Aktif Dizin Nesnelerine Ait Denetimler İçin Temel Kontroller Etki alanı kurumlar için oldukça kritiktir, bu sebeple güvenliğinin korunması için bazı önlemlerin alınması gereklidir. Bu yazıda, Aktif Dizin üzerindeki nesnelerin güvenliği için gerekli kontrol maddeleri incelenecektir. Etki alanı (Domain), bir grup bilgisayarın bir araya gelmesiyle oluşan belli kurallar ve prosedürlerle bir merkezden yönetilen mantıksal bir yapıdır. Orta ve büyük ölçekli bütün kurumlarda sistemlerin neredeyse tamamı Microsoft etki alanı yapısıyla direk olarak yönetilirler veya etki alanındaki nesneler (sistem yöneticilerinin hesabı vs.) tarafından dolaylı olarak yönetilirler. Bu sebeple, etki alanının güvenilir bir şekilde oluşturulması, yönetilmesi ve korunması kurum için oldukça önemlidir. Etki alanı güvenliğini sağlamak ve kurum etki alanındaki sistemlere karşı yapılabilecek saldırılar için alınması gereken temel önlemler Etki Alanı Saldırılarına Karşı Temel Korunma Yöntemleri yazılarında [1] [2] özetlenmişti. Bu yazıda ise etki alanındaki nesnelerin yönetildiği dizin hizmeti olan Aktif Dizin denetimleri incelenecektir. Kontrol maddelerinde ne yapılması gerektiği üzerinde durulmuş olup, nasıl yapılacağı konusu sistem yöneticilerine bırakılmıştır. Kontrol maddelerinde belirtilen nesnelerin otomatik olarak nasıl tespit edileceği ile ilgili internet üzerinde başta Powershell olmak üzere bir çok betik bulunabilir. Ayrıca aşağıdaki maddeleri ve çok daha fazlasını gerçekleştirebilen otomatik denetim araçları da kullanılabilir.
Denetim sonucunda gerçekleştirilmesi gereken işlemler kurum politikasında belirtilmelidir. Örneğin, uzun süre oturum açmayan kullanıcı hesapları tespit edildikten sonra bu hesaplar belli bir süre boyunca devre dışı bırakılabilir ve bir süre sonra da tamamen silinebilir. Benzer olarak tespit edilen nesnelerin ne zaman, hangi kullanıcı tarafından oluşturulduğu da incelenebilir. Aktif Dizin güvenliği için kontrol edilebilecek temel maddeler aşağıdaki gibidir: 1) Ortak Hesap Kullanan Kullanıcı Hesapları Ortak hesap kullanımı özellikle yardım masası veya teknik destek gibi vardiyalı çalışan bölümlerde sık karşılaşılabilen durumlardandır,kurum içerisinde ortak kullanılan kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. Aksi halde işlemi gerçekleştiren kullanıcının kimliğinin tespit edilmesi kaydı tutulan başka faktörlerle (IP adresi, çalışılan saat dilimi, ) mümkün olabilmektedir. 2) Uzun Süredir Oturum Açmamış Kullanıcı Hesapları Kurum içerisinde uzun bir süre (3 hafta gibi) oturum açmayan kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. Bu süre kurum politikasına göre değişiklik gösterebilir. Tatil izinleri, yurt dışı gezileri gibi durumlar göz önüne alınarak bu süre ve kapsam belirlenmelidir. 3) Parolasını Hiç Değiştirmemiş Olan Kullanıcı Hesapları Bir çok kurumda bir kullanıcı hesabı oluşturulurken standart bir parola ile oluşturulurlar. Bu parola o hesabın sahibi olan kullanıcı tarafından ilk oturumda değiştirilmesi gerekmektedir. Parolasını hiç değiştirmemiş olan kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. 4) Uzun Süredir Parolasını Değiştirmeyen Kullanıcı Hesapları Kurum politikasına uygun olacak şekilde kurum içerisinde bir
parola politikası oluşturulmalı ve uygulanmalıdır. Parola politikasında parola değiştirme süresi için uygun bir değer verilmelidir. Belirlenen süre boyunca parolasını değiştirmeyen kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. Uzun süredir parolasını değiştirmeyen ve parolası saldırganlar tarafından bir şekilde ele geçirilmiş olan bu kullanıcı hesapları etki alanına karşı gerçekleştirilebilecek sonraki saldırılarda kullanılabilmektedir. 5) Parolasını Değiştiremeyen Kullanıcı Hesapları Uygulama/servis kullanıcıları veya belirli sebeplerle bazı kullanıcı hesaplarının parolalarının değiştirilmemesi gerekebilmektedir. Parolasını değiştiremeyen kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. 6) Parola Değiştirmesi Zorunlu Olmayan Kullanıcı Hesapları Başta uygulama ve servis kullanıcı hesapları olmak üzere, parola politikasına rağmen parola değiştirmesi zorunlu olmayan kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. 7) Parolası Sona Ermeyen Kullanıcı Hesapları Parola politikasına rağmen parolası sona ermeyen kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. Özellikle uygulama ve servis kullanıcı hesaplarında görülen bu durum saldırı yüzeyini arttırmaktadır. 8) Parolası Olmayan Kullanıcı Hesapları Parola politikası sebebiyle, kurumlarda çok sık karşılaşılan bir durum olmasa da, parolası boş olan kullanıcı hesaplarının varlığı tespit edilmelidir. 9) Parolası Olmak Zorunda Olmayan Kullanıcı Hesapları Önceki kontrol maddesine benzer olarak, parolası olmak zorunda olmayan kullanıcı hesapları tespit edilmelidir.
10) Süresi Geçmiş Kullanıcı Hesapları Kurum politikası gereği bazı kullanıcı hesapları (danışman, sistem destek, stajyer vs) süreli olarak oluşturulabilmektedir. Bu süre sonrasında bu hesaplar ile işlem yapılamamaktadır. Kurumda süresi geçmiş olan (expire) kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. 11) İşten Ayrılmış Kullanıcı Hesapları Kurumların çoğunda merkezi kimlik yönetimi henüz tam anlamıyla aktif bir şekilde kullanılmamaktadır. İşten ayrılmış olan kullanıcı hesabı ile gerçekleştirilebilecek işlemler sonucunda kurum ve kurum çalışanları zor durumda kalabilmektedir. Bu sebeple, kurum ile ilişkisi kesilen kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. Bunun yanında yetkilendirme işlemleri için kullanıcıdan bağımsız tasarımların kullanılması [3] [4] güvenliği arttırmaktadır. 12) Kurum Personeli Olmayan Kullanıcı Hesapları Danışmanlık, sistem destek, stajyerlik gibi sebeplerle etki alanında oluşturulan kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. Bu hesaplar oluşturulurken süreli bir şekilde oluşturulması tavsiye edilmektedir. Ayrıca bu hesaplar için özel yapısal birimlerin (OU) oluşturulması ve bu OU altındaki nesnelere sıkılaştırılmış grup ilkelerinin uygulanması tavsiye edilmektedir. 13) Users Konteynırında Bulunan Kullanıcı Hesapları Bir kullanıcı oluşturulduğunda varsayılan olarak Users adlı verilen konteynır altında oluşmaktadır. Bir konteynır içerisindeki nesnelere varsayılan grup ilkeleri uygulandığı için Users altında kullanıcı hesabının bulunması kontrol eksiliğine sebep olmaktadır. Bu sebeple, Users konteynırında bulunan kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. Etki alanına yeni eklenen kullanıcı hesapları üzerindeki denetimleri arttırmak için ve etki alanına eklenen ancak henüz faal
olmayan nesneleri daha iyi takip edebilmek için; bu hesapların sıkılaştırılmış bir OU altında oluşturulması tavsiye edilmektedir. Kullanıcı hesabı ile işlem yapıldıktan ve grup ilkesi alındıktan sonra ilgili OU altına eklenmesi güvenliği arttırmaktadır. 14) Dial-in Bağlantı Hakkı Olan Kullanıcı Hesapları Dial-in bağlantı hakkı olan kullanıcılar tespit edilmelidir. Uzak erişimler için dial-in bağlantı yerine kurum ihtiyacına daha güvenilir bir şekilde cevap verecek yöntemler (SSL VPN gibi) tercih edilmelidir. 15) Gereksiz Tanımlama Bilgisine Sahip Olan Kullanıcı Hesapları Kullanıcı hesaplarına ait bir çok bilgi, herhangi bir kullanıcı tarafından elde edilebilmektedir. Etki alanına gerçekleştirilen saldırılarda da bu bilgiler kullanılmaktadır. Kullanıcı hesaplarına ait gereksiz bilgilerin Aktif Dizin üzerinde saklanmaması tavsiye edilmektedir. 16) Eksik Tanımlama Bilgisine Sahip Olan Kullanıcı Hesapları Denetim yönü ile ele alındığında, kurum politikası ile belirlenmiş tanımlamalar her kullanıcı hesabında bulunmalı, standart tanımları bulunmayan kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. 17) İsimlendirme Standardına Uymayan Kullanıcı Hesapları Kurum politikası gereği kullanıcı hesaplarının nasıl oluşturulacağı belirlenmelidir. Sicil numarasının kullanılması (36146), personelin ad ve soyadının farklı şekillerde kullanılması (remzi.karadayioglu, rkaradayioglu, r.karadayioglu, karadayioglu.remzi, ) bir standart olarak belirlenmelidir. Bunun yanında aynı isim ve soy isme, iki ve daha fazla isme veya soy isme sahip personel için de standardın oluşturulması tavsiye edilmektedir. Belirlenen
isimlendirme standardına uymayan kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. 18) Kritik Gruplara Üye Olan Ortak Kullanılan Kullanıcı Hesapları Etki alanında bazı grupların yetkileri diğerlerinden daha fazla öneme sahip olmaktadır. Bu gruplardan bazıları yerleşik (built-in) gruplar (Domain Admins, Enterprise Admins, ) olabildiği gibi, bazı gruplar (Oracle Admins, Microsoft Sistem Yöneticileri, Aktif Cihaz Yönetim Grubu, ) ise daha sonradan oluşturulmuş olabilir. Etki alanında kritik yetkilere sahip olan gruplar belirlenmeli ve bu gruplara üye olan kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. 19) Hiçbir Gruba Üye Olmayan Kullanıcı Hesapları Grup üyeliği bulunmayan kullanıcı hesapları tespit edilmelidir. 20) Üyesi Olmayan Gruplar İçerisinde hiçbir üyesi olmayan, boş gruplar tespit edilmelidir. 21) İsimlendirme Standardına Uymayan Gruplar Kullanıcı hesaplarında olduğu gibi, kurum tarafından oluşturulmuş olan isimlendirme standardına uygulan gruplar tespit edilmelidir. 22) Kritik Grupların Yetkilendirmeleri Etki alanında kullanıcı yerine, grup ve rol bazlı bir yetkilendirme yapılması gerektiği daha önceden belirtilmişti. Bu grupların etki alanındaki yetkileri tespit edilmelidir. 23) Uzun Süredir Kullanılmayan Bilgisayar Hesapları Kullanıcı hesaplarında olduğu gibi, uzun süredir kullanılmayan bilgisayar hesapları tespit edilmelidir.
24) Adı Standarta Uymayan Bilgisayar Hesapları Kullanıcı hesaplarında ve gruplarda olduğu gibi, kurum tarafından oluşturulmuş olan isimlendirme standardına uygulan gruplar tespit edilmelidir. 25) Devre Dışı Bırakılmış Bilgisayar Hesapları Kullanıcı hesaplarında olduğu gibi, devre dışı (disabled) bırakılmış olan bilgisayar hesapları tespit edilmelidir. 26) Computers Konteynırında Bulunan Bilgisayar Hesapları Users konteynırında bulunan kullanıcı hesaplarında olduğu gibi, Computers konteynırında bulunan bilgisayar hesapları tespit edilmelidir. 27) İçerisinde Nesne Bulunmayan Yapısal Birimler Gruplarda olduğu gibi, içerisinde hiçbir üyesi olmayan, boş yapısal birimler (OU) tespit edilmelidir. 28) Adı Standarta Uymayan Yapısal Birimler Kullanıcı ve bilgisayar hesaplarında, gruplarda olduğu gibi, kurum tarafından oluşturulmuş olan isimlendirme standardına uygulan gruplar tespit edilmelidir. 29) Site İçerisinde Belirtilmemiş Olan Yerel Ağlar Site, birbiri ile ağ iletişimi kuvvetli olan fiziksel yapılardır. Site, ağın hızına ve trafik kapasitesine göre tasarlanır. Özellikle oturum açma ve replikasyon işlemlerinin daha hızlı gerçekleşebilmesi için Site yapısının iyi tasarlanması gerekmektedir. Bir Site içerisinde bir veya daha fazla alt ağ (subnet) bulunabilmektedir. Böylece bir kullanıcı aynı site içerisinde bulunduğu etki alanı denetleyicisini (DC) kullanarak kimlik doğrulatır. Benzer olarak bir etki alanı denetleyicisi aynı site içerisindeki bir etki alanı denetleyicisi ile replikasyon işlemini gerçekleştirmek için
oluşturulan Site ve Subnet bilgilerini kullanılır. Aynı site içerisinde etki alanı denetleyicisi bulunamazsa, farklı site üzerindeki etki alanı denetleyicisi arayışında bulunulur. Kurum içerisindeki her bir yerel ağ (LAN), içerisinde etki alanı denetleyicisi bulundurmasa dahi, Aktif Dizin üzerinde tanımlanması tavsiye edilmektedir. Bu sebeple, Site içerisinde belirtilmemiş yerel ağlar tespit edilmelidir. 30) DNS Üzerinde Kaydedilmemiş Yerel Ağlar Alan Adı Sistemi (Domain Name System DNS); ağdaki bilgisayarları ve ağ hizmetlerini adlandırmak için kullanılan bir sistemdir. DNS, Aktif Dizin yapısı için zorunlu bir roldür. Microsoft ortamlarında, istemciler ağdaki etki alanı denetleyicilerinin ve diğer servis sunucularının yerlerini DNS kullanarak tespit ederler. Eğer DNS üzerinde bir problem oluşursa, erişimlerde problem yaşanacaktır. Aktif Dizin ile entegre olarak oluşturulan Microsoft DNS üzerinde tüm yerel ağlara ait kayıtların bulunması tavsiye edilmektedir. Bu sebeple, DNS üzerinde kayıtlı olmayan kuruma ait yerel ağlar tespit edilmelidir. Sonuç Kurum etki alanının (ve dolayısıyla kurumun) güvenliği için alınması gereken önlemlere ek olarak, saldırı yüzeyini daraltmak için belli aralıklarla risk analizleri ve kontroller gerçekleştirilmelidir. Bu yazıda Aktif Dizin sıkılaştırması için gerekli olan temel kontrol maddeleri üzerinde durulmuştur. Bu yazıda bahsi geçen kontrol maddeleri kurum tarafından belli periyotlarla gözden geçirilmesi, ek kontrol maddeleri ile desteklenmesi, otomatikleştirilmesi için betikler (Powershell gibi bir betik dili kullanılarak) hazırlanması veya otomatik olarak bu işlemleri gerçekleştirebilen araçlarla denetimlerin gerçekleştirilmesi, denetim raporu sonucuna göre gerekli iyileştirmelerin kurum politikasına uygun olarak gerçekleştirilmesi, gerçekleştirilen
işlemlerin dokümante edilmesi tavsiye edilmektedir. Kaynaklar: [1] http://www.bilgiguvenligi.gov.tr/microsoft-guvenligi/etki-alan i-saldirilarina-karsi-temel-korunma-yontemleri-1.html [2] http://www.bilgiguvenligi.gov.tr/siniflandirilmamis/etki-alani -saldirilarina-karsi-temel-korunma-yontemleri-2.html [3] http://itfreetraining.com/70-640/agdlp/ [4] http://itfreetraining.com/70-640/agudlp/