DESTEK PROGRAMI 1507 BAŞVURU FORMU

DESTEK PROGRAMI 1507 BAŞVURU FORMU A. PROJE VE KURULUŞ BİLGİLERİ ÇOK FONKSİYONLU YAZICILARDA İŞLEM GÖREN BELGELERİN BİLGİ GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI VE DOĞAL DİL İŞLEME YÖNTEMLERİ İLE ÖZETLENMESİ, DENETLENMESİ VE ARŞİVLENMESİ B. PROJENİN ENDÜSTRİYEL AR-GE İÇERİĞİ, TEKNOLOJİ DÜZEYİ VE YENİLİKÇİ YÖNÜ 1. PROJE KISA TANITIMI 1.1. PROJENİN KISA TANITIMI: (1500 HARF) (Bu formdaki bilgiler detaylı olarak sonraki formlarda zaten isteneceğinden lütfen buradaki alanlara yönetici özeti şeklinde çok kısa ve öz bilgiler giriniz. Bu formda değerlendiricilerin proje kapsamı hakkında genel olarak bilgilenmesini sağlayacak biçimde proje tanıtımı yapılmalıdır. İlgili alanlara proje konusunu, projenin başlatılma gerekçelerini, proje kapsamında yapılacak temel çalışmaları, projenin somut hedef ve çıktılarını, proje sonunda ortaya çıkacak ürün, süreç, yöntem veya sistemin sağlayacağı teknik/ekonomik yararları açık bir biçimde özetleyen metinler yazılmalıdır. Bu bölümde ağırlık, yapılacak işe verilmeli, okuyanları yanlış yönlendirici bilgilerden kaçınılmalıdır. Özellikle projedeki özgün ve yenilikçi yönler ile Ar-Ge unsurları belirtilmelidir. Bu bölümün, proje öneri formunun bütün kısımları doldurulduktan sonra hazırlanması tavsiye edilmektedir. Anahtar kelimeler kısmında ise projenin sınıflandırılmasını kolaylaştırıcı, proje içeriğini yansıtabilen en az üç anahtar kelime veya kelime grupları yazılmalıdır.) Büyük çaplı kamu ve özel sektör kuruluşları gün geçtikçe bilgi güvenliğine daha çok önem verir olmuşturlar. Büyük ofis alanlarındaki yazıcı ve tarayıcı gibi cihazlar bilgi güvenliği önünde bir tehlike olarak görülmektedir. Projemiz bir kurumdaki tüm çok fonksiyonlu yazıcıların kontrolünü yazılımsal olarak devralacaktır. Geliştirilecek yazılım ile kullanıcıların güvenli bir şekilde sisteme girişini ve taranan, yazdırılan ya da kopyalanan belgelerin optik karakter tanıma yöntemi ile taranarak bir veritabanında toplanması ve doğal dil işleme yöntemleri ile özetinin çıkarılması, içeriği belirlenmiş bu belgelerin yine doğal dil işleme yöntemleri kullanılarak indekslenmesi, yapılan işlemin tehlikeli olup olmadığını önceden belirlenmiş anahtar kelimelere göre belirlenmesi, sakıncalı işlemlerin önlenmesi, rapor edilmesi ve geçmiş belgeler içinde konuya bağlı olarak arama yapılabilmesi sağlanacaktır. 1.2. ANAHTAR KELİMELER: Çok Fonksiyonlu Yazıcılar, Yazıcı Belge Güvenliği, Yazıcı Kontrol Arayüzü, Optik Karakter Tanıma, Doğal Dil İşleme, Türkçe Metin Özetleme, Türkçe Metin Arama 1

1.3. PROJENİN BAŞLATILMA GEREKÇESİ VE AMACI (ÖZET) : (700 HARF) Büyük kamu ve özel sektör kuruluşları ofis kullanımı amacı ile baskı ve kopyalama çözümleri alırken bilgi güvenliği konusunda entegre çözümler talep etmekte, fakat kendilerine sunulan güncel çözümlerden tatmin olmamaktadır. Firma olarak bilgi güvenliği konusundaki bu eksikliği giderecek bir çözüm üretmek için yola çıktık. Firmamızın bu proje ile amacı, Çok Fonksiyonlu Cihaz olarak tabir edilen yazdırma, kopyalama ve tarama fonksiyonlarına sahip cihazlara yönelik olarak; 1) kullanıcı gizlilik taleplerini karşılayacak, 2) cihazda işlem yapılan belgenin özetini çıkararak saklayacak, 3) bu sayede gerektiğinde başlangıçta belirlenen anahtar kelime ile özeti eşleştirerek dokümanın daha hızlı bir şekilde bulunmasını sağlayacak bir platform geliştirmek olacaktır. 1.4. PROJENİN YENİLİKÇİ YÖNÜ (ÖZET) : (700 HARF) Proje bilgi güvenliğinin önemli olduğu ofis ortamında çok fonksiyonlu yazıcılar üzerinde yapılan tüm işlemlerin sisteme girişinden itibaren kullanıcı ve grup bazlı olarak kayıt altına alınmasını ve yapılan işlemlerin üzerinden istenen kriterlerin kontrolünü tek bir yazılım altından birleştirerek sağlayacaktır. Günümüzde hiç bir döküman depolama veya çok fonksiyonlu yazıcı kontrol yazılımı belgelerin otomatik özetlenmesi, Türkçe sözdizim kurallarının hesaba katılarak aranabilmesi, belli kelimeleri içeren belgelerde işlemin iptal edilmesi veya rapor edilmesi gibi özellikleri sağlamamaktadır. Projemiz bu özellikleriyle rakipleri arasından rahatlıkla sıyrılacaktır. 1.5. UYGULANACAK YÖNTEMLER (ÖZET) : (1.500 HARF) Yazıcı Port Sürücü yazılımının gerçeklenmesi Kart okuyucuların sisteme entegrasyonu Kullanıcı ve Grup altyapısının oluşturulması Web Arayüzler, Web Servislerlerin gerçeklenmesı Optik karakter tanıma algiritmasının entegrasyonu, Doğal dil işleme, Türkçe özet çıkartma algoritmalarının gerçeklenmesi Tam metin tabanlı arama motorunun gerçeklenmesi 1.6. EKONOMİK VE ULUSAL KAZANIMLAR (ÖZET) : (700 HARF) 2

Projemiz sayesinde devlet kurumları ve güvenliğin çok önemli olduğu özel sektör firmalarının kritik bilgilerinin dışarı sızdırılmasını engellemek yolunda önemli bir araç kazanmış olacaktır. AR-GE çalışması ile elde edilecek olan bu yazılım farklı diller için desteklenerek benzer bilgi güvenlik problemleri yaşayan tüm dünyadaki müşterler içinde bir çözüm olacaktır. Bu sayede ülkeye döviz girdisi sağlanmış olacaktır. Ayrıca çok fonksiyonlu cihaz üzerinde gerçeklenen tüm işlemleri kullanıcı ve grup bazında kayıt altına aldığından istatistik, yetkilendirme ve işlem sınırlandırma gibi daha birçok özellikleri sayesinde kullanıldığı firmaya maliyet ve kontrol noktasında yararları olacaktır. 2. BAŞLATILMA GEREKÇESİ, UYGULANACAK YÖNTEMLER VE AR-GE AŞAMALARI 2.1. BAŞLATILMA GEREKÇELERİ - PROJENİN BAŞLATILMA GEREKÇELERİNİ AÇIKLAYINIZ. (EN FAZLA 10.000 KARAKTER) (Proje fikrini ortaya çıkartan sebepler ve projeye neden gerek duyulduğu bu alanda anlatılmalıdır. Örnek olarak mevcut süreç parametrelerinin Çevre Koruması ile ilgili mevzuata uymaması nedeniyle yeni bir sürece ihtiyaç duyulması, yurt dışından ithal edilen bir ürünün yerli kaynaklarla ve yurt içinden gelen teknik istekler doğrultusunda geliştirilerek üretilmesi ve rekabeti sürdürebilmek için firmanın piyasadaki ürünlerinde teknolojik değişimi ve müşteri isteklerini dikkate alan yenilikler yapma ihtiyacı verilebilir.) Gelişen teknoloji ile birlikte her alanda bilgisayar kullanımı artmış, bilgilerin dokümantasyonu dijital dünyaya taşınmıştır. Bununla birlikte yazıcı ve tarayıcı sektörü de gelişme kaydederek bugün ev içi kullanımdan büyük kurum ve kuruluşlara kadar her alana yayılmıştır. Bu sayede insanlar bilgisayar ortamında sakladıkları bilgilerini gerçek dünyaya aktarabilmekte, var olanı kopyalayabilmekte ya da ellerinde bulunan dokümanları tarayıcılar yardımı ile dijitalleştirebilmektedir. Büyük kurum ve kuruluşlar da kopyalama, yazıcı ve tarayıcı özelliklerini bir arada bulunduran Çok Fonksiyonlu Cihaz (Multifunction Device) ları yaygın olarak kullanmaktadır. Hayatı kolaylaştıran pek çok özelliğe sahip olan bu cihazlar, bilgi güvenliği problemini de beraberinde getirmektedir. Özellikle gizliliğin yüksek olduğu büyük firma ve kamu kurumları bu cihazlar ile kopyalanan ya da çıktısı alınan belgelerin güvenliğine önem vermekte; dokümanları hassas bir şekilde takip etmek istemektedir. Bu noktada hangi dokümanı kimin tarattığı ya da yazdırdığı, kaç kopya çoğalttığı, işlemin hangi tarih ve saatte yapıldığı gibi sorulara cevap aranmaktadır. Günümüzde bu sorulara cevap verebilecek çeşitli sistemler geliştirilmekte; fakat her bir sistemin kendi içerisinde yetersiz yanları bulunmaktadır. - Dijital ekranlı yazıcılarda çeşitli kart ya da şifre sistemleri eklenerek cihaz daha akıllı hale getirilebilmektedir. Kullanıcılar kartlarını okutarak ya da kendilerine ait şifreleri girerek işlem yapmakta, bu sayede kimin cihazı hangi fonksiyon için kullanıldığı takip edilebilmektedir. Fakat bu sistemler hem işlem yapılan belgenin içeriği dolayısıyla önemi hakkında bilgi vermemekte hem de kişiler başkalarının kart ya da şifrelerini kolaylıkla kullanabilmektedir. - Dokümanların üzerine karekod ya da çip ekleyerek orijinal dokümanın kaç kez kopyalandığının takibini sağlayan sistemler ara bir çözüm olarak firmalara sunulmakta; fakat bu da tek başına yeterli olmamaktadır. - Dahili belleği (harddisk) olan ve bu sayede belgeleri kendi belleğinde tutabilen çok fonksiyonlu cihazlar piyasada bulunmakta; bu cihazlarda da harddiskin belli bir kapasitesinin olması sebebiyle kaydedilen bilgilerin bir süre sonra silinmesi söz konusu olmaktadır. - Firmalar hangi doküman üzerinde kimin işlem yaptığını takip edebilmek için içerik analizi yapabilen bir sisteme ihtiyaç duymakta, gerektiğinde gizli olarak tanımlanan belgelerin kopyalanmasını engellemek istemektedirler. Belge içeriğinin tanımlanmasında PDF ya da fotoğraf formatında taranmış dokümanların düzenlenebilir ve aranabilir verilere dönüştürülmesine olanak tanıyan Optik Karakter Tanıma (OKT) teknolojisi kullanılabilmektedir. OKT ile taranan dokümanlar bir veritabanına kaydedilebilmekte, gerektiğinde bir anahtar kelime ile aranabilmektedir. Fakat bu sistemde de hem OKT den kaynaklı karakter eksikliklerinin düzeltilmesi ile ilgili bir 3

mekanizma bulunmamakta hem de anahtar kelime ile aranan dokümanlar kişiye tam metin olarak sunulduğu için kişi her bir metni kontrol edebilmek için zaman harcamaktadır. - Genellikle hizmet sektöründe çalışan ve pek çok müşterisi bulunan firmaların, belli bir müşteri için alınan çıktıların hesaplanması ve ilgili müşteriye fatura edilebilmesi; gün içinde çok fazla kopyanın üretildiği ve kendi içinde bir baskı merkezine sahip olan kuruluşların, bir dokümanın belli bir sayıdan fazlası kopyalanmak istendiğinde otomatik olarak baskı merkezine yönlendirilmesi gibi kullanıma ve maliyet avantajına yönelik farklı istekleri de bulunmaktadır. Yukarıda da bahsedildiği gibi piyasadaki ihtiyaçlara cevap vermeye çalışan çeşitli sistem ve ürünler bulunmakta, firmalar ihtiyaçlarına göre bu sistemleri ayrı ayrı temin etmek zorunda kalmaktadır. Ayrı fonksiyonların bir araya getirilmesi entegrasyon problemlerini ortaya çıkarmakta; cihazda performans kaybı gözlenmektedir. Özetle bu durum hem maliyet hem de iş gücü kaybına sebep olmaktadır. Firmamız özellikle bu alanda Çok Fonksiyonlu Cihaz üreten Xerox gibi dünya lideri firmalara yazılım sağlamakta, bu sayede sektörde bu alanda doğan ihtiyaçlar hakkında da bilgi sahibi olmaktadır. Bu sebeple, mevcut ihtiyaçlardan yola çıkarak; 1) kullanıcı gizlilik taleplerini karşılayacak, 2) cihazda işlem yapılan belgenin özetini çıkararak saklayacak, 3) bu sayede gerektiğinde başlangıçta belirlenen anahtar kelime ile özeti eşleştirerek dokümanın daha hızlı bir şekilde bulunmasını sağlayacak bir sistem geliştirmeyi hedeflemektedir. Tüm bu avantajlar çok fonksiyonlu cihaz lara yönelik Geliştirilebilir Arayüz Platformu (EIP) olarak kullanıcılara sunulacaktır. Hedeflenen bu ürün ile; çok fonksiyonlu cihazlarda taranan, yazdırılan ya da kopyalanan belgelerin OKT ile taranarak bir veritabanında toplanması ve doğal dil işleme yöntemleri ile özetinin çıkarılması, içeriği belirlenmiş bu belgelerin yine doğal dil işleme yöntemleri kullanılarak indekslenmesi, bir kullanıcının işlem yaptığı belgenin tehlikeli olup olmadığını önceden belirlenmiş anahtar kelimelere göre taranıp eşleşen sonuçlara göre işlemi engellemesi ya da yetkili bir kişiyi uyarması mümkün olabilecektir. Yetkiliye gidecek uyarıda metnin özeti gönderilerek, belgenin tehlikeli olup olmadığını hızlı bir şekilde anlayabilmesi mümkün olabilecektir. Dünya pazarında OKT sistemleri kullanılıyor olsa da; hedeflediğimiz gibi OKT ile işlem görmüş belgelerin özetini çıkarabilecek aynı zamanda OKT den kaynaklanan karakter kayıplarını düzelterek hatasız arama yapabilecek, çıkan sonuca göre işlemi engelleyebilecek bir yazılım bulunmamaktadır. Tüm bunların ışığında firmamız, kendi büyüme hedefleri ve müşteri talepleri doğrultusunda Çok Fonksiyonlu Yazıcılarda İşlem Gören Belgelerin Bilgi Güvenliğinin Sağlanması ve Doğal Dil İşleme Yöntemleri ile Özetlenmesi, Denetlenmesi ve Arşivlenmesini sağlayacak bir Arayüz Platformu geliştirilmesini gereksinim olarak belirlemiştir. Bu gerekçe ile dünyada ilk defa; 1) Kullanıcı ve Grup bazlı sisteme giriş ve kullanım yetkilendirmesi sağlayacak, 2) Belgelerin kurum içerisinde takip edilmesini kolaylaştırarak veri güvenliğini sağlayacak, 3) OKT araçlarından elde edilen metin üzerinden Doğal Dil İşleme yöntemlerini kullanarak özetini akılı algoritmalar yardımı ile çıkaracak, denetleyecek ve arşivleyecek, 4) İhtiyaç duyulan tüm fonksiyonları bir arada bulundurarak kullanıcıların zaman ve maliyet kayıplarını azaltacak bir platformu doğal dil işleme yöntemlerinden faydalanarak geliştirecektir. 2.2. AMAÇ - PROJENİN AMACINI AÇIKLAYINIZ.(EN FAZLA 10.000 KARAKTER) (Bu bölümde projenin amacı literatür veya piyasa araştırmasından edinilen bilgiler de referans alınarak açıklanmalıdır.) 4

Firmamızın bu proje ile amacı, Çok Fonksiyonlu Cihaz olarak tabir edilen yazdırma, kopyalama ve tarama fonksiyonlarına sahip cihazlara yönelik olarak; 1) kullanıcı gizlilik taleplerini karşılayacak, 2) cihazda işlem yapılan belgenin özetini çıkararak saklayacak, 3) bu sayede gerektiğinde başlangıçta belirlenen anahtar kelime ile özeti eşleştirerek dokümanın daha hızlı bir şekilde bulunmasını sağlayacak bir platform geliştirmek olacaktır. Firmamız özellikle bu alanda cihaz üreten Xerox gibi dünya lideri firmalara yazılım sağlamakta, dolayısıyla sektör ihtiyaçlarını da yakından takip edebilmektedir. Özellikle gizliliğin yüksek olduğu büyük firma ve kamu kurumları bu cihazlar ile kopyalanan ya da çıktısı alınan belgelerin güvenliği önem taşımakta; ülkemizde yalnızca Ankara daki kamu kurumlarında 4.000 e yakın cihazın kullanıldığı bilinmektedir. Kurumlar da bu dokümanların hassas takibinde büyük zorluklar yaşamaktadır. Bu noktada hangi dokümanı kimin tarattığı ya da yazdırdığı, kaç kopya çoğalttığı, işlemin hangi tarih ve saatte yapıldığı gibi sorulara cevap vermeye çalışan farklı sistemler kullanılmakta fakat bu farklı sistemlerin entegrasyonu da hem firmalara maliyet kaybına hem de cihazlarda performans düşüşüne sebep olmaktadır. Bazı kurumlarda belge güvenliğini daha rahat bir şekilde kontrol altına alabilmek için cihazlarda fonksiyonların ayrımına gidildiği, satın alınan çok fonksiyonlu cihazların tek bir özelliği aktif olacak şekilde kullanıldığı bilinmektedir. Örneğin cihazın tarayıcı ve kopyalama özellikleri inaktif hale getirilerek yalnızca yazıcı fonksiyonu kullanılmakta ve yalnızca bu fonksiyon için güvenlik önlemleri alınmaktadır. Bu durum diğer iki fonksiyon için ayrı cihaz alımına dolayısıyla ekstra maliyet ve iş gücü kayıplarına sebep olmaktadır. Arox olarak bu proje ile tüm bu kayıpları en aza indirecek, piyasa ihtiyaçlarını en verimli şekilde karşılayacak cihaz için geliştirilebilir bir arayüz platformu ortaya koymayı hedeflemekteyiz. Bu amaçla kimin hangi belgeyi, ne zaman, kaç kez kopyaladığı gibi sorulara cevap verecek, OKT ile işlem yapılan belgelerin taranarak bir veri tabanında saklanması gibi pratik çözümlerin yanında; OKT dan kaynaklanabilecek karakter hatalarını giderebilecek, tehlikeli olarak belirlenen anahtar kelimeleri işlem yapılan belgelerde arayabilecek, aramayı ve kontrolü kolaylaştırmak için işlem yapılan belgelerin özetini çıkarabilecek bir platform geliştirilecektir. Bu kapsamda özellikle karakter hatalarının giderilmesi ve metinlerin özetlenmesi konusunda Doğal Dil İşleme Yöntemlerinden faydalanarak; akıllı Türkçe Özet Çıkartma algoritması ile ilgili Ar-Ge çalışmaları yapılacaktır. Geliştirilecek bu platform ile hedeflediğimiz fonksiyonlar ve avantajlar aşağıdaki gibi olacaktır: -Hangi personelin hangi belgeyi kopyaladığı, hangi tarih ve saatte işlem yaptığı ve kaç kopya oluşturduğu hakkında bilgi sahibi olunabilecektir. Güvenlik ihtiyaçlarına göre sadece kullanıcı kartı tabanlı veya kartların şifre ile korunduğu kurulumlar sayesinde yetkisiz personelin gizlice işlem yapmasının önüne geçilebilecektir. -Belgeler OKT yazılımı ile taranarak metin elde edilecek ve belirlenmiş anahtar kelimelere göre denetlenecektir. Bu sayede kullanıcının tehlikeli bir belge ile işlem yapıp yapmadığı belirlenebilecektir. -Doğal Dil İşleme yöntemleri ile belgelerin özeti çıkarılarak, işlem yapılan metni kontrol etmek isteyen kişinin zamandan tasarruf etmesi sağlanacaktır. -Cihazda işlem yapılmak istenen belge belli bir sayfayı ya da kopya sayısını geçince, dokümanlar otomatik olarak bir baskı merkezine yönlendirilebilecektir. Örneğin, özellikle maliyet etkinliği için kendi baskı merkezini kuran firmalarda standart birçok fonksiyonlu cihaza gönderilen bir metnin sayfa sayısı 50 yi geçince çıktı baskı merkezine gönderilebilecektir. -Genellikle hizmet sektöründe çalışan ve birçok müşterisi olan firmalarda, belli bir müşteri için alınan çıktıların belirlenip maliyet hesabı yapılarak, müşteriye fatura kesilebilmesine olanak tanıyacaktır. -Tüm bu fonksiyonların, piyasadakilerden farklı olarak tek bir cihazda entegre olarak bulunması, ayrı ayrı fonksiyonların entegrasyonu sırasında yaşanan problemleri ortadan kaldıracak, cihazın performansını yükseltecek, baskı hızında artış sağlayacak dolayısıyla firmalara maliyetten ve zamandan kazanç sağlayacaktır. 5

2.3. PROJE ÇIKTILARI, HEDEFLERİ VE BAŞARI ÖLÇÜTLERİ - (EN FAZLA 10.000 KARAKTER) ( Proje çıktılarını tanımlayıp, çıktıların uyacağı varsa ulusal/uluslararası standartları, projenin somut hedeflerini ve başarı ölçütlerini belirtiniz. Projenin amacını açıklayınız. Proje faaliyetlerinin başarıyla tamamlanması durumunda oluşan somut çıktılar ve bunlarla ilgili başarı ölçütleri bu alanda detaylı olarak açıklanmalıdır. Projenin başarıya ulaşmış sayılması için ölçütlerin hangi değerleri sağlaması gerektiği belirtilmelidir. Örneğin, bazı tarımsal ürünlerin hasadı için yeni bir zirai makine geliştirilmesini konu edinen projede, makinenin ortalama enerji tüketimi, hasat edilen ürünlerdeki fire, tasarıma uygun arazi şartlarında çalışması gibi başarı ölçütleri ve değerleri belirlenmelidir. Bu bölümde ayrıca ürünün uyacağı ulusal ve uluslararası standartlar yazılmalıdır.) Projemizin ana çıktısı, çok fonksiyonlu yazıcılarda işlem gören belgelerin bilgi güvenliğinin sağlanması ve doğal dil işleme yöntemleri ile özetlenmesi, denetlenmesi ve arşivlenmesi için Geliştirilebilir bir Arayüz Platformu (EIP) olacaktır. Hedef çıktıya ulaşmak amacıyla yapacağımız tasarım ve geliştirme çalışmaları sürecinde elde edeceğimizi düşündüğümüz ara çıktılar ise; - Proje literatür araştırma sonuçlar - Kullanılacak Doğal Dil İşleme algoritmaları - Mimari tasarım dokümanları - Veri depolama sistemi - Performans test raporları Proje Hedefleri ve Başarı Kriterleri: Kullanıcının mümkün olduğunca en kısa sürede yazıcı üzerindeki işlemlerini güvenli bir şekilde ve yüksek başarımda tamamlamasını hedeflemekteyiz. Yazılımın proje kapsamında yer alan : - Kullanıcıların pin ve kart okuyucular ile güvenli bir şekilde sisteme girebilmesi - Çok fonksiyonlu cihaz ile taranan, kopyalanan ve basılan tüm belgelerin depolanabilmesi - Depolanan belgelerin yüksek bir başarım oranı ile optik karakter tanımadan geçirilebilmesi - Optik karakter tanıma hatalarının düzeltilmesinde pozitif bir başarı oranı elde edilmesi - Belgelerin Doğal Dil İşleme kullanılarak, konusu hakkında fikir verebilen özetlerin çıkartılabilmesi - Sistemin bu özetler arasında arama yapılabilmesi ve aramalarda Türkçe dil bilgisi kurallarının dikkate alınabilmesi İşlemlerini yüksek başarım ile tamamlamış olması gerekmektedir. Belgenin taranması aşamasından itibaren denetlenip karar verme aşamasına kadar geçen süre sayfa başına en fazla 1dk olarak planlanmaktadır. Bu süre seçilen yazıcı işlem hızına, OKT ile metnin elde edilme hızına ve DDİ ile özet çıkartma ve denetlenme hızına bağlı olarak değişecektir. 2.4. AR-GE FAALİYETLERİNDE UYGULANACAK YÖNTEM VE ARAÇLAR- (EN FAZLA 10.000 KARAKTER) (Proje Ar-Ge faaliyetlerinde uygulanacak yöntem, uygulamalar, kullanılacak teknik ve araçları planladığınız iş akışı kapsamında uyulacak standartları belirterek açıklayınız. Proje süresince gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetler, incelenecek parametreler, bu parametrelerin incelenmesi için kullanılacak yöntemler, kullanılacak araçlar, yapılacak ölçümler ve çıktıları açıklanmalıdır. Proje sonucunda elde edilecek ürün ya da üretim yöntemi ile ilgili performans kriterleri belirtilmelidir. Proje süresince kullanılacak ulusal/uluslararası standartlar yazılmalıdır.) 6

A. METODOLOJİ: Projemiz Çevik (Agile) Metodolojisi kullanılarak geliştirilecektir. Bu sayede proje aşamalı olarak sürdürülecek; her aşamada yapılacak çalışmalar ile ilgili sürekli kontrol, ekip ile koordinasyon ve istenilen başarı kriterlerinin karşılanıp karşılanmadığı konularında esnek takip ile her türlü değişime adaptasyon süreci daha hızlı ilerleyecektir. Böylece süreç daha sağlıklı ve hızlı bir biçimde tamamlanabilecektir. B. PROJE İŞ AKIŞI: Çok fonksiyonlu yazıcılarda işlem gören belgelerin bilgi güvenliğini sağlayacak ve bu kapsamda belgeleri Doğal Dil İşleme yöntemleri ile özetleyebilecek, denetleyebilecek ve arşivleyebilecek bir Geliştirilebilir Arayüz Platformu (EIP) ortaya koymayı hedeflediğimiz projede ilk olarak konu ile ilgili ön analiz çalışmaları yapılacaktır. Yapılan ön araştırmalara dayalı olarak proje gereksinimleri belirlenecek ve başarı kriterleri netleştirilmeye çalışılacaktır. Sonrasında ilk iş paketinde belirlenen yöntem ve kriterler doğrultusunda, yazılım geliştirme sürecinde kullanılacak algoritmaların belirlenmesi ve mimari tasarım çalışmaları tamamlanacak ve geliştirme faaliyetlerine geçilecektir. Geliştirme çalışmalarından elde edilen prototip çıktı, entegrasyon ve test faaliyetlerine tabi tutulacak; iyileştirme çalışmaları ile nihai halini alcaktır. C. PROJE KAPSAMINDA KULLANILACAK YAZILIM, DONANIM VE YÖNTEMLER: C.1) KART OKUYUCULAR: Projede kullanıcıların yazıcı üzerinde gerçekleştireceği işlemlerin kontrolünü sağlayabilmek amacıyla sisteme giriş için yazıcı ile uyumlu kartlar kullanılacaktır. Önceden kullanıcı ile ilişkilendirilen bu kartlar sayesinde kullanıcının tüm sistem girişleri ile yaptığı bütün işlemler veritabanına işlenmiş olacaktır. Ayrıca bu kartlar ile kullanıcılar için grup yapıları tanımlanabilmekte; kullanıcı ve grup bazlı yetkilendirme ya da sınırlandırma sağlanabilmektedir. Yukarıda bahsedilen Geçiş Kontrol Sistemi Proximity veya Mifare dediğimiz elektromanyetik çipli kartlarla (EK) yapılabildiği gibi, yeni teknoloji biyometrik sistemler (Parmak izi, iris ve retina, yüz, ses tanıma.. gibi) de kullanılabilmektedir. Proje kapsamında başlangıçta biyometrik tanıma fonksiyonu yer almayacak; fakat ilerleyen dönemlerde müşteriden gelen talepler doğrultusunda sisteme eklenebilecektir. Projede, kullanıcıların sisteme girişi dokunmatik ekran üzerinden pin veya kart okuyucular ile sağlanması planlanmakta; işlemlerini gerçekleştirmesi için öncelikle sisteme güvenli bir şekilde giriş yapılması gerekmektedir. Bu noktada, pin kullanımının işlem süresini uzatabileceği düşünülmekte, bu yüzden kart okuyucular ile sisteme giriş desteği verilmesi planlanmaktadır. Ancak piyasadaki çok fonksiyonlu yazıcıların desteklediği kart okuyucular çok sayıda ve farklı çalışma prensiplerine sahip oldukları için en sık kullanılanlar denenecektir. Bu sayede müşteriye kendi kart okuyucusunu seçme imkanı da verilebilecek, kullanılabilirlik bakımından kolaylık sağlanacaktır. Fakat bu noktada öncelikli olarak hangi kartın kart okuyucuların yazıcı ile entegrasyonu ve proje gereksinimlerini istenilen ölçüde karşıladığı ve uygulamada gösterdiği performansın yeterliliği önem taşıyacaktır. Projede kullanılması planlanan çok fonksiyonlu yazıcılar ile uyumlu kart okuyucular: (1) Indala (2) Mifare (3) HID (4) iclass olarak belirlenmiştir. C.2) OPTİK KARAKTER TANIMA (OKT): Optik Karakter Tanıma (Optical Character Recognition); bilgisayar ortamında bulunmayan yazılı dökümanların özel tarayıcılar veya normal olarak taranmış resimlerinin bazı özel programlar arayıcılığıyla bilgisayar ortamına düzenlenebilecek sayısal halde aktarılması olarak tanımlanmaktadır. Proje kapsamında kullanılacak Optik Karakter Tanıma yazılımındaki temel beklenti; Türkçe dili için tam metin sözlük 7

desteği vermesi olacaktır. Ayrıca proje.net platformunda gerçeklenecek; bu sebeple Optik Karakter Tanıma yazılımının Visual Studio.NET için SDK sunma gerekliliği söz konusu olacaktır. Bu kriterlere uyan ve yaygın olarak kullanılan Optik Katakter Tanıma yazılımlarından kullanacaklarımız sırası ile: (1) Tesseract (2) ABBYY FineReader (3) OmniPage olarak belirlenmiştir(ek). Çalışmara Tesseract ile başlanacak ve istenilen verimin elde edilememesi durumunda diğer alternatifler denenecektir. OKT sistemlerinin başarımını etkileyen faktörler arasında belgenin resim kalitesi, seçilen araçta kullanılan algoritma ve desteklediği dilleri sayabiliriz. Bu yüzden OKT verilen herhangi bir resim belgesi için net başarım oranı vermek mümkün olmamaktadır. Projede bu problemlerden kaynaklı farklı OKT üzerinde çalışmalar gerçeklenmesi ve projeye en uygun OKT belirlenmesi amaçlanmaktadır. C.3) DOĞAL DİL İŞLEME: Projede Optik Karakter Tanıa sisteminden elde edilen metin dökümanının, Türkçe özetinin çıkartılması ve bu özetin üzerinden anlam arama/anahtar kelime arama motoru geliştirilmesi için Doğal Dil İşleme algoritmalarının kullanılması hedeflenmektedir. Doğal dil işleme ana işlevi doğal bir dili çözümleme, anlama, yorumlama ve üretme olan bilgisayar sistemlerinin tasarımını ve gerçekleştirilmesini konu alan bir bilim ve mühendislik alanı olarak öne çıkmakta; yapay zeka (bilgi gösterimi, planlama, akıl yürütme vb), biçimsel diller kuramı (dil çözümleme), kuramsal dilbilim ve bilgisayar destekli dilbilim, bilişsel psikoloji gibi çok değişik alanlarda gerliştirilmiş kuram, yöntem ve teknolojileri bir araya getirmektedir(ek). C.3.1. Karşılaşılabilecek Zorluklar: Konuşma Bölütleme: Çoğu doğal dilde, birbiriyle bütünleşmiş ardışık harfleri sesler temsil etmekte; bu yüzden analog sinyallerin tam karakterlere dönüştürülmesi çok zor bir süreç olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca, doğal konuşmalarda birbirini takip eden kelimeler arasında neredeyse hiç durak bulunmaması, kelime sınırlarının yerleşiminin genellikle dilbilgisel ve anlambilimsel kısıtlamalara sahip olmasının da hesaba katılması gerekmektedir. Çok Anlamlı Kelimeler: Çoğu kelimenin birden çok anlamı bulunduğundan; çok anlamlı bir kelimenin içinde geçtiği cümleden/cümlelerden faydalanılarak ifade edilmek istenilen anlamın bulması gerekmektedir. Bu işlem Sözcük Anlamı Kesinleştirme olarak tanımlanmaktadır. Sözdizimsel Belirsizlik: Çoğu zaman verilen bir cümle için bir çok ağaç yapısı bulunmakta; en uygun olanı seçmek çoğunlukla anlamsal ve bağlamsal bilgi gerektirmektedir. Bu noktada, kusurlu/düzensiz girdi, yabancı ya da bölgesel aksanlar, yazım veya dilbilgisel hataları ya da optik karakter tanımadan kaynaklanan hataların giderilmesi büyük önem taşımaktadır. Türkçe özelinde; dilimizin sondan eklemeli bir yapıya sahip olması, dolayısıyla var olan İngilizce algoritmalara uyum sağlamaması söz konusudur. Bu sebeple proje kapsamında geliştirilecek Türkçe Doğal Dil İşleme algoritmaları yoğun Ar-Ge çalışmaları ile elde edilecektir. C.3.2. Metin Özetleme: Hedeflediğimiz proje özelinde Metin Özetleme; taranan, kopyalanan veya yazdırılan bir belgeyi girdi olarak alan ve çıktı olarak aslının yerine geçen ve onun en önemli içeriğini barındıran daha kısa bir metin ortaya koyma olarak tanımlanabilir. Tüm metni okumadan doğan vakit kaybı ve bilgisayarların tüm metin üzerinden arama yapma işlem yükü gibi problemlerden yola çıkarak hedeflenen metin özetlemenin; elde edilen belgenin üzerinde istenen kontrolleri ve gerekli uyarı sistemlerinin çalışmasını sağlayacağı düşünülmektedir. Metin özetleme ile ilgili ilk çalışmalar bundan yaklaşık elli yıl önce İngilizce için yapılmıştır. Geçen elli yıllık süreçte probleme yönelik birçok yeni yöntem bulunup gerçeklenmesine rağmen, bugünkü araştırmalarda ve pratik uygulamalarda hala ilk çözüm yollarından biri olan İstatistiksel Yöntemler kullanıldığı bilinmektedir. 8

Türkçe nin dil yapısı göz önüne alındığında; bir metnin özetlenmesi için farklı istatistiksel yöntemler tanıtılıp yazılımla gerçeklenmesi ve bu yöntemlerin Türkçe ye uygunluğunun değerlendirilmesi gerekmektedir. Diğer tüm Türkçe bilgi erişimi sistemlerinde de gerekli olduğu gibi, Türkçe nin sondan eklemeli yapısının gözetilmesi amacıyla farklı gövdeleme algoritmalarının özetleme başarımına etkisi incelenilmelidir. Başarımlarının daha yüksek olması amacıyla, gerçeklenen gövdeleme algoritmalarında sözcüklerin olası kök ve ek birleşimlerini üreten biçimbirimsel çözümleyici kullanılmalıdır. Gövdelenmiş bu sözcüklerin farklı özetleme yöntemleri aracılığıyla incelenip, her yöntem için özette yer alacak cümlelerin belirlenmesi; daha sonra bu yöntemlerin ürettiği sonuçların birleştirilerek son özetin oluşturulması planlanmaktadır. Sık kullanılan özetleme yaklaşımları: (1) Geleneksel Yaklaşımlar (2) Derlem Tabanlı Yaklaşımlar (3) Hitap Yapısının Kullanılması (4) Zengin-Bilgi Yaklaşımları (5) Değerlendirme Yöntemleri (6) Yeni Özetleme Problem Alanları C.3.3. İstatistiksel Doğal Dil İşleme: Sözü geçen zorlukları; özellikle gerçekçi gramerle işlendiğinde uzun cümlelerin belirsizleşme sorunlarını çözmek için stokastik, olasılıksal ve istatiksel yöntemler kullanılmaktadır. Belirsizliği giderme yöntemleri çoğu zaman Derlem ve Markov modellerinin kullanımını içermektedir. İstatiksel Doğal Dil İşleme temelinde çoğunlukla, ikiside veriden öğrenmeyi içeren, makina öğrenme ve veri madenciliği bulunmaktadır. Günümüzde Türkçe dil işleme deyince akla ilk olarak Zemberek projesi gelmektedir. Bu projenin açık kaynak kodlu olması sayesinde kullanılan yöntemlerin incelenmesi ve fikir edinilmesi mümkün olabilmektedir. Ayrıca dünya çapında tam metin aramları için yaygın olarak kullanılan Apache Lucene projesinin de, projemiz amaçları doğrultusunda bir referans kaynağı olacağı düşünülmektedir. Tüm bunların yanında, hedeflediğimiz proje için önemli bir Ar-Ge noktası olan Türkçe Özetleme, Özetten Anlam Çıkartma ve Anahtar Kelime ile Arama gibi çok karmaşık işlemlerin performansı ve başarısı seçilecek Doğal Dil İşleme algoritmasının doğruluğuna ve geliştirilmesine bağlı olacaktır. Bu noktada firmamız bilgi birikimine katkı sağlaması ve proje kapsamında karşılaşılacak zorlukların en verimli şekilde çözümlenebilmesi için; Doğal Dil İşleme ile ilgili özellikle Türkçe Metin Özetleme konusunda çalışmaları bulunan bir Akademisyenden danışmanlık alınması planlanmaktadır. Arox olarak, bu konudaki akademisyen görüşmelerimiz sürmektedir. 2.5. PROJEDE İZLENECEK AR-GE AŞAMALARI (EN FAZLA 10.000 KARAKTER) (Önerdiğiniz projede planladığınız Ar-Ge aşamalarının aşağıdakilerden hangilerini kapsadığını belirtip kısaca açıklayınız. Projede planlanan Ar-Ge aşamalarından (Kavram Geliştirme, Teknolojik/Teknik ve Ekonomik Yapılabilirlik Etüdü, Geliştirilen Kavramdan Tasarıma Geçiş Sürecinde Yer Alan Laboratuvar Çalışmaları v.b. Çalışmalar, Tasarım, Tasarım Geliştirme ve Doğrulama Çalışmaları, Prototip Üretimi, Pilot Tesisin Kurulması, Deneme Üretimi ve Tip Testlerinin Yapılması, Satış Sonrasında Ürün Tasarımından Kaynaklanan Sorunların Çözümü Faaliyetleri) kapsananlar belirtilmeli ve belirtilenlerle ilgili kısa açıklamalar yazılmalıdır.) Kavram Geliştirme, Teknolojik/Teknik ve Ekonomik Yapılabilirlik Etüdü: Geliştirilen Kavramdan Tasarıma Geçiş Sürecinde Yer Alan Laboratuar Çalışmaları v.b. Çalışmalar: Tasarım, Tasarım Geliştirme ve Doğrulama Çalışmaları: Prototip Üretimi: Pilot Tesisin Kurulması: 9

Deneme Üretimi ve Tip Testlerinin Yapılması: Satış Sonrasında Ürün Tasarımından Kaynaklanan Sorunların Çözümü Faaliyetleri: 3. YENİLİKÇİ VE ÖZGÜN YÖNLERİ 3.1. YENİLİKLER PROJEDE HEDEFLENEN; (EN FAZLA 10.000 KARAKTER) a) ÜRÜN VE/VEYA SÜREÇ YENİLİĞİNİN, b) FİRMANIN MEVCUT ÜRÜN VEYA SÜREÇLERİNDE YAPACAĞI YENİLİKLERİN, PAZAR VE SEKTÖRDEKİ (FİRMA İÇİNDE, YURT İÇİNDE VEYA DIŞINDA) BENZERLERİNE GÖRE ÖNGÖRÜLEN FARKLILIKLARINI, AVANTAJLARINI, ÜSTÜNLÜKLERİNİ BELİRTİNİZ. (Aşağıda verilen yenilik tanım ve sınıflandırmasındaki açıklamaları dikkate alarak; ürün/sürecin belirtilen tanımlardan hangisi içinde yer aldığı belirtilmeli, proje faaliyetleri bitiminde beklenen ürün/süreç özellikleri ve pazardaki benzerleri ile (firma içinde veya yurt içinde/dışında) karşılaştırılmalıdır. Ayrıca önerilen ürün/süreç yeniliği ile doldurulacak teknolojik boşluklar, karşılanması istenen pazar talepleri belirtilmeli ve proje çıktısını benzerlerinden ayıran üstün yönler vurgulanmalıdır. Yenilik Tanımları Yenilik: Bir fikri, satılabilir, yeni ya da geliştirilmiş bir ürün veya mal ve hizmet üretiminde kullanılan yeni ya da geliştirilmiş bir yöntem haline dönüştürmeyi; estetik alana yönelik değişiklikler ile ürünün yapı, nitelik ya da performansını teknik açıdan değiştirmeyen görünüm farklılıklarından ibaret basit değişiklikler hariç teknolojik yenilik yapma ya da yaratma süreci, bir dizi bilimsel, teknolojik/teknik, mali ve ticari etkinliği ifade eder. Üründe yenilik: Teknolojik açıdan yeni ürün, önceki ürün kuşağıyla karşılaştırıldığında malzemesi, parçaları ve yerine getirdiği işlevler açısından öze ilişkin teknolojik farklar gösteren bir ürünü ifade eder. Üretim yöntemlerinde yenilik: Geleneksel üretim tesislerinde üretilemeyen, yeni ya da geliştirilmiş ürünlerin üretilmesinde veya halen üretilmekte olan ürünlerin yeni tekniklerle üretilmesinde kullanılan yöntemi ifade eder. Yenilik Sınıflandırması A- Ürün Yeniliği 1. Firmada Mevcut Bir Ürünün Yeni Modellerinin Geliştirilmesi (temel bir üründe yapılan değişikliklerle yeni ürünler geliştirilmesi veya mevcut bir ürünün yeni bir alana uygulanması için yapılan uyum çalışmaları) 2. Firma İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi (benzerleri pazarda veya sektörde mevcut olup firmanın ürün ailesinde olmayan bir ürünün geliştirilmesi) 3. Firma İçin Yeni Bir Ürün Platformu Geliştirilmesi (kendisinden yeni modellerin türetilebileceği temel bir ürünün geliştirilmesi) 4. Ülke İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi 5. Dünya İçin Yeni Bir Ürün Geliştirilmesi (yeni bir fikir odağında dünya pazarlarında olmayan bir ürünün geliştirilmesi) B- Süreç Yeniliği 1. Maliyet Düşürücü veya Standart/Kalite Yükseltici Sonuçların Elde Edilmesi Amacıyla Yeni Tekniklerin Geliştirilerek Uygulanması 2. Üretimle İlgili Olarak Yeni Bir Yöntem veya Teknoloji Geliştirilmesi) Firmamızın bu proje ile amacı, Çok Fonksiyonlu Cihaz olarak tabir edilen yazdırma, kopyalama ve tarama fonksiyonlarına sahip cihazlara yönelik olarak; 1) kullanıcı gizlilik taleplerini karşılayacak, 2) cihazda işlem yapılan belgenin özetini çıkararak saklayacak, 3) bu sayede gerektiğinde başlangıçta belirlenen anahtar kelime ile özeti eşleştirerek dokümanın daha hızlı bir şekilde bulunmasını sağlayacak bir platform geliştirmek olacaktır. Kullanıcı gizlilik taleplerinin karşılanması noktasında dünya pazarında Optik Karakter Tanıma (OKT) teknolojisi kullanılmakta; fakat gerek OKT den kaynaklı karakter eksikliklerinin düzeltilmesi gerekse tam metin olarak sunulan belgelerin incelenip tanımlanması noktasında çeşitli eksiklikler bulunmaktadır. Arox olarak bu proje kapsamında hedeflediğimiz gibi OKT ile işlem görmüş belgelerin özetini çıkarabilecek, aynı zamanda OKT den kaynaklanan karakter kayıplarını düzelterek hatasız arama yapabilecek; çıkan sonuca göre işlemi engelleyebilecek bir yazılımın pazarda mevcut olmadığı bilinmektedir. Tüm bunların ışığında, geliştireceğimiz projenin hem ülkemiz hem de dünya için yeni bir platform ürün olacağı 10

söylenebilmektedir. Çok fonksiyonlu cihazlar için yazılım üreten firmamız için de tüm fonksiyonları ile yeni bir platform olacak proje, Türkçe Metin Özetleme fonksiyonu ile de firmamıza yeni bir teknolojik alan oluşturacaktır. Özetle bu proje ile dünaya pazarında ilk defa; 1) Kullanıcı ve Grup bazlı sisteme giriş ve kullanım yetkilendirmesi sağlayacak, 2) Belgelerin kurum içerisinde takip edilmesini kolaylaştırarak veri güvenliğini sağlayacak, 3) OKT araçlarından elde edilen metin üzerinden Doğal Dil İşleme yöntemlerini kullanarak özetini akılı algoritmalar yardımı ile çıkaracak, denetleyecek ve arşivleyecek, 4) İhtiyaç duyulan tüm fonksiyonları bir arada bulundurarak kullanıcıların zaman ve maliyet kayıplarını azaltacak bir platformu doğal dil işleme yöntemlerinden faydalanarak geliştirecektir. 3.2. ÖZGÜN KATKILAR PROJEDE YER ALAN VE YUKARIDA VURGULANAN YENİLİK FAALİYETLERİNDE FİRMANIN ÖZGÜN KATKILARINI AÇIKLAYINIZ.(EN FAZLA 10.000 KARAKTER) (Bu bölümde hedeflenen proje çıktısının (ürün yada süreç yeniliği) gerçekleştirilmesinde firmanın sağlayacağı özgün katkılar belirtilmelidir. Projede yapılması planlanan Ar-Ge aşamalarından firmanın özgün katkılarıyla gerçekleştirilecekler belirtilmelidir.) Hedeflediğimiz projede, çok fonksiyonlu yazıcılar üzerinde işlem gören belgelerin bilgi güvenliğini sağlayacak; bunun için belgelerden otomatik olarak özet üretebilecek, denetleyebilecek ve arşivleyebilecek bir arayüz platformu ortaya konulacaktır. Firmamız çok fonksiyonlu cihaz üreten Xerox gibi dünya lideri firmalara yazılım sağlamakta, dolayısıyla sektör ihtiyaçlarını da yakından takip edebilmektedir. Bu sayede proje kapsamında yapılacak tüm çalışmalar, başından sonuna kadar firmamız alt yapısında, yetkin proje personelimizin özgün katkıları ile gerçekleştirilebilecektir. Tüm bunların yanında, hedeflediğimiz proje için önemli bir Ar-Ge noktası olan Türkçe Özetleme, Özetten Anlam Çıkartma ve Anahtar Kelime ile Arama gibi çok karmaşık işlemlerin performansı ve başarısı seçilecek Doğal Dil İşleme algoritmasının doğruluğuna ve geliştirilmesine bağlı olacaktır. Bu noktada firmamız bilgi birikimine katkı sağlaması ve proje kapsamında karşılaşılacak zorlukların en verimli şekilde çözümlenebilmesi için; Doğal Dil İşleme ile ilgili özellikle Türkçe Metin Özetleme konusunda çalışmaları bulunan bir Akademisyenden danışmanlık alınması planlanmaktadır. Arox olarak, bu konudaki akademisyen görüşmelerimiz sürmektedir. 11

C. PROJE PLANI VE FİRMA ALT YAPISI 1. İŞ PLANI 1.1. DETAYLI İŞ-ZAMAN ÇUBUK GRAFİĞİ (İş-Zaman Çubuk Grafiği, projenin planlanan önemli adımlarını (İş Paketi) ve bu adımların zamanlamasını gösteren bir proje izleme aracıdır. İş Paketi Tanımlama Formu ile tanımlanan ana iş paketlerinin ve bunlara ait alt iş paketlerinin, projenin başlangıcından bitişine kadar hangi tarihler arasında yer alacağı İş-Zaman Çubuk Grafiği ile gösterilmelidir. İş-Zaman Çubuk Grafiği gerektiğinde iki şekilde hazırlanmalıdır: a) Sadece ana iş paketlerinin gösterildiği özet İş-Zaman Çubuk Grafiği, ana iş paketleri tanımlandıktan sonra otomatik olarak çizilmektedir. (Ana iş paketlerinin tanımlanabilmesi için İş Paketi Ekle bölümünden iş paketleri listesi oluşturulmalıdır.) b) Proje ana iş paketleri ve alt iş paketlerinden oluşuyor ise özet İş-Zaman Çubuk Grafiği yetersiz kalabilmektedir. Bu nedenle, ana iş paketleri ile birlikte alt iş paketlerinin de gösterildiği İş-Zaman Çubuk Grafiği MS-Project, MS-Excel v.b. yazılımlar kullanılarak bilgisayar ortamında da oluşturulabilir. Ancak hazırlanan dosya pdf haline getirilerek Detaylı İş-Zaman Grafiği Bölümü'ne eklenmelidir.) 1.2. İŞ PAKETLERİ LİSTESİ (Projenin kapsadığı faaliyetler, iş akışına uygun olarak ana ve alt iş paketlerine bölünmelidir. İş paketleri, projeye ilişkin performans değerlendirmesinde, projedeki gelişmenin ve giderlerin izlenmesinde esas teşkil etmektedir. Ana iş paketleri için İş Paketi Tanımlama Formu kullanılarak iş paketinin adı, başlama/bitiş tarihleri, iş paketinde gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetler, iş paketinde kullanılacak yöntemler, incelenecek parametreler, deney, test ve analizler, iş paketi çıktıları ve başarı kriterleri, elde edilen çıktıların diğer iş paketleriyle ilişkisi ilgili alanlarda açıklanmalıdır. Bu form her bir iş paketi için doldurulmalıdır. Alt iş paketleri ise ana iş paketlerinin içerisinde anlatılmalıdır. İş Paketi : Projede, birbirini tamamlayan faaliyetlerden oluşan, bitişi bir ara çıktı ile tanımlanmış temel alt bölümdür. Ara Çıktı : Devam etmekte olan projenin iş paketi faaliyetleri sonucu oluşan tanımlı çıktısıdır.) İş Paketi Adı: Geliştirilebilir Arayüz Platformunun Ön Analiz ve Literatür Çalışmaları Başlama Tarihi 01.06.2013 Bitiş Tarihi: 31.07.2013 İş paketi faaliyetlerini listeleyiniz. (3000 harf) a. Proje Açılış b. Literatür Analizi ve Akademik Çalışmaların Taranması i. Temazsız Kart Okuyucu sistemlerin araştırılması ii. Optik Karakter Tanıma sistemlerinin araştırılması iii. Doğal Dil İşleme ile metin özetleme konusundaki çalışmaların taranması iv. Türkçe destekli tam metin arama konusundaki çalışmaların taranması c. Gereksinimlerin Belirlenmesi i. Müşteri gereksinimlerinin belirlenmesi ii. Çok Foksiyonlu Yazıcı gereksinimlerinin belirlenmesi 12

iii. Çıktı gereksinimlerinin belirlenmesi d. Başarı Kriterlerinin Belirlenmesi e. Proje Yöntemlerinin Belirlenmesi İş paketinde kullanılacak yöntemleri açıklayıp, incelenecek parametreleri listeleyiniz. (3000 harf) Çok fonksiyonlu yazıcılarda işlem gören belgelerin bilgi güvenliğini sağlayacak ve bu kapsamda belgeleri Doğal Dil İşleme yöntemleri ile özetleyebilecek, denetleyebilecek ve arşivleyebilecek bir Geliştirilebilir Arayüz Platformu (EIP) ortaya koymayı hedeflediğimiz projede ilk olarak konu ile ilgili ön analiz çalışmaları yapılacaktır. İlk iş paketi kapsamında yapılacak çalışmalarda öncelikle, piyasada bilgi güvenliği için kullanılan temassız kart okuyucular ve optik karakter tanıma sistemleri araştırılacak; proje hedeflerine uygun, sık kullanılan ama aynı zamanda en yüksek performansı sağlayacak sistemler belirlenmeye çalışılacaktır. Bu paralel olarak projenin Ar-Ge odağını oluşturacak Doğal Dil İşleme ile metin özetleme ve tam metin arama ile ilgili güncel çalışmalar incelenecek; kullanılabilecek algoritmalar, kütüphaneler araştırılacaktır. Sonrasında, yapılan ön araştırmalara dayalı olarak proje gereksinimleri belirlenecek ve başarı kriterleri netleştirilmeye çalışılacaktır. İş paketindeki deney, test ve analizleri listeleyiniz. (3000 harf) -Literatür Analiziler -Pazar Araştırmaları -Gereksinim Analizileri İş paketi çıktılarını ve başarı kriterlerini belirtiniz. (3000 harf) Bu iş paketinin çıktıları litaratür, pazar ve gereksinim analizlerinin yanıda projenin yöntemleri ve başarı kriterleri olacaktır. İş paketinin başarı kriteri ise, yapılan ön analiz sonuçlarının projenin yapılabilirliği konusunda bilgi verebilmesi ve geliştirme için doğru yöntem-başarı kriterlerinin belirlenebilmesi olacaktır. Gereksinimlerin eksiksiz bir şekilde belirlenebilmesi de bu iş paketinin başarı kriterleri arasındadır. Elde edilen çıktıların diğer iş paketleriyle ilişkisini belirtiniz (3000 harf) Bu iş paketinde elde edilecek çıktılar bir sonraki iş paketinin detaylarını oluşturacaktık, dolayısyla söz konusu analiz ve yöntem çıktılarını başarı kriterlerine uygunluğu büyük önem taşımaktadır. 13

İş Paketi Adı: Geliştirilebilir Arayüz Platformunun Tasarım ve Kavramsal Doğrulama Çalışmaları Başlama Tarihi 01.08.2013 Bitiş Tarihi: 31.10.2013 İş paketi faaliyetlerini listeleyiniz. (3000 harf) f. a. Kavramsal Doğrulama ile Uygun Yöntemlerin Seçilmesi i. Temazsız Kart Okuyucuların belirlenmesi ii. Optik Karakter Tanıma sisteminin belirlenmesi iii. Optik Karakter Tanıma sisteminden kaynaklanan hataların ortadan kaldırılma yöntemlerinin belirlenmesi iv. Metin özetleme amacıyla kullanılabilecek doğal dil işleme yöntemlerinin belirlenmesi v. Türkçe destekli bir tam metin arama motoru oluşturmak için uygun doğal dil işleme algoritmalarının belirlenmesi g. b. Tasarım Mimarisinin Belirlenmesi ve Oluşturulması i. Kullanıcı ve Grup altyapısının tasarlanması ii. Web tabanlı 'Yönetim Arayüzü'nün tasarlanması iii. Veri depolama sisteminin tasarlanması iv. Yazım düzeltme modülünün tasarlanması v. Türkçe metin özetleme modülünün tasarlanması vi. Tam metin arama motorunun tasarlanması vii. Tasarım Dokümanlarının Oluşturulması İş paketinde kullanılacak yöntemleri açıklayıp, incelenecek parametreleri listeleyiniz. (3000 harf) 2. iş paketinin temel amacı, ilk iş paketinde belirlenen yöntem ve kriterler doğrultusunda, yazılım geliştirme sürecinde kullanılacak algoritmaların belirlenmesi ve mimari tasarım çalışmalarının tamamlanması olacaktır. Bu kapsamda, hem ilk iş paketinde araştırılan temassız kart okuyucular ve optik karakter sistemleri denenecek hem de Türkçe metin özetleme ve tam metin arama için kullanılabilecek algoritmalar arasından en başarımlı olanlar geliştirme çalışmalarında kullanılmak üzere seçilecektir. Yapılan kavramsal doğrulama çalışmalarına paralel olarak, tasarım mimari geliştirme faaliyetleri sürüdürülecek; yönetim arayüzü, veri depolama sistemi yanında yazım düzeltme, Türkçe metin özetleme modülleri ile tem metin arama motorunun tasarım çalışmaları tamamlanacaktır. İş paketindeki deney, test ve analizleri listeleyiniz. (3000 harf) - Temassız Kart Okuyucu ve Optik Karakter Tanıma sistemlerinin seçimi - Türkçe metin özetleme algoritmasının seçimi 14

İş paketi çıktılarını ve başarı kriterlerini belirtiniz. (3000 harf) Bu iş paketinin çıktıları belirlenen ve en yüksek performanslı olarak seçilen Temassız Kart Okuyucu ve Optik Karakter Tanıma sistemleri ile en başarımlı Türkçe Metin Özetleme ve Tam Metin Arama Motoru için uygun algoritmalara dayalı olarak geliştirilecek platform tasarımı olacaktır. Başarı kriteri ise, ortaya konan mimari tasarımın seçilen algoritmaları ve başlangıçta hedeflenen kriterleri karşılaması olacaktır. Elde edilen çıktıların diğer iş paketleriyle ilişkisini belirtiniz (3000 harf) Bu iş paketinin çıktıları, ilerleyen iş paketlerinde gerçekleştirilecek geliştirme faaliyetleri ile entegrasyon ve test çalışmaları için gerekli tasarımları sağlayacaktır. İş Paketi Adı: Arayüz Platformunun Geliştirme Çalışmaları Başlama Tarihi 01.11.2013 Bitiş Tarihi: 31.08.2014 İş paketi faaliyetlerini listeleyiniz. (3000 harf) a. Windows Yazdırma Portu Sürücüsünün geliştirilmesi b. Temazsız Kart Okuyucuların entegrasyon modüllerinin geliştirilmesi c. Web Tabanlı Yönetim Arayüzünün Geliştirilmesi d. Maliyet Yönetimi ve Yazdırma İzinleri Modülünün Geliştirilmesi e. Yazıcılardan Geçecek Tüm Belgeleri Depolayacak Veri Depolama Sisteminin Geliştirilmesi f. Belgelere Optik Karakter Tanıma İşlemi Yapacak Uygulamanın Geliştirilmesi g. Optik Karakter Tanıma İşlemindeki Hataları En Aza İndirgeyecek Yazım Düzeltme Modülünün Geliştirilmesi h. Belgeleri Özetleyecek Doğal Dil İşleme Modülünün Geliştirilmesi i. Özetler Üstünde Çalışacak Türkçe Destekli Tam Metin Arama Motorunun Geliştirilmesi İş paketinde kullanılacak yöntemleri açıklayıp, incelenecek parametreleri listeleyiniz. (3000 harf) Projenin tüm geliştirme faaliyetleri bu iş paketinde gerçekleştirilecek, sonuçta çok fonksiyonlu yazıcılarda işlem gören belgelerin bilgi güvenliğini sağlayacak ve bu kapsamda belgeleri doğal dil işleme yöntemleri ile özetleyebilecek, denetleyebilecek ve arşivleyebilecek bir Geliştirilebilir Arayüz Platform prototipi ortaya konulmaya çalışılacaktır. Bu kapsamda, bir önceki iş paketinde belirlenen sistem ve algoritmalar ile yapılan tasarıma bağlı olarak geliştirme çalışmaları tamamlanacaktır. Temassız kart okuyucuların entegrasyon modüllerinin geliştirilmesinde kartın kart okuyucuların proje gereksinimlerini istenilen ölçüde karşıladığı ve uygulamada gösterdiği performansın yeterliliği ön planda tutulacaktır. Optik Karakter Tanıma işlemi gerçekleştirecek modül için ise temel beklenti; Türkçe dili için tam metin sözlük desteği vermesi olacaktır. Proje.NET platformunda gerçeklenecek; bu sebeple Optik 15

Karakter Tanıma yazılımının Visual Studio.NET için SDK sunması gerekecektir. Windows Yazıcı Port sürücüsünü geliştirmek için ise Windows Driver Developer Kit kullanıması hedeflenmektedir. Projenin en önemli Ar-Ge noktasını Belgeleri Özetleyecek Dil İşleme Modülü nün geliştirilmesi oluşturacaktır. Bu kapsamda yapılacak çalışmalarda Türkçe nin dil yapısı göz önüne alındığında; bir metnin özetlenmesi için farklı istatistiksel yöntemler tanıtılıp yazılımla gerçeklenmesi ve bu yöntemlerin Türkçe ye uygunluğunun değerlendirilmesi gerekekecektir. Türkçe nin sondan eklemeli yapısının gözetilmesi amacıyla farklı gövdeleme algoritmalarının özetleme başarımına etkisinin incelenmesi; gövdelenmiş bu sözcüklerin farklı özetleme yöntemleri aracılığıyla denenip, her yöntem için özette yer alacak cümlelerin belirlenmesi; daha sonra bu yöntemlerin ürettiği sonuçların birleştirilerek son özetin oluşturulması planlanmaktadır. Bu noktada firmamız bilgi birikimine katkı sağlaması ve proje kapsamında karşılaşılacak zorlukların en verimli şekilde çözümlenebilmesi için; Doğal Dil İşleme ile ilgili özellikle Türkçe Metin Özetleme konusunda çalışmaları bulunan bir Akademisyenden danışmanlık alınması planlanmaktadır. Arox olarak, bu konudaki akademisyen görüşmelerimiz sürmektedir. İş paketindeki deney, test ve analizleri listeleyiniz. (3000 harf) -Sistem Modül Testleri İş paketi çıktılarını ve başarı kriterlerini belirtiniz. (3000 harf) 3. iş paketinin çıktısı; projenin test edilmeye hazır, tüm işlevleri optimum düzeyde çalışır halde olan prototipi olacaktır. Hedeflenen çıktının başarı kriterlerinin ise şu şekilde: - XXXX Elde edilen çıktıların diğer iş paketleriyle ilişkisini belirtiniz (3000 harf) Geliştirme iş paketinde önceki iş paketlerinde planlanmış modüller, belirlenmiş algoritmalardan yararlanılacak; elde edilen prototoip çıktı ise bir sonraki iş paketinde entegrasyon ve test faaliyetlerine tabi tutulacaktır. İş Paketi Adı: Geliştirilen Arayüz Platformunun Uygulama Ve Entegrasyon Çalışmaları Başlama Tarihi 01.09.2014 Bitiş Tarihi: 30.11.2014 İş paketi faaliyetlerini listeleyiniz. (3000 harf) a. Performansa Yönelik Test Case ve Senaryolarının Oluşturulması b. Fonksiyon Testi c. Stres Testi d. Hata Ayıklama Testleri 16

e. Çok Amaçlı Yazıcı Sistemlerine Entegrasyon f. Entegrasyon Testleri g. Pilot Uygulama Çalışmaları h. Proje Kapanış İş paketinde kullanılacak yöntemleri açıklayıp, incelenecek parametreleri listeleyiniz. (3000 harf) Son iş paketi kapsamında bir önceki iş paketinde geliştirilen prototip ürün, deney ve üretim ortamlarında, farklı cihazlarda, tüm yönleriyle test edilecek ve gerekli iyileştirmeler ile son halini alacaktır. Bunun için önce performans testi için uygun senaryolar belirlenecek ve prototip performans testlerine tabi tutulacaktır. Ayrıca geliştirilen modüllerin entegrasyonu ve entergrayon testeleri gerçekleştirilecek; sistemin hata ve stres testleri tamamlanacaktır. Tüm bunların yanında geliştirilen arayüz platformu, çok amaçlı yazıcı sistemlerine entegre edilecek ve pilot uygulama çalışmaları ile gerekli iyileştirmeler belirlenecektir. İyileştirme çalışamalarının da tamamlanması ile çıktıya son hali verilecek ve proje kapanışı gerçekleştirilecektir. İş paketindeki deney, test ve analizleri listeleyiniz. (3000 harf) -Entegrasyon testeleri -Sistem hata ayıklama testleri -Fonksiyon testleri -Stres testleri İş paketi çıktılarını ve başarı kriterlerini belirtiniz. (3000 harf) Son iş paketinin çıktısı projenin genel çıktısı olan Geliştirilebilir Arayüz Platformu olacaktır. İş paketinin başarı kriteleri ise; - Kullanıcıların pin ve kart okuyucular ile güvenli bir şekilde sisteme girebilmesi - Çok fonksiyonlu cihaz ile taranan, kopyalanan ve basılan tüm belgelerin depolanabilmesi - Depolanan belgelerin yüksek bir başarım oranı ile optik karakter tanımadan geçirilebilmesi - Optik karakter tanıma hatalarının düzeltilmesinde pozitif bir başarı oranı elde edilmesi - Belgelerin Doğal Dil İşleme kullanılarak, konusu hakkında fikir verebilen özetlerin çıkartılabilmesi - Sistemin bu özetler arasında arama yapılabilmesi ve aramalarda Türkçe dil bilgisi kurallarının dikkate alınabilmesi olarak belirenmiştir. Elde edilen çıktıların diğer iş paketleriyle ilişkisini belirtiniz (3000 harf) Bu iş paketinin çıktısı bir önceki iş paketinde geliştirilen prototipin, yapılan test ve pilot uygulama faaliyetlerine bağlı olarak iyileştirilmiş nihai hali olacaktır. 17

2. PROJE YÖNETİMİ VE ORGANİZASYONU 2.1. PROJE YÖNETİMİ VE ORGANİZASYON ŞEMASI (Proje yönetimi hakkında açıklama yaparak proje organizasyon şemasını veriniz. Projeyi yürütecek proje ekibinin görevleri, çalışma ilişkileri tanımlanmalı ve proje organizasyon şeması verilmelidir. Proje organizasyon şeması bilgisayar ortamında oluşturulmalı ve hazırlanan dosya pdf haline getirilerek sisteme eklenmelidir. 10.000 harf ) Proje personeli 2 yüksek mühendis, 3 lisans mezunundan oluşan 6 kişilik alanında uzman bir kadrodan oluşacaktır. Ekibin genel görev tanımları proje organizasyon şemasında verildiği ve aşağıda açıklandığı gibi olacaktır. Personelin genel olarak mühendis profiline sahip olması sebebiyle, kişiler öncelikli belirlenen görev tanımlarının dışında kalan ekibe de destek olabilecektir. Proje Yürütücüsü: Yüksek Mühendis olan İbrahim Akçay, projede yürütücülük görevini üstelenecek; projenin mali, idari ve teknik takibinden sorumlu olacaktır. Projenin yönetilmesi, personel iş dağılımının yapılması, iş planına uygunluğun takibi gibi sorumlulukları olacak olan proje yürütücüsü, düzenli toplantılarla projedeki gelişmeleri takip edecek ve üst düzey yöneticileri bilgilendirecektir. Ayrıca bu kişi yapılacak tüm analiz, tasarım, geliştirme ve test çalışmalarında aktif olarak yer alacak, ekibi yönlendirecektir. Analiz, Tasarım, Test çalışmalarından sorumlu kişiler, yapılacak ön analiz çalışmaları, algoritmaların tasarlanması, tüm modül tasarım çalışmaları, yapılan geliştirmelerin test edilmesi gibi faaliyetlerde rol alacaktır. Yazılım Geliştirmeden sorumlu personeller ise, yapılacak tüm modül geliştirme çalışmalarının gerçekleştirilmesi, yapılan test ve pilot uygulama çalışmalarına göre gerekli iyileştirme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi gibi tüm teknik geliştirme ve kodlama aşamalarından sorumlu olacaktır. 2.2. PROJE PERSONEL LİSTESİ (Proje personelinin her biri için Personel Özgeçmis Formu"nu doldurarak "Personel Ekle" ekranında dosya olarak ekleyiniz.) 3. KURULUŞUN AR-GE OLANAKLARI KURULUŞUNUZUN AR-GE OLANAKLARI VE DENEYİMİNİ AŞAĞIDAKİ BAŞLIKLARDAN İLGİLİ GÖRDÜKLERİNİZİ DİKKATE ALARAK AÇIKLAYINIZ: (EN FAZLA 10.000 KARAKTER) a) AR-GE PERSONELİ, LABORATUAR, TEST ORTAMLARI, ALET-TEÇHİZAT, YAZILIM ARAÇLARI, KÜTÜPHANE, BİLGİ BİRİKİMİ GİBİ AR-GE ALTYAPISI, b) YENİ ÜRÜN GELİŞTİRME VE TASARIM YETENEĞİ, c) GERÇEKLEŞTİRİLEN ÇALIŞMALARA İLİŞKİN "KURUMSAL HAFIZA" (SİSTEMATİK VE SÜREKLİ DOKÜMANTASYON GİBİ) VARLIĞI, d) ÜNİVERSİTELER VE ARAŞTIRMA KURULUŞLARIYLA DANIŞMANLIK, HİZMET ALIMI, ORTAK ÇALIŞMALAR GİBİ TANIMLI VE SÜREKLİ İLİŞKİLER, e) UZUN VADELİ TEKNOLOJİK HEDEFLER f) PROJE KONUSUYLA İLGİLİ KURULUŞUNUZUN TÜBİTAK DESTEĞİ İLE DAHA ÖNCE YAPMIŞ OLDUĞU PROJELERİ BELİRTİNİZ. 18

(Projenin gerçekleştirileceği kuruluşun mevcut laboratuvar, tesis, donanım, kütüphane vb. altyapı olanakları hakkında ve bu olanakların proje kapsamında kullanımı, yeterliliği ve genişletilmesiyle ilgili yaklaşım üzerine bilgi verilmelidir. Kuruluşun geçmişte gerçekleşmiş Ar-Ge çalışmalarına dair bilgi birikimi, yeni ürün geliştirme ve tasarımla ilgili daha önceden kazanılmış bir yeteneği, gerçekleştirilen çalışmalara ilişkin sistematik ve sürekli dokümantasyon varlığı, üniversiteler ve araştırma kuruluşlarıyla danışmanlık, hizmet alımı, ortak çalışmalar gibi ilişkileri, uzun vadeli teknolojik hedefleri bu alanda verilmelidir. Önerilen proje konusu ile ilgili kuruluşunuzun TÜBİTAK desteği ile daha önce yapmış olduğu projelerle olan ilgisi var ise belirtilmelidir.) a) Arox Bilişim Sistemleri A.Ş. 2009 yılında, Arox grubu altında İstanbul da kurulmuştur. 3000 e yakın müşterisi, 130 deneyimli personeli ve 30M$ cirosuyla şirketimiz Türkiye de mobil uygulama geliştiren en büyük şirket unvanını elinde tutmaktadır. Bugüne kadar geliştirdiği 60 dan fazla mobil uygulamasıyla 1 milyondan fazla download ve 600 bin tekil kullanıcıya ulaşmıştır. Yazılım alanında yaptığı yatırımlarla, Augmented Reality (Artırılmış Gerçeklik), Animasyonlar, Web ve Eğlence Portalları, Sanal Giysi uygulamaları, sistem entegrasyonu gibi konuları bir bütün olarak sunabilmekte olan şirketimiz ayrıca IT Dış Kaynak Çözümlerinin tümünü yönetebilmekte ve yenilikçi entegre çözümler geliştirmektedir. Şirketimiz bu konularda yaptığı Ar-Ge çalışmaları ile çeşitli projeler geliştirmektedir. Augmented Reality projesi ile gerçekleştirdiği Trump Tpwers Mall Walt Disney etkinliği, IPhone, IPad, Android ve Blackberry için geliştirdiği Metro İstanbul, Vergi Portalı, Avon Türkiye, Karayolları Haritası, Şehirler Arası Mesafe, Puan Durumu gibi sıkça kullanılan uygulamalar, Bingo Kapsülleri, Resim Hafıza gibi oyunlar, farklı firmalar için hazırladığı 2D/3D filmler, Veri Merkezi ve Felaket Kurtarma gibi IT çözümler, Fıkralar Yeni den, Bi Büyük Şarkı, FameU gibi Web projeleri ile Sosyal Medya Ve Topluluk Yönetimi, Sosyal Medya Strateji Geliştirme, Sosyal Medya Reklam Stratejileri gibi konularda verdiği sosyal medya hizmetleri şirketimizin bu zamana kadar gerçekleştirdiği başarılı çalışmaları arasındadır. Ayrıca.NET platformunda web servisleri ve veritabanını kullanan web arayüzler üzerinde bir çok proje gerçeklenmiştir. Bahsedilen çalışmalar ve hayata geçirilen projelerden de anlaşıldığı gibi firmamız Ar-Ge projelerini hayata geçirebilecek yetenek ve kapasitededir. Firmamızın teknik anlamda uzman ve deneyimli ekibi yenilikçi projeleri hayata geçirerek firmamızın sektördeki öncülüğünü sağlamıştır. Kullandığımız yazılım ve donanım araçları da bu projelerin gerçekleştirilmesini desteklemiştir. Bu çerçevede firmamız her türlü projeyi hayata geçirebilecek altyapıya sahip olduğunu ispatlamaktadır. b) Şirketimiz yazılım alanındaki yetkinliğini bugüne kadar yaptığı çalışmalar ve Türkiye de mobil uygulama geliştiren en büyük şirket konumunda olması ile açıkça ortaya koymaktadır. Arox bugüne kadar gerçekleştirdiği projelerden de anlaşılacağı gibi yeni uygulama çözümleri ile sürekli sektörde farkındalık ve talep yaratmaktadır. Alanında uzman ve deneyimli personelinin yanında geliştirdiği pek çok uygulama ve oyun ile mobil uygulamalar, yaratıcı fikirler, augmented reality alanında lider konumda olan Arox, dünya lideri çözüm ortakları ile Türkiye ve dünyada fark yaratan projeleri gerçekleştirmeye devam etmektedir. c) Şirketimiz içinde geliştirilen çalışmalar ile her türlü doküman, tüm şirket personelinin ulaşabildiği ortak bir alanda belli bir düzen içerisinde saklanmaktadır. Şirket geçmiş çalışmaları ve bilgi birikimlerinden faydalanmak, gerekli kontrolleri gerçekleştirmek ve çeşitli geri dönüşler için bu ortak dokümantasyon alanı kullanılabilmektedir. d) Şirketimiz üniversitelerle yakın ilişkiler kurarak sürekli olarak akademik bilgiden faydalanmaya ve projelerini bu çerçevede geliştirmeye çalışmaktadır. Özellikle literatür tarama faaliyetlerini gerçekleştirirken çeşitli üniversitelerin kaynaklarından faydalanan firmamız herhangi bir danışmanlık hizmeti almasa da kurduğu sürekli ilişkiler ile kendisine bilgi anlamında bu üniversitelerden fayda sağlamakta ve üniversite sanayi işbirliğini geliştirmektedir. e) Arox un uzun vadede en temel teknolojik hedefi, Türkiye de mobil uygulama geliştiren en büyük şirket konumunda 19

olması ve yapacağı Ar-Ge çalışmaları ile dünya pazarındaki sıralamasını yükseltmektir. Iphone, Android, IBM, DELL, BlackBerry gibi dünya lideri çözüm ortakları ile ortaya koyacağı fark yaratan yazılım çözümleri ile dünyada bu alanda en yenilikçi firma olmayı hedef almış olan şirketimiz bu proje ile kazanacağı bilgi birikimiyle yeni projelerin önünü açacaktır. f) Şirketimizin, proje konusu ile ilgili daha önce yapmış olduğu TÜBİTAK destekli bir projesi bulunmamaktadır. 20