1 Atatürk ü Anma Haftası nda Atatürk ten Anılar Tarih : 10.11.2011 Çankaya Köşkü nün Kütüphane Memuru Nuri Ulusu anlatıyor: Atatürk dil konusuna çok önem veriyordu. Aritmetik, geometri terimleri üzerinde çalıştı. Bunları bana dikte ettiriyordu. Dört işlem, toplama, çıkarma, çarpma, bölme, açı gibi terimleri o buldu. Yeni Türk harfleri kabul edilmişti. Bu harflerin Köşk personeline öğretilmesi için bizzat ders verdi. Bu arada Cumhurbaşkanlığı Bandosu Şefi ni çağırtıp ona, Yeni Türk alfabesini notaya alın ve her gün Meclis bahçesi ve Kızılay da adeta bir şarkı gibi çalıp söyleyin. Böylece halkın kulağı yeni alfabeye alışacaktır dedi. Emir hemen yerine getirildi. -1/9-
2 Bir akşam sofrada konuklardan biri, Paşam, izin verirseniz bir kanun çıkaralım, siz ömür boyu Cumhurbaşkanı olarak kalın dedi. Atatürk ün gözleri çakmak çakmak oldu, kaşları kalktı. Sinirlenmişti. Öneriyi yapan konuğa, Beni Mısır Kralı Faruk, Arnavutluk Kralı Zogo ya mı benzetmek istiyorsunuz yanıtını verdi. Son günlerinde yanındaydım. Doktorları saraya hemşire ve hastabakıcı getirmek istediler. Bizleri kastederek, Benim çocuklarım bana çok iyi bakıyorlar Başkasını istemem dedi. Çankaya Köşkü nün garsonu Cemal Granda anlatıyor: Atatürk çiçekleri çok severdi. Çiçek olmadı mı sofraya oturmazdı. Zaman zaman başka yerlerde de yemek yenirdi, Tokatlayan, Pera Palas, Park Otel gibi. Hepsine gittiğimizde parasını cebinden öderdi. -2/9-
3 Bir gün Atatürk ün manevi kızlarından Nebile Hanım, Köşk ün otomobiline binmiş gidiyordu. Atatürk, nizamiye kapısından geri çevirtti onu. Nebile Hanım, Arkadaşlarıma gidiyorum deyince, Atatürk, Böyle şey olmaz dedi, Hepiniz toplanacaksınız, haftanın bir günü Köşk ten dışarı çıkacaksınız. Bu otomobil bizim babamızın malı değildir. Benzin parasını da millet ödüyor. Cumhuriyet Gazetesi Foto Muhabiri Selahattin Giz anlatıyor: Atatürk Florya Deniz Köşkü nde kalıyordu. Ben de fotoğraflarını çekebilmek amacıyla Köşk ün bahçesinde bekliyordum. Dışarıya genellikle akşam saatlerinde çıkardı. Ama bir gün farklı bir şey yaptı, güneş tam tepedeyken dışarı çıktı, plajda halkın arasına karıştı. Hem ben, hem de plajın fotoğrafçısı çok sayıda fotoğraf çektik. Ama aklıma takılan soruya yanıt bulamıyordum: Atatürk neden güneşin tam tepede olduğu bir saatte çıkmıştı? Merakımı Başyaver Celal Bey giderdi. Meğer Atatürk Köşk ün penceresinden bakarken, gayet zayıf, eti derisine yapışmış plaj fotoğrafçısını görmüş ve Çıkalım da şu adama bir faydamız olsun, biraz para kazansın demiş -3/9-
4 Sihirbaz Zati Sungur anlatıyor: 1936 yılıydı. Beyoğlu nda bir tiyatro salonunda sihirbazlık gösterileri yapıyordum. Bir gece gösterinin ardından Beyazıt taki evime gittiğimde kapının önünde polisler gördüm. Bana, Sizi Atatürk e götüreceğiz dediler. Atatürk ün benim hünerlerimi görmek istediğini anlamıştım. Önce tiyatroya uğradık, oradan malzemeleri aldık ve Atatürk ün bulunduğu Garden Gazinosu na vardık. Sahneye çıktım, kısa bir konuşma yapıp gösterime başladım. Atatürk dikkatle beni izliyordu. İlk oyunum iskambil kağıtlarıyla yapılıyordu. İskambil demetini açıyor, kapatıyordum. Her açılıp kapanışında demet biraz daha küçülüyor ve sonunda kayboluyordu. Bu gösteri bitince Atatürk hem gülümsedi, hem de alkışladı beni. Heyecanım gitmiş, kendime güvenim tümüyle yerine gelmişti. Sırasıyla diğer oyunlarıma geçtim.. Her oyunum bittiğinde gülümsüyor ve alkışlıyordu. Son olarak kız kesme oyununu sergiledim Perde kapanırken Atatürk e baktım. Gene kuvvetli bir şekilde alkışladı. Az sonra Atatürk ün çağırdığını söylediler. -4/9-
5 Masasına gittim. Tebrik ederim oğlum dedi, Sanatını çok güzel yaptın.. Atatürk ün bundan sonra söylediği şey beni çok etkiledi: Bunu nasıl öğrendin, bana anlatır mısın? Bize büyükler genellikle Bunu nasıl yapıyorsun diye sorarlar. Atatürk farklı bir şey söylüyordu oysa Hünerleri nasıl öğrendiğimi bilmek istiyordu. Avrupa ya, Amerika ya gittiğimi, oralarda yıllarca çalıştığımı, işi iyice öğrenince yurduma geldiğimi söyledim Biz hünerlerimizi nasıl yaptığımızı, sırlarımızı kimseye anlatmayız. Ama Atatürk sorsaydı, ona her şeyi anlatırdım. Sofradan kalkarken yanındakilere, Beyler bu delikanlıyı himaye edeceksiniz dedi. Birkaç gün sonra beni İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ çağırdı, Senin bu icra ettiğin meslekle ilgili bir zorluk var mı, bir şey yapmamızı ister misin dedi. Gösteri için sattığımız biletlerden belediye yüzde 25 vergi alıyordu. Yurt dışında böyle bir şey yoktu. Bunu anlattım. -5/9-
6 İki gün sonra gösteri yaptığımız tiyatroya telgaraf geldi. Yüzde 25 belediye vergisi yüzde 6 ya indirilmişti. Tiyatro Sanatçısı Vasfi Rıza Zobu anlatıyor: Tiyatromuz Ankara turnesindeydi. Atatürk oyunumuzu seyrettikten sonra bizi yemeğe davet etti.. Hep birlikte Marmara Oteli ne gittik. Bugünkü kokteyl usulü bir yemekti bu Bir büfeden yemekleri, içkileri alıp ayakta dolaşıyorsunuz Gece çok neşeli geçiyordu doğrusu Ama bizim önemli bir sorunumuz vardı. Ertesi gün trenle Eskişehir e gideceğimiz ve orada oyun sergileyeceğimiz için uzun süre orada kalamazdık. Aramızda bunu Atatürk e nasıl söyleyeceğimizi, gitmek için nasıl izin alacağımızı tartışmaya başladık. Sonunda Atatürk ün yakın arkadaşı Reşit Galip Bey e durumu anlattık, izin istedik. Reşit Galip Bey, isteğimizi olumlu karşıladı, Atatürk ün yanına yaklaştı, Paşam sanatkarlar yarın Eskişehir e gidecekler dedi, İzin verirseniz elinizi öpüp ayrılsınlar Atatürk, Hayır dedi, Hayır olmaz Sanatkar el öpmez. Biz hepimiz mebus oluruz, vekil oluruz, hatta reisicumhur oluruz ama hiç birimiz sanatkar olamayız. Sanatkar el öpmez, sanatkarın eli öpülür Reşit Galip Bey, bu yanıt üzerine, Evet Paşam haklısınız diye konuştu, Evet sanatkar -6/9-
7 el öpmez. Ama dünya biraraya gelse hiç kimse Mustafa Kemal de olamaz. O halde izin verin de elinizi öpsünler Bu sözler üzerine biz hurra el öpmeye yöneldik Prof. Afet anlatıyor: İnan Fransız Kız Lisesi nde öğrenci iken bir Fransız ders kitabında Türkler barbar ve ikinci sınıf ırktır şeklinde bir cümle gördüm. Bunu Atatürk e anlattım. O çok üzüldü ve tarih üzerinde çalışmamız gerektiğini söyledi. Tarihle ilgili kişileri çevresine topladı, onlara görevler verdi. Bu olay benim tarihçi olmamın yanısıra Türk Tarih Kurumu nun kurulmasına da vesile oldu. Ankara dan otomobille İstanbul a gidiyorduk. Kazan köyünden geçerken köylülerin yol üzerinde toplandığını görüp otomobili durdurduk. Ancak köylüler çekingen duruyor, hiçbiri otomobilimize yaklaşmıyordu. Biraz bekledikten sonra otomobile gayet güzel köylü giysisi giymiş bir kadın yaklaştı, Atatürk e, Paşam size ayran hazırlamıştık, yolculuğunuza ara verip inip bizimle içer misiniz dedi. Kadın gayet cesurane konuşuyordu. -7/9-
8 Kazan köyü muhtarlığına yeni seçildiğini söyledi, köyü hakkında gayet güzel bilgiler verdi. Onlara veda edip tekrar yola koyulunca Atatürk yanındaki Nuri Conker e döndü, muhtar kadını kastederek, Bak dedi, Tam milletvekili olacak kadın o Onu milletvekili yapacağız Conger, biraz alaysı bir şekilde, Ya demek öyle dedi, Bize böyle arkadaşlar getireceksiniz demek Atatürk, Daha fazlasını getireceğim, göreceksiniz diye yanıt verdi. Gerçekten de 1934 te çıkan kanunun ardından 1935 te yapılan seçimde aralarında Kazan Muhtarı Satı Kadın ın da bulunduğu 18 kadın milletvekili olarak Meclis e girdi. Mimar Arif Hikmet Koyunoğlu anlatıyor: Atatürk, İstanbul da Türk Ressamlar Cemiyeti nin açtığı sergiyi geziyordu. İbrahim Çallı nın Kuvayi Milliye isimli tablosunun önüne geldi, dikkatle inceledikten sonra Çallı ya şunları söyledi: Çallı, senin tablonu tenkit edeceğim. Biz Kurtuluş Savaşı nda arpa ekmeğini güç bulurduk. Hayvanlara arpa yediremiyorduk. Senin hayvanlar çok semiz olmuş. -8/9-
9 Bunları biraz zayıflat Efelerin kıyafeti de çok yeni.. Onları da biraz eskit.. O zaman daha başarılı olursun Çallı, bu sözler üzerine Çok haklısınız Paşam dedi, Emrinizi yerine getireceğim KAYNAK: Atatürk le Yaşayanlar- Nazmi Kal-Ziraat Bankası Kültür Yayınları. -9/9-