DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖZDE MERT gozde.mert@nisantasi.edu.tr 1
1. KOBİ ler ve Özellikleri 2. Girişimciliğin Geliştirilmesine Yönelik Kuruluşlar 3. KOSGEB 4. KOBİ lerin Finansal Sorunları 5. Fizibilite Analizi 2
KOBİ ler en temel anlamıyla az sermaye ve emek yoğun olarak faaliyet gösteren, düşük yönetim giderleri ile ucuz bir üretimin gerçekleştirildiği ve çabuk karar verme özelliğine sahip olan işletmelerdir. Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletme (KOBİ) iki yüz elli kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hâsılatı veya mali bilançosundan herhangi biri kırk milyon Türk Lirasını aşmayan ve bu yönetmelikte mikro işletme, küçük işletme ve orta büyüklükteki işletme olarak sınıflandırılan ekonomik birimler veya girişimler olarak ifade edilmektedir. 3
4
5
6
KOBİ lerin ekonomiye yaptıkları katkıları genel olarak şöyle sıralayabiliriz: Ekonomik ve sosyal refahın artmasını sağlama, Bölgeler arası gelişmişlik farkını azaltma, İstihdam yaratma, Girişimciliği teşvik etme. 7
KOBİ ler sadece mal ve hizmet üretmeyip büyük işletmelere mamul ve yarı mamul üretme işlevleriyle de ekonomiye katkı sağlamaktadırlar. Bu işleviyle KOBİ ler büyük işletmelerin verimini arttırmada da rol oynamaktadır. KOBİ lerin ekonomik fonksiyonları yanında sosyal alanda da önemli görülebilecek bazı rolleri vardır. KOBİ lerin gelişmemiş bölgelerde istihdam sağlayarak, gelişmiş bölgelere olan insan göçünü engellemesi, bölgesel kalkınmayı destekleyen ve bölgeler arası ekonomik dengesizliği gideren bir etki yapmaktadır. 8
Bununla birlikte KOBİ ler yönetim ve örgütlenme, üretim yönetimi ve teknoloji, pazarlama, insan kaynakları ve finansman gibi bir takım temel sorunlarla karşılaşabilmektedir. Finansal açıdan bakıldığında KOBİ ler sermaye piyasasından kaynak edinebilmek amacıyla kaynak sağlayacak olan kesimlere teminat vermelidir. Teminat sağlama noktasında özkaynaklarının yetmemesi ve bu hususta güven sağlayamaması dış kaynak bulmayı güçleştiren durumlardır. 9
Sermaye piyasasından kaynak temin edemeyen ve bunun yanı sıra banka kredilerinin temini noktasında da yetersizlik yaşayan KOBİ ler yalnızca özsermayelerini kullanmak durumunda kalmaktadır. Böylece kredi verecek olanlar da risk almak istemedikleri için, küçük çaptaki işletmelerin başlangıç sermayelerinin en az % 50 si özkaynaklarından karşılanmaktadır. 10
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu nun (BDDK) Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri Raporuna göre, KOBİ kredilerinin toplam krediler içindeki payı %26 dır. 11
Türkiye deki KOBİ lerin yaşadığı temel sorunlar; Örgütlenme ve yönetim, Tedarik, Üretim yönetimi, Pazarlama yönetimi, İhracat, Finansal yönetim, Muhasebe yönetimi, İnsan kaynakları yönetimi, Halkla ilişkiler, Ar-ge ve Karar alma ile ilgilidir. KOBİ lerin yaşadığı sorunların başında finansal sorunlar gelmektedir. 12
13
Ekonomik ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanmasında küçük ve orta ölçekli sanayi işletmelerinin payını ve etkinliğini artırmak, rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek, sanayide entegrasyonu ekonomik gelişmelere uygun biçimde gerçekleştirmek amacıyla 3624 sayılı Kanunla 20 Nisan 1990 tarihinde kurulmuştur. KOSGEB, Bilgi ve teknoloji sağlama, Mevcut teknolojilerin geliştirilmesi, Girişimciliğin geliştirilmesi olarak üç temel faaliyette bulunmaktadır. 14
KOSGEB, bu hizmetleri sunarken Kalkınmada Öncelikli Yöreler, Normal Yöreler ve Gelişmiş Yöreler şeklinde bir öncelik oluşturmuştur. Sektörel olarak öncelikleri ise Metal Eşya/Makine İmalat, Gıda, Savunma Sanayi, Yazılım, Elektrik/Elektronik, Medikal, Nanoteknoloji, Kimya şeklinde sıralanmaktadır. Ölçeksel öncelikler 1 9 çalışanı bulunan, 10 49 çalışanı bulunan, 50 99 çalışanı bulunan ve 100 den fazla çalışanı bulunan şirketler olarak belirlenmiştir. 15
Ürün grupları açısından öncelikler, İç ve dış Pazar potansiyeli yüksek ürünler, ekonomik katma değer yaratan ve teknolojik gelişme potansiyeli olan ürünler, kalite standartları yüksek ürünler, esnek üretim sistemlerine uygun ürünler, istihdam potansiyeli yüksek ürünler, çeşitlendirilebilme özellikleri uygun ürünler şeklinde sıralandırılmıştır. 16
17
18
19
20
21
Ülkemizdeki KOBİ lerin yaşadıkları finansal sorunların oluşumunda özellikle uzun yıllar boyunca süren yüksek enflasyonlu dönem ve teşvik politikalarının etkili bir şekilde uygulanamaması etkili olmuştur. Uzun yıllar süren yüksek enflasyon işletmeleri reel anlamda küçültmüş ve işletmelerin mali yapılarını bozmuştur. KOBİ lere yönelik teşvikler de genellikle kağıt üzerinde kalmış, çok az işletmeye ulaşmıştır. 22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
TEŞEKKÜRLER