AB Türkiye Bildirisi Uygulamaya İlişkin II. AB Kmisynu Rapru 17.06.2016 Sn Durum AB Türkiye Bildirisi snuç vermeye devam ediyr. İlk raprdan bu yana özellikle geri dönüş ve yeniden yerleştirme prgramları kapsamında güçlendirilmesi gerektiği değerlendirilen günlük perasynlar dâhil lmak üzere uygulamaya yönelik pek çk alanda önemli gelişme sağlandı. 18 Mart tan bu yana yasadışı yllarla Türkiye den Yunanistan a geçme girişiminde bulunan göçmen veya sığınmacı sayısında önemli bir düşüş yaşandı. Bu durum göçmen ve sığınmacı kaçakçılarının iş mdellerinin bzulabileceğinin işareti larak değerlendirilmekte. Bu gelişmeler Bildiri nin etkinliğini destekler nitelikte. Bildiri nin uygulamasına yönelik değerlendirmeler şartların zrluğu ve jeplitik riskler bağlamında ele alınmalı. Bildiri nin uygulaması snrası Ege Denizi nde can kayıplarında önemli azalma ldu. Ocak ayında seksen dkuz kişi Ege Denizi nde hayatını kaybetmişti. 20 Mart tan bu yana hayatını kaybedenlerin sayısı ise hala yüksek lmakla birlikte yedi kişidir. Güçlendirilmesi gereken unsurlar hala bulunmakta. Uygulama öncesi > 1.740 * * 18 Mart kararlarının uygulama tarihinden önce günde rtalama Türkiye den Yunanistan a yasadışı yllarla geçiş yapan göçmen ve sığınmacı sayısı Uygulama snrası > 47 ** ** Uygulamanın başlangıcı lan 1 Mayıs tarihinden itibaren günde rtalama Türkiye den Yunanistan a yasadışı yllarla ulaşan göçmen ve sığınmacı sayısı AB Türkiye Bildirisi Uygulamasında İlerleme I. Yasadışı Göç ve Göçmen Kaçakçılığı Üzerine İşbirliği Yunan ve Türk Sahil Güvenlik Teşkilatları düzenli larak bilgi paylaşmakta. Frntex ve NATO tarafından Ege Denizi nde sürdürülen perasynlar, erken uyarı ve gözetim faaliyetlerini, Yunan ve Türk Sahil Güvenlik Teşkilatları ile perasynel bilgi paylaşımını güçlendirdi. Frntex NATO nun Bnn adlı kmuta gemisine irtibat yetkilisi atadı. NATO nun Frntex e irtibat yetkilisi ataması gerekmekte. 1
Frntex ve NATO göçmen kaçakçılığı vakaları, rtaları ve yöntemlerine ilişkin bilgi paylaşımının hızını artırmak ve hâlihazırda yüksek lan tespit ranlarını daha da artırmak için perasynel prsedürlerin standardizasynu ve gözetim faaliyetleri üzerine rtak çalışma yürütmekte. AB Kmisynu, Türk Sahil Güvenlik Teşkilatı nın Ege Denizi ndeki kapasitesini artırmaya yönelik destek sağlamaya devam ediyr. Mayıs ayında arama kurtarma kapasitesinin geliştirilmesi için 20 milyn luk ek destek sağlama kararı alındı. Frntex irtibat yetkilisi Nisan ayında Ankara ya atandı. 2 Mayıs itibarıyla Türk irtibat yetkilisi Eurpl de göreve başladı. Türk Plis Teşkilatı ve Jandarma, göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti üzerine birimler kurdu. Birimlerde görev yapan persnel sayısının artırılması gerekiyr. Göçmen kaçakçılığına yönelik cezaların artırılmasına ilişkin yasa değişikliği süreci devam ediyr. Sınır yönetimi ve ilgili diğer makamlar arasında veri paylaşımı ve Ulusal Krdinasyn ve Ortak Risk Analiz Merkezi luşturulmasına yönelik yasal düzenleme kabul edildi ve üç havalimanında analiz birimleri luşturuldu. AB Kmisynu tarafından luşturulan kurumlar arası Göçmen İletişim Stratejisi üzerine görev gücü, sığınmacı ve göçmenlerin bilgi aldığı kanalları ve iletişimde kullanılacak ana mesajları belirleme, içeriğin hazırlanması ve dağıtımına yönelik çalışmalarını sürdürüyr. Avrupa Sığınma Destek Ofisi tarafından hazırlanan bilgi ve iletişim malzemelerinin kabul ve kayıt merkezlerine (htspts), yanı sıra menşe ve transit ülkelerde bulunan AB Delegasynlarına dağıtımı gerçekleştirildi. AB Kmisynu yeniden yerleştirme prgramları üzerine tanıtım videları hazırladı. AB Kmisynu UNHCR (Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Kmiseri) ile birlikte insan kaçakçılığı ve insan ticareti mağdurlarının hikâyelerinin paylaşıldığı rtak bilgi kampanyasını başlattı. Afganistan öncelikli lmak üzere insan kaçakçılarının söylemleri ile mücadeleye yönelik iletişim faaliyetleri gerçekleştirilmesi için yeni bir prje geliştirilmekte. AB Kmisynu ana mesajların üçüncü ülkelerde bulunan sığınmacı ve göçmenlere ulaşması için bu ülkelerde geleneksel medya kanalları ile çalışmalarını sürdürüyr. Dünya genelinde 300 milyn göçmen ve sığınmacının bilgi ihtiyaçlarını karşılaması hedeflenen nline bilgi merkezi kurulmasına yönelik çalışmalar devam ediyr. II. Yunanistan a Yasadışı Yllarla Ulaşan Göçmen ve Sığınmacıların Türkiye ye Dönüşleri AB - Türkiye Bildirisi 20 Mart tan itibaren Yunanistan a yasadışı yllarla ulaşan ve sığınma başvuruları kabul edilmeyen göçmen ve sığınmacıların Türkiye ye geri gönderilmesini öngörmekte. Uygulama, AB ve uluslararası hukuk ve sınır dışı etmeme ilkesi ile uyum içerisinde yürütülmekte. AB Türkiye Bildirisi çerçevesinde belirlenen uygulama kapsamında Yunanistan dan Türkiye ye iadeler Yunanistan ve Türkiye ikili Geri Kabul Anlaşması uyarınca gerçekleştirilmekte. İade perasynlarının masrafları AB bütçesinden karşılanıyr. Sn Durum: Yasadışı yllarla Yunanistan a ulaşan göçmenlerin Türkiye ye geri dönüş işlemleri 4 Nisan da başlatıldı. 20 Mart tarihinden snra Yunanistan a yasadışı yllarla giriş yapan ve sığınma başvurusunda bulunmayan veya sığınma başvurusunu gönüllü larak geri çeken 462 kişi Türkiye ye gönderildi. Bu kişilerin arasında gönüllü larak Türkiye ye dönüş yapan 31 Suriyeli sığınmacı bulunmakta. 2
Türkiye ye geri dönüş yapan kişiler arasında Pakistan, Afganistan, Bangladeş, İran, Irak, Kng, Hindistan, Cezayir, Sri Lanka, Fas, Nepal, Smali, Fildişi Sahili, Mısır ve Filistin vatandaşları bulunmakta. Sığınma uzmanlarının atanması ve gerekli eğitimlerin tamamlanması, kabul ve kayıt merkezlerinde sığınma başvurularının değerlendirilmesi için çalışma alanlarının luşturulması zaman alan süreçler lduğundan geri dönüş işlemleri hedeflenenden daha yavaş işlemekte. Yunanistan da sığınma başvurularında önemli bir artış yaşandı. 20 Mart tan snra Yunan Adalarına varan tüm göçmenler sığınma başvurusunda bulundu. 2016 yılı içerisinde Yunanistan a yasadışı yllarla giriş yapan ve sığınma başvurusunda bulunmayan veya başvurusu kabul edilmeyen ve Türkiye ye iade edilen tplam kişi sayısı: 1546 Gelişmeler: Hukuki byut Yunan Sığınma Hizmetleri nin uluslararası kruma başvurularına yönelik kararlarının ikinci incelemeleri için Temyiz Makamı ve Temyiz Kmitelerinin kurulmasına yönelik ek yasal düzenleme değişiklikleri üzerine çalışmalar sürüyr. Türkiye, Yunanistan dan Türkiye ye iade edilen Suriye vatandaşlarının (daha önce Türkiye de kayıt altına alınmış lan veya kayıt işlemi yapılmayan Suriyelileri kapsayacak şekilde) geçici kruma talebinde bulunması imkânı verileceğine ve bu kişilere geçici kruma statüsü tanınacağına dair güvenceler verdi. Türkiye, AB Kmisynu na Yunanistan dan Türkiye ye geri dönen ve Suriye vatandaşı lmayan, ancak uluslararası kruma talebi bulunan kişilere sınır dışı etmeme ilkesinin uygulanacağına dair ek yazılı güvenceler sundu. Türkiye uluslararası kruma başvurusunda bulunan veya bu statüye sahip lan tüm kişilere çalışma izni alma imkânı tanınmasının hukuki temelini luşturan yasal düzenlemeyi nayladı. Türkiye beklemede lan ve Suriye dışındaki ülkelerin vatandaşları tarafından yapılan uluslararası kruma başvurularının azaltılmasına yönelik (ayda 12.000 13.000) yl haritasını uygulamaya başladı. Bu çerçevede yeni uluslararası kruma başvurularının en fazla altı ay içerisinde karara ulaştırılması hedefleniyr. Türkiye AB yetkililerine ülkedeki sığınmacı kampları ve merkezlerine erişim dâhil lmak üzere Yunanistan dan Türkiye ye geri dönen Suriyelilerin ve diğer ülke vatandaşlarının durumlarını düzenli larak gözetim imkânı tanımayı kabul etti. Türkiye ve UNHCR, UNHCR yetkililerinin uluslararası kruma prsedürlerinin uygulamasına yönelik gözetim faaliyeti yürütmek üzere iade merkezlerine erişim sağlamasına yönelik bir anlaşma imzaladı. AB Türkiye Geri Kabul Anlaşması nın üçüncü ülke vatandaşlarının geri kabulüne ilişkin maddelerinin 1 Haziran 2016 da yürürlüğe girmesi üzerine karar TBMM tarafından naylandı. İlgili yasal düzenleme Cumhurbaşkanı tarafından 18 Mayıs ta imzalandı; 20 Mayıs ta Resmi Gazete de yayımlandı. Böylece AB Türkiye Geri Kabul Anlaşması nın tam larak uygulanması için gerekli hazırlıklar tamamlanmış ldu. Ancak üçüncü ülke vatandaşlarının geri kabulüne ilişkin süreçlerin başlatılması için ilgili yasal düzenlemelerin uygulanmasına ilişkin Bakanlar Kurulu kararı alınması gerekiyr. 3
AB Türkiye Bildirisi uyarınca 20 Mart tan itibaren Yunanistan a yasadışı yllarla ulaşan göçmenlerin Türkiye ye geri dönmesi çerçevesinde Yunanistan ın Türkiye yi AB Sığınma Prsedürleri Yönetmeliği nde tanımlanan şekilde güvenli üçüncü ülke ve/veya ilk sığınma ülkesi larak tanıması için gerekli kşulların luşmasına yönelik AB Kmisynu desteği sürdürüldü. AB Kmisynu 5 Mayıs tarihinde Yunanistan makamlarına Türkiye tarafından uygulanan tedbirlere ilişkin yazılı bir değerlendirme gönderdi. Kmisyn değerlendirmesine göre Türkiye, AB Kmisynu nun 16 Mart tarihli tebliğde belirlediği ve Yunanistan ın 20 Mart tarihinden snra ülkeye yasadışı yllarla ulaşan Suriye ve diğer ülke vatandaşlarının sığınma başvurularının bireysel değerlendirme temelinde ve Avrupa Sığınma Prsedürleri Direktifi ile uyum içerisinde kabul edilemez bulunması ve bu kişilerin Türkiye ye geri dönmesi için uygun şartları yasal düzenleme çerçevesinde yaptığı değişiklikler ve diğer tedbirlerle sağlamıştır. 20 Mayıs ta gerçekleşen Adalet ve İçişleri Knseyi tplantısında üye ülkeler aynı değerlendirmeyi paylaşmıştır. 12 Haziran itibarıyla 20 Mart tan itibaren Türkiye den Yunanistan a yasadışı yllarla ulaşan kişilerden 1429 sığınma başvurusu alındı. Bu başvurulardan 267 si Yunan Sığınma Hizmetleri tarafından kabul edilemez bulundu. Tüm başvurular bireysel larak incelendi. 12 Haziran itibarıyla 252 dsya için temyiz başvurusu yapıldı. Yunan Temyiz Kmiteleri 70 dsyanın temyize gitmesini kabul ederken, 2 dsya için talep reddedildi. Temyiz başvurusu reddedilen kişilerden biri Yunan İdari Mahkemesi ne başvurdu. Mahkeme karara ulaşıncaya kadar Temyiz Kmitesi nin kararının askıya alınarak, kişinin mahkeme süresince Yunanistan da kalması talep edildi. Bu knuda Mahkeme nin kararı beklenmekte. Tüm bu gelişmeler Avrupa Sığınma Prsedürleri Yönergesinin sağladığı güvencelerin uygulandığını göstermekte. AB Kmisynu tarafından Türkiye Sığınmacı Fnu kapsamında finanse edilen prjeler ve Türkiye de kabul ve sığınma kapasitesinin iyileştirilmesi için sürdürülen çalışmalar ile sığınma başvurularının bireysel değerlendirme süreçleri iyileştirilecek. Bu knu Bildiri nin uygulamasında zafiyete yl açan knular arasında. Operasynel byut AB Kmisynu ve Frntex desteği ile kabul ve kayıt merkezleri Yunan Adaları ndan Türkiye ye iadelerin hızlı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için yeni şartlara uyumlu hale getirildi. Bu gelişmelere rağmen 8450 göçmen, kabul kapasitesi 7450 kişiyi barındırmaya yeterli lan Yunan Adaları nda bulunmakta. Bu durum tesislerin üzerinde baskı yaratmakta ve kabul merkezleri arasında krdinasyn eksikliği durumun etkili bir şekilde yönetilmesinin önüne geçmekte. Anakarada kabul kapasitesinin acil larak ve önemli randa artırılması gerekmekte. Sığınma Hizmetleri ve Avrupa Sığınma Destek Ofisi nin faaliyet gösterdiği bölgeler başta lmak üzere kabul ve kayıt merkezlerinde güvenliğin artırılmasına yönelik bazı iyileşmeler sağlandı. Sığınmacıların içinde bulunduğu fiziksel ve psikljik zr şartlar ve göçmen grupları arasındaki anlaşmazlıklar göz önünde bulundurularak, göçmenlerin ve çalışanların güvenliği için kabul merkezlerinde güvenlik artırılmaya devam edilmeli. AB finansmanı I. Uygulama Rapru nun yayımlandığı 20 Nisan tarihinden bu yana AB Kmisynu Yunan makamlarının yeni varan göçmen ve sığınmacıların kayıt işlemlerini gerçekleştirmek ve sığınma başvurularını işleme almak için kapasitesinin geliştirilmesine yönelik ek 56 milyn luk acil durum finansmanı sağladı. Bu yardım ile UNHCR, Uluslararası Göç Örgütü ve Yunanistan İçişleri ve İdari Yeniden Yapılanma Bakanlığı ve Yunan Sığınma Hizmetleri nin prjeleri desteklenecek. 4
Ek larak AB Kmisynu 24 Mayıs ta Yunan makamlarına destek sağlama kapasitesinin artırılması için Avrupa Sığınma Destek Ofisi ne 25 milyn luk acil durum finansmanı sağladı. Bu destek ile üye ülkelerden ek uzman ve çevirmenler görevlendirilecek, kabul ve kayıt merkezlerinde mbil fisler luşturularak, sığınma başvurularının işleme alınması knusunda destek artırılacak. Sağlık Bakanlığı başta lmak üzere ek finansman için Yunan makamları ile AB Kmisynu arasında görüşmeler sürmekte. Bu taleplerin tamamlanması ile Mart 2016 da Yunanistan için acil durum müdahale planında belirlenen adımlar tamamlanmış lacak. Snraki Adımlar: AB ve üye ülkeler desteğiyle Yunanistan: Sığınma başvurularının bireysel değerlendirmeleri ve temyiz süreçlerinin güvenli üçüncü ülke kavramını kullanarak uygun sürelerde tamamlanması için kapasitesini artırmalı; 20 Mart tan snra ülkeye yasadışı yllarla varan göçmenlerin Türkiye ye hızla iade edilmesi için gerekli tedbirleri almalı; Adalarda kabul kapasitesi artırılmalı ve sığınma başvuruları geçerli bulunan göçmenlerin anakaraya gönderilmesi süreci hızlandırılmalı; Kabul ve kayıt merkezleri arasında krdinasyn, merkezlerde sunulan hizmetler ve güvenlik şartları önemli randa iyileştirilmeli; Yunanistan a sağlanan AB fnlarının ulusal prgramlar kapsamında uygulanan tedbirler ile tamamlayıcılığı gözetilerek en etkili şekilde kullanılması sağlanmalı. III. Bire Bir Kuralı Çerçevesinde Türkiye den AB Ülkelerine Yeniden Yerleştirme AB Türkiye Bildirisi kapsamında Yunanistan dan Türkiye ye geri dönen her Suriyeli sığınmacı için Türkiye de kayıtlı bulunan bir Suriyeli sığınmacının AB içerisinde yeniden yerleştirilmesi karara bağlandı. Bu kapsamda daha önce AB ye yasadışı yllarla giriş yapmamış veya yapmaya çalışmamış kişilere öncelik verilmesi kararlaştırılmıştı. Üye ülkelerin üçüncü ülkelerden yeniden yerleştirmelere ilişkin belirlediği tplam sayı 22.504 idi. Bu sayı Lübnan ve Ürdün de bulunan sığınmacıların yeniden yerleştirilmesini de kapsamakta. Ek yeniden yerleştirme kntenjanına ihtiyaç duyulması durumunda üye ülkeler arasında gönüllülük temelinde yeni bir plan luşturulacak. Bu kapsamda ek 54.000 kişi için yeniden yerleştirme planı luşturulabilir. Sn Durum: Türkiye den AB ülkelerine yeniden yerleştirme perasynlarının uygulanabilmesi için perasynel çerçevenin luşturulmasına yönelik önemli ilerleme sağlandı. İlk raprlama döneminde AB içerisinde yeniden yerleştirilen 103 Suriyeliye ek larak 8 Haziran itibarıyla 408 Suriyeli İsveç, Almanya, Hllanda, Lüksemburg, İtalya, Litvanya ve Prtekiz de yeniden yerleştirildi. Böylece Türkiye den AB ülkelerine yeniden yerleştirilen Suriyeli sığınmacı sayısı 511 e ulaştı. 5
Mevcut durumda Türkiye den AB ülkelerine yeniden yerleştirilen sığınmacı sayısı AB Türkiye Bildirisi uyarınca Yunanistan dan Türkiye ye iade edilen Suriyeli sığınmacı sayısını önemli randa geçti. Bu duruma rağmen yeniden yerleştirme perasynlarına devam edilmesi, Suriyeli sığınmacılara AB ülkelerine ulaşmak için güvenli ve yasal yllar lduğuna ilişkin net bir mesaj verilmesi için önem taşımakta. Ek larak Yunan Adalarında şu an sığınma başvurularının geçerlilik değerlendirmeleri süren 2300 ün üzerinde Suriyeli bulunmakta. Gelişmeler: Hukuki byut Yeniden yerleştirme prgramlarının hızlandırılması için Standart Hızlandırılmış Operasynel Prsedürler üzerine anlaşma 28 Nisan da sağlandı. AB Kmisynu nun 21 Mart tarihli önerisinde ele alınan AB içerisinde yeniden yerleştirmeler için öngörülen 54.000 kişilik kntenjanın Türkiye de kayıtlı Suriyelilerin yeniden yerleştirme, insani kabul veya insani vize, burs, aile birleşimi prgramları gibi diğer yasal yöntemlerle AB ye kabulü çerçevesinde kullanımına ilişkin tartışmalar yavaş ilerledi. Önerinin kabulü için çalışmalar devam ediyr. Operasynel byut AB Kmisynu nun Ankara daki AB Delegasynu bünyesinde luşturduğu Yeniden Yerleştirme Ekibi üye ülkelerin perasynlarına ve ana rtaklarla (Uluslararası Göç Örgütü, UNHCR ve Türkiye Göç İdaresi Genel Müdürlüğü) irtibatın eşgüdümüne destek sağlamaya devam etmekte. Bu çalışmalar ile yeniden yerleştirme süreçlerinin ljistik byutları, dsyaların üye ülkelere iletilmesinde UNHCR şablnunu temel alarak standardize edildi. Bu çerçevede yeniden yerleştirme prgramı adaylarına ilişkin anahtar bilgiler üye ülkelerle paylaşılmakta. Ankara da Uluslararası Göç Örgütü desteği ile luşturulan rtak mülakat merkezi Suriyeli adaylarla mülakatlar için üye ülkelerin kullanımına açıldı. Snraki Adımlar: Türkiye den AB ülkelerine yeniden yerleştirme prgramlarının devam ettirilmesi. AB Kmisynu nun AB içerisinde yeniden yerleştirmeler için öngörülen 54.000 kişilik kntenjanın Türkiye de kayıtlı Suriyelilerin yeniden yerleştirme işlemleri için kullanılmasına yönelik önerisinin hızla kabul edilmesi. Önemli randa artış gösteren yeniden yerleştirme perasynlarının Ankara merkezli eşgüdüm çalışmaları ile etkili şekilde yürütülmesi. IV. Yasadışı Göçmen Akışları İçin Yeni Denizylu ve Karaylu Rtaları Oluşturulmasının Önüne Geçilmesi AB Türkiye Bildirisi nin ana hedefleri arasında lan Dğu Akdeniz rtasının kntrl altına alınması ile mevcut diğer rtaların kullanımının artması riski bulunmakta. AB Kmisynu, Dış Eylemler Dairesi ve Frntex knuyu yakından takip etmekte. Mevcut durumda AB Türkiye Bildirisi tedbirlerinin uygulanması ile ilişkili larak yeni rtalar luştuğuna dair bir delil bulunmamakta. 6
Batı Balkan kridrunun kapanmasına yl açan sınır tedbirlerini takiben Batı Balkan rtasında kaçakçılık faaliyetlerinde artış gözlemlendi. Yunanistan Bulgaristan ve Türkiye Bulgaristan arasında geçişlerde az bir artış gözlemlendi, ancak sayılar düşük izlemeye devam etmekte. Antalya dan Girit e varan ve kaçakçıların kendilerini İtalya ya ulaştırma vaadi verdiği sığınmacılar tespit edildi. Yelkenliler ve yatlarla Türkiye den İtalya ya yasadışı göç faaliyetleri yeni bir gelişme değildir. Girit yakınlarında yaşanan trajik kazaya ilişkin sruşturma devam etmekte; ilk bulgular teknenin Mısır dan yla çıktığına işaret etmekte. IV. Gönüllü İnsani Kabul Prgramı Bildiri Gönüllü İnsani Kabul Prgramı na AB ve Türkiye arasında yasadışı göç akışlarının sna ermesi veya en azından önemli randa ve sürekli larak azalması ile eşzamanlı larak işlerlik kazandırılmasını öngörmekte. Gönüllü İnsani Kabul Prgramı için Standart Operasynel Prsedürler in tamamlanması çalışmaları AB Knseyi nde devam etmekte. İlgili metin 7 Haziran da Türkiye ile paylaşıldı. Standart Operasynel Prsedürler in tamamlanmasını takiben prgramın uygulama aşamasına geçilmesi için gerekli şartların yerine getirilip getirilmediği değerlendirilecek. V. Vize Serbestleştirilmesi AB Kmisynu nun 4 Mayıs tarihli Vize Serbestleştirilmesi Yl Haritası nın uygulamaya knulmasını değerlendiren rapru Türk makamlarının iyi bir ilerleme sağladığını belirtmekte ve vize serbestleştirmesi için gerekli tüm kıstasların karşılanması yönünde daha fazla çaba sarf edilmesi yönünde teşvik etmektedir. Rapra göre 72 kıstastan 7 tanesi yerine getirilmemiştir. AB Kmisynu, söz knusu raprun yanı sıra bir yasa değişikliği önerisi hazırlayarak, 18 Mart ta Türk Hükümeti nin taahhüt etmiş lduğu gibi Yl Haritası nda yer alan fakat, henüz karşılanmamış kıstasların tamamlanacağı varsayımına dayandırarak AB nin vize uygulaması dışında tuttuğu ülkeler listesine Türkiye nin de dahil edilmesini önerdi. Kmisyn un raprunda henüz tamamlanmadığı belirtilen 7 kıstastan 2 tanesinin uygulama ve süreç açısından değerlendirildiğinde yerine getirilmesi için uzun bir zaman gerekeceği ve ilerleme raprunun yayınlanması dönemine yetiştirilmesinin mümkün lmayacağı belirtilmekteydi. Bu nedenle, söz knusu kıstasların tam anlamıyla karşılanması öncesinde pratikte uygulanmaya başlanması yönünde AB ve Türk makamları uzlaşıya vardı. 4 Mayıs raprunda tamamlanmamış lduğu belirtilen kıstaslar: 1. Ylsuzlukla mücadele alanında Vize Serbestleştirilmesi Yl Haritası kapsamında öngörülen tedbirlerin ve Ylsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO) önerilerinin etkin bir şekilde uygulanması; 2. Kişisel Verilerin Krunması Kanunu nun, Kişisel Verileri Kruma Kurumu nun bağımsızlığının ve klluk kuvvetleri faaliyetlerinin yasa kapsamı içinde lduğunun güvence altına alınması knuları öncelikli lmak üzere AB standartlarıyla uyumlu hale getirilmesi; 7
3. Eurpl ile perasynel işbirliği anlaşmasının imzalanması (bu maddenin uygulanması için Kişisel Verilerin Krunması Kanunu nun AB standartlarıyla uyumu önkşul); 4. Tüm üye ülkelerle cezai knularda adli işbirliğinin etkili bir şekilde yürütülmesi; 5. Terörle mücadele yasasının, terör tanımının kapsamının daraltılması ve rantılılık ilkesinin dâhil edilmesi öncelikli lmak üzere Avrupa standartlarıyla uyumlu hale getirilmesi. AB Türkiye Geri Kabul Anlaşması nın üçüncü ülke vatandaşlarının geri kabulüne ilişkin bölümünün de 1 Haziran da yürürlüğe girmesi de dâhil lmak üzere 4 Mayıs tarihli rapr snrasında Türk makamları ilerleme kaydetmiştir. Geri Kabul Anlaşması nın tam larak uygulamada lması için bir an önce Bakanlar Kurulu tarafından naylanması gerekmektedir. AB Kmisynu yetkililerinin 2-3 Haziran daki teknik ziyaretlerinde Türk makamları ile görüşmeleri lumlu geçmiş ve karşılanmamış kıstaslar ile ilgili yasa ve süreç değişiklikleri de dâhil lmak üzere pratik çözümler tartışılmıştır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının uygulanmasına ilişkin Türkiye ve Avrupa Knseyi arasında işbirliğinin geliştirilmesi bu sürece katkı sağlayabilecektir. Türkiye nin vize uygulanmayan ülkeler listesine dâhil edilmesi yönündeki AB Kmisynu kararının incelenmesi süreci devam ederken, diğer yandan da hâlihazırda mevcut lan askıya alma mekanizmasının güçlendirilmesi çalışması devam etmektedir. VI. Türkiye Sığınmacı Fnu Fn un 2016-2017 dönemi için geçerli 3 milyar luk bütçesinin 1 milyar luk bölümü AB bütçesinden, 2 milyar luk bölümü ise üye ülkelerden karşılanacak. Sn durum itibarıyla tüm üye ülkeler katılım sertifikalarını gönderdi ve Fn tamamen perasynel hale geldi. Fn kapsamında aktarılan kaynağın insani yardım larak nitelendirilen bölümü için AB Kmisynu, belirlenmiş insani yardım kuruluşlarına prje hazırlamaları çağrısında bulunmakta. AB Kmisynu insani yardım larak nitelendirilmeyen fn aktarımları için Türkiye Sığınmacı Fnu hedeflerine uygun bir şekilde sığınmacılara yardım amaçlı prjeleri belirlemek üzere Türk makamları ile birlikte çalışacak. Fn Yürütme Kurulu fnun altı öncelikli alana yğunlaşması ve bu alanlardaki ihtiyaç değerlendirmesinin Haziran ayı snuna kadar tamamlanmasına karar verdi: İnsani yardım, Göç yönetimi, Eğitim, Sağlık, Altyapı, Ssy-eknmik destek. AB bütçesinden karşılanacak 1 milyar luk kaynağın 250 milyn luk bölümü 2016 ve kalanı 2017 için öngörülüyr. Üye ülkelerden gelen 2 milyar luk kaynak ile tplam 3 milyar luk fnun şu ana kadar Türkiye ye ayrılan bölümü 740 milyn. Bu tutarın 150 milyn luk bölümü prjeyi gerçekleştirecek lanlara taahhüt edildi ve 105 milyn luk bölümün ödemesi gerçekleştirildi. Türkiye Sığınmacı Fnu nun insani yardımlara ayrılan bölümü için AB Kmisynu 3 Haziran da 500 milyn bütçeli İnsani Yardım Uygulama Planı yayımladı. Bu tutar 15 Nisan 2016 dan önce sözleşmeye bağlanan 90 milyn luk insani yardıma ek larak sağlanacak. Temmuz snuna 8
kadar 75 milyn luk bölüm mukaveleye bağlanacak. Böylece insani yardımlar için ayrılan fn tutarı 595 milyn ya ulaşacak. Şu ana kadar yapılan ödeme tutarı ise 70 milyn. Fn un insani yardım larak nitelendirilmeyen başlığı altında 20 Nisan dan bu yana sözleşmeye bağlanan tutar 28 milyn ya ulaştı. Bu prjelerle 24 bin sığınmacı çcuğa eğitim sağlanması için ek eğitim altyapısı kurulacak, 24 bin Suriyeli gence meslek eğitimi verilecek, ssy-eknmik güçlük içerisindeki 74 binden fazla Suriyeliye ssyal destek sağlanacak ve genç Suriyelilerin önümüzdeki eğitim yılında Türkiye deki üniversitelere erişimine destek lunacak. Fnun insani yardım larak değerlendirilmeyen yardımlar kapsamından 20 milyn kaynak, Türk Sahil Güvenlik Kuvvetleri nin kapasitesinin artırılması için aktarılacak. Tplamda 145 milyn tutarında kaynak insani yardım larak değerlendirilmeyen fn kapsamında Türkiye ye ayrıldı; bu tutarın 60 milyn su mukaveleye bağlandı ve bu tutarın da 35 milyn luk bölümünün ödemesi gerçekleştirildi. AB Kmisynu hâlihazırda Türkiye Sığınmacı Fnu kapsamında eğitim, sağlık, belediye ve ssyal altyapı ve ssy-eknmik destek alanlarında çalışmalar gerçekleştirmekte. 1,250 milyn luk kaynak aktarılması öngörülen bu çalışmalar Temmuz ayı snuna kadar nay için üye ülkelere gönderilecek. Türkiye Sığınmacı Fnu ndan 2016-2017 için tplam taahhüde bağlanacak tutar 2016 yaz snuna kadar 2 milyar ya, sözleşmeye bağlanan tutar ise 1 milyar ya ulaşacak. AB Kmisynu ödemelerin hızlanması için çaba sarf edecek. AB Kmisynu nun 3 Haziran da yayımladığı 500 milyn bütçeli İnsani Yardım Uygulama Planı iki kategriden meydana gelmekte: Eknmi ve ssyal açıdan en fazla güçlük içerisindeki sığınmacılara verilecek elektrnik bir kart aracılığıyla temel ihtiyaçlarını karşılamalarının sağlanması. Yine aynı grupta yer alan sığınmacılara meslek eğitimi verilmesi, acil ve öngörülemeyen insani ihtiyaçların karşılanması için ayrılan yedek kaynak. Snraki Adımlar: Gıda, eğitim, Sahil Güvenlik Kuvvetleri ve diğer alanlarda başlatılan prjelerin tam larak uygulanması. 3 Haziran da yayımlanan İnsani Yardım Uygulama Planı nın yürürlüğe knulması. Suriye Krizine Müdahale İçin AB Bölgesel Fnu ndan 84 milyn kaynak ayrılan 5 ek prjenin 2016 yaz snuna kadar yürürlüğe knulması. 30 Haziran 2016 daki Fn Yürütme Kurulu tplantısının düzenlenmesi. VII. Gümrük Birliği nin Güncellenmesi Türkiye ile eknmi alanındaki ilişkiler güçlü lmaya devam etti; aradaki ticaret hacmi 2015 yılında 140 milyar ya ulaştı. Türkiye deki yatırımların üçte ikisi AB kaynaklı lmaya devam etmektedir. Eknmi ve sanayi alanındaki entegrasynun güçlü lduğu ve yatırımcıların güvenini artırmak için gerekli refrmların sürdürülmesi ve Gümrük Birliği nin çağdaşlaştırılması knuları Nisan ayında gerçekleştirilen Yüksek Düzeyde Eknmi Zirvesi nde gündeme getirildi. AB Kmisynu etki değerlendirmesi çalışmalarını sürdürmektedir. 9 Haziran da tamamlanan kamuyu danışma sürecinde 173 yanıt tplanmıştır. Katkıların büyük çğunluğu AB ve Türk iş dünyasından şirketler ve temsil kuruluşlarından gelmiştir. Bu yanıtlar AB Kmisynu nun Ekim ayında tamamlayacağı etki değerlendirmesi çalışmasına dâhil edilecektir. Müzakere çerçevesini 9
çizecek lan yönergenin 2016 yılının sn çeyreğinde hazırlanması ve Knsey e gönderilmesi öngörülmektedir. VIII. AB ye Katılım Süreci AB Kmisynu 33 numaralı (mali ve bütçesel hükümler) müzakere başlığı için rtak tutum belgesi taslağını hazırlayarak, Haziran snuna kadar müzakerelere açılmasını sağlamak üzere 29 Nisan da Knsey e sundu. Üye ülkelerin kendi tutumlarından bağımsız bir şekilde diğer beş başlıkla ilgili ilerleme sağlamak üzere çalışmalar hızla devam etmektedir. 15 n.lu enerji başlığı ile ilgili hazırlık çalışmaları tamamlandı. Güncellemiş tarama rapru Kmisyn tarafından iletildi. Nisan ayındaki teknik istişareler snrasında AB Kmisynu 23 ve 24 numaralı başlıklar lan yargı ve temel haklar ve adalet, özgür ve güvenlik başlıkları ile ilgili çalışmalarını Haziran ayı snuna kadar tamamlamayı hedeflemekte. AB, Türkiye nin demkrasi, hukukun üstünlüğü, ifade özgürlüğü de dâhil lmak üzere temel haklara saygı alanlarında en yüksek standartlara uymasını beklemektedir. Türkiye nin 26 numaralı eğitim ve kültür başlığı ile ilgili 24 Mart ta sunduğu güncellenmiş müzakere tutumu ışığında AB Kmisynu rtak tutum taslağını 2 Mayıs tarihinde tamamladı. Avrupa Dış Eylemler Dairesi 31 numaralı dış plitika, güvenlik ve savunma plitikası başlığıyla ilgili tarama raprunu güncelledi. IX. Suriye de İnsani Durum AB ve Türkiye, daha fazla Suriyelinin ülkesini terk etmesinin önüne geçmek için Suriye de insani durumu iyileştirmeyi hedeflemekte ve bölgeye önemli miktarda kaynak ulaştırmaya devam etmektedir. Uluslararası Suriye Destek Grubu İnsani Yardım Görev Gücü nün Türkiye ile birlikte çalışması önem taşımaktadır. Çatışmaların ve yardım ulaştırmak amacıyla Suriye ye erişimde güçlüklerin artması nedeniyle Türkiye gibi Suriye ye kmşu ülkelerin bu çalışmalara katkısı önem taşımaktadır. 2015 yılında AB nin Suriye ye ulaştırdığı yardımların %27 si Türkiye üzerinden gönderilmiştir. Ayrıca sınır geçişlerinde vize ve kayıt işlemlerini gerçekleştirme knularını ele alan sivil tplum kuruluşlarına yardım knusunda da Türkiye önemli bir rl üstlenmektedir. AB hayat kurtarıcı faaliyetler için 2016 yılında 140 milyn ayırdı. X. Snuç AB Türkiye Bildirisi smut snuçlar üretmeye devam etmektedir. Yunan ve Türk makamları, AB Kmisynu, üye ülkeler ve AB ajanslarının rtak çabaları, sığınmacıların geri dönüş ve yeniden yerleştirme ile ilgili günlük perasynlarının AB ve uluslararası hukuk ile uyumlu lmasını sağlamaktadır. Tüm üye ülkeler, 2016-2017 dönemi için öngörülen 2 milyar luk taahhüdün gerçekleştirilebilmesi için katılım sertifikalarını gönderdi ve Türkiye Sığınmacı Fnu tamamen perasynel hale geldi. Suriyeli sığınmacılara yönelik prjeler için yaz ayları snuna kadar 1 milyar luk mukavele tamamlanacaktır. Bununla birlikte AB Türkiye Bildirisi nin tüm alanlarda başarılı bir şekilde işlerlik kazandığını söylemek hâlihazırda mümkün değildir. Özellikle en fazla zrluk içeren alanlardan lan geri dönüş ve yeniden yerleştirme perasynlarının AB ve uluslararası hukuk ile uyumlu lması kşulunun 10
henüz tam larak sağlandığının söylenmesi mümkün değildir. Başarılı bir uygulama sağlanması tüm tarafların gereklilikleri yerine getirmesine bağlıdır. Bu bağlamda AB Kmisynu şu nktalara dikkat çekmektedir: Yunanistan sığınma başvurularının tek tek incelenmesini sağlamak için kapasitesini artırmalıdır. Güvenli üçüncü ülke kavramını işleterek sığınmacıların geri dönüşlerinin zamanlı bir şekilde gerçekleşmesini sağlamalıdır. Adalardaki kabul ve kayıt merkezlerinin kapasitesi artırılmalıdır. AB ve üye ülkeler, Türkiye den AB ülkelerine yeniden yerleştirilecek lan sığınmacılar ile ilgili çabalarını artırmalıdır. Avrupa Parlamentsu ve AB Knseyi, AB Kmisynu nun daha önceden öngörülen 54 bin kişilik kapasitenin yeniden yerleştirme kntenjanı larak değerlendirilmesi yönündeki 21 Mart 2016 tarihli önerisini hızlı bir şekilde naylamalıdır. Türkiye vize serbestleştirilmesi kıstaslarından henüz karşılamamış lduğu kıstasları tamamlamak üzere harekete geçmelidir. AB Kmisynu, AB Türkiye Bildirisi nin uygulanması ile ilgili değerlendirmelerini içeren üçüncü raprunu Eylül 2016 da yayımlayacak. *** 11