tutması gerekip gerekmediğine karar vereceğine ilişkin bir hüküm CRD mevzuatına ilave edilmiştir. Bu kapsamda değerlendirilecek hususlar aşağıda verilmiştir; a. Bankanın içsel değerlendirme sürecinin nicel ve nitel yönleri, b. Bankanın iç düzenleme, strateji, süreç ve mekanizmaları, c. Denetim otoritesinin inceleme ve değerlendirme sürecinin sonuçları. 11- CRD-48 de açıkça belirtilmiş olan kamuya açıklama yükümlülüklerine ilaveten, bankanın risk profilini doğru ve kapsamlı bir şekilde piyasa katılımcılarına sunmayı sağlayacak ilave bilgiler de sunması gerektiği hükme bağlanmıştır. 12- Menkul kıymetleştirme pozisyonuna kredi koruması sağlayan bankanın söz konusu pozisyona sahip olması durumunda, bu bankanın, kredi korumasının etkisinden dolayı düşük risk ağırlığı kullanılmasına sebebiyet veren dışsal derecelendirme notunu kullanamayacağı hükme bağlanmıştır. Diğer taraftan, yatırımcı bankanın, kendisinin sağlamış olduğu kredi koruması olmaksızın pozisyonun riskine uygun bir risk ağırlığı belirleyebildiği takdirde, anılan pozisyon özkaynaklardan düşülmeyebilecektir. Kaynak: DIRECTIVE 2010/76/EU OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL Link: http://eur-lex.europa.eu/lexuriserv/lexuriserv.do?uri=oj:l:2010:329:0003:0035:en:pdf B. CEBS: Piyasayla İlgili Faaliyetlerin Operasyonel Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber Avrupa Bankacılık Denetim Otoriteleri Komitesi (CEBS), 12 Ekim 2010 da Piyasayla İlintili Faaliyetlerin Operasyonel Riskinin Yönetimine İlişkin Rehber(Rehber) yayımlamıştır. Rehberin amacı, alım satım işlemlerinde operasyonel risk olaylarını azaltmaya veya önlemeye yönelik olarak spesifik sistem, mekanizma, süreç ve ayarlamalarla ilgili denetimsel beklentileri ortaya koymaktır. CRD nin 22inci maddesi uyarınca hazırlanan Rehberde; i) yönetişim mekanizmaları, ii) iç kontrol ve iii) içsel raporlama sistemleri başlıklarında tüm kuruluşlarca uygulanması beklenen toplam 17 ilke yer almaktadır. Söz konusu ilkelerin uygulanmasında orantılılık ilkesinin dikkate alınması gerektiği vurgulanmaktadır. Rehberde yer alan ilkelerin özeti aşağıda verilmektedir: Yönetişim Mekanizmaları İlke 1: Banka Yönetim Organı, piyasayla ilintili faaliyetlerini etkileyen mevcut ve potansiyel tüm operasyonel risklerin farkında olmalı ve söz konusu risklerin etkin olarak yönetilmesini sağlamak Risk Yönetimi Dairesi 2
FSDFHKSHF üzere gerekli organizasyon yapısı, iç kontrol ve raporlama sistemlerini geliştirmeli ve/veya temin etmelidir. İlke 2: Banka Yönetim Organı, piyasayla ilintili faaliyetlerin operasyonel riskini azaltmaya yönelik, özellikle ön ofiste, bir risk kültürü geliştirilmesini sağlamalıdır. İlke 3: Üst yönetim, kendilerinin ve kontrol ve destek fonksiyonlarındaki ilgili personelin alım satım faaliyetleri hakkında yeterli bilgi birikimi, beceri, yetki ve teşviği sağlayabilecek kapasiteye sahip olmasını temin etmelidir. İlke 4: Bireylerin ve işkollarının piyasayla ilintili faaliyetlerine ilişkin performansının değerlendirilmesi ve ana hedeflerinin belirlenmesinde operasyonel risk dikkate alınmalıdır. İlke 5: Proaktif davranış, piyasayla ilintili faaliyetler içinde dolandırıcılık veya şüpheli faaliyetler olarak kabul edilen eylemlere karşı iç kontrol ve raporlama sistemlerinin önemli bir unsuru olmalıdır. İç Kontrol İlke 6: Traderlar yalnızca kendi yetki alanına giren işlemleri gerçekleştirmelidir. İşlemlerin başlatılması ve sonuçlandırılması için asgari şartlar yerine getirilmelidir. İlke7: Alım satım faaliyetleri için dokümantasyon şartları doğru tanımlanmalıdır. Sözleşmelerin hukuki olarak bağlayıcılığını temin etmek üzere yasal belirsizlikler mümkün olduğunca en aza indirilmelidir. İlke 8: Genel kural olarak, işlemler piyasaların çalışma saatleri içerisinde ve hazine birimlerince başlatılmalı ve sonuçlandırılmalıdır. İlke 9: Bir işlemle ilgili tüm pozisyonlar, nakit akışı ve ilgili hesaplamalar konfirmasyon belgesiyle birlikte kurumun IT sistemlerinde açık bir şekilde kayıt altına alınmalıdır. İlke 10: Kuruluşlar, traderler ve karşı taraflar arasında irtibatın uygun bir kontrol altyapısıyla kontrol altında tutulduğundan emin olmalıdır. İlke 11: Konfirmasyon, ödemelerin gerçekleştirilmesi ve mutabakat süreçlerinin uygun bir şekilde dizayn edilmesi ve gerçekleştirilmesi gereklidir. İlke 12: Kuruluşlar, kendi margining süreçlerinin düzgün çalışmasını ve herhangi bir değişiklik olması halinde ilgili pozisyonların muhasebesinin mutabakatının doğru yapıldığından emin olmalıdır. İlke 13: Piyasayla ilintili faaliyetlerin operasyonel risk kaynakları doğru tespit edilmeli ve incelenme düzeyi, yoğunluğu ve zamanında gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği takip edilmelidir. İlke 14: İşlemler/pozisyonların nominal değeri, operasyonel ve karşı taraf risklerinin takibi bakımından sıkı kontrol altında tutulmalıdır. Bu amaçla, uygun limitler ve/veya sözleşme yenileme şartları tanımlanmalıdır. İlke 15: Alım satım faaliyetlerinde kullanılan bilgi sistemleri, piyasa ile ilgili faaliyetler içinde yüksek bir koruma düzeyi sağlayacak uygunlukta dizayn edilmelidir. İçsel Raporlama Sistemi İlke 16: Piyasayla ilintili faaliyetler için oluşturulan operasyonel risk raporlama sistemi, gerekli uyarılar oluşturacak ve şüpheli işlemler veya maddi olaylar tespit edildiğinde yönetimi uyaracak şekilde tasarlanmış olmalıdır. İlke 17: Kuruluşlar, içsel raporlamaların kalite ve tutarlılığını sağlamalıdır. Ayrıca, kullanıcıların ihtiyaçlarına uygun olduğundan emin olmalıdır. Rehberin 30 Haziran 2011 e kadar uygulamaya konması istenmektedir. Risk Yönetimi Dairesi 3
FSDFHKSHF Kaynak: CEBS has Published Today its Guidelines on the Management of Operational Risk in Market-Related Activities Link: www.c-ebs.org/publications/standards-guidelines/cebs-guidelines-on-the-managementof-operational-r.aspx C. CEBS: Sınır Ötesi Grupların Sermaye Yeterliliğine Yönelik Ortak Değerlendirme ve Karar Sürecine İlişkin Rehber CEBS, 22 Aralık 2010 da Sınır Ötesi Grupların Sermaye Yeterliliğine Yönelik Ortak Değerlendirme ve Karar Sürecine İlişkin Rehber (GL 40) in nihai halini yayımlamıştır. CRD nin 129(3) maddesince; sınır ötesi Avrupa Ekonomik Alanı (EEA) bankacılık gruplarının denetimini gerçekleştiren ana banka ve bağlı ortaklık denetçilerinin ikinci yapısal blokta yer alan Internal Capital Adequacy Assessment Process (ICAAP) ve Supervisory Review and Evaluation Process (SREP) süreçlerinin uygulanmasına yönelik olarak ortak karar (joint decision) a ulaşabilmek için sahip oldukları tüm yetkileri kullanmaları beklenmektedir. Söz konusu ortak kararın, her bir kuruluşun asgari yasal özkaynak gereksiniminin üzerinde bir özkaynak düzeyine sahip olmasına ek olarak, finansal grubun mali bünyesi ve risk profiliyle uyumlu konsolide bazda özkaynakların yeterliliğini de kapsaması beklenmektedir. Gerekli faaliyetlerin CRD ye uygun olarak oluşturulan her bir denetim otoritesi heyeti nce (college of supervisors) gerçekleştirilmesi gereklidir. CEBS in ortak karar alma sürecini kolaylaştırmak ve farklı denetçilerce uygulanabilecek yaklaşımlar arası tutarsızlıkları engellemek üzere yayımladığı Rehberde; 129(3)üncü maddedeki gereksinimlerin detaylandırılması, üncü maddede yer alan risk değerlendirme sürecinin ve ICAAP sürecinin uygulanmasına yönelik rehberlik edilmesi, 124üncü maddede yer alan SREP sürecinin açıklanması ve 136(2)inci maddedeki ortak karar sürecine ilişkin alınacak ihtiyatlı yaptırımlara yönelik olarak rehberlik edilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, söz konusu Rehberde, CEBS in 34 numaralı rehberi (GL34) ile birlikte değerlendirilmek üzere, ortak değerlendirme ve karar sürecine ilişkin ortak süreç tanımlanmaktadır. Rehberle birlikte CP39 istişare metnine ilişkin gönderilen yorumların analizinin de yer aldığı ilave bir geribildirim dokümanı da eş zamanlı olarak yayımlanmıştır. Kaynak: Guidelines for the Joint Assessment and Joint Decision Regarding the Capital Adequacy of Cross-border Groups Link: http://www.eba.europa.eu/cebs/media/publications/standards%20and%20guidelines/2010/jrad/guidelines.pdf D. CEBS: Ücretlendirme Politika ve Uygulamalarına İlişkin Rehber CRD III ün V numaralı eki gereği Avrupa Bankacılık Denetim Otoriteleri Komitesince (CEBS) ücretlendirme ilkelerine uyum bakımından finansal sektördeki ücretlendirme politikalarının sağlamlaştırılmasına yönelik detaylı rehberler yayımlanması gerekmektedir. Risk Yönetimi Dairesi 4
FSDFHKSHF Bilindiği üzere, Nisan 2009 da Ücretlendirme Politikaları için Üst Düzey İlkeler yayımlanmıştı. 8 Ekim 2010 da Ücretlendirme Politika ve Uygulamalarına İlişkin Rehber Taslağı ardından da taslağa ilişkin gelen görüşler de dikkate alınarak 10 Aralık 2010 da nihai Ücretlendirme Politika ve Uygulamalarına İlişkin Rehber yayımlanmıştır. Söz konusu Rehber, Avrupa Parlamentosu nun 2010/76/EU sayı ve 24 Kasım 2010 tarihli ücretlendirme politikalarını de içeren değişikliklerinin uygulanmasına yönelik detaylı açıklamaları içermektedir. Güncellenen CRD nin 22inci maddesi uyarınca, kuruluşların ücretlendirme politika ve uygulamaları organizasyon yapıları ile uyumlu ve etkin ve sağlam risk yönetimini destekler nitelikte olmalıdır. CRD nin 22inci maddesine ilave olarak, Annex V ve Annex XII CRD de yer alan ücretlendirme gereksinimleri; i) Yönetişim, ii) Risk düzenleme ve iii) Şeffaflık olmak üzere 3 ana blokta ele alınmaktadır. Orantılılık ilkesi her üç blok için de kuruluşlarda aranacak hem genel hem de spesifik şartlar için geçerli olacaktır. Rehberde; ücretlendirme kapsamı tanımlanmakta, hangi kuruluşlara uygulanması gerektiği, hangi personeli kapsadığı, orantılılık ilkesinin kuruluş ve çalışan kategorilerine uyarlanması, grup bağlamında uygulanması, olası tedbir ve yaptırımlar, ücretlendirme komitesinin oluşumu, rolü, vb. konular hakkında hem kredi kuruluşlarına hem de denetçilere yönelik bilgilere yer verilmektedir. Kaynak: Guidelines on Remuneration Policies and Practices Link: http://www.eba.europa.eu/cebs/media/publications/standards%20and%20guidelines/2010/re muneration/guidelines.pdf Kaynak: CEBS Has Published Today for Consultation its draft Guidelines on Remuneration Policies and Practicies (CP42) Link: www.c-ebs.org/publications/consultation-papers/all-consultations/cp41-cp50/cp42.aspx E. FED: Piyasa Riski İleri Yöntem Uygulayan Bankalarda Asgari Sermaye İçin Kural Değişikliği Önerisi ABD Bankacılık Denetim Otoriteleri FED, OCC ve FDIC 15 Aralık 2010 da Piyasa Riski ve Basel II ileri yöntemlere ilişkin olarak sermaye gereksinimi kurallarında yapacağı değişiklik önerileri için görüş talep etmiştir. Değişiklik önerilerinin Basel II nin ileri yöntemlere ilişkin kuralları ile Dodd-Frank yasasının uyumlu hale getirilmesi ve riske daha duyarlı sermaye hesaplanması amacıyla yapıldığı belirtilmiştir. Görüş talep edilen öneriler Piyasa Riski hesaplamasında ileri yöntemler kullanan bankaların hesaplayacağı sermaye ve Basel II kapsamında ileri yöntemleri uygulayan bankaların sermaye tabanlarına ilişkin olarak iki farklı dokümanda yayınlanmıştır. Piyasa riski kapsamında yapılan değişiklik önerileri şu başlıklar altında sıralanabilir; Otoritenin Tahsisi: Otorite hesaplanan sermayeyi risklerle orantılı görmezse ilave sermaye ayrılmasını talep edebilir. Risk Yönetimi Dairesi 5
FSDFHKSHF Hesaplanan Portföy Tanımında Değişiklik: Alım satım yapılan varlıkların ve yükümlülüklerin Amerikan Genel Kabul Görmüş Muhasebe Standartlarının (GAAP) alım satım sınıflandırması yerine bunların amaçlarına göre alım satım olarak sınıflandırılması esastır. Yeni tanıma göre bu portföyde yer alan alım satım amaçlı varlık ve yükümlülükleri hedge etmeyi amaçlayan varlık ve yükümlülükler de portföy tanımına dahil edilmiştir. Portföyün Belirlenmesi ve Yönetimi için İlave Standartlar İçsel Ölçüm Modelleri için Genel Kurallar: Yeni kurallar bankaların içsel model ile hesaplayamadıkları zor durumlarda oluşacak konsantrasyon ve likidite riskleri için değerlendirmeleri sermaye yeterliliğinde dikkate almaları gerektiğini söylemektedir. Piyasa Riski için Sermaye gereksinimi: Bankaların hesaplayacağı piyasa riski için asgari sermaye gereksinimi (RMD bazlı sermaye+strese tabi RMD bazlı sermaye+spesifik Risk Eklemesi+İlave Risk Sermayesi+ Kapsamlı Risk Sermayesi+Küçük Pozisyonların Riskleri) şeklinde tanımlanmıştır. Bu tanım portföydeki genel piyasa ve spesifik riske ilaveten bazı kredi risklerini de ihtiva etmektedir. Spesifik Risk Hesaplaması için İlave Koşullar Kamuya Açıklamaya ilişkin Koşullar Sermaye hesaplamasında Basel II ileri yöntemlerini kullanan bankalara ilişkin olarak geçiş sürecinde uygulanan sermaye tabanına ilişkin olarak ise yayımlanan diğer dokümanda geçiş süreci sermaye tabanı hesabında kullanılan %95, %90 ve %85 oranlarının kullanılmayacağı bunun yerine ileri yöntem ve taban sermaye hesabında kullanılan yönteme göre hesaplanan sermaye rasyolarının doğrudan kıyaslanacağı ve bunlardan daha düşük olanının %8 sınırına uyumlu olması gerektiği şeklinde bir kural önerisi getirilmektedir. Kaynak: Agencies Seek Comment on Market Risk and Basel II Advanced Approaches Link: http://www.federalreserve.gov/newsevents/press/bcreg/20101215b.htm F. FSA: Ücretlendirme Yönetmeliğinde Güncelleme İngiliz Denetim Otoritesi (FSA), CRD3 ün gerektirdiği değişikliklerin dikkate alınması amacıyla Ücretlendirme Yönetmeliği nin güncellenmiş halini 17.12.2010 tarihi itibarıyla yayımlamıştır. Güncelleme kapsamında yapılan temel değişiklikler aşağıdaki gibidir: Hisse senetlerindeki oran (proportion in shares): CEBS rehberleri değişken ücretlendirmenin en az %50 sinin hisse senetleri (veya benzer yapıdaki diğer finansal araçlar) ile yapılmasını ve bu uygulamanın değişken ücretlendirmenin ertelenmiş ve ertelenmiş olmayan her iki kısmına da eşit bir şekilde uygulanması gerektiği ifade etmektedir. Alı koyma dönemi (retention period): CEBS rehberleri hisse senetleri (veya benzer yapıdaki diğer finansal araçlar) ile yapılan değişken ücretlendirmenin uygun bir alıkoyma dönemine tabi olması gerektiğini belirtmektedir. Garanti edilmiş primler (guaranteed bonuses): Garanti edilmiş primlere ilişkin hükümler sadece iş kanununa yönelik olarak değil aynı zamanda firma geneline yaygın bir şekilde CEBS rehberleri ve FSB standartları ile uyum içinde uygulanmalıdır. Risk Yönetimi Dairesi 6
FSDFHKSHF FSA in daha önceki Ücretlendirme Yönetmeliği kapsamında olan kuruluşların güncellenmiş Yönetmeliğe tam uyumu 1 Ocak 2011 itibarıyla sağlamış olması gerekmektedir. Yeni Yönetmelik ile kapsam içine alınan diğer kuruluşlar için ise geçiş periyodu hükümleri tahsis edilmiştir. Bu kuruluşların da mümkün olduğunca kısa sürede ve her halükarda 31 Temmuz 2011 itibarıyla yeni Ücretlendirme Yönetmeliği hükümlerine uyumu sağlamış olması gerekmektedir. Kaynak: FSA Publishes Revised Remuneration Code Link: http://www.fsa.gov.uk/pages/library/communication/pr/2010/180.shtml G. CESR: CRD nin 3üncü Madde Güncellemesine İlişkin Rehber CEBS, CRD(2008/48/EC sayılı) nin 3üncü maddesinde yapılan değişikliğe ilişkin 18 Kasım 2010 da bir rehber yayımlamıştır. Daha önce yayımlanan istişare metnine gönderilen yorumlardan ve banka birlikleri tarafından iletilen teknik bilgilerden de faydalanılarak oluşturulan Rehberin temel amacı, 3üncü maddenin uygulamasında karşılaşılabilecek denetimsel uygulama farklılıklarının ortadan kaldırılmasıdır. 3üncü madde kapsamındaki tüm kuruluşlara eşit muamele edilmesi hedeflenmektedir. 3üncü maddeye göre özel ihtiyati rejim uygulanmasına izin verecek üye ülkelerin söz konusu maddede yer alan hükümleri kendi ulusal kanunlarına taşımaları, CEBS in rehberindeki uygulamaları ise kendi düzenleme çerçevelerine uyarlamaları gerekmektedir. Rehberde; bir grubun Sürekli olarak merkezi bir kuruluşa bağlı olma, merkezi kuruluş ve bağlı kuruluşların taahhütleri veya merkezi kuruluş garantörlüğündeki bağlı kuruluşların taahhütleri kapsamında garantörlük uygulamaları, istisnai durumlar, konsolide mali tablolarla konsolide ihtiyatlı raporlamaların karşılaştırılması ve merkezi kuruluşun yönetimince yapılacak kılavuzluk hususlarında açıklamalar yer almaktadır. Kaynak: CEBS s Guidelines Regarding Revised Article 3 of Directive 2006/48/EC Link: http://www.eba.europa.eu/cebs/media/publications/standards%20and%20guidelines/2010/r evised%20article%203/guidelines.pdf H. CEBS: Likidite Fayda Maliyet Tahsisatına İlişkin Rehber CEBS, 27 Ekim 2010 da Likidite Fayda Maliyet Tahsisatına İlişkin Rehber yayımlamıştır. Haziran 2010 da görüş alma süresi sona eren istişare metnine (CP36) gelen görüşler ve gerçekleştirilen açık oturum sonrasında oluşturulan geri bildirim metni de rehberle birlikte yayımlanmıştır. CEBS, Eylül 2008 de yayımladığı likidite risk yönetimine ilişkin tavsiye ve Eylül 2009 da önerdiği CRD değişikliklerine ilave olarak likidite fayda maliyet tahsisatına yönelik olarak bir çalışma Risk Yönetimi Dairesi 7
FSDFHKSHF yapmıştır. Hazırlanan Rehberinin temel amacı, kuruluşlara, likidite maliyet, yarar ve riskleri de dikkate alan yeterli fon tahsis mekanizmaları oluştururken dikkate alınacak hususlara yönelik üst düzey rehberlik sağlamaktır. Böylece, sadece doğrudan fonlama maliyetleri değil, aynı zamanda acil destek likiditesine ilişkin dolaylı maliyetleri de kapsayan bir likidite maliyet kavramı önerilmektedir. Rehber, kuruluşların likidite yönetimi çerçevesi için önemli bir katkı olarak likidite fayda maliyet tahsis mekanizmaları üzerine odaklanmaktadır. Rehber ayrıca, kuruluşların stratejik hedeflerini likidite kaynak tahsisiyle uyumlu oluşturmalarına yardımcı olabilecektir. Orantılılık ilkesini de dikkate alan Rehber ile farklı büyüklük ve iş modellerine uygun geniş bir gruba rehberlik edilmesi amaçlanmaktadır. Kaynak: Guidelines on Liquidity Cost Benefit Allocation Link: http://www.eba.europa.eu/cebs/media/publications/standards%20and%20guidelines/2010/ Liquidity%20cost%20benefit%20allocation/Guidelines.pdf I. CEBS: Denetim Otoritesi Heyetlerinin İşleyişine İlişkin Gözden Geçirme Raporu CEBS, AB mevzuatı, CEBS rehberleri ve diğer CEBS dokümanlarında belirtilen denetim hükümlerinin uygulanmasının değerlendirilmesi yoluyla farklı denetim otoritelerindeki uygulamaları yakınsatmaya yönelik Denetim Otoritesi Heyetleri nin (supervisory colleges) işleyişi üzerindeki ikinci gözden geçirme raporunu 18 Ekim 2010 da yayımlamıştır. Mart 2010 itibariyle kayıtlı 17 heyeti temel alan Raporda; 26 Nisan ve 8 Haziran tarihleri arasında gerçekleştirilen gözden geçirme paneli sonuçları ve grupların işleyişinin geliştirilmesi için bir dizi iyi örnek sunulmaktadır. Rapor üç temel konu üzerindeki faaliyetlere odaklanmıştır: Bilgi Paylaşımı, Risk değerlendirmesi ile Planlama ve Koordinasyon. Kaynak: Report of the Peer Review on the Functioning of Supervisory Colleges Link: http://www.eba.europa.eu/cebs/media/publications/standards%20and%20guidelines/2010/liq uidity%20cost%20benefit%20allocation/guidelines.pdf J. CEBS: CRD nin 122a Maddesinin Uygulanmasına Yönelik Rehber CEBS, 31 Aralık 2010 da CRD nin 122a maddesinin uygulanmasına ilişkin rehberin nihai halini yayımlamıştır. 17/11/2009 tarihinde CRD de menkul kıymetleştirmeye ilişkin yapılan değişiklikleri (2009/111/EC, CRD 2) takiben, CEBS in 122a maddesine ilişkin olarak denetimsel uygulamaların yeknesaklığının sağlanmasına yönelik olarak kılavuzluk etmesi istenmiştir. Risk Yönetimi Dairesi 8
FSDFHKSHF Bilindiği üzere, CRD nin 122a maddesi ile kredi kuruluşlarının transfer edilen kredi riski pozisyonlarına yönelik ilave gereksinimler getirilmektedir. CRD, kredi kuruluşlarının, menkul kıymetleştirme işlemlerinde sponsor, işlemi başlatan taraf veya yatırımcı olduğu durumlarda söz konusu kuruluşun, kredi kuruluşların %5 ten daha az olmamak kaydıyla önemli bir net ekonomik faiz (net economic interest) bulundurması gibi bazı koşulları yerine getirmesini zorunlu tutmaktadır. Rehberde, CRD nin122a maddesinde yer alan her bir paragrafın uygulanmasına yönelik olarak ilave açıklama ve dikkate alınacak hususlara yer verilmiştir. Temmuz 2010 da yayımlanan istişare metnine (CP40) gönderilen görüşler de dikkate alınarak oluşturulan Rehberin, yerel denetim otoritelerince 1 Ocak 2011 den geçerli olacak ve CRD 2 ile birlikte uygulamaya geçirilecek şekilde uyarlanması beklenmektedir. Rehberle birlikte CP40 istişare metnine ilişkin gönderilen yorumların analizinin de yer aldığı ilave bir geribildirim dokümanı 1 da eş zamanlı olarak yayımlanmıştır. Kaynak: Guidelines to Article 122a of the Capital Requirements Directive Link: http://www.eba.europa.eu/cebs/media/publications/standards%20and%20guidelines/2010/applica tion%20of%20art.%20122a%20of%20the%20crd/guidelines.pdf K. CEBS: KDK ların Tanınmasına Yönelik Rehberin Güncellenmesi CEBS, 2008-48/EC sayılı sermaye gereksinimi direktifi (CRD) ile 2009/1060 sayılı Kredi Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Yönetmelik arasında tutarlılık sağlamak üzere KDK ların tanınmasına yönelik rehberi 30 Kasım 2010 da güncellemiştir. Buna göre, KDKların tanınma sürecinde ve sürekli gözden geçirirken dikkat edilecek teknik kriterler; kredi değerliliği ve piyasada kabul görme ile şeffaflık ve kamuya açıklama olarak değerlendirilecektir. Geri kalan kriterler Yönetmelik uyarınca kayıtlı kabul edilme sürecinde değerlendirilmiş olacaktır, dolayısıyla KDK tanınma süreci için Yönetmelik kapsamında kayıtlı olunması bu kriterleri sağlamaktadır. Bilindiği üzere CRD nin 81(2) ve 97(2) maddeleri tanınma sürecindeki gereksiz iş yükünü azaltmak üzere değiştirilmiş olup, 31 Aralık 2010 dan başlamak üzere uygulamaya geçirilecektir. Bu kapsamda CEBS de yayımladığı güncellemelerin buna paralel olarak uygulamaya geçirilmesini beklemektedir. Yalnızca sermaye gereksinimi hesabında kullanılmak üzere KDK tanınmasının derecelendirme kuruluşlarına lisans verilmesi süreciyle karıştırılmaması gerektiği vurgulanan Rehberde; tanınma süreci, CRD tanınma kriterlerinin uygulanması ve CRD risk ağırlıkları ile KDKların derecelerinin eşleştirilmesine yönelik kriterler yer almaktadır. 1 CEBS, Feedback to the public consultation on Guidelines to Article 122a of the Capital Requirements Directive, 31.12.2010 Risk Yönetimi Dairesi 9
FSDFHKSHF Kaynak: Revised Guidelines on the Recognition of External Credit Assessment Institutions Link: http://www.eba.europa.eu/cebs/media/publications/standards%20and%20guidelines/2010/r ecognition%20of%20ecai/revised-guidelines.pdf L. CEBS: Yalnızca KDK ların Tanınması Kapsamında Kredi Skorlaması Üreten Kuruluşların Uygunluğuna İlişkin CEBS Tavsiyesi CEBS, 17 Aralık 2010 da Yalnızca KDK ların Tanınması Kapsamında Kredi Skorlaması Üreten Kuruluşların Uygunluğuna İlişkin AB ye tavsiye niteliğinde bir doküman yayımlamıştır. AB nin Kredi Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin 16 Eylül 2009 tarih ve 2009/1060 sayılı Yönetmeliği nin 4üncü maddesine göre, kredi kuruluşları, yatırım kuruluşları ve yasal amaçlarla kredi derecelendirmeleri kullanan diğer kuruluşlar, söz konusu Yönetmelik uyarınca kayıtlı ve AB de kurulu kredi derecelendirme kuruluşlarınca verilen notları kullanabilmektedir. Bilindiği üzere, CEBS in 13 Ekim 2010 da yayımladığı 43 sayılı istişare metninde (CP43) 2006/48/EC Direktifinde değişiklik yapılması tavsiye edilmişti. Yapılan değişiklik ile sermaye yeterliliğinde dikkate alınabilmesi için uygun bulunan bir KDK nın tanınabilmesi için Yönetmelik kapsamında kayıtlı olmasını bir önkoşul olarak getirmektedir. Dolayısıyla Yönetmelik uyarınca kayıtlı olmayan kuruluşlar CRD kapsamında uygunluk başvurusunda bulunamayacaklardır. Bu duruma yalnızca Merkez Bankaları istisna olarak kabul edilebilecektir. Kaynak: CEBS s Advice to the European Commission on the Noneligibility of Entities Only Producing Credit Scores for ECAI Recognition Link: http://www.eba.europa.eu/cebs/media/publications/other%20publications/advice/cebs-s-adviceon-the-non-eligibility-of-entities-only-producing-credit-scores-for-ecai-recognition.pdf M. CEBS: AMA Değişikliklerine Yönelik Rehber Taslak (CP 45) CEBS, 15 Aralık 2010 da AMA Değişikliklerine Yönelik Rehber İstişare Metni (CP 45) yayımlamıştır. 2006/48/EC sayılı Direktifin 105inci ve 206/49/EC sayılı Direktifin 20inci maddeleri uyarınca kuruluşların ve yatırım firmalarının denetim otoritelerince onaylanan içsel operasyonel risk modellerini (AMA) kullanabilmesi mümkündür. AMA modellerinin kuruluşa özgü ve güncel risk profiliyle uyumlu olması gerektiğinden düzenli olarak gözden geçirilmeleri gerekmektedir. AMA da yapılacak ilaveler ve değişikliklerin denetim otoritelerine ne şekilde iletileceği ve iç politikalarda nasıl tanımlanacağına ilişkin bilgilerin yer aldığı Rehbere ilişkin görüşlerin 15 Mart 2011 tarihine kadar CEBS e iletilmesi beklenmektedir. Risk Yönetimi Dairesi 10
FSDFHKSHF Kaynak: Consultation Paper on Guidelines on AMA Changes (CP 45) Link: http://www.eba.europa.eu/cebs/media/publications/consultation%20papers/2010/cp45/cp45.pdf N. CEBS: İç Yönetim Rehberi-İstişare Metni CEBS, 13 Ekim 2010 da İç Yönetim Rehber Kitabı Taslak İstişare Metni (CP44) yayımlamıştır. Rehberin amacı, denetim otoritesinin söz konusu alandaki beklentilerinin konsolide edilerek genişletilmesi suretiyle iç yönetimin daha sağlıklı uygulanmasının sağlanmasıdır. 2009 yılsonunda denetim otoritelerinin CEBS in İç Yönetim Rehberleri ne yönelik uygulamaları hakkında bir anket düzenlenmiştir. Ankete göre, söz konusu rehberlerde denetim/gözetim fonksiyonu, risk yönetimi ve iç kontrol sistemlerine yönelik olarak bazı zayıflıklar olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca kuruluşların karmaşıklık düzeyi, ürünlerin riskliliği ve ürün çeşitliliğinin iç yönetim düzenlemeleriyle orantılı olmadığı da görülmüştür. Söz konusu anket sonuçları ve AB ile uluslararası platformlarca (Basel Komitesi gibi) ortaya koyulan kurumsal yönetim ilkeleri dikkate alınarak mevcut ilkelerin güncellenerek konsolide edilmesi ihtiyacı üzerine söz konusu Rehber Kitap hazırlanmıştır. Yine CRD nin 22 inci maddesi uyarınca hazırlanan taslakta; kurumsal yapı ve organizasyon, yönetim organı, risk yönetimi, iç kontrol, sistemler ve iş sürekliliği ve şeffaflık başlıkları altında toplam 30 ilke ile kuruluşların (bankaların) iç yönetim yapılarında bulunması gereken asgari özellikler anlatılmaktadır. İkinci yapısal blok kapsamında kuruluşların ICAAP sürecinde denetim otoritelerinin ise denetimsel gözden geçirme ve değerlendirme sürecinde bu ilkeleri dikkate almaları gerekmektedir. Ayrıca, kuruluşların doğası, ölçeği ve karmaşıklık düzeyine göre orantılılık ilkesinin gözetilmesi beklenmektedir. Kaynak: Consultation Paper on the Guidebook on Internal Governance Link:http://www.c-ebs.org/documents/Publications/Consultation-papers/2010/CP44/CP44.aspx Risk Yönetimi Dairesi 11
FSDFHKSHF II. ULUSLARARASI KURULUŞLARIN ÇALIŞMALARI A. BIS 1. Basel II Düzenleme Değişiklikleri (Basel III) Basel Komitesi, sermaye yeterliliği ve likiditeye ilişkin uluslararası standartların detaylarını belirleyen ve Merkez Bankası ile Denetim Otoritesi Başkanları tarafından daha evvel kabul edilmiş olan Basel III kurallar metnini yayımlamıştır. Komite ayrıca geniş kapsamlı sayısal etki çalışması sonuçlarını da yayımlamıştır (Bknz Bölüm III). Kurallar metni Basel III Yapısının detaylarını ortaya koymaktadır: Daha yüksek seviyede ve daha nitelikli sermaye, Risklerin daha iyi kapsanması, Yeni tanımlanan kaldıraç rasyosu, Sıkıntılı zamanlarda kullanılmak üzere sermaye yedekleri/tamponları ayrılmasını sağlayacak tedbirler ve İki yeni global likidite standardı. Standartların, ekonomiye kredi akışını engellemeden kademeli olarak devreye girmesi planlanmıştır. Kaldıraç rasyosuna ilişkin olarak; Komite geçiş dönemini, önerilen yapının bir kredi çevrim döneminin tamamını ve tüm farklı iş model türlerini içerip içermediğini değerlendirmek üzere kullanacaktır. Paralel uygulama dönemi sonuçlarına göre, gerekli gözden geçirme ve kalibrasyon sonrası olası değişiklikler, Birinci Yapısal Bloğa dahil edilmek ve 1 Ocak 2018 den itibaren geçerli olmak üzere, 2017 nin ilk yarısında gerçekleştirilecektir. Likidite karşılama oranı (Liquidity Coverage Ratio) ve Net İstikrarlı Fonlama Oranı (Net Stable Funding Ratio) uygulamaları belli bir gözlem dönemi sonrasında başlangıçta amaçlanmayan sonuçlarını değerlendirmek üzere bir gözden geçirmeye konu olacaktır. Komite ayrıca Basel III kurallar metnine ek olarak Denetim Otoriteleri Ters-Döngüsel Sermaye Tamponları Rehberi yayımlamıştır. Ters-Döngüsel Sermaye Tamponları uygulaması genelde sisteme yaygın risk artışlarının eşlik ettiği aşırı kredi büyümesi dönemlerinde, bankacılık sektörüne ek bir makroihtiyati koruma sağlanmasını amaçlamaktadır. Rehber bankaların da, kredi kullandırdıkları farklı bölgelerdeki tampon kararlarını anlamalarına ve öngörmelerine yardımcı olacaktır. Önümüzdeki günlerde Komitenin Makroekonomik Değerlendirme Grubu da Basel III reformlarının geçiş dönemindeki ekonomik etkilerini değerlendiren bir rapor yayımlayacaktır. Risk Yönetimi Dairesi 12
FSDFHKSHF Kaynak: Basel III: A Global Regulatory Framework for More Resilient Banks and Banking Systems Link: http://www.bis.org/publ/bcbs189.pdf Kaynak: Basel III: International Framework for Liquidity Risk Measurement Standards and Monitoring Link: http://www.bis.org/publ/bcbs188.pdf Kaynak: Guidance for National Authorities Operating the Countercyclical Capital Buffer Link: http://www.bis.org/publ/bcbs187.pdf 2. G-20 ye Rapor Basel Komitesi nin Finansal Krize Tepkisi: G20 ye rapor isimli doküman Basel Komitesi tarafından yayımlanmıştır (19 Ekim 2010). Raporda bankaların ve global bankacılık sisteminin gücünün artırılmasına yönelik olarak Basel Komitesi ve onun karar verici organı olan Merkez Bankası ve Denetim Otoritesi Başkanlarından oluşan grup tarafından alınan tedbirler özetlenmektedir. Komite reformları, G20 nin Pitsburg zirvesinde kendisine verilen görevi yerine getirmek üzere bankacılık sektörünün kriz öncesindeki eksikliklerini ele almaktadır. Hem banka bazında hem de daha geniş kapsamlı olarak sistemik riskleri ele alan ve Basel III olarak adlandırılan yeni standartlar Temmuz 2009-Eylül 2010 döneminde Komite tarafından üzerinde anlaşılarak yayımlanmıştır: Kriz döneminde kayıpları karşılayabilecek daha yüksek nitelikli sermaye. Sermaye piyasası faaliyetleri başta olmak üzere risklerin daha iyi ele alınması. Aşırı risk alınmasının önüne geçmek ve risk odaklı sermaye ölçütü için kullanılmak üzere, yapısı üzerinde uluslararası olarak anlaşmaya varılmış bir kaldıraç rasyosu. İyi dönemlerde, sıkıntılı dönemlerde kullanılmak üzere sermaye tamponlarının oluşturulması. Kısa vadeli yoğun sıkıntılara karşı direncin artırılması ve uzun dönem fonlamanın iyileştirilmesi için global asgari likidite standardı. Denetim, kamuya açıklama ve risk yönetimi için daha güçlü standartlar. Basel Komitesi ayrıca FSB nin global sistemik bankacılık kuruluşlarının risklerini ele alma konusundaki girişimlerine de bu risklerin tanımlanması ve kayıp karşılayıcı kapasitelerinin artırılması yönündeki çalışmalarıyla katkıda bulunmakta olduğunu duyurmuştur. Kaynak: The Basel Committee s Response to the Financial Crisis: Report to the G20 Link: http://www.bis.org/publ/bcbs179.pdf Risk Yönetimi Dairesi 13
FSDFHKSHF 3. Daha Güçlü Sermaye ve Likidite Gerekliliklerine Geçişin Makroekonomik Etkilerinin Değerlendirilmesine İlişkin Nihai Rapor Basel Komitesi ve Finansal İstikrar Kurulu başkanlığında Basel Komitesi nin sermaye reformlarının makroekonomik etkisini değerlendirmek üzere Şubat 2010 da kurulan Makroekonomik Değerlendirme Grubu (MAG- Macroeconomic Assessment Group) 15 ülkenin merkez bankaları yada düzenleyici otoritelerinde çalışmakta olan modelleme uzmanlarından oluşmuştur. Grubun hazırladığı nihai rapor 12 Eylül 2010 tarihinde Merkez Bankası ve Denetim Otoritesi Başkanlarınca (GHOS) yapılan açıklamadaki daha yüksek sermaye gereklerinin kademeli uygulamasının etkilerini değerlendirmektedir. Raporda, global ana sermaye miktarı, üzerinde anlaşılan yasal minimum sermaye miktarı ve tamponunu karşılayacak seviyeye gelecek şekilde, daha yüksek sermaye gerekliliklerine 8 yıl içinde geçildiği takdirde, gayrisafi yurtiçi milli hasılanın %0,22 düzeyinde azalacağı tahmin edilmektedir. Bu etkinin 35 çeyrek dönem içinde ortaya çıkması, aynı dönemde büyüme oranının %0,03 (3 baz puan) düşmesi beklenmektedir. Kaynak: Final Report on the Assessment of the Macroeconomic Impact of the Transition to Stronger Capital and Liquidity Requirements Link: http://www.bis.org/publ/othp12.pdf 4. Kurumsal Yönetim İlkeleri Banka kurumsal yönetimi alanında kriz döneminde ortaya çıkan temel eksiklikleri gidermek üzere Basel Komitesi daha evvel Mart 2010 da taslağını görüşe açmış olduğu Kurumsal Yönetim İlkeleri nin nihai halini yayımlamıştır (Ekim 2010). İlkeler aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır: 1-Yönetim Kurulu nun görev ve yetkileri. 2-Yönetim Kurulu nun oluşumu ve nitelikleri. 3-Bağımsız bir risk yönetim fonksiyonunun önemi. 4-Risklerin banka bazında ve bankaya yaygın bir şekilde izlenmesinin önemi. 5-Ücretlendirme sistemlerinin Yönetim Kurulu tarafından izlenmesi. 6-Yönetim Kurulu ve üst yönetimin bankanın operasyonel yapısı ve risklerini anlaması. İlkelerde ayrıca denetim otoritelerinin, bankaların kurumsal yönetim politika ve uygulamalarını ve Basel Komitesi ilkelerini ne düzeyde uyguladıklarının düzenli olarak değerlendirmelerinin önemi de vurgulanmaktadır. Kaynak: Principles for Enhancing Corporate Governance Link: http://www.bis.org/publ/bcbs176.pdf Risk Yönetimi Dairesi 14
FSDFHKSHF 5. Denetim Otoritesi Heyetlerine İlişkin İlkeler Basel Komitesi, uluslararası bankacılık gruplarının denetiminde etkin izleme yapılabilmesi için büyük önem taşıyan, denetim otoritesi heyetleri nin işleyişini geliştirmek ve güçlendirmek üzere ilkeler yayımlamıştır (Good Practice Principles on Supervisory Colleges) (Ekim 2010). İlkelerin etkili bir ulusal denetimi ikame etmesi söz konusu olmayıp, denetim otoritesi heyetlerinin işleyişinde iyi uygulama örneklerinin kabulünü artırmak yoluyla uluslararası faaliyet gösteren bankaların denetiminde uluslararası işbirliğini güçlendirmeyi amaçlamaktadır. 8 ilke ile: Ana ülke (home) ve faaliyet gösterilen ülke(host) denetim otoritelerinin ihtiyaçları ve bankacılık gruplarının niteliklerine göre, bir denetim otoritesi heyetinin çoklu yada değişken alt yapıları olabileceği bilgisi verilmekte, Heyetlerin oluşturulması ve koordinasyonunda ana ülke denetim otoritesinin liderlik ve idaresinin önemi vurgulanmakta, Üzerlerinde yasalar, gizlilik ve piyasa hassasiyetine ilişkin kaygıların olduğu bilgilerin paylaşımı ve etkin bilgi paylaşımı için iletişim kanalları konusunda rehberlik edilmekte, Konsolide denetim sağlamak üzere, heyetlerde muhtelif seviyelerde denetim otoritelerinin ortak çalışma alanları geliştirilmekte, Finansal krize cevaben ortaya çıkan politika oluşturma süreci ve son gelişmeler dikkate alınmaktadır. Kaynak: Good Practice Principles on Supervisory Colleges Link: http://www.bis.org/publ/bcbs177.pdf 6. Risk Toplulaştırma Modellerinde Gelişmeler BIS-IOSCO-IAIS in oluşturduğu Ortak Forum Risk Toplulaştırma Modellerinde Gelişmeler isimli raporunu yayımlamıştır. Rapor büyük firmalarca (bankalar, sigorta ve menkul kıymet şirketleri) riskleri toplulaştırmak üzere halen kullanılmakta olan modelleme tekniklerinde iyileştirmeler önermekte, ayrıca global finansal kriz sonrasında bu konuya ilişkin denetim yaklaşımlarını incelemektedir. Temel Bulgular: Son gelişmelere rağmen mevcut modeller şu an oluşturulmaları için kullanıldıkları tüm karar ve fonksiyonları destekleyecek şekilde adapte edilmemiştir. Firmalar risk toplulaştırmasını modellerken muhtelif sorunlarla karşılaşmaktadır (verinin miktar ve niteliğinin yönetimi, sonuçların anlamlı bir şekilde değerlendirilmesi). Ortak Forumun tespiti, firmaların bu süreci gözden geçirme yada yeniden değerlendirme konusunda pek istekli olmadıkları yönündedir. Risk Yönetimi Dairesi 15
FSDFHKSHF Denetim otoriteleri ise sorumluluklarını yerine getirirken, bu modellere genel olarak güvenmemektedirler zira bu konuyu henüz en iyi uygulamaları tespit edilmemiş, üzerinde çalışmanın devam ettiği bir alan olarak değerlendirmektedirler. Temel Öneriler: Modelleri riskleri tanımlama ve izleme amaçlı olarak kullanan firmalar bu modellerin yeterince hassas ölçüm yapabilir, şeffaf, esnek ve açık olduğundan emin olmalıdırlar. Sermaye yeterliliği ve ödeme kapasitesi değerlendirme amaçlı olarak kullanılan modeller düşük frekanslı yüksek kayıplı olayları daha iyi yansıtacak şekilde iyileştirilmelidir. Denetim otoriteleri mevcut modellerin kullanılmaya devam edilmesinin yaratacağı risklerin farkında olmalı ve ilgili firmalarla konunun önemini gündeme getirerek, iyileştirmeleri beraberce sağlamak üzere iletişime geçmelidir. Kaynak: Developments in Modelling Risk Aggregation Link: http://www.bis.org/publ/joint25.pdf 7. Operasyonel Risk Modellemesinde Sigortanın Kredi Riski Azaltım Aracı Olarak Etkisi Basel Komitesi operasyonel risk modellemesinde sigortanın kredi riski azaltım aracı olarak etkisini tartışan bir rapor yayımlamıştır (Ekim 2010). Yasal düzenlemeler operasyonel riskin ileri ölçüm yaklaşımı-ama(advanced Measurement Approach) kapsamında ölçümünde, belli kural ve sınırlar dahilinde sigortanın bir kredi riski azaltım aracı olarak kullanılmasına izin vermektedir. Bu olanağın kullanımı bazı teknik sorular ve tartışmaları da beraberinde getirmektedir. Rapor, sektörün AMA kullanım ölçeğinde, bahsi geçen sorulara denetim bakış açısından cevaplar sunmakta ve operasyonel riskin yönetiminde yakınsama sağlamaya çalışmaktadır. Kaynak: Recognising The Risk-Mitigating Impact of Insurance in Operational Risk Modelling Link: http://www.bis.org/publ/bcbs181.pdf 8. Yasal Asgari Sermaye Gereklilikleri ve Sermaye Tamponlarının Kalibrasyonu (Ekim 2010) Basel Komitesi Global sermaye gerekliliklerini artırma çalışmalarının bir parçası olarak, bankacılık sisteminde tutulması gereken toplam sermaye düzeyinin tepeden-aşağıya bir değerlendirmesini yapmak üzere bir çalışma grubu kurmuştur. Gruba ana sermaye ve risk bazlı Tier1 rasyoları ile Tier 1 kaldıraç rasyosu yanı sıra ana sermaye ve Tier1 risk bazlı rasyoları üzerinde kalacak yasal tamponların ampirik değerlendirmesini yapma görevi verilmiştir. Çalışma Komite nin yeni sermaye yapısı çalışmasına girdi oluşturmakta, Uzun Dönem Etki Grubu tarafından yapılan faydamaliyet analizini tamamlamakta ve Komite tarafından önerilen sermaye düzenlemelerinin bankalar üzerinde etkilerini aşağıdan yukarı tespit eden sayısal etki çalışmalarını detaylandırmaktadır. Risk Yönetimi Dairesi 16
FSDFHKSHF Açıklanan çalışma notunda tepeden aşağı kalibrasyon çalışmasının sonuçları özetlenmektedir. Kaynak: Calibrating Regulatory Minimum Capital Requirements and Capital Buffers: A Top-Down Approach Link: http://www.bis.org/publ/bcbs180.pdf 9. Etkin Mevduat Sigorta Sistemleri İçin Temel İlkeler - Uyum Değerlendirmesi İçin Metodoloji Önerisi Haziran 2009 da Basel Komitesi ve Uluslararası Mevduat Sigortası Kuruluşları Birliği (IADI- International Association of Deposit Insurers) tarafından Etkin Mevduat Sigorta Sistemleri İçin Temel İlkeler isimli doküman yayımlanmıştır. IADI Aralık 2009 dan beri devam eden Uluslararası Para Fonu, Avrupa Mevduat Sigorta Kuruluşları Forumu (European Forum of Deposit Insurers -EFDI), Dünya Bankası ve Avrupa Birliği ile ortak çalışmalarının ardından bu ilkelerle uyumu değerlendirmek üzere taslak bir metodoloji geliştirmiş ve yayımlamıştır (Kasım 2010). Kaynak: Core Principles for Effective Deposit Insurance Systems Link: http://www.bis.org/publ/bcbs182.pdf 10. Karşıtaraf Kredi Riski Modellerinin Geriye Dönük Testi İçin Etkin Uygulamalar Basel Komitesi Karşıtaraf Kredi Riski Modellerinin Geriye Dönük Testi İçin Etkin Uygulamalar metnini yayımlamıştır (Aralık 2010). Metin, denetim beklentilerine ilişkin ek bilgiler sunmanın yanı sıra, karşıtaraf kredi riskinin içsel değerlendirmesinin geriye dönük testinin güçlendirilmesine ilişkin tavsiyeler içermektedir. Yasal sermaye hesaplamasında içsel model kullanımı için onay almış bankaların modellerini düzenli bir şekilde valide ettirmeleri gerekmektedir. Geriye dönük test bu sürecin önemli bir parçasını oluşturmaktadır ve finansal kriz bu alanda ek rehberliğe ihtiyaç olduğunu ortaya koymuştur. Komite bu ilkelerin uygulanmasının banka modellerinin geriye dönük test edilme uygulamalarını güçlendireceğini ve dolayısıyla bankaların ve sistemin gücünü artıracağını düşünmektedir. Kaynak: Sound Practices for Backtesting Counterparty Credit Risk Models Link: http://www.bis.org/publ/bcbs185.pdf Risk Yönetimi Dairesi 17
FSDFHKSHF 11. Operasyonel Risk-İleri Ölçüm Yaklaşımları İçin Denetim Rehberleri- Taslak Basel Komitesi Aralık 2010 da operasyonel riske ilişkin olarak 2 dokümanı görüşe açmıştır: Operasyonel Riskin Ölçümü ve Denetimi İçin Etkin Uygulamalar (Sound Practices for the Management and Supervision of Operational Risk): Komite nin konuya ilişkin 2003 tarihli çalışmasını revize etmektedir. Yeni çalışma operasyonel riskin 2003 ten itibaren gelişimine yer vermekte, sektördeki iyi uygulama örneklerine ve denetim deneyimine dayanmaktadır. Raporda yer alan prensipler birbirini destekleyen üç konu kapsamında (yönetişim, risk yönetimi ve kamuya açıklama) tartışılmıştır. Operasyonel Risk-İleri Ölçüm Yaklaşımları İçin Denetim Rehberi (Operational Risk - Supervisory Guidelines for the Advanced Measurement Approaches): Yasal sermaye yeterliliği yapısı oparasyonel risk disiplininin zaman içinde olgunlaşmaya devam ederek, etkin risk yönetimi ve ölçümü uygulamalarında daha dar bir band içinde yakınsamaların olacağını öngörmektedir. Çalışmada bunun sağlanması için yönetişim, veri ve modellemeye ilişkin denetim rehberleri ortaya konmaktadır. Çalışmalar 25 Şubat 2011 tarihine kadar görüşe açık kalacaktır. Kaynak: Sound Practices for the Management and Supervision of Operational Risk Link: http://www.bis.org/publ/bcbs183.pdf Kaynak: Operational Risk - Supervisory Guidelines for the Advanced Measurement Approaches - Consultative Document Link: http://www.bis.org/publ/bcbs184.pdf 12. Ücretlendirme Kamuya Açıklama İlkeleri-Taslak Basel Komitesi, Üçüncü Blok kapsamında, ücretlendirme uygulamalarının kamuya açıklanma prensiplerine ilişkin taslak bir doküman yayımlamıştır (27 Aralık 2010). Komite, piyasa disiplinine ve piyasa katılımcılarının ücretlendirme uygulamalarının niteliğinin değerlendirilmesine katkıda bulunmasını amaçladığı ilkeleri, Finansal İstikrar Kurulu ile beraberce hazırlamıştır. İlkelerin ücretlendirmeye ilişkin kamuya yapılan açıklamalarda tutarlılık ve yakınsama sağlanmasına da katkıda bulunması beklenmektedir. Taslak, Finansal İstikrar Kurulu tarafından açıklanmış olan Etkin Ücretlendirme Uygulamaları İçin İlkeler (Principles for Sound Compensation Practices) ve bunların Uygulama Standartları (Implementation Standards) metinlerinin de tamamını dikkate almaktadır. Risk Yönetimi Dairesi 18