MAKİNALARDA UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ VE CE İŞARETLEMESİ ALANLARINDA NE YAPIYORUZ, SİZİN İÇİN NE YAPABİLİRİZ? Hazırlayan: Atila Çınar Makina Mühendisi etik tasarım danışmanlık eğitim ltd. şti. Uzay Çağı Caddesi No:82 B17 06370 Ostim-Ankara Tel : 0.312.385 16 75 Faks: 0.312.385 55 70 e-ileti : etik@etik.com.tr
MAKİNA EMNİYETİ DİREKTİFİ (98/37/EC) TÜRKİYE UYGULAMASI (98/37/AT) VE ETİK TASARIM DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ. Avrupa Birliği pazarına ilk defa arz edilecek makinaların tasarımlanması ve üretilmesine ilişkin kurallar 90 lı yıllarla birlikte yeniden ele alınmış ve 98/37/EC no lu Yeni Yaklaşım Direktif i ile uyulması zorunlu yasal düzenleme durumuna gelmiştir. Ülkemiz ise, makinalarla ilgili düzenlemeyi uyum yasaları çerçevesinde uyumlaştırmış ve 98/37/AT Makina Emniyeti Yönetmeliği olarak yayımlamıştır. Makine Emniyeti Yönetmeliği ülkemizde 5 Aralık 2003 tarihi itibari ile zorunlu uygulamaya girmiştir. Bunun anlamı şudur: 5 Aralık 2003 tarihi itibari ile, gerek Türkiye de üretilerek, gerekse ithalat yoluyla Türkiye ye getirilerek pazarımıza arz edilen tüm makinaların 98/37/AT no lu yönetmeliğe uygun olması ve bu uygunluğun bir işareti olarak CE işaretlenmesi zorunludur... Bir makinanın pazara arz edilme sürecinde yer alan tüm tarafların - tasarımcı, üretici, montajcı, ithalatçı, satıcı vb. Makina Emniyeti Yönetmeliği ni ve pazara arz öncesi yerine getirilmesi gerekli koşulları iyi bilmesi önemlidir. Bu süreçteki en önemli görev ise, pazara arz edilecek olan makina ile ilgili tehlikelerin temel gereklere dayalı bir risk analizi ile ortaya konmasıdır. Bir makinanın yürürlükteki yönetmeliklere uygunluğuna ilişkin karar ancak doğru yapılan bir risk analizi sonrasında verilebilir. Risk analizi ile ortaya çıkarılan tehlike potansiyellerinin giderilmesi, giderilemeyenlerin azaltılması, bu süreçte başta AB Uyumlaştırılmış Standartları olmak üzere diğer standart ve iyi uygulamalardan yararlanılması ve tüm bunların dokümante edilerek Teknik Dosya da yer verilmesi önemlidir. Etik Tasarım Ltd. Şti. olarak yaklaşık beş yıldır konu ile ilgili hizmetlerimizi eğitim ve danışmanlık başlıkları altında sürdürüyoruz. Ekli sayfalarda bu çalışmaların kapsamı ve işleyişine ilişkin detaylı bilgileri bulabilirsiniz.
MAKİNA EMNİYETİ DİREKTİFİ (98/37/EC) TEMEL GEREKLERİNİ KARŞILAMASI ZORUNLU OLAN MAKİNA, DEĞİŞTİRİLEBİLİR EKİPMAN VE EMNİYET KOMPONENTLERİ 98/37/EC Direktifi ne göre; Tüm makinalar, Birkaç makinanın bir araya getirilmesiyle oluşmuş, birlikte çalışan, entegre makinalar grubu, Değiştirilebilir ekipman (kendi başına fonksiyonu olmayan ancak takılmış olduğu bir makinanın fonksiyonunu değiştiren ekipman - traktör pulluğu vb.-) Pazara ayrıca arz edilebilen ve bir emniyet fonksiyonunu yerine getirmesi için kullanılan emniyet komponentleri - emniyet valfi vb. Kendi başına fonksiyonu olmayan ve bir bütüne takılmak üzere imal edilen tamamlayıcı makinalar - kelebek vana vb. UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİNDEN GEÇİRİLMEK, PİYASAYA UYGUNLUK BEYANI İLE VE CE* İŞARETLİ OLARAK ARZ EDİLMEK ZORUNDADIR... * Emniyet komponentleri ile tamamlayıcı makinalarda CE işaretlemesi yapılmaz...
BASİT MAKİNALAR (EK IV DE YER ALMAYAN) İÇİN UYGUNLUK DEĞERLENDİRME ADIMLARI 1.Adım Temel Gerekleri Karşıla (Ek I) 2.Adım Teknik Dosya yı hazırla (Ek V) 3.Adım AT Uygunluk Beyanı nı hazırla (Ek II) 4.Adım ni Yap (Ek III)
RİSKLİ MAKİNALAR (EK IV DE YER ALAN) İÇİN UYGUNLUK DEĞERLENDİRME ADIMLARI 1.Adım Temel Gerekleri Karşıla (Ek I) 2.Adım Teknik Dosya yı Hazırla (Ek V) EVET 3.Adım Uyumlaştırılmış Standartlara HAYIR Tam Olarak Uyulmuş mu? 3 seçenek: (2) TD yı OK a Gönder ve Ulaştı Teyidi Al (Ek VI) (2) TD yı OK a Gönder ve Dosyanın Uygunluğuna İlişkin Sertifikayı İste (Ek VI) (3) AB Tip Onayı Yaptır (Ek VI) (Onaylanmış Kuruluş) AB Tip Onayı Yaptır (Ek VI) 4.Adım AT Uygunluk Beyanı nı Hazırla (Ek II) 5.Adım ni Yap (Ek III)
ETİK TASARIM OLARAK SİZİN İÇİN NE YAPABİLİRİZ? MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ, RİSK ANALİZİ TEKNİK DOSYANIN HAZIRLANMSI KONULARINDA ÇALIŞANLARINIZA EĞİTİM VERİRİZ... MAKİNALARINIZIN SINIFLANDIRILMASI UYGUNLUK DEĞERLENDİRME YOLUNUN BELİRLENMESİ İLGİLİ STANDARTLARIN BELİRLENMESİ RİSK ANALİZİNİN YAPILMASI UYGUNLUK DEKLARASYONU VE CE İŞARETLEMESİ KONULARINDA DANIŞMANLIK YAPARIZ... YÖNETMELİK EK IV. DE YER ALAN RİSKLİ MAKİNALARINIZ İÇİN ONAYLANMIŞ KURULUŞ DESTEĞİ SAĞLARIZ...
UZMANIMIZ ATİLA ÇINAR IN KONU İLE İLGİLİ EĞİTİM, DENEYİM VE ÇALIŞMALARI ÜNİVERSİTE EĞİTİMİ 1982 ODTÜ Makina Mühendisliği Bölümü MESLEKİ DENEYİM 1983 1988 Otomotiv Sektöründe Kalite Mühendisi 1988 1989 Kalıp ve Makina Üretimi Sektörü, Kalite Kontrol Müdürü 1989 1997 Savunma Sanayi Sektöründe Üretim Başmühendisi 1997 1998 KOBİ İşletmesi nde Fabrika Müdürü 1998 -... Etik Tasarım da Mühendis - Yönetici KONU İLE İLGİLİ ALINAN DİĞER BAŞLICA EĞİTİMLER TÜRKAK (Türk Akreditasyon Kurumu) Akreditasyon, Denetçilik, Teknik Uzmanlık (96 saat) Klasik, Yeni ve Global Yaklaşım Seminerleri Programı Yeni Yaklaşım Direktifleriden, Makina Emniyeti, Genel Ürün Güvenliği, Alçak Gerilim, Elektromanyetik Uyumluluk, Medikal Ekipman, Asansörler ile ilgili AB uzmanlarından eğitim (140 saat) KONU İLE İLGİLİ DANIŞMANLIK DENEYİMİ İmalatçı 10 firmaya ait toplam 25 değişik makinanın uygunluk değerlendirmesi ve CE işaretlemesi için danışmanlık (2003-2005 yıllarında) KONU İLE İLGİLİ EĞİTMENLİK DENEYİMİ Yeni Yaklaşım Yönetmelikleri, Uygunluk Değerlendirme Modülleri ve CE İşaretlemesi sürecindeki çalışmalar (Risk Analizi, Standartlara Uygunluk, Teknik Dosya Hazırlanması vb.) konularında, 30 farklı programda, Toplam 300 saat eğitim SOSYAL SORUMLULUK Makina Mühendisleri Odası faaliyetleri: (halen MMO Ankara Şube Yönetim Kurulu Üyesi), Dernek faaliyetleri: (MATİM Makina Tasarım ve İmalat Derneği Yönetim Kurulu Üyesi), Gerekli durumlarda, ücretsiz eğitim, danışmanlık ve tanıtım etkinlikleri İLETİŞİM acinar@etik.com.tr
UZMANIMIZ ATİLA ÇINAR TARAFINDAN, UYGUNLUK DEĞERLENDİRMESİ VE CE İŞARETLEMESİ EĞİTİMİ VERİLMİŞ OLAN KURULUŞLAR Tarih Kuruluş İlgili Kişi Eğitim Başlığı Ağustos 2001 Eylül 2001 Eylül 2001 Ekim 2001 Ekim 2001 Aralık 2001 Aralık 2001 Nisan 2002 Haziran 2002 Haziran 2002 Haziran 2002 Ekim 2002 Mayıs 2003 Mayıs 2003 Mayıs 2003 Temmuz 2003 Ekim 2003 Kasım 2003 Şubat 2004 Mart 2004 Nisan 2004 Temmuz 2004 Aralık 2004 Şubat 2005 Mart 2005 Temmuz 2005 Temmuz 2005 Temmuz 2005 Eylül 2005 Mart 2006 Nisan 2006 Nisan 2006 OSTİM - OSB - ANKARA MMO ANKARA ŞUBE OSTİM - OSB - ANKARA ETA Makina - ANKARA MMO ANKARA ŞUBE MMO ADANA ŞUBE OSTİM OSİAD - ANKARA MMO KOCAELİ ŞUBE MMO ANKARA ŞUBE MESS EĞİTİM VAKFI İST. İSTANBUL KÜLTÜR ÜNV. TÜBİTAK MAM - GEBZE BURSA KOSGEB MMO BURSA ŞUBE MMO ADANA ŞUBE METEM - ANKARA MMO İSKENDERUN TEMS. OSTİM - ANKARA AKDAN-GÜR - ANKARA OSTİM KOSGEB MMO ANKARA ŞUBE MMO KOCAELİ ŞUBE DENİZLİ KOSGEB MMO KOCAELİ ŞUBE FATİH ÜNİVERSİTESİ MAKİM - ANKARA OSTİM ODAGEM - ANKARA MİKRON MAKİNA - ANKARA MMO ANKARA KOSGEB SİNCAN OSTİM ODAGEM ODTÜ MAK. MÜH. BL. A. Rıza Balım Recep Akkoyunlu A. Rıza Balım Ayça Açıloğlu Erçetin Öz Mahmut Teberik Mehmet Akyürek Serhat Girgin Hüseyin Dinçer Nevzat Alpay İsmet Öztunalı Ayla Kanaat Remzi Erişler Remzi Erişler Mahmut Teberik Nilüfer Arıak Murat Durukan Hüseyin Dinçer Nilüfer Arıak Cüneyt Başer Hüseyin Dinçer Murat Kürekçi Yurdun Yıldırım Serhat Girgin Emin Emirza Engin Tabak Engin Kılıç Mustafa Ekiz Ayça Beştepe Ayça Beştepe Gül Erkal Buğra Koku Direktifler ve Direktifler ve Direktifler ve Makina Emniyeti Yönetmeliği Makina Emniyeti Yönetmeliği Direktifler ve Direktifler ve Direktifler ve Direktifler ve Yapı Malzemeleri 45000 Serisi Standartlar 45000 Serisi Standartlar ve ISO 9000 AB Mevzuatı ve EMC ve LVD Direktifleri
CE İŞARETLEMESİ DANIŞMANLIK REFERANSLARIMIZ Kuruluş PALME Makina ÖZKANLAR Hidrolik KATERMAK Makina TEKNİKELLER Makina ENVEKS SABIR Makina MAKİM Makina YILDIRIM Makine MİKRON Makina Telefon 0312.385 95 30 0312.395 11 90 0312.395 63 67 0312.395 50 49 0312.385 03 82 0312.350 20 91 0312.354 78 80 0312.385 47 01 0312.395 17 00 Danışmanlık Konusu Ürünler Hafif İş Makinaları (Yol silindiri, kompaktör vb.) İnşaat Makinaları (Yatay Boru Sürme vb.) Tekstil Makinaları (Kapitone vb.) Küp Şeker Makinası Toz İndirgeme Sistemleri Membranlı Mobilya Kaplama Presi Elektro Erezyon Makinası İş ve İnşaat Makinaları (Kırıcı, Elek, Konveyor vb.) Medikal Ekipman (bel implant)
ETİK TASARIM DANIŞMANLIK LTD. ŞTİ. CE İŞARETLEMESİ DANIŞMANLIĞI HİZMETİ YOL HARİTASI 1. CE işaretlemesi yapılacak ürünün incelenmesi ve özelliklerinin belirlenmesi, 2. Etik Tasarım tarafından çalışmanın süresini, bedelini ve karşılıklı yükümlülükleri belirleyen sözleşme metninin (teklif) hazırlanması, 3. Sözleşmenin imzalanması ve çalışmanın başlatılması, 4. Etik Tasarım tarafından firmanın ilgili çalışanlarına temel eğitimlerin verilmesi, 5. CE çalışması yapılacak ürün ile ilgili direktiflerin belirlenmesi, 6. Ürün risk analizi çalışmasının yapılması, 7. İlgili direktifler ve risk analizi çalışması sonucuna göre yapılacak testlerin belirlenmesi, 8. Risk analizi sonucuna göre aşağıdaki hiyerarşiye göre önlemlerin alınması: 8.1. Tasarım değişikliklerinin yapılması, 8.2. Koruyucu fiziksel önlemlerin alınması, 8.3. Kullanma Kılavuzu nda yer alacak emniyete yönelik bilgi ve uyarıların belirlenmesi, 8.4. Makina üzerine konacak uyarı işaretlerinin belirlenmesi 9. Aşağıdaki bölümlerden oluşan Teknik Dosya nın tamamlanması: 9.1. Firma ve Ürün Tanıtımı, 9.2. Risk Analizi, 9.3. Kullanıcı, Bakımcı, Ayarcı vb. İçin Uyarılar, 9.4. Kullanma Talimatı, 9.5. Bakım ve Servis Talimatı, 9.6. Ekler (Teknik Resimler, Alt Üretici Beyanları, Malzeme Analiz ve Kontrol Belgeleri, Test Raporları) 9.7. Uygulanan Standartların Listesi 10. Onaylanmış Kuruluş onayı gerekiyorsa, belirlenmiş olan kuruluşa Teknik Dosya nın gönderilmesi ve onay alınması, 11. Uygunluk Beyanı nın hazırlanması, 12. nin yapılması, 13. Sonuçların değerlendirilmesi ve firma çalışanlarına Final Eğitimi nin verilmesi. ÖDEME PLANI: Sözleşmenin İmzalanması (Adım 3) Risk Analizi Çalışması nın Yapılması (Adım 6) Teknik Dosya nın Tamamlanması (Adım 9) Toplam Bedelin % 20 si Toplam Bedelin % 20 si Toplam Bedelin % 35 i Toplam Bedelin % 25 i Final Eğitimi nin Verilmesi (Adım 13)
Daha fazla bilgi için: www.etik.com.tr