Kardiyovasküler implant ve cihaz tak l hastalarda manyetik rezonans görüntüleme

Türk Kardiyol Dern Arfl - Arch Turk Soc Cardiol 2006;34(3):193-198 193 Kardiyovasküler implant ve cihaz tak l hastalarda manyetik rezonans görüntüleme Magnetic resonance imaging in patients with cardiovascular implants and devices Dr. Bilal Boztosun, 1 Dr. Ömer Ayd ner, 2 Dr. Ayhan Olcay 3 1 Kartal Kofluyolu Yüksek htisas E itim ve Araflt rma Hastanesi Kardiyoloji Klini i, stanbul; 2 Maltepe Üniversitesi T p Fakültesi Radyoloji Anabilim Dal, stanbul; 3 stanbul Hospital Kardiyoloji Bölümü, stanbul Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) son y llarda radyolojiye kat lan en önemli ve geliflmifl görüntüleme yöntemidir. Bu görüntülemede kullan lan radyofrekans dalgalar n biyomedikal implantlar ve yard mc cihazlar ile etkileflimleri istenmeyen durumlara yol açabilir. Kardiyolojideki geliflmeler ve kalp hastalar na tak lan implantlar n artmas yla, bu implantlar n MRG uygunlu u ve güvenilirli i konusunda sorular ortaya ç kmaktad r. Bu derlemede kardiyovasküler implant olan hastalarda MRG ile ilgili genel konular ve yap lan çal flmalar gözden geçirildi. Anahtar sözcükler: Elektromanyetik alan/yan etki; manyetik rezonans görüntüleme/yan etki; protez ve implant/kontrendikasyon; güvenlik. Magnetic resonance imaging (MRI) is the most important and developed tool among the new methods of radiologic imaging. Radiofrequency waves used in MRI may interact with biomedical implants and assist devices. With recent developments in cardiology and increasing number of cardiologic devices implanted, MRI-related problems about safety and compatibility of these devices have emerged. The aim of this review was to discuss MRI-related issues and the studies conducted in patients with cardiovascular implants. Key words: Electromagnetic fields/adverse effects; magnetic resonance imaging/adverse effects; prostheses and implants//contraindications; safety. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) son y llarda radyolojiye kat lan en önemli ve geliflmifl görüntüleme yöntemidir. Manyetik rezonans görüntüleme ile her planda görüntü al nabilmesi yan s ra doku kontrast s n rs z de iflebilmekte, uzaysal çözünürlü- ü ise 100 mikrona kadar inebilmektedir. Teknolojideki son geliflmelerle MR inceleme çok h zlanm fl, dakika hatta saniyeler içinde bitirilebilir hale gelmifltir. Kardiyolojideki geliflmelerle birlikte kalp hastalar na tak lan kardiyolojik implantlar n artmas, kardiyologlar ile radyologlar bir araya getirmektedir. Bütün dünyada oldu u gibi ülkemizde de artan kardiyolojik giriflimler sonucunda hastalara tak lan çeflitli implantlar n yeni görüntüleme cihazlar na uyumu hastalara ve onlar izleyen hekimlere önemli sorumluluklar getirmektedir. Manyetik rezonans görüntülemede radyofrekans dalgalar kullan l r. Güçlü bir manyetik alana uygulanan radyofrekans dalgalar ile hidrojen atomlar iletiflime girer ve bir süre sonra görüntülere dönüfltürülecek sinyaller yayarlar. Bu dalgalar n ve manyetik alan n, X- fl n n n insan sa l - na zararl olan genetik etkileri veya kimyasal ba larda de ifliklik oluflturma gibi yan etkileri bulunmaz. Ancak, biyomedikal implantlar ve yard mc cihazlarla etkileflimleri istenmeyen durumlara yol açabilir. Manyetik alan ferromanyetik materyalleri hareket ettirebilir, elektronik ekipman ile etkileflime girerek onlar n çal flmas n bozabilir. Hatta radyofrekans dalgalar belli bir noktaya kadar s nmaya neden olur. Tüm bu potansiyel tehditlerin MRG öncesinde bilinmesi ve kontrol alt na al nmas gerekmektedir. Genel prensipler Manyetik alanla etkileflimlerine ba l olarak, materyaller manyetik, paramanyetik ve dimanyetik olarak üçe ayr l rlar. Manyetik materyallerden en iyi bilineni demirdir. Bu yüzden, s kl kla manyetik materyaller, demir k saltmas olan ferro öntak s yla kul- Gelifl tarihi: 28.01.2006 Kabul tarihi: 15.02.2006 Yaz flma adresi: Dr. Bilal Boztosun. Kartal Kofluyolu Yüksek htisas E itim ve Araflt rma Hastanesi Kardiyoloji Klini i, 34718 Cevizli, stanbul. Tel: 0216-459 40 41 Faks: 0216-459 63 21 e-posta: bboztosun@hotmail.com

194 Türk Kardiyol Dern Arfl lan larak ferromanyetik olarak adland r l r. Kobalt (Co), disporosyum (Dy), nikel (Ni) ve gadolinyum (Ga) güçlü manyetik elementlerdir. Birçok metal manyetik alan ile zay fça etkilenir. Bu tür materyaller paramanyetik olarak tan mlan r. Baz materyaller ve tüm metal olmayan materyaller manyetik alan ile neredeyse hiç etkileflime girmezler; bunlara dimanyetik denir. Tüm metaller içinde çelik özel bir yere sahiptir. Demirden üretilmesine karfl n manyetik de- ildir. Üretimi s ras nda içerisine konulan katk maddeleriyle gücünün artmas, paslanmamas ve manyetik alandan hiç etkilenmemesi sa lanm flt r. Bu yüzden biyolojik implantlarda genellikle çelik kullan - l r. [1] Cihaz n manyetik gücü, hastan n oryantasyonu, anatomisi ve alet-manyetik alan iliflkisi MR incelemesinde güvenlik yönünden önemlidir. Manyetik alan içerisine konmufl ferromanyetik objeler defleksiyon, atraksiyon ve dönme güçlerine maruz kal rlar. Kazalardaki ilk potansiyel tehlike, ferromanyetik materyallerin manyetik alan içerisinde m knat sa do ru çekilmesidir. Ataç, saç tokas gibi küçük metal cisimler 1.5 Tesla manyetik alanda saatte 40 mile varan h za ulaflabilir, hasta ve odada bulunanlara zarar verebilir. Bir objenin çekilme gücü, objenin kütlesi ve m knat sa olan uzakl ile orant l d r. Makas, klemp ve hemostaz gibi cerrahi aletler paslanmaz çelikten yap lm fl olsalar bile manyetik alanda hareket ederler. Oksijen tüpleri önemli bir potansiyel tehlike oluflturur. Bu tür aletler e er MR odas nda kullan lacaksa manyetik olmayan materyalden yap lm fl olmal d r. Manyetik rezonans odas nda kardiyak arrest geliflen bir hastada resüssitasyonun ilk basama nda (MR ile uyumlu resüssitasyon ekipman yoksa) ifle hastay MR odas ndan ç kartarak bafllanmal d r. Kazaya ikinci potansiyel etken, hareket etme olas l olan implante edilen aletlerdir. Bu durumda özellikle translasyonel çekim önem kazan r. Bunu belirleyen faktörler manyetik alan n kuvveti, objenin ferromanyetizm derecesi, kütlesi, yeri, fibroz doku, deri, dikifl veya kemik gibi objeyi yerinde tutan dokunun varl d r. Metalik obje ferromanyetik de ilse veya düflük düzeyde ferromanyetik ise MRG güvenilir bir flekilde yap labilir. n situ olarak çekim gücünün, implant hareket ettirme veya implant n tasarlanan fonksiyonunu etkilemede yetersiz kalaca söylenebilir. Üretici firmalar ve aletin güvenilirli ini tescil eden firmalar bunu destekleyici bilgiler verirler. Güvenilir implanta örnek kalça protezlerdir. Sorunlu implanta örnek ise nörovasküler kliplerdir. Subaraknoid kanama sonras ince nöral damarlara yerlefltirilen klipleri kardiyak MR yerinden oynatabilir. Bu hastalarda MRG gerekti inde (genellikle olanakl d r), klip üreticisi firmadan klip cinsi ve yap ld materyal hakk nda ayr nt - l bilgi al nmal d r. ndüklenmifl elektrik ak mlar letken materyalleri bulunan cihazlar n takl oldu u hastalarda, MRG bu materyallerin bas nçl manyetik alana ve radyofrekansa maruz kalmas na neden olur. Bu da indüklenmifl elektrik ak m na ba l olarak zarara yol açabilir. Bu iletken materyalleri içeren aletler pace telleri, k lavuz telleri, metalik komponent içeren termodilusyon kateterleridir. [2] Pace telleri özellikle önemlidir. Çünkü bunlar n uzunlu u ve kronik kal c - l, yüksek çekim alan nda radyofrekans dalga boyuna yaklaflmas n sa layabilir. Bu da anlaml bir flekilde efllenmeye ve böylece s nmaya yol açar. Metalik implantlar n boyutlar, yeri, flekli gibi özellikler bu olayda önemlidir. [3] Son olarak, manyetik alana maruz kalan elektronik implantlar n fonksiyonu engellenebilir veya de iflikli e u rayabilir. Kardiyovasküler aletlerin güvenilirli i Hastan n MR çekimi öncesi de erlendirilmesi. stenmeyen bir duruma neden olmamak için, MR incelemesi öncesinde sistematik bir tarama yap lmal - d r. Bu tarama ideal olarak üç ad mda tamamlanmal - d r. lk ad m olarak, hastaya randevu verilmesi s ras nda ilgili sekreter veya radyolog ya da incelemeyi isteyen hekim bafll ca güvenlik noktalar n vurgular. Bunlar anevrizma klipleri, kalp pili, elekronik aletler ve gebelik gibi noktalard r. kinci ad mda hasta MRG ünitesine geldi inde form doldurulur. Hasta komada ise veya iletiflim kurulam yosa, hasta yak n, o da yoksa hasta hakk nda bilgi sahibi hekim taraf ndan form tamamlanmal d r. Bu form MRG nin potansiyel tehlikeleri konusunda e itilmifl teknisyen ve doktorlar taraf ndan incelenir. Üçüncü ve son ad mda, incelemeyi yapacak olan teknisyen MRG odas na girmeden önce hastay inceler, k saca sorgular ve tarama ifllemi tamamlan r. Unutulmamal d r ki, daha önce bir MR incelemesinin güvenli olarak tamamlanm fl olmas, bundan sonrakilerin de güvenli olarak tamamlanaca anlam na gelmemektedir. Elektrokardiyografi (EKG) ledleri. Standart metalik EKG ledleri MRG s ras nda s nmay art rabilir; bu yüzden kullan lmamal d r. Yüksek impedansl karbon alafl ml EKG tablet ve ledleri MRG için güvenilirdir ve artefakta yol açmaz. Sternal ve epikardiyal pace telleri. Sternal tel bulunan hastalar görüntülemek güvenilirdir. [4,5] Kardiyak cerrahi sonras 1 veya 1.5 Tesla alt nda MRG ya-

Kardiyovasküler implant ve cihaz tak l hastalarda manyetik rezonans görüntüleme 195 p lan 200 hastay kapsayan bir çal flmada, cerrahi sonras kal c epikardiyal pace tak lan hastalarda MR incelemesinin güvenilir bir flekilde yap laca gösterilmifltir. Yap lan MRG s ras nda herhangi bir yan etki veya aritmiye rastlanmam flt r. [6] Epikardiyal pace telleri s n rl, küçük bir artefakta yol açabilir; bu durumun da görüntü analizine engel olmas çok nadirdir. Protez kapaklar ve annuloplasti halkalar. Bütün protez kapak ve annuloplasti halkalar 1.5 Tesla da MRG ye uyumludur. Bugüne kadar yap lanlar da 3 Tesla da MRG ye uyumlu bulunmufltur. [7] Is nma ve artm fl olan ak m bu implantlar için bir sorun yaratmamaktad r. [8] Protez kapak ve annuloplasti halkalar üzerine etkiyen çekim gücü, atan kalp üzerine uygulanana k yasla düflüktür. Son zamanlarda, metalik kapaklarda elektromanyetik etkileflim olabilece ini teorik olarak belirten yay nlar vard r. Temel olarak, ferromanyetik olmayan herhangi bir metal, manyetik alanda hareket ederken orijinal manyetik alana karfl bir manyetik alan gelifltirir. Bu olaya Lenz etkisi denir. Geliflen bu dirençli bas nç, mekanik kapa n aç l p kapanmas na engel olabilir. Lenz etkisi statik manyetik alan n gücüne ba l d r. Buna göre, 1.5 Tesla dan büyük MRG sistemlerinde, metal kapakç k içeren protez kapaklarda sorun oluflabilir. Ancak, bu sorunun görüldü ü herhangi bir olgu bildirilmemifltir. Koroner stentler. Kardiyolog olarak en s k karfl - laflt m z sorular n bafl nda stent tak lan hastalara MR çekilmesi gelmektedir. Koroner MRG, teorik olarak koroner stentlerde s nmaya ve yer de ifltirmeye yol açar. Baz çal flmalar s nma etkisinin çok az önemi oldu unu ve klinik olarak etkisinin olmad - n ortaya koymufltur. [9] Stentlerde pozisyon de iflikli- i, teorik olarak metalik koroner stentleri trombositlerle karfl karfl ya getirir ve tromboza yatk nl art - r r. Bunun sonucunda miyokard infarktüsü ve kardiyak olaylar geliflebilir. Hayvan çal flmalar nda, yeni stentlerde ferromanyetisitenin ve stent yer de ifltirmelerinin çok az veya hiç olmad gösterilmifltir. [10] Koroner stent ifllemi sonras nda erken dönemde MRG yap lan hastalarda 30 gün içinde geliflen yan etkileri araflt ran bir çal flmada, MRG nin güvenilir oldu u, stent trombozuna ba l miyokard infarktüsü ve kardiyak ölümün çok nadir oldu u gösterilmifltir. [9] Bu çal flma, stent iflleminden sonra MRG yi ertelemek gerekmedi ini göstermifltir. Stent ifllemi sonras üçüncü günde MRG yap lan hastalarda, yedi ayl k takip sonucunda kontrol grubuna göre yan etki s kl - nda herhangi bir art fl izlenmemifltir. [11] Bu klinik çal flmalar koroner stentlerde yer de iflimi olmad - n gösteren hayvan çal flmalar n desteklemektedir. Kobalt ve baflka metalleri içeren, kar fl ml yeni metalleri kapsayan stentlerin MRG ye uygunlu u için araflt rmalar gerekmektedir. Paslanmaz çelik ve nikel titanyum alafl m kapl stentlerin MRG ye uygunlu unun karfl laflt r ld bir çal flmada, paslanmaz çeli in lümen görüntülenmesinde anlaml sinyal kayb na yol açt ; buna karfl n, nikel titanyum kapl stentin sadece küçük artefaktlara neden oldu u, lümen görüntülenmesinde soruna yol açmad görülmüfltür. [12] Do ru bir flekilde yerlefltirilen stentlerin s nma ve yer de- ifltirme olas l klar düflüktür ve stent tak ld ktan sonra MRG yap labilir. Ancak, yayg n görüfl MRG iflleminin stent iflleminden 6-8 hafta sonra yap lmas d r. Klinisyenler, koroner stentli hastalarda MRG nin endotelizasyondan sonra güvenli olaca n düflünmektedir. [13] Çünkü, endotelizasyon stentlerin yerinden oynamas n belirgin flekilde engeller. Bu yayg n görüfle ait herhangi bir yay mlanm fl veri bulunmamas na karfl n, erken MRG uyguland nda oluflacak ciddi yan etkilere dair veri de yoktur. Yayg n olan genel görüfl, MRG nin stent tak lmas ndan sonra herhangi bir zamanda yap labilece idir. Eldeki bütün veriler bunu desteklemektedir. Manyetik rezonansta koroner stent yerleflim yerinde küçük bir artefakt olabilirse de, bu stent yerleflimini göstermede faydal olabilir. Daha önce stent takt m z alt hastan n farkl zamanlarda MR çekildikten sonraki kontrol anjiyografilerinde stentlerinde sorun olmad n gördük. Takiplerde de baflka bir komplikasyon olmad. Ayr ca, günümüzde yayg n olarak kullan lan ilaç kapl stentlerle yap lan iki yeni çal flmada da, ç plak stentlere benzer flekilde, geç endotelize olan ilaç kapl stentlerde de MRG nin erken dönemde (1-3 gün içerisinde) güvenle yap labildi i gösterilmifltir. [14,15] Di er vasküler stentler, koil ve filtreler. Nonkoroner vasküler stentler (aortta kullan lanlar gibi), koil ve filtreler e er nonferromanyetik materyal içeriyorsa herhangi bir zamanda MRG yap labilir. Titanyum, titanyum alafl m, Phinox, Elgiby, MP35N 316 paslanmaz çelik veya nitinolden yap lan nonferromanyetik metaller 1.5 Tesla alt nda yap lan MRG prosedürlerinde güvenilirdir ve tak ld ktan sonra hemen MRG yap labilir. [16] Zay f ferromanyetik materyalden yap - lan paslanmaz çelik tiplerinin baz lar nda, doku büyümesi ve materyalin pozisyonda kalmas için gereken mekanizmalar n oluflmas n beklemek amac yla 6-8 haftal k bir aral k tavsiye edilir. Baz üretici firmalar bu materyallerin ferromanyetik olup olmad - n ürünlerinde belirtmezler. Bu da MRG nin erken

196 Türk Kardiyol Dern Arfl veya 6-8 haftal k bekleme sonras nda yap labilirli i konusunda güven sorunu yarat r. Manyetik çekim gücü olan koil ve filtrelerdeki görüntüleme ifllemini 6-8 hafta ertelemek ihtiyatl görünse de, bunu destekleyecek herhangi bir kan t yoktur. Ayr ca, bir çal flmada erken MRG ifllemi sonras yan etki görülmedi i bildirilmifltir. [17] Oklüzyon aletleri. Metalik oklüzyon cihazlar flantlar n kapat lmas nda kullan l r. Do ru bir ölçüme sahip aletler yerlefltirildi inde, alet flekline ve doku büyümesine ba l oluflan önleyici kuvvet, manyetik alan n oluflturdu u kuvveti yener. Ferromanyetik olmayan alafl mdan yap lan aletlerin (örne in MP35N) yerlefltirilmesinden sonra hemen çekim yap labilir. Zay f ferromanyetik çelikten yap lan aletlerin tak l oldu u hastalarda MRG alt haftal k bir gecikmeyle yap labilir. [18] Kardiyovasküler kateterler. Herhangi bir metalik parça içeren iç veya d fl iletken telli kateterler MRG için kontrendikedir. Poliüretan ve polivinil klorid içeren kateterler ise güvenilirdir. letken tel içeren termodilüsyon pulmoner kateterler afl r s nmaya ba l olarak hasar oluflturabilir ve kateterlerin fonksiyonu bozulabilir. [19] K lavuz teller. Geleneksel k lavuz teller paslanmaz çelikten veya nitinolden yap lm flt r. Bu tellerde radyofrekans ile afl r s nma ve buna ba l olarak zarar oluflabilir. Giriflimsel MRG için, s nmay s n rlayan radyofrekans ba lant s z k lavuz teller gelifltirilmifltir. [20] ntra-aortik balon pompas ve sol ventrikül yard mc aletleri. Literatürde çok az bilgi bulunmas na karfl n, bu aletler, yüksek metalik içerikleri ve iliflkili ekipmanlar nedeniyle MRG çekimine uygun de ildir. Doku hasar riski vard r; mekanik fonksiyon bozuklu u ve s sorunlar oluflur. Kal c kalp pilleri. Pacemaker tak l hastalarda kardiyak MRG yap lmas için genel kurallar aç k de- ildir ve günümüzde halen araflt rma aflamas ndad r. 2004 y l nda sunulan bir bildiriye göre kalp pilleri kardiyak MRG için göreceli kontrendikedir. [1] Bu aç klama, MRG nin kesin kontrendike oldu u yarg - s nda yumuflamaya yol açarak ço u klinisyeni MRG nin uygunlu u konusunda düflünmeye itmifltir. Pacemaker tak l hastalarda MRG nin kontrendike olmas n n bilinen en az befl nedeni vard r. Birincisi, manyetik alan pacemaker kutusunun yerinden oynamas na neden olabilir. Ancak, bu durum bir soruna yol açmaz; çünkü, deneyimler koruyucu poflun pacemaker ayn pozisyonda tutacak kadar güçlü oldu unu göstermifltir. Yine de, gerekti inde buna ek olarak yüzeyel kay fllar da kullan labilir. kincisi, radyofrekansa ba l olarak pace ledlerinin s nmas miyokarda ve damarlara zarar verebilir. Deneysel çal flmalarda 60 dereceden fazla led s nmas kaydedilmifltir. [21] Is nmaya ba l bu etkiler, 0.5 Tesla sisteminin ve düflük absorpsiyon h z nda MRG sekanslar n n kullan m yla azalt labilir. Buna karfl n, ledlerin vücuttaki pozisyonu gibi birçok faktör s nman n derecesini etkileyebilir. Üçüncü olarak, raydofrekans ve bas nçl manyetik alanlar, pacemaker n elektronik dolafl m ak m yla iliflki kurabilir ve ak mda pacemaker taraf ndan elektriksel aktivite olarak alg lanabilecek bir art fla neden olabilir. Bu da pacemaker n çal flmas n engelleyebilir veya h zl pace etmesine yol açabilir. Dördüncü olarak, MRG nin eski tip pacemakerlarda kal c veya geçici de iflikliklere yol açt bildirilmifltir. [22] Son olarak, pacemaker tak l hastalarda MRG nin kontrendike oldu una dair en önemli veri mortalitedir. [23] Bunun pace inhibisyonu, manyetik ak fl n fonksiyonunun bozulmas ve pacemaker n h zl çal flmas na ba l olarak ortaya ç kan devaml kalp at - m n n kardiyak debiyi devam ettirememesine ba l oldu u düflünülmüfltür. [24] Bununla birlikte, an lan mortalitede MRG ile incelenen organ kalp de ildir. Apaç k belirtilmese de, MRG s ras nda EKG monitörizasyonu yap lmam flt r ve MRG ile ilgili riski azaltan hiçbir ölçüm yap lmam flt r. Günümüzde kardiyak MRG kesintisiz EKG monitörizasyonu eflli inde yap lmal ve oluflabilecek aritmileri kolayca görebilmeye imkan sa lanmal d r. Ayr ca, MRG çekim odalar nda kan bas nc ve oksijen satürasyonu monitörizasyonu vard r. Yukar da bahsedilen sorunlara ve mortaliteye karfl n, kardiyak MRG nin 0.35-1.5 Tesla de erlerindeki manyetik güç aral nda güvenle yap labilece i bildirilmifltir. [25-28] Elli dört hastay kapsayan bir çal flmada, pacemaker tak l hastalarda güvenli bir flekilde 1.5 Tesla da MRG çekilece i bildirilmifl; eflik de erindeki de iflmelerin kalp odac klar na, anatomik yerleflime, ledlerin yerleflti i tarihe ba l olmad gösterilmifltir. [29] Monitörizasyon eflli inde yap lan MRG iflleminde, pacemaker fonksiyonunun bozulmas na ba l ortaya ç kacak kardiyak kollaps görmemek mümkün de ildir. kinci olarak, pace ba ml olmayan pacemakerl hastalarda yap lan bir çal flmada, görüntüleme s ras nda pace kapat l p, ledler bipolar moda getirilmifl, düflük manyetik alan ve düflük radyofrekansta

Kardiyovasküler implant ve cihaz tak l hastalarda manyetik rezonans görüntüleme 197 ölüm ve önemli komplikasyonlar gözlenmemifltir. [27,28] E er MRG d fl görüntüleme teknikleri tan aç s ndan yeterli de ilse, kar-zarar oran dikkatli bir flekilde hesapland ktan sonra MRG ifllemi deneyimli merkezlerde ve prosedür s ras nda sürekli monitörizasyon eflli- inde yap lmal d r. Tak labilir intrakardiyak defibrilatörler. Pacemakerlarla benzer riskleri tafl malar na karfl n, intrakardiyak defibrilatörlerin (ICD) translasyonel çekim güçleri belirgin derecede daha fazlad r. [30] Kardiyak MRG nin güvenli bir flekilde yap labilirli i konusunda sadece bir adet yay n vard r. [27] Konu hakk nda yeterli veri olmad ndan, daha çok bilgi edinene kadar, kardiyak MRG kontrendike olarak kabul edilmelidir. Stabil olmayan kalp hastalar nda MRG. Kesin tan n n tedavide ve klinik sonuçta en çok ifle yarayaca akut hastalar MR çekilen grubu oluflturur. Uygun önlemlerle bu hastalar h zl ve güvenilir bir biçimde görüntülenebilirler. Çekim odas nda sadece pipet oksijen kullan lmal d r. Hiçbir koflulda oksijen silindirleri (ferromanyetik olduklar ndan dolay ) görüntüleme odas na al nmamal d r. ntravenöz pompa makineleri kontrol odas nda kalmal ve hastalara uzun bir hatla ulaflan k lavuz arac l yla ba lanmal - d r. Ayr ca, bütün anestezik ve acil ekipman malzemelerini tafl yan araçlar MRG için uygun olmal d r. [31] 3 Tesla MR görüntüleme. Radyofrekans s nma ve manyetik alan sorunu etkileflim kuvvetiyle iliflkilidir ve 3 Tesla MRG de daha sorunlu olma olas l yüksektir. [32] 1.5 Tesla alt nda zay f ferromanyetik özellik gösteren implantlar, 3 Tesla da yüksek manyetik alan etkileflimi gösterirler. Bugünkü güvenlik ölçütlerinin ço u yüksek alan kuvvetlerinde uygulanamaz; bu nedenle, daha keskin güvenlik ölçütlerine gereksinim vard r. Protez kapak gibi baz aletler 3 Tesla da güvenilir görünmektedir; ancak, baz aletler için uzun ve k sa çapl taramalarda araflt rmalar halen devam etmektedir, bu nedenle, çekim yap lan hastalarda dikkatli olunmal d r. Öte yandan, hastalarda MRG için 1.5 Tesla de il de 3 Tesla l k taray c lar n kullan m n gerektirecek hiçbir klinik endikasyon yoktur. KAYNAKLAR 1. Prasad SK, Pennell DJ. Safety of cardiovascular magnetic resonance in patients with cardiovascular implants and devices. Heart 2004;90:1241-4. 2. Ahmed S, Shellock FG. Magnetic resonance imaging safety: implications for cardiovascular patients. J Cardiovasc Magn Reson 2001;3:171-82. 3. Ho HS. Safety of metallic implants in magnetic resonance imaging. J Magn Reson Imaging 2001;14:472-7. 4. Manner I, Alanen A, Komu M, Savunen T, Kantonen I, Ekfors T. MR imaging in the presence of small circular metallic implants. Assessment of thermal injuries. Acta Radiol 1996;37:551-4. 5. Shellock FG. Reference manual for magnetic resonance safety: 2002 edition. Salt Lake City, Utah: Amirsys, Inc.; W. B. Saunders; 2002. 6. Hartnell GG, Spence L, Hughes LA, Cohen MC, Saouaf R, Buff B. Safety of MR imaging in patients who have retained metallic materials after cardiac surgery. AJR Am J Roentgenol 1997;168:1157-9. 7. Shellock FG. Magnetic resonance safety update 2002: implants and devices. J Magn Reson Imaging 2002; 16:485-96. 8. Shellock FG. Prosthetic heart valves and annuloplasty rings: assessment of magnetic field interactions, heating, and artifacts at 1.5 Tesla. J Cardiovasc Magn Reson 2001;3:317-24. 9. Hug J, Nagel E, Bornstedt A, Schnackenburg B, Oswald H, Fleck E. Coronary arterial stents: safety and artifacts during MR imaging. Radiology 2000;216:781-7. 10. Strohm O, Kivelitz D, Gross W, Schulz-Menger J, Liu X, Hamm B, et al. Safety of implantable coronary stents during 1H-magnetic resonance imaging at 1.0 and 1.5 T. J Cardiovasc Magn Reson 1999;1:239-45. 11. Gerber TC, Fasseas P, Lennon RJ, Valeti VU, Wood CP, Breen JF, et al. Clinical safety of magnetic resonance imaging early after coronary artery stent placement. J Am Coll Cardiol 2003;42:1295-8. 12. Holton A, Walsh E, Anayiotos A, Pohost G, Venugopalan R. Comparative MRI compatibility of 316 L stainless steel alloy and nickel-titanium alloy stents. J Cardiovasc Magn Reson 2002;4:423-30. 13. Roubin GS, Robinson KA, King SB 3rd, Gianturco C, Black AJ, Brown JE, et al. Early and late results of intracoronary arterial stenting after coronary angioplasty in dogs. Circulation 1987;76:891-7. 14. Shellock FG, Forder JR. Drug eluting coronary stent: in vitro evaluation of magnet resonance safety at 3 Tesla. J Cardiovasc Magn Reson 2005;7:415-9. 15. Porto I, Selvanayagam J, Ashar V, Neubauer S, Banning AP. Safety of magnetic resonance imaging one to three days after bare metal and drug-eluting stent implantation. Am J Cardiol 2005;96:366-8. 16. Engellau L, Olsrud J, Brockstedt S, Albrechtsson U, Norgren L, Stahlberg F, et al. MR evaluation ex vivo and in vivo of a covered stent-graft for abdominal aortic aneurysms: ferromagnetism, heating, artifacts, and velocity mapping. J Magn Reson Imaging 2000; 12:112-21. 17. Stables RH, Mohiaddin R, Panting J, Pennell DJ, Pepper J, Sigwart U. Images in cardiovascular medicine. Exclusion of an aneurysmal segment of the thoracic aorta with covered stents. Circulation 2000;101:1888-9. 18. Shellock FG. Reference manual for magnetic resonance safety: 2003 edition. Salt Lake City, Utah: Amirsys, Inc.; W. B. Saunders; 2003.

198 Türk Kardiyol Dern Arfl 19. Kanal E, Borgstede JP, Barkovich AJ, Bell C, Bradley WG, Felmlee JP, et al. American College of Radiology White Paper on MR Safety. AJR Am J Roentgenol 2002;178:1335-47. 20. Razavi R, Hill DL, Keevil SF, Miquel ME, Muthurangu V, Hegde S, et al. Cardiac catheterisation guided by MRI in children and adults with congenital heart disease. Lancet 2003;362:1877-82. 21. Hayes DL, Holmes DR Jr, Gray JE. Effect of 1.5 tesla nuclear magnetic resonance imaging scanner on implanted permanent pacemakers. J Am Coll Cardiol 1987;10:782-6. 22. Bhachu DS, Kanal E. Implantable pulse generators (pacemakers) and electrodes: safety in the magnetic resonance imaging scanner environment. J Magn Reson Imaging 2000;12:201-4. 23. Avery JK. Loss prevention case of the month. Not my responsibility! J Tenn Med Assoc 1988;81:523. 24. Luechinger R, Duru F, Zeijlemaker VA, Scheidegger MB, Boesiger P, Candinas R. Pacemaker reed switch behavior in 0.5, 1.5, and 3.0 Tesla magnetic resonance imaging units: are reed switches always closed in strong magnetic fields? Pacing Clin Electrophysiol 2002;25:1419-23. 25. Alagona P Jr, Toole JC, Maniscalco BS, Glover MU, Abernathy GT, Prida XE. Nuclear magnetic resonance imaging in a patient with a DDD Pacemaker. Pacing Clin Electrophysiol 1989;12(4 Pt 1):619. 26. Sommer T, Vahlhaus C, Lauck G, von Smekal A, Reinke M, Hofer U, et al. MR imaging and cardiac pacemakers: in-vitro evaluation and in-vivo studies in 51 patients at 0.5 T. Radiology 2000;215:869-79. 27. Gimbel JR, Trohman RL, Lindsay WC, Clair WK. Strategies for the safe performance of magnetic resonance imaging in selected ICD patients. PACE 2002; 25:618. 28. Pennell DJ. Cardiac magnetic resonance with a pacemaker in situ: can it be done? J Cardiovasc Mag Res 1999;1:72. [Abstract] 29. Martin ET, Coman JA, Shellock FG, Pulling CC, Fair R, Jenkins K. Magnetic resonance imaging and cardiac pacemaker safety at 1.5-Tesla. J Am Coll Cardiol 2004; 43:1315-24. 30. Shellock FG, Tkach JA, Ruggieri PM, Masaryk TJ. Cardiac pacemakers, ICDs, and loop recorder: evaluation of translational attraction using conventional ( long-bore ) and short-bore 1.5- and 3.0-Tesla MR systems. J Cardiovasc Magn Reson 2003;5:387-97. 31. Laurence AS. Magnetic resonance compatible equipment: apply common sense. Anaesthesia 2003;58:615. 32. Takahashi M, Uematsu H, Hatabu H. MR imaging at high magnetic fields. Eur J Radiol 2003;46:45-52.