KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ ZİYARETİ Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş, Meclis Başkanı Rebii Akdurak, Yönetim Kurulu Üyeleri Mert Pala, Mustafa Tüzün ve İTO Dış İlişkiler Masası Şefi Pınar Karayılanoğlu ndan oluşan Odamız heyeti 31 Ocak 2014 tarihinde KKTC ye günübirlik bir ziyaret gerçekleştirdi. Heyete KKTC İzmir Konsolosu Uğur Umar da eşlik etti. Odamız heyeti ziyaret programı çerçevesinde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Meclis Başkanı Sibel Siber, Başbakan Özkan Yorgancıoğlu, Başbakan Yardımcısı Serdar Denktaş ile görüşüp Kıbrıs Türk Sanayi Odası ile Kıbrıs Türk Ticaret Odası nı ziyaret etti. KKTC MECLİS BAŞKANI SİBEL SİBER İLE GÖRÜŞME Odamız heyeti ilk olarak KKTC meclis Başkanı Sibel Siber i, KKTC Meclis inde ziyaret etti. Yaklaşık 40 dakika süren ziyaret sırasında Kıbrıs sorunundaki son gelişmeler, KKTC deki ekonomik durum, İzmir ile KKTC arasındaki ticari ilişkiler ele alındı. KKTC Meclis Başkanı Sibel Siber de İTO Heyeti nin ziyaretinden büyük memnuniyet duyduğunu belirterek, Barışa ve çözüme katkı koyan pozitif kişiliğinizi çok iyi biliyoruz. Barış dilini çok iyi kullanıyorsunuz. Biz de sizin gibi barış dilini kullanmaya dikkat ediyoruz. Çünkü her zaman söylerim, çözüm masada barış gönüllerde olur, bunun için de halkların siyasetçiler, medya tarafından barış dili kullanılarak hazırlanması gerekiyor dedi. Kıbrıs sorununa yönelik müzakerelerin yeniden başlaması için çabalar olduğunu aktaran Siber, ekonomik birlikteliğin çok önemli olduğunu söyledi. Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş, Kıbrıs ta ekonomi ile siyaseti birbirinden ayırarak görüşmeler yapılır ve adada ekonomik birliktelik sağlanırsa, Kıbrıs Akdeniz in Singapur u olur dedi. Yunanistan ile Türkiye arasında devam eden sorunlara rağmen ticaretin geliştiğine değinen Demirtaş, eşit Kıbrıs çatısı altında iki toplumun ekonomik işbirliği yapmasından yana olduğunu söyledi. Demirtaş, Rumların ekonomik durumlarının kötü olduğunu, barışın olmadığı yerde yatırım ve iş ortamının gelişmesinin mümkün olmadığını belirtti. 2014 yılında KKTC ye borularla su taşınmaya başlanacağından bahseden Demirtaş, su gelmeden bugünden plan yapılması gerektiğini söyledi. Bilgi ekonomisine dayalı serbest bir ada hedefinin belirlenmesi için çalışmalar yapılmasının ve bir stratejik plan hazırlanmasının faydalı olacağını 1
söyledi. Demirtaş belli başlı sektörlerin belirlenerek devlet tarafından teşvikler verilmesi gerektiğini söyledi. KKTC de bir Kalkınma Ajansı kurulmasının gerekliliği ve önemine vurgu yaptı. Meclis Başkanı Siber, çözüm olmasa da güven artırıcı önlemlerle çözüme katkı sağlanabileceğini söyledi. Siber, Rumların toplum yapısına da değinerek, aydın kesimlerin bile Türk ve Türkiye önyargılarının devam ettiğini, ancak iki toplumun birbirlerini yakından görüp tecrübe ettikçe bunların azalacağına inandığını belirtti. Odamız Meclis Başkanı Rebii Akdurak, Yunanistan daki iş tecrübelerinden dolayı durumu iyi anladığını, Yunanistan daki gibi Güney Kıbrıs ta da çok fazla mahalle baskısı olduğunu söyledi. Akdurak, toplumların birbirlerini tanımasıyla her türlü önyargının yok olacağını belirtti. KKTC BAŞBAKANI ÖZKAN YORGANCIOĞLU İLE GÖRÜŞME Odamız heyeti daha sonra KKTC Başbakanı Özkan Yorgancıoğlu nu ziyaret etti. Demirtaş en son 2011 yılının Kasım ayında gelmiştik. Arayı bu kadar açmak istemiyorduk ama Odamız seçimlerinin uzaması ve KKTC deki erken seçimler nedeniyle ancak gelebildik. Bugün sizi Başbakan olarak görmekten mutluluk duyduk. Sizden dolayı umutlandık. Kıbrıs sorununa olan ilgim lise talebesiyken başladı dedi. Demirtaş, Kıbrıs sorunu 50 yıldır çözülmedi. Bırakın siyaset kendi yolunda ilerlesin onlar görüşsün. Ekonomik konularda görüşmeler ayrı yürütülsün. Ticaret konusunda mesafe sağlanırsa ve bütün Kıbrıs ta ekonomik birliktelik sağlanırsa Kıbrıs, Akdeniz in Singapur u olur. Bilgi ekonomisine dayalı serbest bir ada olabilir Kıbrıs. Buraya çok benzeyen Malta, transit noktası olduğu için kişi başına milli gelir 25 bin dolar, Kıbrıs ta niye böyle olmasın diye konuştu. Demirtaş, bunun için Kıbrıs ta bir kalkınma ajansı kurulup, stratejik planlar yapılmasını önerdi. Başbakan Yorgancıoğlu, Demirtaş gibi ileriyi gören, vizyon sahibi biriyle daha önce tanışmış olmaktan ve bugün yine bir araya gelme fırsatı bulmaktan duyduğu mutluluğu ifade ederek, Demirtaş ın ekonomik anlamda sorunun çözülmesi açısından çok istekli olduğunu iyi bildiğini söyledi. Yorgancıoğlu, Demirtaş ın, KTTO ve KIBSO ile yapacağı temasların ve sunacağı önerilerin önemine vurgu yaparak, işadamları arasında işbirliği ve ticaret yapılmasının gerekli olduğunu, hükümet olarak ellerinden gelen yardımı yapmaya hazır olduklarını söyledi. Demirtaş ise, Kıbrıslı Türk işadamlarıyla birlikte yurtdışında fuarlara katılmak istediklerini, Kuzey Kıbrıs ın bacasız sanayisi olan turizmin gelişimi için çalışma yapılması gerektiğini söyledi. 2
Güney deki turizm tesislerini gördüğünü belirten Demirtaş, turizm tesisi açısından Kuzey in daha avantajlı olduğunu belirtti. Demirtaş Nisan-Mayıs aylarında KKTC ye sektör bazında işadamları heyetiyle bir ziyaret yapılacağını belirtti. KKTC BAŞBAKAN YARDIMCISI VE EKONOMİ, TURİZM VE KÜLTÜR BAKANI SERDAR DENKTAŞ İLE GÖRÜŞME Odamız heyetinin 3. durağı KKTC Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi, Turizm ve Kültür Bakanı Serdar Denktaş oldu. Görüşme sırasında ilk söz alan Demirtaş, İzmir olarak KKTC ile yakından ilgili olduklarını, Kıbrıs ve İzmir arasındaki temaslara önem verdiklerini ve İzmir için Kıbrıs ın ayrı bir yeri olduğunu söyledi. KKTC Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi, Turizm ve Kültür Bakanı Serdar Denktaş ise Demirtaş ın ekonomik işbirliği konusundaki görüşlerine katıldığını söyledi. Odamızın bağlantılarını kullanmak istediklerini belirten Denktaş, Ekonomik diploması için sizin ilişkilerinizi kullanmamız gerekiyor. Rumlar eski ortaklarının burada yaşadığını kabul etmeliler. Örneğin Rumların şu anda Türklerin de içinde olduğu bankacılık sektöründeki oluşumlara karşı çıkma şansları yok. Bu ekonomik krizin Rumları yeni arayışlara itmesini diliyorum dedi. Denktaş, uluslararası aktörlerin ve AB nin, çözüm ve diğer konularda Rum tarafına baskı uygulaması gerektiğini ekledi. Denktaş, nın ilişkilerinin ekonomik diplomasi anlamında kullanılmasının önemine dikkat çekti. Demirtaş ise, Güney Kıbrıs ın yaşanan krizden sonra ayaklarının suya değdiğini belirterek, Kıbrıs konusundaki müzakerelerin ekonomik ve siyasi müzakereler olarak ikiye bölünerek devam etmesinin uygun olacağını söyledi. 3
KIBRIS TÜRK SANAYİ ODASI İLE GÖRÜŞME Odamız heyeti daha sonra Kıbrıs Türk Sanayi Odası nı ziyaret ederek, Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çıralı ve YK üyeleriyle bir araya gelmiştir. Görüşmede söz alan Demirtaş, Oda seçimlerindeki belirsizlik nedeniyle 2011 den beri KKTC ye gelemediklerini söyledi. Demirtaş şöyle devam etti: Bu sabah temaslarımıza başladık. Nisan- Mayıs gibi sektörel bir ziyaret yapmayı planlıyoruz. 2011 den bu yana nerede olduğumuza bakacak olursak, Güney bizden çok daha kötü durumda. Rum tarafı ekonomik kriz içinde. Daha önce de söyledim. Rumlar, Türk kesiminden daha kuvvetli değil. Olamaz da. Kıbrıslı Türklerin arkasında 76 milyonluk bir Türkiye var. Bu coğrafyada onlar dezavantajlı konumda çünkü Türkiye ye kapılarını kapattılar. KKTC nin sıkıntıları olabilir ama çözümsüz değil, çözmek gerekir. Detaylarını konuşarak, çıkış yolları bulabiliriz. Adada ekonomilerin birleşmesi gerekir. Adada serbest ticaret olması durumunda bir Singapur olabilir. Adanın konumu her açıdan uygun. Eğitimli bir toplum var. Barış ve istikrar olursa burası çok gelişir. Mesela Malta yı örnek verirsek, call center, eczacılık ürünleri ve bilgi teknolojisi konusunda ilerleme sağlamışlar. Adada bir stratejik plan yapılması ve uygulanmalı. Biz her türlü işbirliğine hazırız. Benim Başkanlık sürem 2017 ye kadar. Bu dönemde mutlaka birlikte bir şeyler yapalım. Mevcut durumla ilgili çalışalım. İzolasyonlar haricinde bir şeyler yapmaya çalışalım. Bu planı sizle ve KKTC deki mevcut üniversitelerin katkısı ile yapalım. Türkiye den insanların buraya gelmesi için bir neden yaratalım. Ada içi ekonominin canlandırılması için neler yapılabileceğine bakalım. Demirtaş tan sonra söz alan KIBSO Başkanı Ali Çıralı, Kıbrıs Türk ekonomisinin kendi ayakları üzerinde durma önerisi ve Odamızın elinden geleni yapma teklifinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Çıralı, birlikte mücadele edilerek bütün sorunların üstesinden gelinebileceğini söyledi. Kıbrıs Türk ekonomisinin sürdürülebilir olmadığını söyleyen Çıralı, KKTC ithalatının 1.7 milyar dolar, ihracatının ise 120 milyon dolar olduğunu, yüksek öğrenimden edinilen 400 milyon dolar ile turizmden elde edilen 400 milyon dolarla bunun 1 milyar dolar olarak hesaplansa bile 700 milyon dolarlık cari açığın olduğunu ifade etti. Çıralı, 1.7 milyar dolarlık ithalatın %85 inin, 120 milyon dolarlık ihracatının ise %50 sinin Türkiye ile olduğunu söyledi. İzolasyonların ve uygulanan ambargoların en büyük sorun olduğunu belirten Çıralı, Kıbrıs Türk halkının ürettiklerini satma konusunda problem yaşadığını, Türkiye ile ticarette 3. bir ülke gibi değerlendirilmemeleri gerektiğini ifade etti. Umutsuzluk olmaması gerektiğini belirten Demirtaş ise, Kıbrıslı Türk işadamlarına yurtdışındaki fuarlara birlikte katılım çağrısını yineledi. 4
Görüşme sırasında KIBSO üyeleri Türkiye ile ticarette yaşadıkları zorlukları gündeme getirerek, çözüm bulunması konusunda destek istediler. KIBRIS TÜRK TİCARET ODASI İLE GÖRÜŞME Odamızın Kıbrıs temasları çerçevesinde son görüşme Kıbrıs Türk Ticaret Odası nda yapıldı. Heyetimiz, KTTO Başkanı Günay Çerkez ve bazı YK üyeleri tarafından karşılandı. Demirtaş, Çerkez e yaptığı temaslar hakkında bilgi vererek, Nisan-Mayıs aylarında KKTC ye yapılması planlanan sektörel gezi hakkında bilgi verdi. Demirtaş Nisan-Mayıs ayındaki bu ziyaret sırasında firmalar arası ikili iş görüşmeleri düzenlenmesi konusunda çalışma yapılabileceğini ifade etti. Demirtaş ayrıca, Kıbrıs Türk işadamlarıyla fuarlara birlikte katılım sağlanması, Mart ayında Miami de yapılacak kruvaziyer fuarına Kıbrıs Türk tarafından temsilci gönderilmesi, Paris ve Almanya daki gıda fuarlarına birlikte gidilmesi gibi önerilerini tekrarladı. Demirtaş, Rum tarafındaki ekonomik kriz fırsatından yararlanılarak ticaretin önünün açılabileceğini ifade etti. Bu konuda KKTO ya büyük görev düştüğünü belirten Demirtaş her türlü desteği vermeye hazır olduklarını söyledi. KTTO Başkanı Günay Çerkez, ziyaretten dolayı teşekkür ederek, Odamız tarafından yapılan önerilerden duydukları memnuniyet dile getirdi. Görüşmenin ardından temaslarını tamamlayan Odamız heyeti İzmir e döndü. 5