Borçlanma Araçları Piyasası ve Yeni SPKn İle Getirilen Yenilikler Sermaye Piyasası Kurulu Dr. Vahdettin ERTAŞ Başkan
FED Kararları 22 Mayıs tarihli FED kararları, tüm dünya finans piyasalarında bir trend değişikliğini başlattı; Para daha kıt, Faizler daha yüksek, Piyasalardaki dalgalanmalar daha sık ve şiddetli, olacak, Bu değişiklik sermaye piyasalarını gündemin ilk sırasına çıkardı, Yeni riskler ve fırsatlar oluşturdu, Yeni dönem; Borçla finansman yanında özkaynakla finansmanın ön plana çıkacağı, Kaynak çeşitlendirmesinin önemli olacağı, Faiz ve kur risklerine karşı korunmanın gerekli olacağı, bir dönem olacak, 2
Yeni Sermaye Piyasası Kanunu 30 Aralık 2012 tarihinde yürürlüğe giren yeni SPKanunu ve sonrasında yapılan ikincil düzenlemelerle sermaye piyasası alanında önemli değişiklikler yapılıyor, Sermaye piyasalarının hukuki ve kurumsal altyapısı yeniden oluşturuluyor, Yeni düzenlemeler büyük ölçüde AB direktiflerine uyumlu, Yeni Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten bu yana borçlanma senetleri piyasamız hem çeşitlendi hem de daha hızlı büyüyor, 3
Borçlanma Araçlarına Yönelik Neler Yaptık? Kayda alma sisteminden izahname onay sistemine geçildi, İhraç prosedürlerini kolaylaştırıldı, raf kayıt sistemine geçildi, izahnamenin bir yıl geçerli olması sağlandı, AB müktesebatına uyumlu düzenlemeler yapıldı, İhraç limitlerine ilişkin düzenlemeler yapıldı, Yurtdışında yerleşik ihraççılara ilişkin düzenlemeler yapıldı, Kredi derecelendirmesine ilişkin düzenleme yapıldı, Kurul ücretleri düşürülerek ihraç maliyetleri azaltıldı, Borçlanma araçlarının çeşitliliği artırıldı, 4
Ne Tür Borçlanma Aracı İhraç Edilebilir? Borçlanma Araçları: Tahvil / Bono (Bonds) Paya Dönüştürülebilir Tahviller (Convertible Bonds) Değiştirilebilir Tahviller (Exchangeable Bonds) Kıymetli Maden Bonoları (Precious Metal Bonds) Kira Sertifikaları (Sukuk) Varlığa / İpoteğe Dayalı Menkul Kıymetler (VDMK / İDMK) (Asset Backed Securities & Mortgage Backed Securities) Teminatlı Menkul Kıymetler (VTMK / İTMK) (Covered Bonds) Gayrimenkul Sertifikaları (Real Estate Certificates) Diğer (Kurulca borçlanma aracı niteliğinde olduğu kabul edilen araçlar) (Other debt securities) 5
Şirketler Neden Borçlanma Aracı İhraç Etmeli? Faiz ve vadeyi belirleyebilme imkanı Finansman maliyetini düşürme Sermaye piyasalarından faydalanma Kaynak çeşitlendirmesi yapabilme Kurumsallaşmaya adım atma Kardan pay verebilme imkanı Hisse senedine dönüştürebilme imkanı UFRS ye uygun finansal tablo düzenleme 6
İhraç & Satış İhraç Satış Yöntemleri Yurt İçi Yurt Dışı Halka Arz Edilerek Halka Arz Edilmeksizin Tahsisli Olarak Satış Nitelikli Yatırımcılara Satış 7
Yurt İçinde Yapılacak Borçlanma Aracı İhraçları İhraç Tavanı «TL» cinsinden belirlenir Halka arz edilmeksizin yapılacak ihraçlarda her bir tertibin ihracından önce MKK ya başvurularak satış yapılır MKK nezdinde kayden ihraç Hak sahipleri bazında izlenme zorunlu Yurt Dışında Yapılacak Borçlanma Aracı İhraçları İhraç Tavanı «TL» veya «döviz» cinsinden belirlenebilir Halka arz edilmeksizin yapılacak ihraçlarda her bir tertibin ihracından önce tertip ihraç belgesine onay almak amacıyla Kurul a başvurulur MKK nezdinde kayden ihraç zorunlu İsteğe bağlı olarak hak sahipleri bazında ya da toplu olarak izlenebilme Yurt Dışında Yerleşiklerin Yurt İçinde İhraççı Olması Mümkündür 8
Borçlanma Aracı İhraçlarında Kurul Ücreti Satılamayan veya satışından vazgeçilen borçlanma araçları yeniden satışa sunulabilir Satışa sunulan farklı tür ve vadelerdeki borçlanma araçları arasında aktarma yapılabilir Kurul Ücreti oranları: Vade 179 gün Onbinde 5 180 gün Vade 364 gün Onbinde 7 365 gün Vade 730 gün Binde 1 731 gün Vade Binde 2 Reel sektör ihraççıları için Kurul Ücretlerinde %25 indirim 9
Borçlanma Araçları İhraç Limiti İhraç limitleri: Eski Düzenleme Yeni Düzenleme Halka Açık Ortaklıklar Özkaynak x 10 Özkaynak x 5 Halka Kapalı Ortaklıklar Özkaynak x 6 Özkaynak x 3 Esas alınacak finansal tablolar Yıllık konsolide finansal tablolar Bağımsız denetim zorunlu Ara dönem (3, 6 ve 9 aylık) finansal tabloları kullanma imkanı İsteğe bağlı kullanma Özel bağımsız denetim zorunlu Banka ve finansal kuruluşların derecelendirme notuna göre limitlerde %100 artırım Yönetim Kurulu Kararı ile İhraç 10
Kira Sertifikaları/Sukuk 5 yeni kira sertifikası türü tanımlanmıştır. Sahipliğe dayalı kira sertifikaları (icara sukuk) Yönetim sözleşmesine dayalı kira sertifikaları (icara + vekalet sukuk) Alım-satıma dayalı kira sertifikaları (murabaha sukuk) Ortaklığa dayalı kira sertifikaları (mudaraba / muşaraka sukuk) Eser sözleşmesine dayalı kira sertifikaları (istisna sukuk) Varlık Kiralama Şirketlerinin finansman ihtiyacı olan başka şirketlere de kira sertifikası ihraç edebilmelerine imkân sağlanmıştır. Bir Varlık Kiralama Şirketi nin aynı anda birden fazla kira sertifikası ihracı yapabilmesine imkân tanınmıştır. Varlık tanımı varlık ve hakları kapsayacak şekilde genişletilmiştir. 11
Borçlanma Araçları Kurulca Onaylanan İhraç Tavanları Toplamı (2009 2013) Bir yıl içerisinde satılmak üzere Kuruldan izin alınan borçlanma araçlarının toplam nominal tutarı 2012 yılına kıyasla 2013 yılında %88 oranında artış göstermiştir. Kurulca Onaylanan Borçlanma Aracı İhraç Tavanları (Milyon TL) 140.000 134.048 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 53.722 71.103 20.000 0 290 8.803 2009 2010 2011 2012 2013 Kaynak: MKK 12
Borçlanma Araçları Kurulca Onaylanan İhraç Tavanları Toplamı (2013) İhraççı Türleri Bazında İHRAÇÇI TÜRLERİ İHRAÇ TAVANLARI (Milyon TL) 0% 10% 2% 2013 Bankalar 111.668 5% Bankadışı finansal kuruluşlar 6.698 Sermaye piyasası kurumları 150 Reel sektör şirketleri 13.064 Yabancı ihraççılar 2.468 TOPLAM 134.048 Bankalar Sermaye piyasası kurumları Yabancı ihraççılar 83% Bankadışı finansal kuruluşlar Reel sektör şirketleri Kaynak: MKK 13
Borçlanma Araçları Kurulca Onaylanan İhraç Tavanları Toplamı (2013) Menkul Kıymet Türleri Bazında MENKUL KIYMET TÜRLERİ İHRAÇ TAVANLARI (Milyon TL) 2% 1%1% 2013 Tahvil / Bono 128.191 Kira Sertifikası 2.706 VTMK 1.251 VDMK 1.900 TOPLAM 134.048 Kaynak: MKK 96% Tahvil / Bono Kira Sertifikası VTMK VDMK 14
Tedavüldeki Borçlanma Araçları İhraççı Türleri Bazında İHRAÇÇI TÜRLERİ NOMİNAL TUTAR (Milyon TL) Bankalar 29.292 Tedavüldeki Borçlanma Araçları 10% 2% 0% Bankadışı Finansal Kuruluşlar 3.724 10% Reel Sektör Şirketleri 3.825 Yabancı banka ve finansal kuruluşlar 600 Sermaye piyasası kurumları 78 TOPLAM (Yurtiçi) 37.519 78% Yurtdışı tedavül tutarı = 51.516 milyon TL Bankalar Reel Sektör Şirketleri Sermaye Piyasası Kurumları Banka Dışı Finansal Kuruluşlar Yabancı Banka ve Finansal Kuruluşlar Kaynak: MKK 15
Tedavüldeki Borçlanma Araçları Menkul Kıymet Türleri Bazında MENKUL KIYMET TÜRLERİ NOMİNAL TUTAR (Milyon TL) Tedavüldeki Borçlanma Araçları 2% 3% 1% Bono 20.903 Tahvil 14.319 Kira Sertifikası 225 VTMK 1.278 38% 56% VDMK 794 TOPLAM 37.519 Bono Varlığa Dayalı Menkul Kıymet Kira Sertifikası Tahvil Varlık Teminatlı Menkul Kıymet Kaynak: MKK 16
Borçlanma Aracı Yatırımcısı Profili -I (Gerçek Kişi / Tüzel Kişi) Yatırımcı Sayısı Bazında (%) 3% Toplam İhraç Tutarı Bazında (%) 33% 97% 67% Gerçek Kişi Tüzel Kişi Gerçek Kişi Tüzel Kişi Yatırımcı Sayısı İhraç Tutarı (Milyon TL) Gerçek Kişi 168.043 12.375 Tüzel Kişi 5.615 25.144 Kaynak: MKK Toplam 173.658 37.519 17
Borçlanma Aracı Yatırımcısı Profili -II (Yerli Yatırımcı / Yabancı Yatırımcı) Yatırımcı Sayısı Bazında (%) 1% Toplam İhraç Tutarı Bazında (%) 8% 99% 92% Yerli Yatırımcı Yabancı Yatırımcı Yerli Yatırımcı Yabancı Yatırımcı Yatırımcı Sayısı İhraç Tutarı (Milyon TL) Yerli Yatırımcı 171.730 34.481 Yabancı Yatırımcı 1.928 3.038 Kaynak: MKK Toplam 173.658 37.519 18
Borçlanma Aracı Yatırımcısı Profili -III (Nitelikli Yatırımcı / Bireysel Yatırımcı) Yatırımcı Sayısı Bazında (%) 2% Toplam İhraç Tutarı Bazında (%) 49% 51% 98% Nitelikli Yatırımcı Bireysel Yatırımcı Nitelikli Yatırımcı Bireysel Yatırımcı Yatırımcı Sayısı İhraç Tutarı (Milyon TL) Nitelikli Yatırımcı 2.975 19.028 Bireysel Yatırımcı 170.683 18.491 Kaynak: MKK Toplam 173.658 37.519 19
Teşekkürler 13.11.2013