Elementary Education Online, 7(1), 71-90, 2008. lköretim Online, 7(1), 71-90, 2008. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr The Comparison of the Difficulties of Primary School Teachers and Non Education Majoring Teachers on Early Reading and Writing Instruction Ömür SADOLU * Aynur OKSAL ** ABSTRACT: This study was intended to compare the difficulties of the teachers both graduated from Department of Primary School Teaching in Education Faculties and the Non-Education Majoring Teachers on Early Reading and Writing Instruction. The study was implemented with 195 primary school teachers (106 teachers graduated from Department of Primary School Teaching in Education Faculties, 89 Non- Education Majoring Teachers) of elementary school teachers in Bursa. The teachers were given a questionnaire which developed by the author and asked to write their answers. Answer of teacher is analyzed by using descriptive statistics such as frequencies and percentages. And to find the significance the differences between groups 2 analysis is used. In conclusion, results have showed that Primary school teachers both graduated from Department of Primary School Teaching in Education Faculties and the Non- Education Majoring Teachers have some difficulties on Early Reading and Writing Instruction. At the end of the research some suggestions is offered for solution of this problems. Key words: Early reading and writing instruction, primary school teachers, non education majoring teachers SUMMARY Purpose: Learning reading and writing is a critical skill for a child's success in school and later in life. Because of this, learning reading and writing is one of the most important skill of children education life. Teachers have a major role in helping children to develop a positive attitude towards learning and literacy. The aim of this research is to investigate the opinion of the teachers both graduated from Department of Primary School Teaching in Education Faculties and the Non-Education Majoring Teachers on Early Reading and Writing Instruction. Methods: This is a descriptive research. The population of this research consists of the primary school teachers both graduated from Department of Primary School Teaching in Education Faculties and the Non-Education Majoring Teachers in Bursa. The study was implemented with 195 primary school teachers (106 teachers graduated from Department of Primary School Teaching in Education Faculties, 89 Non-Education Majoring Teachers) of elementary school teachers in Bursa. For collecting data the questionnaire developed by author was given to teachers and asked them to write their answers to questionnaire. Than the answers of teachers were analyzed using descriptive statistics such as frequencies and percents and the differences between groups by using 2 analysis. Results: Results interpreted that the 45,6% of primary school teachers are Non-Education Majoring Teachers and 54,4% of primary school teachers are graduated from Department of Primary School Teaching in Education Faculties. The result of this research show that 26,2% of teachers didn t have any course about Early Reading and Writing Instruction. It is thought that this may be the main reason of problems that teachers face in instruction early reading and writing. So if they have an on-the-job training course of Early Reading and Writing Instruction, some of these problems of teachers may be solved. At the end of the research, some other ways suggested about those problems * Ara Gör.; Uluda Üniversitesi Eitim Fakültesi lköretim Bölümü, osadioglu@uludag.edu.tr. ** Yrd. Doç. Dr.; Uluda Üniversitesi Eitim Fakültesi lköretim Bölümü.
Sınıf Öretmenliinden Mezun Olan Öretmenlerle Baka Alanlardan Mezun Olan Sınıf Öretmenlerinin lkokuma Yazma Öretiminde Yaadıkları Güçlüklerin Karılatırılması Ömür SADOLU * Aynur OKSAL ** ÖZ: Bu çalımada, baka alanlardan mezun olup sınıf öretmenliine atanan öretmenlerle, bir eitim fakültesinin Sınıf Öretmenlii Ana Bilim Dalı ndan mezun olup sınıf öretmenliine atanan öretmenlerin, lkokuma Yazma Öretimi ne yönelik görülerinin incelenmesi amaçlanmıtır. Betimsel yöntem türü olan bu aratırmanın evreni, Bursa ili sınırları içerisindeki ilköretim okullarında görev yapan sınıf öretmenleri, örneklemini ise, Bursa li Milli Eitim Müdürlüü ne balı random yöntemiyle seçilen 22 resmi ilköretim okulunda görevli toplam 195 sınıf öretmeni oluturmaktadır. Veri toplama aracı olarak aratırmacının hazırladıı anket formu kullanılmı ve anketlerden elde edilen veriler, 195 sınıf öretmenine uygulanan anketten elde edilen verilerin analizi için SPSS paket programı kullanılarak, frekans ve yüzdeleri düzenlenerek tablolatırılmı, elde edilen verilerin farkının anlamlılıı Kay- Kare Testi ile incelenmitir. statistiksel deerlendirmeler sonunda sınıf öretmenliinden mezun öretmenlerin bu alanda bazı güçlükler yaadıkları ortaya çıkmı, alternatif çözüm önerileri getirilmeye çalıılmıtır. Anahtar Sözcükler: lkokuma yazma öretimi, sınıf öretmeni, baka alanlardan mezun sınıf öretmenleri GR Bir ülkenin teknolojik, bilimsel, ekonomik ve kültürel geliimi, o ülkede bireylere verilen eitimin kalitesiyle dorudan ilgilidir. Kendini tanıma, gizil güçlerinin farkında olma ve bunları açıa çıkarma, gelitirme, kendini ifade edebilme, kendine ve topluma faydalı bir birey olma ancak iyi bir eitimle mümkündür. Doumla birlikte balayan eitim süreci, ilköretimden itibaren sistemli ve planlı bir ekilde devam eder. lköretim, dier eitim sistemlerinin temeli olduundan, bu dönemde örenciye kazandırılacak bilgi, beceri ve tutumların alanında iyi yetimi öretmenler tarafından verilmesi gerekmektedir. Birinci sınıf, örencinin eitim yaamının temelidir. Birinci sınıfta örenilerek kazanılan ilkokuma yazma becerisi birçok örenme güçlüünü kendi içinde barındıran, yaam boyu süren, kiinin iletiim kurmasını salayan faydalı ve sürekli bir beceridir (Ferah, 2001). lkokuma yazma etkinlii gerek ilköretimde gerekse daha sonraki örenim hayatında örenciye faydalı olan, sadece Türkçe dersinde deil dier derslerdeki baarıyı da etkileyen önemli bir eitim etkinlii (Göçer, 2000) olduundan, sınıf öretmeninin ilkokuma yazma öretiminde kullanılan yöntemler ve yapılan etkinliklerle ilgili yeterli bilgi ve beceriye sahip olması gerekmektedir. lkokuma yazma öretiminin amaçları lköretim Programı (Vural,2003) nda ayrıca belirtilmemi olup Türkçe dersinin kapsamında ele alınmıtır. Bu durumda lkokuma Yazma dersinin amaçlarını, Türkçe dersinin amaçları arasından belirlemek öretmene kalmaktadır. Kavcar (2004), ilkokuma ve yazmanın genel amacının, örenciye hayatı boyunca kullanacaı okuma ve yazmanın temel becerilerini kazandırmak olduunu belirtmektedir. lkokuma Yazma Programı ve Öretimi adlı kitabında Çelenk (1999) ilkokuma yazma öretiminin hedeflerini öyle sıralamıtır: * Ara Gör.; Uluda Üniversitesi Eitim Fakültesi lköretim Bölümü, osadioglu@uludag.edu.tr. ** Yrd. Doç. Dr.; Uluda Üniversitesi Eitim Fakültesi lköretim Bölümü. 72
Düzeyine uygun olarak hazırlanmı metinleri uygun hızda ve anlamlandırarak okuyabilme Okuduu ve dinledii düzeyine uygun metin ve konumaları anlayabilme Duygu, düünce ve izlenimlerini sözlü ve yazılı olarak anlatabilme Çevresiyle etkin bir iletiim kurabilme Kurallara uygun ve ilek bir yazı yazabilme Türk dilini örenmek ve kullanmaktan zevk alabilme Yukarıda yazılan amaçlarda da görüldüü gibi ilkokuma yazma öretiminin amacı sadece okuma yazmayı örenmek deil; doru ve anlamlı okuyabilmek, okuduunu anlamak ve kendi yorumuyla anlatabilmek, kitap sevgisini ve kendini gelitirmek amacıyla okuma alıkanlıı kazanabilmek, duygu, düünce, istek ve bilgilerini yazabilmektir. Çocukların okuma yazma becerisine sahip olmalarından çok; doru, akıcı, anlayarak ve eletirerek okumaları, ilek ve okunaklı yazmaları önemli olduundan, birinci sınıf öretmenliinin, çocukların ilk deneyimi olması ve ilkokuma yazma öretiminin önemi nedeniyle ayrı bir yeri vardır (Yılar, 2004). Bir toplumun sosyal, kültürel, ekonomik, teknolojik ve eitim politikası açısından gelimesinde ilköretim birinci kademesinde görevli öretmenin rolü ve görevi tartıılamaz (Baytekin, 1992). lköretimin birinci kademesinde en etkili öge, öretim araçları ya da uygulanan yöntemlerden çok öretmendir (Yörükolu,2002). Yörükolu (2002), öretmenin kiiliinin, örencileriyle kuracaı ilikinin sevgi ve güvene dayalı olmasının baarılı bir öretimde önemli olduunu, çocuun doal merakıyla birlikte örenimini kamçılayan, hızlandıran itici gücün öretmenden kaynaklandıını savunmaktadır. Öretmenlerin alanlarına hâkimiyetleri, alanın perspektifini kazanmaları, alandaki temel konular ve bunlar arasındaki balantıları iyi kavramaları mesleki baarı için arttır (Eskicumalı, 2002; Yörükolu, 2002). Cemilolu (2001), ilkokuma yazma öretiminin, ilköretim öretmenliinin uzmanlık isteyen, belirli bir programın planlı bir ekilde ve titizlikle uygulanmasını gerektiren ve de hataya tahammülü olmayan önemli çalımalarından biri olduunu vurgulamaktadır. lkokuma yazma öretiminin yukarıda da belirtilen yöntemleri ve evrelerinin baarıyla atlatılabilmesi için öretmenin bu konuda iyi bir eitim almı olması gerekmektedir. Bu öneme ramen ilköretim sınıf öretmenliine baka bölüm veya fakültelerden öretmen atanmasına ihtiyaç duyulmasının nedenleri, aaıda cumhuriyet döneminden günümüze kadar kısaca ele alınmıtır. Cumhuriyetin ilk yıllarında, ilkokul öretmenliine, Cumhuriyet öncesinde kurulan lköretmen Okulları mezunları getirilirdi. Eitim süresi 3 yıl olan lköretmen Okullarının öretim süreleri, 1970 yılından itibaren ilkokuldan sonra 7, ortaokuldan sonra da 4 yıla çıkarılmıtır. Alan ve meslek bilgilerinin verildii bu okullar, mevcut ilkokul öretmeni ihtiyacını karılayamadıından, 1940 yılında köy ilkokullarında görev yapmak üzere öretmen yetitirmeye yönelik Köy Enstitüleri kurulmutur. 1948 yılına kadar ülkede toplam 21 Köy Enstitüsü açılmı, bununla birlikte Köy Enstitülerine öretmen, ilkokullara geçici baöretmen ve denetmen yetitirmek maksadıyla Yüksek Köy Enstitüleri kurulmutur (MEB 1992). 1953 yılına kadar öretmen ihtiyacını karılayan en önemli iki kurum Köy Enstitüleri ve 3 yıllık lköretmen Okullarıdır. Fakat 1953 te Köy Enstitüleri kapatılarak, 3 yıllık lköretmen Okulları ile program bütünlüü salanmı ve 6 yıllık lköretmen Okulu olarak yeniden düzenlenmitir. 1960 yılında çıkartılan 7439 sayılı kanunla Milli Eitim Bakanlıı bünyesinde Öretmen Okulları Genel Müdürlüü adı altında yönetim birlii salanmıtır. 73
24 Mart 1974 tarih ve 191 sayılı Talim Terbiye Kurulu kararı ile ilkokul öretmenlerine 2 yıllık Eitim Enstitüsü mezunu olma artı getirilmitir. lköretmen okullarından bazıları Eitim Enstitülerine, bazıları da öretmen liselerine dönütürülmütür (Küçükahmet 2002). 1982 de toplanan XI. Milli Eitim urası çalımaları sonucunda öretmen yetitiren tüm yüksekokul ve enstitüler 2547 sayılı YÖK ve kanuna dayanarak çıkarılan Kanun Hükmünde Kararname ile 20 Temmuz 1982 de üniversitelerin bünyesine alınmıtır. 1989 1990 öretim yılında ise YÖK ün almı olduu 23.5.1989 tarih ve 876 sayılı kararla ilkokul öretmeni yetitiren eitim kurumları 2 yıldan 4 yıla çıkarılmıtır (MEB 2002). 1973 tarihli Milli Eitim Temel Kanunu ile yürürlüe giren tüm öretmenlerin yüksek örenim görmesi ilkesini gerçekletirmek amacıyla 1986 Nisan ayından itibaren daha önce orta örenim düzeyinde yetimi ilkokul öretmenlerine Anadolu Üniversitesi Açık Öretim Fakültesi tarafından iki yıl süreli Eitim Önlisans Programı balatılmıtır (Dursunolu 2003). 1992 yılından itibaren ilkokul öretmenleri Eitim Fakültelerinin Sınıf Öretmenlii Bölümlerinde yetitirilmeye balanmıtır. Bu düzenleme ile sınıf öretmeni yetitirme programı yeniden düzenlenmi, alan dersleri ve öretmenlik meslek bilgisi derslerine daha çok yer verilmitir. 1996 1997 öretim yılından itibaren YÖK, MEB in artan sınıf öretmeni ihtiyacını karılayabilmek için Sınıf Öretmenlii Bölümlerinin sayısını ve kontenjanlarını artırmak için çalımalar yapmıtır (Dursunolu, 2003). Yapılan bu önemli çalımalar bazı sorunları da beraberinde getirmitir. Daha önce yüksekokullarda normalde 2 yılda mezun olan öretmenler, yeni düzenlemeyle 2 yıl daha okumak zorunda kalmı ve bu iki yıl içinde öretmen ataması yapılamamıtır. Bununla beraber bölüm sayısının arttırılıp kontenjanların ihtiyaç dorultusunda artırılmaması, öretmen ihtiyacını artırmı ve önemli bir soruna neden olmutur. Bu durumda MEB mevcut ihtiyacı karılayabilmek için, bran öretmenleri ve dier fakülte mezunlarını sınıf öretmeni olarak atayarak, pedagojik bakımdan uygun olmayan bir uygulamaya gitmitir (Dursunolu, 2003). 2002 yılında M.E.B tarafından, sınıf öretmeni olarak atanan öretmenlerin, mezun oldukları branlara ve atanma sayılarına bakıldıında; sınıf öretmeni olarak ataması yapılan öretmenlerin çounluunun sınıf öretmeni mezunu deil, Fen-Edebiyat Fakültesi ya da Eitim Fakültesi mezunu olduu görülür. Örnein; stanbul a sınıf öretmeni olarak atanan öretmenlerin 78 i sınıf öretmenlii mezunu, 42 si eitim fakültesi, 800 ü ise fen-edebiyat fakültesi mezunudur. Arı ya sınıf öretmeni olarak atanan öretmenlerin 2 si sınıf öretmenlii mezunu, 20 si eitim fakültesi, 145 i ise fen-edebiyat fakültesi mezunudur. Van a atanan sınıf öretmenlerinin 1 i sınıf öretmenlii, 64 ü eitim fakültesi, 435 i ise fen-edebiyat fakültesi mezunudur. statistiklere bakıldıında bu örnekler çoaltılabilir (www.meb.gov.tr, 2003). Eroul (1999) tarafından yapılan lköretimin I. Kademesinde Sınıf Öretmenliinden Mezun Olma Koulunun Aranmaması adlı çalımada formasyon almadan öretmenlik yapan öretmenlerin, kıdemli öretmenler, okul müdürleri, müfettiler ve uzmanlara göre sınıf içi etkinlikleri daha az gösterdikleri belirtilmitir. Ayrıca formasyon almadan öretmenlik yapan öretmenlerin alan bilgileri, öretme yöntem ve teknikleri, ölçme ve deerlendirme konularında yetersiz oldukları görülmütür. ahin (1995) lkokullarda Sınıf Okutan Bran Öretmenlerinin Sınıf Öretmenlii Alan ve Meslek Bilgilerinin Yeterlilik Düzeyleri adlı aratırmasında, ilköretim okullarında sınıf öretmeni olarak görev yapan bran öretmenleri ile sınıf öretmenliinden mezun olan sınıf öretmenlerini, öretmenlik meslek bilgisi ve alan bilgileri bakımından bir test aracılııyla karılatırmıtır. Aratırma sonucunda, sınıf öretmeni olarak çalıan bran öretmenlerinin, öretmenlik meslek bilgilerinin, sınıf öretmenliinden mezun olan öretmenlerinkinden farklı olmadıı, ancak alan bilgilerinin farklı olduu görülmütür. 74
Fen Bilimleri Bölümlerinden mezun sınıf öretmeni adaylarının ilköretim sınıf öretmenlii sertifika programlarındaki profillerini çıkarmak, Program la ilgili görülerini örenmek ve Program dan ne ölçüde faydalandıklarını belirlemek amacıyla, Macarolu, Saırlı ve Gürdal (2001) tarafından yapılan çalımada, Fen Bilimleri mezunlarının, kendilerini bata lkokuma Yazma Öretimi dersi olmak üzere sosyal derslerde yetersiz buldukları ve sertifika programlarının, programdaki bu yetersizlikleri giderecek ekilde düzenlenmesi beklentisinde oldukları belirtilmitir. Demirta (1992), ilköretim öretmeninin önemini arttıran nedenler arasında; ilköretim birinci kademe öretmeninin bir bran öretmeni deil, neredeyse bütün dersleri okutabilecek nitelikte bir öretmen olması gerekliliini vurgulamıtır. Eitim kurumlarının belirlenen amaçlara ulamadaki baarısı, bu kurumların temel unsuru olan öretmenin nitelii ile doru orantılıdır (Atasoy, 2004). Eitimin gelitirilmesinde öretmen çok önemli bir rol oynamaktadır. Bir toplumun kalkınması için iyi yetimi insan gücüne gereksinim vardır. Bu da alanında iyi yetimi öretmenler tarafından verilecek kaliteli eitimle mümkündür (Seferolu, 2001). Okuma yazmayı örenmek, çocuun sadece okul yaamında deil, yaamının her alanındaki baarısını etkileyen kritik bir süreçtir (NAEYC, 1995). Örencilerin okuma-yazmaya ve ileriki örenmelere karı olumlu tutum gelitirmelerinde öretmenin rolü büyüktür. Bu nedenle; öretmenlerin, etkili okuma yazma öretimi yöntemlerini iyi bilmeleri arttır (Early Reading Strategy, 2003). Bu da öretmenlerin aldıkları eitimle dorudan ilgilidir. lköretim okullarında sınıf öretmelii yapan bran öretmenleri, hizmet öncesinde aldıkları eitime bakılmadan, sınıf öretmenleri ile aynı stajyerlik programına tabi tutulmakta, farklı eitim alan bu öretmenlerin sınıf öretmenliinden mezun öretmenlerin mesleki düzeylerine ulamalarının güç olduu göz ardı edilmektedir (ahin, 1995). Türkiye de ilköretim okullarında sınıf öretmenlerinin yerine bran öretmenlerinin atanmasına, sınıf öretmeni yetitiren kurumların yeterli olmaması sonucu ortaya çıkan ihtiyaç nedeniyle balandıı belirtilmiti. lk bakıta olumlu bir uygulama gibi görünmesine ramen, her iki kurumda verilen eitimin farklılıından, bran öretmenlerinin sınıf öretmenliinin gerektirdii bilgi ve becerilere sahip olmalarının beklenemeyecei düünülmektedir. Çocua kazandırılacak niteliksiz okuma-yazma becerisi, çocuun örenim yaantısını olumsuz etkileyeceinden bu konuya gereken önemin verilmesi arttır. Bu gereklilikten yola çıkılarak Sınıf Öretmenlii Ana Bilim Dalı çıkılı olan sınıf öretmenleri ile baka alanlardan gelen sınıf öretmenlerinin ilkokuma yazma öretimine ilikin görüleri alınarak, mevcut durumu tespit etmek ve var olan sorunlara olası çözümler önermek bu aratırmanın temel problemini oluturmaktadır. Bu çalımada, baka alanlardan mezun olup sınıf öretmenliine atanan öretmenlerle, bir eitim fakültesinin Sınıf Öretmenlii Ana Bilim Dalı ndan mezun olup sınıf öretmenliine atanan öretmenlerin, lkokuma Yazma Öretimi nde yaadıkları güçlüklere ilikin görülerinin belirlenmesi amaçlanmıtır. Bu temel amaç dorultusunda aaıdaki sorulara yanıt aranmıtır: 1. Öretmenlerin mezun oldukları okul ve bran türleri nedir? 2. lkokuma yazma öretimine yönelik eitim alan öretmenler arasında anlamlı bir farklılık var mı? 3. Birinci sınıf çocuunun düzeyine inmekte güçlük çeken öretmenler arasında anlamlı bir farklılık var mı? 4. lkokuma-yazma öretiminde karılatıkları güçlükler açısından öretmenler arasında anlamlı bir farklılık var mıdır? 5. lkokuma-yazma öretiminde evreler arası geçite karılaılan güçlükler açısından öretmenler arasında anlamlı bir farklılık var mıdır? 75
YÖNTEM Aratırmaya, Bursa li Osmangazi, Yıldırım ve Nilüfer ilçeleri Milli Eitim Müdürlüüne balı 22 resmi ilköretim okulunda görevli toplam 195 sınıf öretmeni katılmıtır. Öretmenler mezun oldukları okula balı olarak; eitim enstitüsü, eitim yüksekokulu veya Açıköretim Önlisans Tamamlama kurumlarından mezun olan sınıf öretmenleri veya farklı bir fakülte ya da bir eitim fakültesinin farklı bölümünden mezun olan sınıf öretmenleri ve bir eitim fakültesinin sınıf öretmenlii anabilim dalından mezun sınıf öretmenleri olarak iki grupta incelenmitir. 195 sınıf öretmenine uygulanan anketten elde edilen verilerin analizi için SPSS paket programı kullanılarak, frekans ve yüzdeleri düzenlenerek tablolatırılmı, ayrıca elde edilen verilerin beklenen verilerden farkının anlamlılıı Kay- Kare Testi ile incelenmitir. Aaıdaki tabloda, ilköretimde görev yapan sınıf öretmenlerinin mezun oldukları okullara göre frekans ve yüzde daılımı verilmitir. Tablo 1: lköretimde görev yapan sınıf öretmenlerinin mezun oldukları okullara göre frekans ve yüzde daılımı Mezun olunan okul f % Baka alanlar 89 45,6 Sınıf Öretmenlii Mezunu 106 54,4 Toplam 195 100 Tablo 1 de görüldüü gibi anketi yanıtlayan öretmenlerin %54,4 ü sınıf öretmenliinden, %45,6 farklı kaynaklardan mezunudur. Veri Toplama Aracı Bu aratırmada veri toplama aracı olarak, konuyla ilgili yapılan dier çalımalarda kullanılan anket formlarından da yararlanılarak tarafından hazırlanan anket formu kullanılmıtır. Anket maddeleri, Uluda Üniversitesi Eitim Fakültesi lköretim Bölümünde alanında uzman öretim görevlileri tarafından incelenmi ve bir grup öretmenin de görüleri alınarak hazırlanmıtır. Anketin uygulandıı eitim öretim yılında, çözümleme-bireim yöntemi kullanıldıından, ankette yer alan sorular, bu yönteme uygun olarak oluturulmutur. Anket, rastlantısal olarak seçilen okullarda çalıan sınıf öretmenlerine aratırmacı tarafından uygulanmıtır. 195 sınıf öretmenine uygulanan anketlerden elde edilen veriler, deerlendirmeye alınmıtır. Verilerin Analizi 195 sınıf öretmenine uygulanan anketten elde edilen verilerin frekans ve yüzdeleri düzenlenerek tablolatırılmı, bu deerlerin hangi maddeye ait olduu tablo ile belirtilmi ve yorumlanmıtır. BULGULAR Bu bölümde, aratırmada toplanan verilerin analizi ile elde edilen bulgular verilmekte ve yorumlanmaktadır. Aaıdaki tabloda, ilköretimde görev yapan sınıf öretmenlerinin cinsiyete göre frekans ve yüzde daılımı verilmitir. 76
Tablo 2:lköretimde görev yapan sınıf öretmenlerinin cinsiyete göre frekans ve yüzde daılımı Bayan Bay Toplam f % f % f % Sınıf Öretmenlii 60 30,8 46 23,6 106 54,4 Baka alanlar 73 37,4 16 8,2 89 45,6 Toplam 133 68,2 62 31,8 195 100 2 =14,414 sd= 1 P=.0 lköretimde sınıf öretmeni olarak görev yapan öretmenlerin cinsiyetlerine göre frekans ve yüzde deerlerine baktıımızda; bayan öretmenlerin %30,8 inin sınıf öretmenliinden, %37,4 ünün baka alanlardan mezun olan öretmenler olduunu görürüz. Erkek öretmenlerin %23,6 sı sınıf öretmenlii, %8,2 si de baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Cinsiyet faktörüne balı olarak bakıldıında gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduu görülmütür [ 2 (1)= 14,414 p<.05]. Tablo 3 te, baka alanlardan gelen sınıf öretmenlerinin mezun oldukları fakültelere göre frekans ve yüzde daılımı verilmitir. Tablo 3: Baka alanlardan gelen sınıf öretmenlerinin mezun oldukları fakültelere göre frekans ve yüzde daılımı Bölüm/Fakülteler f % Eitim Fakültesinin farklı bölümleri 33 37 Fen Edebiyat Fakültesi 26 29..B.F 8 9 Dierleri 22 25 Toplam 89 100 Yukarıdaki tabloda baka alanlardan gelen sınıf öretmenlerin mezun oldukları fakültelerin frekans ve yüzdeleri verilmitir. Eitim fakültesinin sınıf öretmenlii ana bilim dalı dıındaki bölümlerden mezun olan ve sınıf öretmenlii yapan öretmenlerin oranı baka alanlardan gelen dier öretmenlere göre daha fazladır. %37 ile eitim fakültesi sıralamada ilk sırada, fen edebiyat fakültesi mezunları %29 ile ikinci, dierleri % 25 ile üçüncü,..b. fakültesi mezunları ise %9 ile en son sırada yer almaktadırlar. Tablo 4: lköretimde görev yapan sınıf öretmenlerinin mezun oldukları okullara ve hizmet sürelerine göre frekans ve yüzde daılımı SÜRE 1 4 5 9 10 15 15 19 20 ve üstü f % f % f % f % f % Sınıf öretmenlii 11 5,6 21 10,8 18 9,2 15 7,7 41 21 Baka alanlar 13 6,7 65 33,3 9 4,6 2 1 Toplam 24 12,3 86 44,1 27 13,8 15 7,7 43 22,1 2 =75,139 sd= 4 P=.0 Tablo 4 e baktıımızda öretmenlerin çounluunun hizmet süresinin 5-9 yıl arasında olduunu ve bu öretmenlerin çounluunun ise baka alanlardan mezun öretmenler olduunu görürüz. 1-4 yıl arasında çalıan öretmenlerin %5,6 sı sınıf öretmenliinden, %6,7 si baka alanlardan, 5-9 yıl arasında çalıan öretmenlerin %10,8 i sınıf öretmenlii %33,3 ü baka alanlardan, 10-15 yıl arasında çalıan öretmenlerin %9,2 si sınıf öretmenlii, %4,6 sı baka alanlardan, 15-19 yıl arası çalıan öretmenlerin tamamı sınıf öretmenlii, 20 yıl ve üstünde çalıan öretmenlerin %21 i sınıf öretmenlii, %1 i ise baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Hizmet süresi 15 ve üstü olan baka alanlardan mezun öretmenlerin olmaması, baka alanlardan mezun öretmenlerin, 1997 yılından sonra sınıf öretmeni olarak atanmaya balamasından kaynaklanmaktadır. Ayrıca gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduu görülmütür [ 2 (4)= 75,139 p<.05]. 77
Aaıdaki tabloda, 1.sınıfı kaç kez okuttunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı verilmitir. Tablo 5: 1.sınıfı kaç kez okuttunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde olarak daılımı SÜRE 1 4 5 9 10 15 15 ve üstü Toplam f % f % f % f % f % Sınıf Öretmenlii 57 30 37 19,5 8 4,2 1 0,5 103 54,2 Baka alanlar 83 43,7 3 1,6 1 0,5 87 45,8 Toplam 140 73,7 40 21,1 9 4,7 1 0,5 190 100 2 =39,103 sd= 3 P=.0 Tablo 5 incelendiinde; öretmenlerin %73,7 sinin birinci sınıfları 1 4 kez, %21 inin de 5-9 kez okuttuu görülür. Birinci sınıfı kaç kez okuttunuz? sorusunu yanıtlayan öretmenlerin %30 u birinci sınıfları 1 4 kez arası okutan sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerdir. Birinci sınıfları 1 4 kez arası okutan baka alanlardan mezun öretmenlerin oranı %43,7 dir. Birinci sınıfları 5 9 kez okutan öretmenlerin %19,5 i sınıf öretmenlii, %1,6 sı baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Birinci sınıfları 10 15 kez arası okutan öretmenlerin oranı %4,2 sınıf öretmenlii, %0,5 i baka alanlardan mezun öretmenlerden, aynı sınıfı 15 kez ve üstünde okutan öretmenlerin tamamı ise sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerden olumaktadır. Mezuniyetlerine göre birinci sınıfları okutma sayısına bakıldıında; gruplar arasında anlamlı bir fark olduu görülmektedir [ 2 (3)= 39,103 p<.05]. Aaıdaki tabloda, lkokuma yazma öretimine yönelik eitim alan ve almayan öretmenlerin frekans ve yüzde daılımı verilmitir. Tablo 6: lkokuma yazma öretimine yönelik eitim alan ve almayan öretmenlerin frekans ve yüzde olarak daılımı Evet Hayır Toplam f % f % f % Sınıf Öretmenlii 93 47,7 13 6,7 106 54,4 Baka alanlar 51 26,2 38 19,5 89 45,6 Toplam 144 73,8 51 26,2 195 100 2 =23,199 sd= 1 P=.0 Tablo 6 da öretmenlerin lkokuma yazma öretimine yönelik eitim alıp almadıkları verilmitir. Bu soruya Evet yanıtı veren öretmenlerin %47,7 sini sınıf öretmenliinden, %26,2 sini baka alanlardan mezun öretmenler oluturmaktadır. Hayır yanıtı veren öretmenlerin %6,7 si baka alanlardan, %19,5 i ise sınıf öretmenliinden mezun öretmenlerdir. Öretmenlerin %73,8 i ilkokuma yazma öretimine yönelik eitim almı, %26,2 si de ilkokuma yazma öretimine yönelik eitim almamıtır. Tablo 6 incelendiinde, mezun oldukları okul açısından, ilkokuma yazma eitimi alan öretmenler arasında sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerin lehine anlamlı bir farklılık olduu görülmütür [ 2 (1)= 23,199 p<.05]. Tablo 7: lkokuma yazma öretimine yönelik eitim alan öretmenlerin, bu eitimi aldıkları kurumlara göre frekans ve yüzde daılımı Lisans Hizmet içi Bakanlık Fakülte Toplam Eitim Sertifikası Sertifikası f % f % f % f % f % Sınıf Öretmenlii 59 42,1 25 17,9 8 5,7 92 65,7 Baka alanlar 14 10 12 8,6 22 15,7 48 34,3 Toplam 59 42,1 39 27,9 20 14,3 22 15,7 139 100 2 =78,864 sd= 3 P=.0 Tablo 7 ye baktıımızda, ilkokuma yazma öretimine yönelik eitimini lisans döneminde aldıını belirten öretmenlerin tamamının sınıf öretmenliinden mezun öretmenler olduu 78
görülmektedir. Bu oran %42,1 dir. Hizmet içi eitimlerde ilkokuma yazma öretimine yönelik eitim alan öretmenlerin %17,9 u sınıf öretmenlii, %10 u baka alanlardan mezun öretmenlerdir. lkokuma yazma öretimine yönelik eitimi Milli Eitim Bakanlıı tarafından hazırlanan Öretmenlik Meslek Bilgisi Sertifika Programı ndan alan öretmenlerin %5,7 si sınıf öretmenliinden, %8,6 sı baka alanlardan mezun, bu eitimi bir eitim fakültesi tarafından hazırlanan Öretmenlik Meslek Bilgisi Sertifika Programı ndan alan öretmenlerin tamamı yani %15,7 si de baka alanlardan mezun öretmenlerden olumaktadır. Öretmenlerin ilkokuma yazmaya yönelik eitim aldıkları kurum açısından gruplar arasında anlamlı farklılık görülmektedir [ 2 (3)= 78,864 p<.05]. Tablo 8: lkokuma yazma öretimine yönelik hizmet içi eitim alan öretmenlerin frekans ve yüzde daılımı Evet Hayır Toplam f % f % f % Sınıf Öretmenlii 49 25,1 57 29,2 106 54,4 Baka alanlar 37 19 52 26,7 89 45,6 Toplam 86 44,1 109 55,9 195 100 2 =,425 sd= 1 P=.514 Tablo 8 de, ilkokuma yazma öretimine yönelik hizmet içi eitim alan ve almayan öretmenlerin oranları görülmektedir. Öretmenlerin %44,1 i ilkokuma yazma öretimine yönelik hizmet içi eitimi aldıını, %55,9 u da bu konuyla ilgili bir hizmet içi eitim almadıını ifade emitir. lkokuma yazma öretimine yönelik hizmet içi eitim aldıını belirten öretmenlerin %25,1 i sınıf öretmenlii mezunu öretmenler iken, %19 u baka alanlardan mezun öretmenlerdir. lkokuma yazma öretimine yönelik hizmet içi eitim almadıını belirten öretmenlerin %29,2 si sınıf öretmenlii mezunu, %26,7 si baka alanlardan mezun olmu sınıf öretmenlerdir. Gruplar karılatırıldıında, ilkokuma yazma öretimi ile ilgili hizmet içi eitim almak açısından aralarında anlamlı bir farklılık olmadıı görülmütür [ 2 (1) =.425, p>.05]. Aaıdaki tabloda, lkokuma Yazma Öretimine yönelik katıldıınız Hizmet çi Eitimleri yeterli buluyor musunuz? sorusuna öretmenlerin verdikleri yanıtların frekans ve yüzde daılımı verilmitir. Tablo 9: lkokuma Yazma Öretimine yönelik katıldıınız Hizmet çi Eitimleri yeterli buluyor musunuz? sorusuna öretmenlerin verdikleri yanıtların frekans ve yüzde olarak daılımı Evet Hayır Kısmen Toplam f % f % f % f % Sınıf Öretmenlii 11 12 28 30,4 14 15,2 53 57,6 Baka alanlar 10 10,9 15 16,3 14 15,2 39 42,4 Toplam 21 22,8 43 46,7 28 30,4 92 100 2 =1,89 sd= 2 P=.388 Tablo 9 da öretmenlerin ilkokuma yazma öretimine yönelik hizmet içi eitimlerin yeterliliiyle ilgili görüleri görülmektedir. Öretmenlerin %46,7 si ilkokuma yazmaya yönelik hizmet içi eitimleri yetersiz bulurken, %30,4 ü bu eitimleri kısmen yeterli bulmakta, %22,8 i de ilkokuma yazma öretimine yönelik düzenlenen hizmet içi eitimleri yeterli bulmaktadır. Bu eitimlerin yeterli olduunu düünen öretmenlerin %12 si sınıf öretmenliinden, %10,9 u baka alanlardan mezundur. lkokuma yazma eitimine yönelik hizmet içi eitimlerin yetersiz olduunu düünen öretmenlerin ise %30,4 ü sınıf öretmenlii, %16,3 ü baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Eitimlerin kısmen yeterli olduunu düünen öretmenlerin oranı ise %15,2 olmak üzere eittir. ki gruptaki öretmenlerin hizmet içi eitimlerin yeterliliine ilikin görülerine balı olarak karılatırıldıında gruplar arasında anlamlı bir farklılık olmadıı görülmütür [ 2 (2) = 1,89 p>.05]. 79
Tablo 10: Birinci sınıf çocuunun özellikleri ile ilgili yeterli bilgiye sahip misiniz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı Evet Hayır Kısmen Toplam f % f % f % f % Sınıf Öretmenlii 80 41 2 1 24 12,3 106 54,4 Baka alanlar 44 22,6 1 0,5 44 22,6 89 45,6 Toplam 124 63,6 3 1,5 68 34,9 195 100 2 =15,302 sd= 2 P=.0 Tablo 10 da öretmenlerin, birinci sınıf çocuunun özelliklerini ne oranda bildiklerini ifade ettikleri görülmektedir. Öretmenlerin %63,6 sı birinci sınıf çocuu ile ilgili yeterli bilgiye sahip olduunu, %34,9 u da bu bilgiye kısmen sahip olduunu belirtmitir. Bu konuyla ilgili bilgisi olmadıını söyleyen öretmenlerin oranı ise %1,5 tir. Birinci sınıf çocuunun özelliklerini bildiini belirten öretmenlerin %41 i sınıf öretmenliinden, %22,6 sı baka alanlardan mezundur. Birinci sınıf çocuunun özelliklerini kısmen bildiini ifade eden öretmenlerin %12,3 ü sınıf öretmenlii mezunu, %22,6 sı baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Bu konuyla ilgili bir bilgiye sahip olmadıını belirten öretmenlerin %1 i sınıf öretmenlii mezunu, %0,5 i baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Bu madde incelendiinde sınıf öretmenlii mezunu öretmenler ile baka kaynaklardan mezun öretmenler arasında, sınıf öretmenliinden mezun öretmenlerin lehine anlamlı bir fark olduu görülmütür [ 2 (2)= 15,302 p<.05]. Tablo 11: Okul çaı (1. basamak; 1., 2., 3. sınıf) çocuunun düzeyine inmekte güçlükle karılaıyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı. Evet Hayır Kısmen Toplam f % f % f % f % Sınıf Öretmenlii 24 12,4 60 31,1 21 10,9 105 54,4 Baka alanlar 9 4,7 31 16,1 48 24,9 88 45,6 Toplam 33 17,1 91 47,2 69 35,8 193 100 2 =25,324 sd= 2 P=.0 Tablo 11 i incelediimizde; öretmenlerin %47,2 sinin okul çaı çocuunun düzeyine inmekte güçlük çekmediini belirttiklerini, %35,8 inin bu konuda kısmen güçlük yaadıını ifade ettiklerini görürüz. Öretmenlerin %17,1 i ise okul çaı çocuunun düzeyine inmekte güçlük yaadıını belirtmitir. Okul çaı çocuunun düzeyine inmekte güçlük yaamadıını belirten öretmenlerin %31,1 i sınıf öretmenlii mezunu, %16,1 i baka alanlardan mezun öretmenlerden olumaktadır. Okul çaı (1. basamak;1.,2.,3. sınıf) çocuunun düzeyine inmekte güçlükle karılatıını belirten öretmenlerin %12,4 ü sınıf öretmenlii mezunu, %4,7 si baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Bu konuda kısmen güçlük yaayan öretmenlerin %24,9 u baka alanlardan, %10,9 u sınıf öretmenliinden mezundur. Bu maddeye evet ve hayır yanıtı veren sınıf öretmenliinden mezun öretmenlerin oranı baka alanlardan mezun öretmenlerden fazla iken, kısmen yanıtı veren sınıf öretmenliinden mezun öretmenlerin oranı, baka alanlardan mezun öretmenlerin oranından azdır. Bu soruya verilen yanıtlar incelendiinde, gruplar arasında sınıf öretmenlerinin aleyhine anlamlı bir farklılık bulunmutur [ 2 (2)= 25,324 p<.05]. Bu soruya verilen yanıtlara bakıldıında; baka alanlardan gelen sınıf öretmenlerinin en çok, bu ça çocuunun düzeyine uygun ders anlatmakta güçlük çektiklerini belirttikleri görülmütür. Aaıdaki tabloda, lkokuma-yazma öretiminde güçlükle karılaıyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı verilmitir. 80
Tablo 12: lkokuma-yazma öretiminde güçlükle karılaıyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde olarak daılımı. Evet Hayır Kısmen Toplam f % f % f % f % Sınıf Öretmenlii 17 9 54 28,6 31 16,4 102 54 Baka alanlar 9 4,8 33 17,5 45 23,8 87 46 Toplam 26 13,8 87 46 76 40,2 189 100 2 =8,976 sd= 2 P=.011 Tablo 12 de ilkokuma yazma öretiminde güçlükle karılaan öretmenlerin frekans ve yüzdeleri verilmitir. Öretmenlerin % 46 sı ilkokuma yazma öretiminde güçlükle karılamadıını, %40,2 si de kısmen güçlük yaadıını belirtmitir. lkokuma yazma öretiminde güçlükle karılatıını ifade eden öretmenlerin oranı ise%13,8 dir. lkokuma yazma öretiminde güçlük yaadıını belirten öretmenlerin %9 u sınıf öretmenlii mezunu, %4,8 i baka alanlardan mezun sınıf öretmenleridir. lkokuma yazma öretiminde güçlük yaamadıını belirten öretmenlerin %28,6 sı sınıf öretmenlii mezunu, %17,5 i baka alanlardan mezun öretmenlerdir. lkokuma yazma öretiminde kısmen güçlük yaadıını belirten öretmenlerin %16,4 ü sınıf öretmenlii, %23,8 i ise baka alanlardan mezun olan öretmenlerdir. Gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduu görülmütür [ 2 (2)= 8,976 p<.05]. Aaıdaki tabloda, lkokuma-yazma öretiminde kullanılan özel öretim yöntemlerini biliyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı verilmitir. Tablo 13: lkokuma-yazma öretiminde kullanılan özel öretim yöntemlerini biliyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde olarak daılımı. Evet Hayır Kısmen Toplam f % f % f % f % Sınıf Öretmenlii 57 29,4 11 5,7 38 19,6 106 54,6 Baka alanlar 36 18,6 11 5,7 41 21,1 88 45,4 Toplam 93 47,9 22 11,3 79 40,7 194 100 2 =3,213 sd= 2 P=.201 Tablo 13 te de görüldüü gibi öretmenlerin %47,9 u ilkokuma yazma öretiminde kullanılan özel öretim yöntemlerini bildiini, %40,7 si bu yöntemleri kısmen bildiini, %11,3 ü ise ilkokuma yazma öretiminde kullanılan özel öretim yöntemlerini hiç bilmediini belirtmitir. lkokuma yazma öretiminde kullanılan özel öretim yöntemlerini bildiini ifade eden öretmenlerin %29,4 ü sınıf öretmenlii mezunu, %18,6 sı baka alanlardan mezun öretmenler iken, ilkokuma yazma öretiminde kullanılan özel öretim yöntemlerini bilmediini belirten öretmenlerin oranı %5,7 olmak üzere eittir. lkokuma yazma öretiminde kullanılan özel öretim yöntemlerini kısmen bildiini ifade eden öretmenlerin %19,6 sı sınıf öretmenlii mezunu, %21,1 de baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Gruplar arasında anlamlı bir farklılıın olmadıı görülmütür [ 2 (2)= 3,213 p>.05]. Aaıdaki tabloda, lkokuma yazma öretiminde plan yapmakta güçlük çekiyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı verilmitir. Tablo 14: lkokuma yazma öretiminde plan yapmakta güçlük çekiyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde olarak daılımı. Evet Hayır Kısmen Toplam f % f % f % f % Sınıf Öretmenlii 6 3,1 84 43,5 15 7,8 105 54,4 Baka alanlar 7 3,6 55 28,5 26 13,5 88 45,6 Toplam 13 6,7 139 72 41 21,2 193 100 2 =7,640 sd= 2 P=.022 81
Tablo 14, ilkokuma yazma öretimim dersi için plan yapmakta güçlük çeken öretmenlerin frekans ve yüzdelerini vermektedir. Öretmenlerin %72 si plan yapmakta güçlük çekmediini, %21,2 si kısmen güçlük çektiini, %6,7 si de ilkokuma yazma öretimi dersi için plan yapmakta güçlük çektiini belirtmilerdir. lkokuma yazma öretiminde plan yapmakta güçlük çektiini ifade eden öretmenlerin %3,1 i sınıf öretmenliinden, %3,6 sı baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Plan yapmakta güçlük çekmediini belirten öretmenlerin %43,5 i sınıf öretmenliinden mezun, %28,5 i baka alanlardan mezun öretmenler, son olarak plan yapmakta kısmen güçlük yaadıını belirten öretmenlerin %7,8 i sınıf öretmenlii, %13,5 i baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Öretmenlerin verdikleri yanıtlara bakılarak, plan yapmakta yaadıkları güçlük bakımından karılatırıldıında, bu öretmenler arasında sınıf öretmenliinden mezun olan öretmenlerin lehine anlamlı bir farklılık görülmütür [ 2 (2)= 7,64 p<.05]. Aaıdaki tabloda, lk okuma yazma öretiminde program ve kaynaklarda yer alan yöntemleri yeterli buluyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı verilmitir. Tablo 15: lk okuma yazma öretiminde program ve kaynaklarda yer alan yöntemleri yeterli buluyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde olarak daılımı. Evet Hayır Kısmen Toplam f % f % f % f % Sınıf Öretmenlii 61 31,9 10 5,2 32 16,8 103 53,9 Baka alanlar 51 26,7 8 4,2 29 15,2 88 46,1 Toplam 112 58,6 18 9,4 61 31,9 191 100 2 =0,085 sd= 2 P=.958 Tablo 15 te öretmenlerin ilkokuma yazma öretiminde program ve kaynaklarda yer alan yöntemlerin yeterliliiyle ilgili görüleri görülmektedir. Öretmenlerin %58,6 sı program ve kaynaklarda var olan yöntemlerin yeterli olduunu, %31,9 u da var olan yöntemlerin kısmen yeterli olduunu düünmektedir. Program ve kaynaklarda var olan yöntemlerin yetersiz olduunu düünen öretmenlerin oranı ise %9,4 tür. Var olan yöntemlerin yeterli olduunu düünen öretmenlerin %31,9 u sınıf öretmenliinden, %26,7 si baka alanlardan mezundurlar. lkokuma yazma öretimine yönelik program ve kaynaklarda yer alan yöntemlerin yetersiz olduunu düünen öretmenlerin ise %5,2 si sınıf öretmenlii, %4,2 si baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Yöntemlerin kısmen yeterli olduunu düünen öretmenlerin %16,8 i sınıf öretmenlii mezunu iken, %15,2 si baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Her iki grubun programda ve kaynaklarda yer alan yöntemlerin yeterliliine ilikin görülerine bakılarak karılatırıldıında gruplar arasında anlamlı bir fark olmadıı görülmütür [ 2 (2) =0,08 p>.05]. Aaıdaki tabloda, lkokuma yazma öretiminde kullanılan araç gereçleri yeterli buluyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı verilmitir. Tablo 16: lkokuma yazma öretiminde kullanılan araç gereçleri yeterli buluyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı. Evet Hayır Kısmen Toplam f % f % f % f % Sınıf Öretmenlii 48 25 29 15,1 28 14,6 105 55 Baka alanlar 19 9,9 28 14,6 40 20,8 87 45 Toplam 67 34,9 57 29,7 68 35,4 192 100 2 =13,11 sd= 2 P=.001 Öretmenlerin %35,4 ü ilkokuma yazma öretiminde kullanılan araç-gereçlerin kısmen yeterli olduunu, %34,9 u ise kullanılan araç- gereçlerin yeterli, %29,7 si ise yetersiz olduunu düünmektedir. lkokuma yazma öretiminde kullanılan araç-gereçleri yeterli bulduunu belirten öretmenlerin %25 i sınıf öretmenlii mezunu, %9,9 u baka alanlardan mezun öretmenler, bu 82
derse yönelik araç-gereçleri yetersiz bulduunu ifade eden öretmenlerin %15,1 i sınıf öretmenliinden, %14,6 sı baka alanlardan mezun öretmenlerden oluturmaktadır. Kullanılan kaynakların kısmen yeterli olduuna yönelik görülerin %14,6 sı sınıf öretmenlii mezunu, %20,8 i de baka alanlardan mezun öretmenlere aittir. lkokuma yazma öretiminde araçgereçlerin yeterliliine yönelik madde bazında incelendiinde gruplar arasında anlamlı bir farklılık olduu görülmektedir 2 (2) = 13,11 p<.05 Aaıdaki tabloda, lkokuma yazma öretiminde evreler arası geçite güçlük yaıyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı verilmitir. Tablo 17: lkokuma yazma öretiminde evreler arası geçite güçlük yaıyor musunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı. Evet Hayır Kısmen Toplam f % f % f % f % Sınıf Öretmenlii 15 7,9 52 27,4 37 19,5 104 54,7 Baka alanlar 13 6,8 37 19,5 36 18,9 86 45,3 Toplam 28 14,7 89 46,8 73 38,4 190 100 2 =0,98 sd= 2 P=.610 Tablo 17 de, lkokuma yazma öretiminde evreler arası geçite güçlük yaıyor musunuz? sorusuna öretmenlerin verdikleri yanıtların oranları görülmektedir. Evreler arası geçite güçlük yaadıını belirten öretmenlerin %7,9 u sınıf öretmenliinden mezun öretmenler iken, %6,8 i baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Güçlük yaamadıını ifade eden öretmenlerin %27,4 ü sınıf öretmenliinden, %19,5 i baka alanlardan, kısmen güçlük yaadıını belirten öretmenlerin %19,5 i sınıf öretmenliinden ve %18,9 u da baka alanlardan mezun olan öretmenlerdir. Gruplar, ilkokuma yazma öretiminde evreler arası geçite yaadıkları güçlüklere göre karılatırıldıında, aralarında anlamlı bir fark olmadıı görülmütür 2 (2) =.098, p>.05 Sınıf öretmenliinden mezun öretmenler evreler arası geçite yaadıkları güçlüün öncelikle örenciler arasındaki seviye farkından, ikinci olarak da velinin ilgisizliinden kaynaklandıını, baka alanlardan mezun öretmenler ise yine ilk sırada örenciler arasındaki seviye farkından, ikinci olarak da örencilerin okula alıma döneminden kaynaklanan sorunlar yaadıklarını ifade etmilerdir. Aaıdaki tabloda, lkokuma yazma öretiminde evrelerin hangisinde güçlük çekiyorsunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı verilmitir. Tablo 18: lkokuma yazma öretiminde evrelerin hangisinde güçlük çekiyorsunuz? sorusuna verilen yanıtların frekans ve yüzde daılımı. Metin, Birden Hazırlık Cümle Hece Harf serbest çok evre okuma Toplam f % f % f % f % f % f % f % Sınıf Öretmenlii 9 6,6 6 4,4 29 21,1 13 9,5 4 2,9 15 10,9 76 55,5 Baka alanlar 22 16 1 0,7 9 6,6 12 8,8 2 1,5 15 10,9 61 44,5 Toplam 31 22,6 7 5,1 38 27,7 25 18,2 6 4,4 30 21,9 136 100 2 =19,073 sd= 6 P=.004 Tablo 18, öretmenlerin en çok hangi evrede güçlük çektiklerini göstermektedir. Hazırlık evresinde güçlük yaadıını belirten öretmenlerin %6,6 sı sınıf öretmenlii, %16,1 i baka alanlardan mezun öretmenler, cümle evresinde güçlük yaadıını ifade eden öretmenlerin %4,4 ü sınıf öretmenlii, %0,7 si baka alanlardan mezun, hece evresinde güçlük yaadıını belirten öretmenlerin %21,1 sınıf öretmenlii, %6,6 sı baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Harf evresinde güçlük yaadıını belirten öretmenlerin %9,5 i sınıf öretmenliinden, %8,8 i 83
baka alanlardan mezundur. Metin ve serbest okuma evresinde güçlük yaayan öretmenlere bakıldıında %2,9 ile sınıf öretmenlerinin çounlukta olduu, baka alanlardan mezun öretmenlerin oranın da %1,5 olduu görülmütür. Her iki öretmen grubunun eit oranda (%10,9) birden çok evrede güçlük yaadıı görülmütür 2 (6) = 19,073, p>.05 Öretmenlere evrelerde hangi konularda güçlük yaadıkları sorulduunda, sınıf öretmenliinden mezun öretmenlerin ilk sırada hece-ses evresinde, hece ve seslerin karımasından doan sıkıntılar yaadıklarını, ikinci sırada hazırlık evresinde okul öncesi eitim almı çocuklar ile almamı çocuklar arasındaki seviye, hazır bulunuluk düzeyinin farkından kaynaklanan sorunlardan bahsetmilerdir. Aynı soruya baka alanlardan mezun olup sınıf öretmenlii yapan öretmenler de öncelikle hece-ses evresinde hece ve seslerin karımasından ve bu evrede örenciler arasında oluan seviye farkından, hazırlık evresinde okul öncesi eitim alan ve almayan çocukların seviye ve hazır bulunuluk düzeyindeki farklılıktan kaynaklanan sorunlar yaadıklarını belirtmilerdir. SONUÇ VE TARTIMA Aratırmadan elde edilen veriler göz önünde bulundurularak aaıdaki sonuçlara ulaılmıtır. 1. Aratırmaya katılan öretmenlerin %54,4 ü sınıf öretmenliinden, %45,6 farklı kaynaklardan mezun öretmenlerdir. lkokuma yazma öretiminin özel bir bilgi gerektirdii göz önünde bulundurulduunda, baka alanlardan mezun olup sınıf öretmenlii yapan üniversite mezunlarının oranının oldukça yüksek olduu gözlenmektedir. Baka alanlardan mezun olup sınıf öretmenlii yapan öretmenlerin oranı, eitim fakültesinin farklı bölümlerinden mezun olan ve sınıf öretmenlii yapan öretmenlerin oranına göre daha fazladır. Eitim fakültesinin farklı bölümlerinden mezun olan öretmenlerin oranı %37, fen edebiyat fakültesi mezunlarının oranı %29,..B. fakültesi mezunlarının oranı %9 son olarak dier fakültelerden mezun olanların oranı ise % 25 tir. Azar & Henden (2003) in yaptıı çalımada da benzer sonuçlar çıkmıtır. Aratırmaya katılan öretmenlerin %27,5 i fen edebiyat fakültesi, % 14,7 si..b.f, %24,5 i eitim fakültesi, %33,3 ü de dier fakültelerden mezundur. Sınıf öretmenlii yapan öretmenlerin %75,5 i eitim fakültesi dıındaki fakültelerden mezundur. Sınıf öretmenlii yapan bran öretmenlerinin, öretmenlik mesleine yönelik ciddi bir eitim almamaları, milli eitimin gelecei açısından önemli bir sorun olarak görülmektedir (Azar&Henden, 2003). 2. lköretimde sınıf öretmeni olarak görev yapan öretmenlerin cinsiyetlerine göre frekans ve yüzde deerlerine baktıımızda; bayan öretmenlerin %30,8 inin sınıf öretmenliinden, %37,4 ünün baka alanlardan mezun olan öretmenler olduunu görürüz. Erkek öretmenlerin %23,6 sı sınıf öretmenlii, %8,2 si de baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Baka alanlardan mezun olan bayan öretmenlerin oranının, sınıf öretmenliinden mezun olan bayan öretmenlerin oranından fazla, erkek öretmenlerde ise sınıf öretmenliinden mezun erkek öretmenlerin oranının, baka alanlardan mezun olan erkek öretmenlerin oranından fazla olduu görülmektedir. Baka alanlardan mezun olan erkek ve bayan öretmenlere bakıldıında, öretmenlerin %56,2 sinin bayan, %44,8 inin erkek olduu görülmektedir. Sınıf öretmenlii mesleini daha çok bayanların tercih ettikleri dikkat çekicidir. Bu durumun da sınıf öretmenliinin, genel olarak bayanlara uygun bir meslek olarak nitelendirilmesinden kaynaklandıı düünülebilir. Azar ve Henden (2003) in çalıması da bu çalımayı destekler niteliktedir. Çalımaya katılan öretmenlerin %82 si bayan, %18 i ise erkektir. Bu çalımada bireysel faktörler etkeninde öretmenlerin i doyumlarının cinsiyet açısından farklılık gösterdii; bayanların i doyumu puanlarının erkeklere göre yüksek çıktıı görülmütür. Bu farklılıın; kadınların sınıf öretmenlii mesleini kendilerine daha yakın hissetmelerinden kaynaklanabilecei düünülmütür. 3.Öretmenlerin hizmet sürelerine baktıımızda; 1-4 yıl arasında çalıan öretmenlerin %5,6 sının sınıf öretmenliinden, %6,7 sinin baka alanlardan, 5-9 yıl arasında çalıan öretmenlerin %10,8 inin sınıf öretmenliinden, %33,3 ünün baka alanlardan, 10-15 yıl 84
arasında çalıan öretmenlerin %9,2 sinin sınıf öretmenliinden, %4,6 sının baka alanlardan, 15-19 yıl arası çalıan öretmenlerin tamamının sınıf öretmenliinden, 20 yıl ve üstünde çalıan öretmenlerin %21 inin sınıf öretmenliinden, %1 inin ise baka alanlardan mezun olan öretmenler olduunu görürüz. Sonuçlara baktıımızda; hizmet süresi az olan öretmenlerin çounlukla baka alanlardan, hizmet süresi fazla olan öretmenlerin çounluunun ise sınıf öretmenliinden mezun olan öretmenlerden olutuunu görürüz. Bunun durum, baka alanlardan mezun olanların öretmen olarak atanmalarına son 10 yılda balanmasından kaynaklanmaktadır. 4. Öretmenlerin %30 u birinci sınıfları 1-4 kez arası okutan sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerdir. Birinci sınıfları 1-4 kez arası okutan baka alanlardan mezun öretmenlerin oranı ise %43,7 dir. Birinci sınıfları 5-9 kez okutan öretmenlerin %19,5 i sınıf öretmenlii, %1,6 sı baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Birinci sınıfları 10-15 kez arası okutan öretmenlerin %4,2 sınıf öretmenlii, %0,5 baka alanlardan mezun öretmenler, aynı sınıfı 15 kez ve üstünde okutan öretmenlerin tamamı ise sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerden olumaktadır. 5. lkokuma yazma öretimine yönelik eitim aldıını ifade eden öretmenlerin %47,7 si sınıf öretmenliinden, %26,2 si baka alanlardan mezun öretmenlerdir. lkokuma yazma öretimine yönelik eitim almadıını ifade eden öretmenlerin %19,5 inin baka alanlardan, %6,7 sinin ise sınıf öretmenliinden mezun öretmenlerden olutuu görülmektedir. Bu eitimi almayan öretmenlerin oranının, bu eitimi alan öretmenlerin oranından oldukça düük olsa bile, yine de azımsanamayacak çounlukta (%26,2) olması, ilkokuma yazma öretiminin, çocuun yaamındaki önemi düünüldüünde, lkokuma Yazma Öretimi ne yönelik eitim almadan yapılan ilkokuma yazma eitiminin ne kadar salıklı olabilecei, konusunda endieleri de beraberinde getirmektedir. Çünkü alan dıından atanan öretmenlerin, sınıf öretmenliine yönelik bir eitim almamaları özellikle mesleklerinin ilk yıllarında alan bilgisi eksiklii, meslek bilgisi eksiklii ve örencilere rehberlik konusunda çeitli sorunlarla karılamalarına yol açmaktadır (Azar& Henden, 2003). 6. lkokuma yazma öretimine yönelik eitimini lisans döneminde aldıını belirten öretmenlerin tamamı sınıf öretmenliinden mezunudur. Hizmet içi eitimlerde ilkokuma yazma öretimine yönelik eitim alan öretmenlerin %17,9 u sınıf öretmenlii, %10 u baka alanlardan mezun öretmenlerdir. Milli Eitim Bakanlıı tarafından hazırlanan Öretmenlik Meslek Bilgisi Sertifika Programı ndan alan öretmenlerin %5,7 si sınıf öretmenliinden, %8,6 sı baka alanlardan mezun öretmenler iken, bir eitim fakültesi tarafından hazırlanan Öretmenlik Meslek Bilgisi Sertifika Programı ndan alan öretmenlerin tamamı ise baka alanlardan mezun öretmenlerden olumaktadır. Baka alanlardan mezun öretmenlerin %53,9 si bu konudaki bilgiyi çeitli kurumların düzenledii kurslardan (hizmet içi eitim, bakanlık sertifikası, fakülte sertifikası) edinmilerdir. Oral ın (2001) çalımasında ise; çalımaya katılan ve alan dıından atanan sınıf öretmenlerinin %20,8 i, sınıf öretmenlii alanında gerekli olan bilgiyi, konuyla ilgili katıldıkları bir kurstan edindiklerini belirtmilerdir. Çalımalar arasındaki farklılık, örneklem farklılıından ya da bu çalımada özel olarak ilkokuma yazma dersine ilikin hizmet içi eitim kurslarını da içermesinden kaynaklanmı olabilir. 7. Birinci sınıf çocuunun özellikleri ile ilgili yeterli bilgiye sahip misiniz? sorusuna Evet yanıtı veren öretmenlerin çounluu sınıf öretmenlii mezunudur. Baka alanlardan mezun öretmenler bu soruya eit oranda Evet (%22,6) ve Kısmen (%22,6) yanıtı vermilerdir. Bu durum, baka alanlardan mezun sınıf öretmenlerinin çalıtıkları süre içinde bu konuda deneyim kazandıkları ya da; baka alanlardan mezun sınıf öretmenlerinin kendilerini bu konuda sınıf öretmenliinden mezun öretmenler kadar yeterli algıladıkları eklinde yorumlanabilir. Çetin (1997) tarafından yapılan Ankara li Merkez lçelerindeki lkokulları ve lköretim Okulları Birinci Kademesinde Sınıf Öretmeni Olarak Atanan Bran Öretmenlerinin 85
Meslekle lgili Sorunları ve Bu Sorunların Çözümüne Yönelik Beklentileri adlı çalımada örnekleme giren bran öretmenlerinin dörtte üçü öretim faaliyetlerini örencilerin düzeyine göre kısmen düzenleyebildiklerini, dörtte biri de büyük ölçüde düzenleyebildiklerini belirmilerdir. Bu bakımdan deerlendirildiinde her iki çalımada ulaılan sonuç birbirini destekler niteliktedir. 9. lkokuma yazma öretiminde güçlükle karılaıyor musunuz? sorusuna öretmenlerin verdii cevaplara bakıldıında; hem Hayır hem de Evet yanıtı veren öretmenler arasında sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerin çounlukta olduu, Kısmen yanıtı veren öretmenlerin içinde ise baka alanlardan mezun öretmenlerin çounlukta olduu görülmütür. Bu maddede, Hayır yanıtı veren sınıf öretmenlerinin oranının, baka alanlardan mezun öretmenlerin oranından yüksek olması beklenen bir deerken, Evet yanıtı veren sınıf öretmenlerinin oranının aynı yanıtı veren baka alanlardan mezun öretmenlerinin oranından yüksek olması beklenen bir deer deildir. Sınıf öretmenliinden mezun olsalar da; okumayazma öretimi, örencilerin hem zihinsel hem bedensel hem de duygusal açıdan pek çok yeni uyaranla karı karıya kaldıkları bir süreçtir. Aynı zamanda örencilerin hazır bulunuluk düzeyleri ve okul öncesi eitim alıp almadıkları da bu süreci etkileyen önemli bir etkendir. Oysa Macarolu, Saırlı ve Gürdal (2001) tarafından yapılan çalımada; 1999 2000 öretim yılında, mühendislik fakülteleri ile fen-edebiyat, fen ve eitim fakültelerinin fen bölümlerinden ve hemirelik yüksekokulundan mezun öretmen adayları, bata Türkçe lkokuma Yazma Öretimi dersi olmak üzere sosyal derslerde kendilerini yetersiz bulduklarını ifade etmilerdir. Bu iki aratırma birbirini desteklememektedir. Bu durumun; Macarolu, Saırlı ve Gürdal ın yaptıı çalımaya sadece mühendislik fakülteleri ile fen-edebiyat, fen ve eitim fakültelerinin fen bölümlerinden ve hemirelik yüksekokulundan mezun öretmen adaylarının, bu çalımaya ise hem sınıf öretmenlii hem de baka branlardan mezun öretmenlerin katılmı olmasından kaynaklanmı olabilecei düünülebilir. 10. Sınıf öretmenlii mezunu öretmenler ilkokuma yazma öretiminde kullanılan özel öretim yöntemlerini bildiini ifade ederken, ilkokuma yazma öretiminde kullanılan özel öretim yöntemlerini bildiini ifade eden baka alanlardan mezun öretmenlerin oranı düüktür. Ancak; ilkokuma yazma öretiminde kullanılan özel öretim yöntemlerini bilmediini belirten öretmenlerin oranı da beklenilen düzeyde çıkmamıtır. Baka alanlardan mezun olan sınıf öretmenlerinin ilkokuma yazma öretiminde kullanılan özel öretim yöntemlerini bilmediini belirtmesi beklenmekteyken, sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerin bu yöntemleri % 5,7 sinin bilmediini belirtmesi beklenmemitir. Çünkü sınıf öretmenlii mezunu öretmenler; lisans eitimi sırasında bu dersi almılardır. lkokuma yazma öretiminde kullanılan özel öretim yöntemlerini kısmen bildiini ifade eden öretmenlere bakıldıında sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerin oranın, baka alanlardan mezun öretmenlerin oranından düük olduu görülmütür. Yine bu durumda da baka alanlardan mezun öretmenlerin kısmen yanıtı vermesi beklenirken, sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerin daha düük bir oranda kısmen yanıtı vermesi beklenmi, ancak elde edilen bulgular beklenilen yönde çıkmamıtır. ahin in (1995) yılında yaptıı lkokullarda Sınıf Okutan Bran Öretmenlerinin Sınıf Öretmenlii Alan ve Meslek Bilgilerinin Yeterlilik Düzeyi adlı çalımada örneklemde yer alan sınıf öretmenlerinin %80 inin alan bilgisi 50 59 ve 60-69 puan aralıında toplanırken, bran öretmenlerinin %58 inin alan bilgisi puanları 50 59 aralıında toplanmakta, her iki grupta da 80 ve üzerinde puan alan öretmen bulunmamaktadır. Yapılan t testi ile ilkokullarda sınıf okutan sınıf ve bran öretmenlerinin alan bilgilerinin arasında, sınıf öretmenleri lehine anlamlı bir fark bulunmutur. lkokuma yazma öretimi dersinin de bir alan dersi olduu düünülünce, ahin in çalımasında elde edilen bu sonucun, bu çalımada varılan sonucu destekler nitelikte olduu görülmektedir. 11. Öretmenler, ilkokuma yazma öretiminde plan yapmakta güçlük yaamadıklarını ifade etmilerdir. 86
12. Öretmenlerin çou, ilkokuma yazma öretiminde program ve kaynaklarda var olan yöntemleri yeterli bulmutur. Program ve kaynaklarda var olan yöntemleri kısmen yeterli bulduunu belirten öretmenlerin oranı, var olan yöntemleri yeterli bulanların oranından sonra gelmektedir. Her gruplar arasında bu maddeye yönelik anlamlı bir farklılık görülmemitir. 13. lkokuma yazma öretimine yönelik hizmet içi eitim alan ve almayan öretmenlerin oranlarına baktıımızda; öretmenlerin %44,1 inin ilkokuma yazma öretimine yönelik hizmet içi eitimi aldıını, %55,9 u da bu konuyla ilgili bir hizmet içi eitim almadıını ifade etmediini görürüz. Bu soruya Evet yanıtı veren öretmenler ile Hayır yanıtı veren öretmenlerin mezuniyete göre daılımlarına baktıımızda, her iki grupta da sınıf öretmenliinden mezun öretmenlerin çounlukta olduu tespit edilmise de, gruplar arasında ilkokuma yazma öretimine yönelik hizmet eitimi alma açısından anlamlı bir farklılık olmadıı görülmütür. 14. Katıldıı hizmet içi eitimleri yeterli bulmayan öretmenlerin oranı %46,7 dir. Öretmenlerin %30,4 ü bu eitimleri kısmen yeterli bulmakta, %22,8 i de ilkokuma yazma öretimine yönelik düzenlenen hizmet içi eitimleri yeterli bulmaktadır. ki gruptaki öretmenler arasında, hizmet içi eitimlerin yeterliliine ilikin görülerine yönelik anlamlı bir farklılık bulunmamıtır. Ayrıca bu çalımayla ilikili olarak; Oral (2001) ın yaptıı çalımada da, çalımaya katılan alan dıından atanan sınıf öretmenlerinin %58,8 inin sınıf öretmenliine yönelik olarak düzenlenecek herhangi bir kursa katılmak istedikleri belirtilmitir. ki çalımanın sonucunda elde edilen bulguların birbirini destekledii görülmektedir. 15. Öretmenler, ilkokuma yazma öretiminde kullanılan araç-gereçlerin yeterliliine ilikin soruya; %35,4 kısmen, %34,9 evet, %29,7 hayır eklinde yanıt vermilerdir. Evet yanıtı veren öretmenlerin %25 i sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerdir. Hayır yanıtı veren öretmenlerin çounluu (%15,1) sınıf öretmenlii mezunu iken, kısmen yanıtı veren öretmenlerin çounluu (%20,8) baka alanlardan mezun öretmenlerdir. 16. Öretmenlere, ilkokuma yazma öretiminde evreler arası geçite sorun yaayıp yaamadıkları sorulmu; öretmenlerin %46,8 inin ilkokuma yazma öretiminde evreler arası geçite güçlük yaamadıını belirttii, %38,4 ü kısmen güçlük yaadıını belirttii, %14,7 si ise ilkokuma yazma öretiminde evreler arası geçite güçlük yaadıını belirttii görülmütür. 17. Aratırmaya katılan öretmenlere ilkokuma yazma öretiminde en çok hangi evrede güçlük yaadıı sorulmu ve öretmenlerin %27,7 sinin hece evresi nde güçlük yaadıını, %22,6 sının hazırlık evresinde, %21,9 unun birden çok evrede ve %18,2 sinin harf evresinde, %5,1 inin cümle evresinde, %4,4 ünün metin ve serbest okuma evresinde güçlük yaadıını ifade ettii görülmütür. Baka alanlardan gelen öretmenlerin çounluu hazırlık evresinde, sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerin çounluu ise hece evresinde güçlük çektiini belirtmitir. Sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerin en çok hece evresinde güçlük yaamalarının nedeni olarak; sözcüklerin çözümlenmesiyle ortaya çıkan birçok hecenin çocuk için soyut ve anlamsız olması, bu nedenle çocuun bu heceleri algılamakta güçlük çekmesi; ya da yine çocuk için soyut ve anlamsız seslerin birletirilmesinde güçlük yaanması ve yine ortaya çıkan hecelerin aynı nedenle algılanmasının zor olması gösterilebilir. Baka alanlardan mezun öretmenler ise; lisans döneminde yetikinlere yönelik eitim almılardır. Hazırlık evresi, okuma-yazmaya hazırlık evresi olmasının yanında çocukların duygusal ve psikolojik açıdan okula alıtırıldıı bir evredir. Çocuun okula alıması için öretmen ilk günlerde arkı, masal, tekerleme, çeitli resim faaliyetleri ve oyun etkinlikleri düzenlerler. Sınıf öretmenlii mezunları, bu etkinliklere yönelik eitimleri lisans döneminde aldıklarından dolayı hazırlık evresinde deil, karmaık becerileri içeren hece evresinde güçlük çektikleri yorumu yapılabilir. Oysa baka alanlardan mezun sınıf öretmenleri, hem bu ya çocuunun geliim özelliklerine yönelik yeterli eitim almadıklarından hem de hazırlık evresinde çocuu alıtırmaya yönelik yukarda bahsedilen etkinliklere yönelik eitim almadıklarından, daha ilk evre olan hazırlık evresinde daha youn sorunlar yaayabilirler. 87
ÖNERLER Öneriler kısmında, bu aratırma sonucunda elde edilen veriler sonucunda tespit edilen sorunlara olası çözüm önerileri getirilmitir. Öncelikle, öretmenlerin, örencilerin geliim düzeyleri ve okul çaı çocuunun gereksinimleri ile ilgili sorunları, üniversitelerdeki çocuk geliimi ve eitimi uzmanları ve bakanlıkla yürütülecek ortak bir çalımayla düzenlenecek hizmet içi eitimler ile kısmen de olsa giderilebilir. Okul rehber öretmenleri, çocuu tanıma ve deerlendirme konusunda, bata bran öretmenleri olmak üzere tüm öretmenlere destekleyici bilgi ve materyallerle, derste uygulayabilecekleri çeitli drama ve etkinlik örnekleri sunabilirler. Sınıf öretmenlii mezunu olsalar da, ilkokuma yazma öretiminde güçlük yaayan öretmenlerin olduu da aratırma sonucunda ortaya çıkmıtır. Bu nedenle ilkokuma yazma öretimi ile ilgili eitim almayan öretmenlerin yanında, lisans döneminde eitim almı olsalar da sınıf öretmenlii mezunu öretmenlerin de lkokuma Yazma Öretimi ne yönelik eksikliklerini gidermek amacıyla bir hizmet içi eitim semineri düzenlenebilir. Öretmenlerin ibirlii içinde çalımalarının ve zümre toplantılarına gereken önemi vermelerinin yaanan güçlükleri en aza indirecei düünülmektedir. Ankette hazırlanan sorular, ankete katılan öretmenlerin sadece konuyla ilgili algılarını belirlemeye yönelik sorulardır. Yapılacak baka bir çalımada öretmenlerin konuyla ilgili bilgi düzeyleri de ölçülerek farklı sonuçlar elde edilebilir. Bu aratırma daha öncede belirtildii gibi 2003 2004 eitim ve öretim yılında öretmenlere uygulandıından, 2005 2006 yılında uygulamaya konulan yeni lkokuma Yazma Öretimi Programı ile ilgili bilgi ve veri içermemektedir. Bundan sonraki çalımalarda yeni program ve ileyii ile ilgili güçlüklere yönelik öretmen görülerini irdeleyen bir çalıma yapılabilir. Bu çalımanın bir devamı niteliinde, daha uzun süreli bir çalıma yapılabilir. Böylece sınıf öretmenlii mezunu öretmenler ile baka alanlardan mezun öretmenlerin örencilerinin, üst sınıflardaki okuma yazma becerileri üzerine bir aratırma yapılarak, iki grup arasında anlamlı bir farklılık olup olmadıına bakılabilir KAYNAKLAR Atasoy A. (2004). Öretmen Eitiminde Nitelik ve Pedagojik Formasyon, Bilim ve Aklın Aydınlıında Eitim Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 51: 6-7. Azar A. ve R. Henden (2003). Alan Dıından Atanmanın Doyumuna Etkileri: Sınıf Öretmenlii Örnei, Kuram ve Uygulamada Eitim Bilimleri Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 2: 323 349. Baytekin, Ç. (1992). Açıköretim Önlisans Programının lkokul Öretmenlerince Deerlendirilmesi, Öretmen Yetitirmede Koordinasyon. Ankara: MEB Yayınevi. Cemilolu, M. (2001). lköretim Okullarında Türkçe Öretimi. Bursa: Alfa Kitabevi, Üçüncü Basım, Kasım 2001, Çelenk, S. (1999). lkokuma Yazma Programı ve Öretimi. Ankara: Artım Yayınları. Çetin, F. (1997). Ankara li Merkez lçelerindeki lkokullara ve lköretim Okulları Birinci Kademesine Sınıf Öretmeni Olarak Atanan Bran Öretmenlerinin Meslekle lgili Sorunları ve Bu Sorunların Çözümüne Yönelik Beklentileri. (Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi, Eitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 88
Demirta, A. (1992) lkokula Öretmen Yetitirme: Biçim ve Yaklaımlar, Öretmen Yetitirmede Koordinasyon. Ankara: MEB Yayınevi. Dursunolu, H. (2003) Cumhuriyet Dönemimde lköretime Öretmen Yetitirmenin Tarihi Geliimi, Milli Eitim 80. Yıl Özel Sayısı, Ankara: Milli Eitim Bakanlıı Yayınları. Eskicumalı, A. (2002) Eitim, Öretim ve Öretmenlik Meslei, Öretmelik Mesleine Giri, 2.Basım, Edt: Yüksel Özden, Ankara: PegemA Yayıncılık. Eroul, G. (1999). lköretimin I. Kademesinde Sınıf Öretmenliinden Mezun Olma Koulunun Aranmaması, (Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi, Eitim Fakültesi, Ankara. Ferah, A. (2001). Eylem Boyutuyla lkokuma Yazma ve Ezberleme. Milli Eitim Dergisi, Sayı: 149. Göçer, A. (2000). lköretim Öretmeni Adaylarına lkokuma-yazma Çalımaları le lgili Pratik Öneriler, Milli Eitim Dergisi, Sayı: 148, 1-11. Kavcar, C., F. Ouzkan ve S. Sever (2004). Türkçe ve Sınıf Öretmenleri çin Türkçe Öretimi. Ankara: Engin Yayınevi. Macarolu, E., M. Saırlı ve A. Gürdal (2001). Fen Bilimleri (Fizik-Kimya-Biyoloji) Bölüklerinden Mezun Sınıf Öretmenlii Adaylarının lköretim Sınıf Öretmenlii Sertifika Programlarındaki Profilleri. Pamukkale Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 10. MEB (2003). Sayısal Veriler, www.meb.gov.tr, 06.06.2003, (çevirimci) http://personel.meb.gov.tr/sayisal_veriler/2002_ilkata_minimum_sinif_5750.zip, 21.06.2005. MEB (1992). Öretmen Yetitirmede Koordinasyon, Ankara. NAEYC. (1998). Overvew of Learning to Read and Write: Developmentally Appropriate Practices for Young Children, www.naeyc.org, 25.06.1998, (çevirimci) http://www.naeyc.org/about/positions/pdf/psread98.pdf, 17.02.2004. Ontario Ministry of Education. (2003). Early Reading Strategy, The Report of the Expert Panel on Early Reading in Ontario, http://www.edu.gov.on.ca/eng/document/reports/reading/index.html 17.11.2004, (çevirimci) 16.07.2005. Oral, B. (2001). Alan Dıından Mezun Olup Sınıf Öretmenliine Atanan Öretmenlerin Sınıf Öretmenliindeki Durumlarının Deerlendirilmesi. Mili Eitim Dergisi. Sayı: 148, 37 41 Seferolu, S. (2001). Sınıf Öretmenlerinin Kendi Mesleki Geliimleriyle lgili Görüleri, Beklentileri ve Önerileri. Mili Eitim Dergisi. Sayı: 149 ahin, O. (1995). lkokullarda Sınıf Okutan Bran Öretmenlerinin Sınıf Öretmenlii Alan ve Meslek Bilgilerinin Yeterlilik Düzeyi, (Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Vural, M. (2003). En Son Deiiklikleriyle lköretim Okul Programı, Erzurum:Yakutiye Yayıncılık. Yılar, Ö. (2004). lkokuma-yazma Öretiminde Yaanan Temel Sorunlar, Çoluk Çocuk Dergisi, Ankara: KÖK Yayıncılık. Yörükolu, A. (1985). Çocuk Ruh Salıı. Dokuzuncu Baskı, Ankara: Türkiye Bankası Kültür Yayınları, Türk Tarih Kurumu Basımevi. 89