İÇİNDEKİLER Sayfa No ÖZET... i SUMMARY... iü İÇİNDEKİLER... v TABLOLAR... xi ŞEKİLLER... xiii GİRİŞ... 1 1. BÖLÜM : GENEL OLARAK PORTFÖY YÖNETİMİ...... 3 1.1. Tanım...... 3 1.2. Portföy Yönetim Süreci... 5 1.3. Menkul Kıymetlerde Risk... 9 1.3.1. Tanım ve Çeşitler... 9 1.3.1.1. Sistematik Risk Unsurları...10 1.3.1.2. Sistematik Olmayan Risk Unsurları...11 1.3.2. Ölçüm...12 1.4. Risk-Getiri Değişimi ve Risk Tercihi...:...12 1.5. Çeşitleme ve Etkin Sınır...14 2. BÖLÜM : VARLIK FİYATLAMA MODELLERİ... 19 2.1. Sermaye Varlıklarını Fiyatlama Modeli (Capital Asset Pricing Model)... 19
2.1.1. Standart Form...r... ;... 20 2.1.2. Diğer Formlar...... 22 2.1.2.1. Sıfır Beta Formu (Zero Beta Form)... 22 2.1.2.2. Tüketim Temelli Form...... 23 2.1.2.3. Çoklu Beta Formu... 23 2.1.3. Ampirik Testler...24 2.2. Arbitraj Fiyatlama Teorisi (Arbitrage Pricing Theory)... 27 2.2.1. Modele Göre Risk-Getiri İlişkisi... 27 2.2.2. Risk Faktörlerinin Sayısı... 30 2.2.3. Faktörlerin İçeriği ve Ampirik Testler... 31 2.2.3.1. Gözlemlenemeyen Risk Faktörleri Uygulaması... 32 2.2.3.2. Gözlemlenebilir Risk Faktörleri Uygulaması... 33 2.2.4. Risk Faktörleri Olarak Ele Alınan Makroekonomik Değişkenler... 35 3. BÖLÜM : SERMAYE VARLIKLARINI FİYATLAMA MODELİNİN PORTFÖY YÖNETİMİNDE KULLANIMI... 37 3.1. Statik Uygulamalar... 37 3.1.1. Doğrudan Modelin Kullanılması... 37 3.1.2. Tekli İndeks Modeli Çerçevesinde Yapılabilecek Uygulama... 38 3.2. Dinamik Uygulamalar... 41 3.3. Ampirik Çalışma : Değişken Betalara Dayanan Dinamik Bir Model... 48 3.3.1. Teorik Çerçeve... 48 3.3.2. Modeli Tahmin Etmede Kullanılan Değişkenler ve Veri Seti... 54 3.3.3. Değişkenlerle Birlikte Tahmin Edilecek Model... 55 3.3.4. Tahmin Yöntemi... 56 3.3.5. Tahmin ve Sonuçlar... 59 3.3.5.1. Genel Sanayi Sektörü... 59 3.3.5.2. Tüketim Mallan Sektörü... 63 3.3.5.3. Hizmetler Sektörü... 65
3.3.5.4. Kamu Hizmetleri ve Üretimi Sektörü... 68 3.3.5.5. Finansal Kuruluşlar Sektörü... 70 3.3.5.6. Getirilerdeki Dalgalanmalar ve Risk Primi... 73 3.3.6. Şartlı Sermaye Varlıklarını Fiyatlama Modelinin Portföy Yönetiminde Kullanımı... 76 4. BÖLÜM : ARBİTRAJ FİYATLAMA TEORİSİNİN PORTFÖY YÖNETİMİNDE KULLANIMI... 79 4.1. Statik Uygulamalar... 79 4.1.1. Optimum Portföylerin Oluşturulması... 79 4.1.2. Düşük veya Yüksek Değerlenmiş Hisse Senetlerinin Belirlenmesi... 83 4.1.3. Risk Faktörlerindeki Değişmeler Üzerine Yapılabilecek Spekülasyon... 85 4.2. Dinamik Uygulamalar... 87 4.2.1. Dinamik özellikler Yüklenebilecek Unsurlar... 87 4.2.2. Literatürde Yeralan Yaklaşımlar... 88 4.3. Ampirik Çalışma : Gözlemlenebilir Risk Faktörlerine Dayanan Dinamik Bir Model... 92 4.3.1. Teorik Çerçeve... 92 4.3.2. Modelde Kullanılan Değişkenler ve Veri Seti... 95 4.3.2.1. Varlık Getirileri ve Makroekonomik Değişkenler... 95 4.3.2.2. Veri Kaynakları... 97 4.3.3. Makroekonomik Değişkenlere İlişkin Denklemler... 97 4.3.4. Modelin Tahmin Aşamaları... 98 4.3.5. Tahmin Yöntemi... 99 4.3.5.1. Normal En Küçük Kareler Yöntemi... 100 4.3.5.2. Görünüşte İlişkisiz Regresyon Denklemleri Yöntemi...102 4.3.6. Tahmin ve Sonuçlar...105
4.3.6.1. Makroekonomik Risk Faktörlerinde Beklenen ve Beklenmeyen Değişmeler...106 4.3.6.2. Duyarlılık Katsayıları...108 4.3.6.2.1. Sanayi Üretimi... 109 4.3.6.2.2. Enflasyon...110 4.3.6.2.3. Faiz Oranları... 111 4.3.6.2.4. Para Arzı... 113 4.3.6.2.5. Bütçe Dengesi... 114 4.3.6.2.6. Döviz Kurları... 115 4.3.6.2.7. Cari İşlemler Dengesi... 117 4.3.6.2.8. Duyarlılık Katsayıları Denkleminin Açıklama Gücü...118 4.3.6.3. Risk Primleri... ]20 4.3.6.3.1. Sanayi Üretimi...121 4.3.6.3.2. Enflasyon... 122 4.3.6.3.3. Faiz Oranları... 124 4.3.6.3.4. Para Arzı...... 125 4.3.6.3.5. Bütçe Dengesi...127 4.3.6.3.6. Döviz Kurları...128 4.3.6.3.7. Cari İşlemler Dengesi... 130 4.3.6.3.8. Model Çerçevesinde Tahmin Edilen Risksiz Faiz Oranı... 131 4.3.6.3.9. Risk Primleri Denkleminin Açıklama Gücü...132 4.3.7. Dinamik Arbitraj Fiyatlama Teorisinin Portföy Yönetiminde Kullanımı... 134 4.3.8. Ekonometrik Testler... 136 4.3.8.1. Hata Terimlerinin Dağılımı... 136 4.3.8.2. Çoklu Bağıntı... 13g 4.3.8.3. Seri Korelasyonu... 140 4.3.8.4. Heteroskedastisiti... 143
KAYNAKÇA... 151 EKLER... 161 Ek 1 : Dinamik SVFM yi Tahmin Etmede Kullanılan Veri Seti...163 Ek 2 : Dinamik SVFM nin Tahmini İçin RATS da Yazılan Program... 171 Ek 3 : Dinamik AFT yi Tahmin Etmede Kullanılan Veri Seti... 173 Ek 4 : Dinamik AFT nin Tahmini İçin RATS da Yazılan Program...189 Ek 5 : Makroekonomik Değişkenler Denklemleri 22 nci Dönem Tahmin Sonuçları... 198 Ek 6 : Makina Takım Hisse Senedi Duyarlılık Katsayıları, Bu Katsayıların Hata Düzeyleri ve R 2 1er... 202 Ek 7 : Makina Takım Hisse Senedi Duyarlılık Katsayıları Denklemi 18 inci Dönem Tahmin Sonuçları... 205 Ek 8 : Risk Primi Katsayıları, Bunların Heteroskedastisitiye Göre Düzeltilmiş Hata Düzeyleri ve R 2 1er... 206 Ek 9 : Risk Primleri Denklemi 22 nci Dönem Tahmin Sonuçları...-209 Ek 10 : Ekonometrik Testler İçin RATS da Yazılan Program...210