SAFRA KANAL SİSTEMİ VE SAFRA KESESİ. Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker

SAFRA KANAL SİSTEMİ VE SAFRA KESESİ Yrd.Doç.Dr.Sevda Söker

Safra Kanal Sistemi; Safranın hepatositten safra kesesine Safra kesesinden bağırsağa aktığı Çapı giderek artan kanallar sistemi En küçük dalı, kanalikül

Safra Yolları İntrahepatik Safra Yolları Kanalikülü Biliferi, Hering Kanalları, Duktus Hepatikus İnterlobülaris.

Safra Kanalikülleri; Hepatositin sentezleği safrayı salgıladığı kanallar Lümen çapı yaklaşık 0,5 mikron olan biraz genişlemiş intersellüler aralık Duvarlarını komşu iki karaciğer hücresinin plazma membranı oluşturur.

Safra Kanalikülleri Hücreler arası kompartmanın geri kalanından z. okludensler ile ayrılır. Ayrıca hepatositler arası gap juntionlara da sık rastlanır. Gap junction Z. okludens Safra kanalikülü Z. okludens

Karaciğer, safra kanalikülleri (gümüşleme) C. v.

Safra kanalikülü

İntra-hepatik Safra Kanalları; Safra kanalikülleri Safra kanalcıkları (Kolanjiol/ Hering kanalları) Safra duktusu (portal alan) Hepatositler Sinüzoid Safra kanalikülleri Klasik lobülde safra akım yönü; merkezden perifere doğrudur (kan akımına ters, lenf akımı ile aynı). V. porta nın dalı Safra duktusu Hering kanalı Kolanjioller

Lobülün periferinde safra kanalikülleri ince intralobüler safra kanalcıklarına dökülür: 1. Kolanjioller: Kısa kanalcıklar 2. Hering kanalları = terminal kanalcıklar: * Portal alana yakın, * Sınırlayıcı plağı geçerek portal alandaki safra kanalına açılır.

İnterlobüler safra kanalları Portal triadın elemanı Çapları 15-40 mikron Lobül yakınında kübik porta hepatise yaklaştıkça silindirik(prizmatik) Sağ ve sol hepatik duktusları oluşturmak üzere birleşirler.

Karaciğerde portal alanda safra duktusu a. hepatica Bağ dokusu Lenf damarı v. porta Safra duktusu

Luschka Duktusları Safra kesesinin boynu yakınında, Karaciğer ile safra kesesi arasındaki bağ dokusunda yerleşik Sistik kanal ile bağlantılı (safra kesesi lümeni ile bağlantısız) Kimi insanda gözlenebilen kanallar. Histolojik olarak intrahepatik safra duktuslarına benzer

Karaciğer tarafından yapılan safrayı dışarıya ileten safra yolları, porta hepatis'de birleşerek ductus hepaticus communis adı verilen kanalı meydana getirirler. Bu kanal, aşağıya ve birazda sola doğru devam ederken; safra kesesinden gelen, daha ince diğer bir safra kanalıile (ductus cysticus) birleşir. Böylece daha da kalınlaşan safra kanalı ductus choledochus adını alır. Ductus choledochus en büyük safra kanalıdır.. Duodenum ve pankreas başının arka yüzleri ile sıkı bir komşuluk içinde aşağıya doğru uzanan bu büyük safra kanalı duodenum'un ikinci bölümüne açılarak sonlanır. Bazen dustus cholodechus, pankreasın kanalı ile birleşerek, tek bir kanal halindede barsağa açılabilir.

Ekstra-hepatik Safra Kanalları; Duktus hepatikus kommunis+duktus sistikus= DUKTUS KOLEDOKUS Oddi sfinkteri Duodenum Safra kesesi Duktus sistikus

Ana hepatik kanal; Yaklaşık 3 cm uzunluğunda, Yüksek silindirik epitel ile döşeli Sistik kanal; Ana hepatik kanalı safra kesesine bağlar Safranın, keseye giriş çıkışını sağlar. Ana safra kanalı (Koledok); Yaklaşık 7 cm uzunluğunda, Duedonuma açılır. PANKRERASIN BOŞALTIM KANALI İLE duodenum lümeninde papilla OLUŞT. Bu her iki kanal çevresinde duodenum duvarında düz kastan oluşan Oddi sfinkteri safra ve pankreas salgısını kontrol eder

Ekstra-hepatik Safra Kanalları (devam); Boyden (Koledokus) sfinkteri: Duktus koledokusun son bölümündeki sirküler kaslardan oluşur. Oddi sfinkteri: Ampullanın duodenuma girdiği kısmın biraz üzerinde bulunur. Duktus pankreatikus ve duktus koledokusu beraberce kuşatan sirküler seyirli kaslardan oluşur. Safra kesesi Duktus sistikus Duktus koledokus Oddi sfinkteri Duktus hep. kommunis Boyden (Koledok) sfinkteri Duktus pankreatikus Pankreatik sfinkter Duodenum Vater ampullası

Ekstra-hepatik Safra Kanalları (devam); MUKOZA o Epitel; Tek katlı silindirik Soluk boyalı hücreler (mukus sekresyonu) Mitokondrion ( ) o L. propria; İnce, elastik lifler ( ) Mukus salgılayan küçük bezler (+)

Ekstra-hepatik Safra Kanalları (devam); T. MUSKULARİS: Kesintili tabaka oluşturur. Duktus hepatikusta; sirküler Duktus sistikus ve Duktus koledokusta; longitudinal Duodenuma yakın; oblik ve transvers kaslar, kapalı bir duvar oluşturur. Duktus koledokusun distalinde kalınlaşarak sfinkterleri yapar. SEROZA: Duktus koledokusta (+), diğerlerinde adv.

SAFRA Safra asitleri, fosfolipidler, kolesterol, bilirubin, su ve elektrolitlerden oluşur. Yağ sindiriminde rol oynar. Safra asitlerinin (Glikokolik asit ve taurokolik asit); %90 ı distal intestinal epitelden absorbe edilip v.porta ile karaciğere gelir ve tekrar duodenuma boşaltılır (enterohepatik resirkülasyon) %10 u hepatositlerde AGER da de novo sentezlenir.

SAFRA KESESİ Karaciğerin alt yüzünde, Armut biçimli, küçük, Kör uç şeklinde sonlanan kese Safra kesesi Duktus sistikus Fundus, korpus, boyun Fonksiyon: Safrayı depolamak Safranın suyunu absorbe ederek konsantre etmek Kolesistokinin uyarısıyla depoladığı safrayı salgılamak

MUKOZA 1. Epitel: Tek katlı silindirik, Mikrovillus ( ) Apikal ve bazal sitoplazmada mitokondria yoğunlaşması Apikal bağlantı kompleksleri (z. okludens) (İntersellüler kompartman ile lümen arasında bariyer) Kompleks lateral plikasyonlar Apikal sitoplazmada glikoproteinden zengin salgı granülleri

2. Lamina propria: Boyun bölümünde mukus salgılayan tubulo-asinar bezler (+) Epitel + L. propria = Dallanan mukozal kıvrımlar Pencereli kapillerler ve venüller Lenfatik damar yok Hücresel özellik: Bol miktarda lenfosit ve plazma hücresi 3. Muskularis mukoza

SUBMUKOZA MUSKULARİS EKSTERNA Sirküler düz kaslar (+) Longitudinal tabaka Düz kas demetleri arasında çok miktarda kollajen ve elastik lif ADVENTİSYA: Karaciğere yapışık üst yüzde (+) Büyük kan damarları, yaygın lenfatik ağ, m. eksternayı innerve eden otonomik sinirler Elastik lifler ve yağ dokusundan zengin SEROZA: Serbest alt yüzünde (+)

Mukozal kıvrımlar Epitel L. propria T. muskularis Bezler Seroza Mukozal kıvrımlar

SAFRA KESESİ

SAFRA KESESİNİN TANITICI ÖZELLİKLERİ 1. Muskularis mukoza bulunmaz. 2. Boyun bölümü dışında l. propriada bez yoktur. 3. Mukozal kıvrımlar çok dallanmalar yapar. 4. Submukoza yoktur. 5. T. muskularis belirgin iki tabaka şeklinde değildir.

KAYNAKLAR Gartner LP, Hiatt JL. Color Textbook of Histology W.B. Saunders Company, Philedelphia, 2006 Junqueira LC, Carneiro J. Basic Histology, Text & Atlas. Lange Medical Books McGraw-Hill, New York, 2003 Tekelioğlu, M.: Genel Tıp Histolojisi, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.Himaye-i Etfal Sk.No:13-15 Cağaloğlu / İstanbul, 1993 Ross M.H., Pawlina W., Histology A Text and Atlas, Fourth Edition, Lippincott Williams & Wilkins Company, Baltimore, 2006 Young B, Heath JW. Wheater s Functional Histology a Text and Colour Atlas, 4th edn. Edinburgh, Churchill Livingstone, 2000:133