Bu bölüm aşağıdaki şekilde üç kısımdan oluşmaktadır:

13 GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM 13.1 GİRİŞ Bu bölümde, İzmir Otoyolu Projesi nin inşaatı ve işletilmesi nedeniyle ortaya çıkabilecek olası gürültü ve titreşim etkileri ele alınmaktadır. Otoyol güzergâhının bütünündeki gürültü düzeylerinin değerlendirilmesini sağlamak için mevcut durum araştırmaları yapılmış ve geniş bir harita analizinden faydalanılmıştır. Komşu yol ağlarındaki trafik yoğunluklarının değişimi de analiz edilerek, Otoyol güzergâhından uzakta bulunan noktalar için de bir etki değerlendirmesi yapılmıştır. Söz konusu etkilerin olup olmadığı değerlendirilirken, Türkiye standartları ve yönergeleri, ayrıca IFC/Dünya Bankası tarafından yayınlanan standartlar ve yönergeler temel alınmıştır. Etki azaltma önlemleri OTOYOL ÇSG İşgücü/İstihdam Politikasına (1) (ÇSG-İİP) ve IFC nin/dünya Bankası nın ilgili kılavuzuna uygun olarak tasarlanmıştır. Tipik olarak görülen durumlara uygun etki azaltma önlemleri modelleme yoluyla test edilmiştir ve bu sonuçlara göre Otoyol tasarımının son halinde hangi gürültü türlerinin azaltılmasına öncelik verileceği tanımlanmıştır. Her bölümün sonunda da etki azaltma önlemlerine rağmen geriye ne tür etkilerin kalabileceği belirlenmiş ve özetlenmiştir. Bu bölüm aşağıdaki şekilde üç kısımdan oluşmaktadır: 13.2 bölümünde inşaat aşamasındaki (taş ocakları dahil) gürültü etkileri ele alınmaktadır; 13.3 bölümünde Otoyol işletimi aşamasındaki gürültü etkileri ele alınmaktadır ve; 13.4 bölümünde yalnızca inşaat çalışmaları sırasında geçerli olan titreşim etkileri ele alınmaktadır. Her bir bölüm; ilgili konunun değerlendirme yönteminin, etki türlerinin, etki azaltma önlemlerinin ve geriye kalan etkilerin tanımlandığı alt bölümleri içermektedir. Değerlendirme hakkında, temel gürültü araştırması sonuçlarını ve modelleme ayrıntılarını da içeren daha ayrıntılı bilgi Ek R de sunulmuştur. 13.2 İNŞAAT GÜRÜLTÜSÜ 13.2.1 Giriş İnşaat faaliyetlerinin neden olacağı gürültü etkileri özellikle aşağıdaki faaliyetlerden kaynaklanacaktır: Otoyolun kendisinin inşası; Otoyol yapılarının inşası; (1) OTOYOL Çevre, Sağlık, Güvenlik ve İşgücü/İstihdam Politikası, Ankara 2012 13-1

Taş ocaklarında veya ariyet ocaklarında inşaat malzemeleri için yapılacak kazı ve hazırlık çalışmaları; Kazılan malzemelerin ve inşaat materyallerinin taşınması. Hafriyat makinesi (buldozer) gibi inşaat ekipmanlarından ve otoyol güzergâhı boyunca yol çalışmalarının yapıldığı noktalardan ve bu noktalara inşaat malzemesi ile kazı fazlası malzeme taşıyan inşaat araçlarından çıkan gürültü emisyonları gürültü etkilerine neden olabilir. İnşaat malzemeleri asfalt ve beton karıştırma faaliyetlerinin yapıldığı merkez veya yan şantiyelerden ve taş ocaklarından temin edilecektir. İnşaat şantiyelerinin bulunduğu Otoyol KM bilgileri Bölüm 2 deki Tablo 2.11 de gösterilmiştir. Ayrıca, merkez ve yan şantiyelerin her bir durumdaki kesin konumları henüz belirlenmemiş olup, uygun alanların kullanılabilirliğine göre ve bu alanların yerel çevresel konumlarına göre belirlenecektir. İnşaat malzemelerinin tedarik edilmesi amacıyla kullanılacak olan taş ocakları ve ariyet ocakları genellikle halen kullanımda olan ocaklardır veya yeniden kullanıma açılacak eski çalışma alanlarıdır; birkaç adet yeni şantiye kurulacaktır. Bu ocaklar inşaat aşamasında (veya ilgili yükleniciler) tarafından işletilecektir. Bu ocakların işletimi, gürültü kontrolüne yönelik etki azaltma önlemlerini içeren bir Taş Ocağı İşletme Prosedürü ne göre gerçekleştirilecektir. IFC Performans Standardı 1, projeyi gerçekleştirecek tarafın, proje faaliyetlerinden kaynaklanacak olan olası çevresel etkileri belirlenmesini gerektirmektedir. (1). Bu nedenle, taş ocakları ve ariyet ocaklarında yürütülecek faaliyetler ve bunların konumları hakkındaki mevcut bilginin elverdiği ölçüde, gürültü etkilerinin kaynakları ve boyutları bu değerlendirmeye dâhil edilmiştir. Otoyolun inşaatı, otoyol güzergâhı boyunca devam edecektir. İnşaat çalışmaları her bir yerleşim alanına yaklaşırken ve bu yerleşim alanını geride bırakırken, aşağıda da ele alındığı gibi, kısa vadeli bir gürültü etkisi yaratacaktır. İnşaat malzemesinin hazırlanması amacıyla kullanılan merkez ve yan şantiyelerin, Otoyol yapılarının ve taş ocaklarının neden olduğu etkiler ise göreceli olarak daha ufak bir alandaki alıcıları etkileyecek ancak bu etki geçici inşaat aşaması boyunca daha uzun bir döneme yayılacaktır. Uygulamaya konacak çevresel yönetim önlemleri Kısım 13.2.6 da ele alınmıştır. 13.2.2 Bilgi Kaynakları İnşaat aşamasındaki gürültü etkilerini değerlendirmekte kullanılan bilgi kaynaklarından bazıları aşağıdaki gibidir: Bölüm 2 de de belirtildiği gibi inşaat şantiyeleri, taş ocakları, ariyet ocakları ve benzer faaliyetler hakkında bilgiler; (1) IFC Performas Standardı 1; Sosyal ve Çevresel Değerlendirme ve Yönetim Sistemleri, Nisan 2006. 13-2

İlgili yerlerde, Avrupa Komisyonu nun açık alanda kullanılan ekipmanın yarattığı gürültü emisyonuna dair Avrupa Yönergesi ne (2000/14/EC, tarih: 08.05.2000, 17.12.2005 tarihli 2005/88/EC, tarafından değiştirilmiştir) göre ekipman ses gücü düzeyleri Gürültü kaynakları hakkında ek bilgi kaynak: İngiliz Standartları BS 5228-1:2009 İnşaat alanları ve açık alanlarda gürültü ve titreşim kontrolüne yönelik uygulama esasları Bölüm 1: Gürültü, 2009; IFC Çevre, Sağlık, ve Güvenlik Kılavuzları - Genel ÇSG Kılavuzları (30/04/2007); IFC Çevre, Sağlık, ve Güvenlik Kılavuzları İnşaat Malzemelerinin Çıkartılması (30/04/2007); Nokta veya alan kaynaklarından çıkan ses yayılımını ölçmek için ISO 9613-2 model hesaplama yöntemi (ISO 9613-2: Akustik Sesin dış mekân yayılımı sırasında zayıflaması Bölüm 2: Genel hesaplama yöntemi, 10/1999); Gürültü seviyesi veri tabanı ile birlikte SoundPLAN gürültü tahmin yazılımı, 7.0 versiyonu; İlgili yerlerin havadan çekilmiş fotoğrafları ya da haritaları; NASA tarfından yürütülen Shuttle Radar Topography Mission (SRTM) projesindeki uzaktan algılama uydu ölçümlerinden, sağlanan dijital arazi yükseklik verileri; (http://dds.cr.usgs.gov/srtm/version2_1/srtm3/eurasia/ [giriş 01/2011]) Patlatma hakkında bilgi. Kaynak: İngiliz Standartları BS 5228-2:2009 İnşaat alanları ve açık alanlarda gürültü ve titreşim kontrolüne yönelik uygulama esasları Bölüm 2: Titreşim, 2009; ve Leeds Üniversitesi Proses, Malzeme ve Çevre Mühendisliği Bölümü ve Leeds Üniversitesi Maden Sanayi Araştırma Örgütü tarafından geliştirilen "İyi Taşocağı (Goodquarry)" İnternet sitesi, (http://www.goodquarry.com, [erişim 01/2011]). 13.2.3 Değerlendirme Metodolojisi ve Kriterleri 13.2.3.1 Metodoloji ve Modelleme Parametreleri Ses yayılımını ISO 9613-2 (1) e göre hesaplamak için SoundPLAN (versiyon 7.0, Nisan 2010) yazılımı kullanılmıştır. İnşaat alanı ve en yakın yerleşim yeri arasındaki zeminin türü hakkında yeterli bilgi mevcut olmadığından, inşaat alanları etrafındaki zeminin akustik açıdan yumuşak (örneğin, akustik açıdan kaplanmış veya akustik açıdan sert zeminlere göre, yumuşak zeminlerde gürültü daha hızlı azalacaktır) olduğu varsayılmıştır. Bu yaklaşım, güvenilir bir yaklaşımdır çünkü Otoyol güzergâhı ve yerleşim yerleri arasındaki arazinin büyük bir kısmı tarım arazisidir veya başka asfaltlanmamış/ yumuşak zeminlerden oluşmaktadır. (1) Akustik - Sesin dış mekân yayılımı sırasında zayıflaması- Bölüm 2: Genel Hesaplama Yöntemi, ISO, 1996. 13-3

Otoyol inşaatının (hareket eden/ilerleyen Otoyol inşaat alanlarının ) neden olacağı gürültü etkisinin modellemesi tipik bir inşaat senaryosu temel alınarak hesaplanmıştır. Bu senaryoda inşaat ekibi düz bir arazide çalışmaktadır ve arazide topografya kaynaklı, herhangi bir gürültüye karşı kalkanlama etkisi yoktur ve böylece gürültü etkilerinin değerlendirmesi açısından en kötü durum için (temkinli) sonuca ulaşılır. Bu senaryo Otoyoldan farklı uzaklıklarda bulunan noktaların gürültü düzeylerini ölçmek için ve güzergâh üzerinde ilerleyen inşaat faaliyetlerinden etkilenen alıcılardaki gürültü etkilerini hesaplamak için yeterlidir. Kaynaktaki gürültü seviyelerinin belirlenmesi ise tek bir alanda aktif durumda olan ekipman sayısına ve bu ekipmanların türüne bağlıdır (detayları Ek R nin R4 Kısmında verilmiştir). Bazı cihazlar sürekli kullanılmasa da, modellemede bütün ekipmanların sürekli kullanıldığı varsayılarak, temkinli bir yaklaşımla en kötü senaryoya göre hareket edilir. Çeşitli inşaat aşamalarında kullanılan ekipmanlar için gürültü düzeyleri Ek R de verilmektedir. Bu yöntemi kullanarak (Otoyolun kendisinin inşaatı için ilerleyen ) bir Otoyol inşaat alanının toplam ses gücü düzeyi 116 ila 119 db L w olarak hesaplanmıştır (bkz. Ek R, Kısım R4). Kullanılacak tesis/ekipmanlardan çıkacak gerçek gürültü düzeylerine dair belirsizlikleri de göz önüne alacak şekilde, değerlendirmeye 3 db(a) değerinde ek bir güvenlik katsayısı eklenmiştir. Dolayısıyla, tek bir inşaat alanı için maksimum ses gücü düzeyi, kaynağında 122 db L w dir. Merkez/yan şantiyelerde (inşaat malzemesi hazırlanması, Otoyol yapıları ve taş ocakları gibi) faaliyette olan ekipmanlara ait gürültü emisyonu verileri toplam ses gücü düzeyinin 118 db L w olabileceğini göstermektedir (bkz. Ek R, Kısım R4). Gerçek ekipman ve faaliyetlerdeki belirsizliğe karşılık eklenen 3 db(a) güvenlik katsayısı ile birlikte, merkez/yan inşaat şantiyeleri için belirlenen maksimum ses gücü düzeyi 121 db L w değerine ulaşılabilir, bu da yol inşaat alanlarıyla benzer bir seviyeyi yakalamaktadır. Taş ocakları ve ariyet ocakları işletmesi konusunda, şantiyeye özel kullanım programları ve gürültü kaynakları hakkında ayrıntılı bilgi mevcut olmadığından, taş ocaklarının genel olarak neden olacağı gürültüyü açıklamak için örneklerin kullanılması gerekmiştir. Temkinli/olumsuz bir yaklaşım gereği, düz arazide, sesi yansıtan topoğrafik özelliklerinin ve diğer yapıların bulunmadığı varsayılmıştır. Örnekler için örnek bir makine grubu kullanılmıştır. Yerel topoğrafyanın ve servis güzergâhının gürültü emisyonları üzerindeki etkisini anlatmak için Sakarkaya Taş Ocağı (Bölüm 6 daki Taş Ocağı listesinde ID# 13-14) da daha ayrıntılı şekilde ele alınmıştır. Bu taş ocağının örnek olarak seçilmesinin nedeni yakın çevresinde bir yerleşim alanının bulunması ve uzun bir süre (yaklaşık 31 ay) boyunca taş ocağı olarak kullanılmasının planlanmasıdır. Genel etki azaltma önlemleri, bu örnek alanlara bakılarak belirlenebilir. Malzemelerin merkez/yan şantiyelerle inşaat alanları arasında taşınması için, servis yolu olarak genellikle yeni Otoyolun kullanılacağı düşünülmektedir. Taş ocaklarından/ariyet ocaklarından merkez/yan şantiyelere yapılan taşımalarda Otoyol veya kamusal yollar ve taş ocağı erişim yolları kullanılacaktır. Kamyon 13-4

trafiğinin yaratacağı gürültü etkisine dair tahminler, ilgili çalışma bölgesinde kullanımda olan ortalama araç sayısı temel alınarak yapılmıştır. 13.2.3.2 Önem Kriterleri Türk Mevzuatı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin (ÇGDYY Resmi Gazete de Yayınlanma Tarihi ve Numarası: 04.06.2010/27601) Ek 7 bölümü Tablo 5 te inşaat şantiyelerindeki faaliyetlerin neden olduğu gürültüye ait limitler verilmektedir. Gün içerisinde, bir alıcı için geçerli gürültü limiti 75 db(a) dir. Yerleşim alanları içinde veya yakınında inşaat faaliyetleri akşam veya gece saatlerinde devam ettirilemez. Ancak belirli koşullar altında kısmi istisnalar, kamu yararına olan bir proje söz konusu olduğunda mümkün olabilir. Kamu yararına olan yolların inşaatında, gündüz limitlerinden 5 db(a) (70 db(a)), akşam limitlerinden 10 db(a) (65 db(a)) daha az bir gürültü seviyesi sağlanabilirse, faaliyetler akşam veya gece saatlerine kaydırılabilir. İlgili inşaat gürültüsü limitlerinin aşılması bir etki olarak kabul edilecektir. Taş ocaklarında, sanayi alanları için belirlenen gürültü limitleri geçerlidir. Limitler ÇGDYY Ek 7 - Tablo 4 te verilmiştir. Proje kapsamında kullanılacak taş ocaklarının yakınlarındaki köyler, ÇGDYY ne göre konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar olarak nitelendirilir ve gündüz, akşam ve gece çalışma saatlerindeki gürültü limitleri sırasıyla 60 db(a), 55 db(a), ve 50 db(a) dir. İnşaat gürültüsü etkilerinin genel önem değerlendirmesi iki kritere dayalıdır: (i) etkinin büyüklüğü ve (ii) etkilenen alıcıların boyutu/hassasiyeti. Tablo 13.1 de de gösterildiği gibi, ÇSED raporundaki gürültü etkisi büyüklükleri, bir gürültü seviyesinin yürürlükteki Türk yönetmeliklerinde belirtilen gürültü seviyelerini ne kadar geçtiğine göre belirlenmiştir. Herhangi bir gürültü seviyesi geçerli Türk yönetmeliklerinde belirlenen gürültü seviyelerini 10 db(a) dan daha az bir miktarda aşıyorsa, bu etkinin büyüklüğü orta olarak sınıflandırılır. Limitin 10 db(a), veya daha fazla üzerinde olan bir etkinin büyüklüğü büyük olarak sınıflandırılır. 10 db(a) değerinde bir gürültü artışı genelde iki kat daha yüksek olarak duyulur. Ortam gürültüsündeki geçici değişiklikler, Türk yönetmeliklerinde belirtilen seviyelerin daha altındaki seviyelerde de hissedilir olabilse de, bu değişiklikler bu değerlendirme kapsamında sayılmamaktadır. Hassasiyet sınıflandırması, etkilenme olasılığı bulunan konutların sıklığına/uzaklığına veya hassasiyeti yüksek kullanımların (örneğin okul, hastane) varlığına göre yapılmaktadır. Otoyol güzergâhı üzerindeki yerleşim birimleri hakkındaki mevcut bilgilere göre, güzergâhtan 500 metre mesafe içerisinde hiçbir hastane bulunmamaktadır. Bu aşamada, Yalova sınırları içerisindeki KM 14 noktasındaki kesişme alanının yakınlarındaki bir ilkokul dışında hassasiyeti yüksek başka herhangi bir alıcı tanımlanmamıştır (daha detaylı gürültü çalışmaları kapsamında duyarlı ek alıcıların tespit edilmesi halinde, bunlar uygun şekilde ele alınacaklardır). Daha büyük köylerde başka okulların bulunması mümkündür ancak bu okulların köy içindeki kesin konumlarını bilmeden, inşaat gürültüsünün etkisi tahmin edilemez. Bu okulların Otoyola en yakın noktada bulunmadıkları ve okul ile Otoyol 13-5

arasındaki binaların, okulları inşaat gürültüsüne karşı perdeleyeceği tahmin edilmektedir. Aksi takdirde, çalışmaların ayrıntılı düzenlemeleri yapılırken, bu alanların daha yüksek gürültü hassasiyeti göz önüne alınarak etki azaltma önlemleri alınabilir. Dolayısıyla Tablo 13.1 de Yüksek Hassasiyet/Kaynak Değeri başlıklarına karşılık gelen bir kolon mevcut değildir. Tablo 13.1 İnşaat Gürültüsü İçin Önem Değerlendirmesi Hassasiyet/ Kaynak Değeri / Alıcı Etkinin Büyüklüğü Türk Yönetmeliklerinde ki (TY) Gürültü Düzeyini Aşmaz Türk Yönetmeliklerindeki (TY) Gürültü Düzeyini Aşar Orta Etki 0-10 db(a) Büyük Etki 10 db(a) veya üzerinde Önem Düzeyi Düşük - Az sayıda konut Önemsiz Az Önemli Orta Derecede Önemli Orta Köy Önemsiz Orta Derecede Önemli Büyük Ölçüde Önemli Yol yapımı ve ilgili geçici faaliyetler için geçerli Türk limitleri : gündüz saatleri 75 db(a), akşam saatleri 70 db(a) ve gece 65 db(a) dir. Binaların inşaatı için geçerli Türk limitleri : gündüz saatleri 70 db(a), akşam saatleri 65 db(a) ve gece 60 db(a) dir. Yerleşim yerlerindeki sanayi alanlarından gelen gürültüler için geçerli Türk limitleri : gündüz saatleri 60 db(a), akşam saatleri 55 db(a) ve gece 50 db(a) dir. Bu limitler ayrıca taş ocakları ve merkez/yan şantiyeler için de kullanılmaktadır. Yeni yolların (ticari alan/yerleşik karışık alanlar) işletimi için geçerli Türk limitleri : gündüz saatleri 63dB(A), akşam saatleri 58 db(a) ve gece 53 db(a) dir. Bu limitlerin kesin gürültü birimleri yönetmeliklerde açıkça belirtilmediği için, bu birimlerin verilen dönemlerdeki boş alan L eq gürültü seviyeleri oldukları kabul edilmektedir. Az /orta derecede şeklindeki sınıflandırma az sayıda bina bulunan yerleri, orta derecede /büyük ölçüde şeklindeki sınıflandırma ise daha büyük yerleşim alanlarını işaret eder. Bunun nedeni, tekil binalarda etki azaltma işlemlerinden daha kolay (örneğin bu tür alıcıların bulunduğu alanlarda taşınabilir küçük gürültü kalkanları kullanarak veya araçların ve ekipmanların aynı anda çalışma oranını düşük tutarak) sonuç alınabilmesidir. 13.2.4 İnşaat Gürültüsü için Mevcut Durum Otoyolun birçok bölümünde, ortam gürültüsünün Türk standartlarının belirlediği seviyelerden düşük olacağı kırsal bir arkaplan bulunduğu varsayılabilir. Yakın çevrede başka yollar veya ticari faaliyetlerin olması durumunda, daha yüksek gürültü düzeyleri beklenebilir. Sağlam bir değerlendirme yapabilmek amacıyla alt gürültü düzeyinin düşük olduğu kabul edilmiştir. Böylece Türk yönetmeliklerinin belirlediği limitleri aşan gürültüler 13-6

genelde bir etki yaratacaktır (1). Kısım 13.3.3 de bazı temel gürültü verileri sunulmuştur. İnşaat çalışmalarının başlamasından önce gürültüye duyarlı noktalarda daha ayrıntılı ölçümler yapılacaktır ve bu noktalarda etki azaltma önlemlerine yönelik gereklilikler yeniden değerlendirilecektir. 13.2.5 İnşaat Gürültülerinin Etkileri 13.2.5.1 Otoyol İnşaat Şantiyeleri Şekil 13.1, örnek bir Otoyol inşaat alanı için hesaplanmış gürültü eğrilerini göstermektedir. Bütün ekipmanların aynı anda kullanılması pek olası olmadığından ve topoğrafik yapı gürültünün serbest yayılımını engelleyebileceğinden, bu yaklaşım inşaat gürültüsü hakkında ihtiyatlı bir tahmin yürütmektedir. Bu tahmine, modern ve/veya bakımı gerektiği şekilde yapılmış ekipmanların kullanılması dışında hiçbir etki azaltma önlemi dahil edilmemiştir. Şekil 13.1 Otoyol İnşaatının Yol Açacağı Gürültüye Dair Örnek Modelleme Tercüme Şekil 13.1 Noise Level, LAeq in db(a) - Gürültün Seviyesi Leq db(a) ölçüm biriminde verilmiştir Scale 1:12,000-1:12.000 ölçekli Legend - Lejant Road - Yol Construction Site - Şantiye Yeri Türk standartlarına göre gündüz saatlerinde yol yapım çalışmalarından kaynaklanan gürültü limiti 75 db L eq dir. Hesaplamalara göre bu gürültü kriteri, inşaat alanı sınırlarından yaklaşık 30 m den daha uzak noktalarda (1)Mevcut durumdaki gürültü düzeyinin inşaat gürültüsüne eşit veya ondan yüksek olduğu yerlerde, kümülatif gürültü mevcut durum gürültü düzeyinin 3 db(a) veya daha az miktarda üzerinde olacaktır, bu da algılanamayan bir farktır. Ayrıca, inşaat geçici bir süre devam edecektir. Mevcut durumdaki gürültüyü düşük kabul etmek ihtiyatlı bir yaklaşımdır. 13-7

aşılmayacaktır. Benzer ekipmanlarla yapılacak gece çalışmalarının, inşaat alanının 120 m uzağına kadar gürültü etkileri olabileceğine işaret etmektedir. Bunun için ÇGDYY nin belirlediği limit 65 db L eq dir. Tablo 13.2 Otoyola en yakın binalarında etkilerin görülmesi muhtemel olan köylerin isimleri verilmektedir. Tahmini gürültü düzeylerine göre, aşağıdaki sonuçlara varılabilir: Gündüz saatlerindeki yapım çalışmaları, inşaat alanı dışında büyük bir gürültü etkisi yaratmayacaktır, yani gündüz saatlerinde büyük ölçüde etkilere neden olmayacaktır. İnşaat alanından 30 m mesafe içerisinde binaların bulunduğu köylerde orta derecede etkiler görülebilir. Akşam saatleri için büyük ölçüde herhangi bir etki beklenmemektedir. Otoyola yaklaşık 80 metreden daha yakın mesafede binaların bulunduğu köyler için, orta derecede etkiler görülmesi beklenmektedir. Gece saatlerinde yürütülen ve gündüz gerçekleştirilen inşaat faaliyetlerine benzer faaliyetlerden kaynaklanan gürültü düzeyleri göz önünde bulundurulduğunda, gece oluşan gürültü etkileri, inşaat alanından itibaren 30 m mesafe içerisinde yer alan binalar için büyük ölçüde, 120 metreye kadar olanlar içinse orta derecede olacaktır. Bu sonuçların etki azaltma önlemleri uygulanmamış durumları işaret ettiği unutulmamalıdır. İnşaat alanına en yakın yerleşim alanlarında Türk mevzuatındaki gece gürültü limitine (65 db(a)) uyum sağlayabilmek için, en yüksek tahmini gürültü seviyesini (75 ila 78 db(a)), 10 ila 13 db(a) düşürmek gerekecektir. Etki azaltma önlemleri aşağıda Kısım 13.2.6 da özetlenmiştir. Tablo 13.2 Otoyol İnşaatının Yol Açacağı Gürültü Etkisinin Önem Boyutu Faz / Kesim Köy Otoyol güzergâhı üzerindek i yeri (KM) İnşaat alanının sınırlarına minimum uzaklığı (metre) Maksimum Gürültü Seviyesi (db(a)) Hassasiyet Etkinin Önemi Gündüz saatleri Etkinin Önemi Akşam saatleri Etkinin Önemi Gece saatleri Faz 1 Kesim I: Gebze İznik Güney Kavşağı Diliskelesi 3 Sınırda 78 Orta Orta derecede Orta derecede Büyük Ölçüde Önemli Cavusciftligi 13 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede Kabakli 21 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede Kilic 23 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede Laledere 28 80 69 Orta Önemli Değil Top Selvi 50 80 69 Orta Önemli değil Önemli Değil Önemli değil Orta derecede Orta derecede 13-8

Faz / Kesim Köy Otoyol güzergâhı üzerindek i yeri (KM) İnşaat alanının sınırlarına minimum uzaklığı (metre) Maksimum Gürültü Seviyesi (db(a)) Hassasiyet Etkinin Önemi Gündüz saatleri Etkinin Önemi Akşam saatleri Etkinin Önemi Gece saatleri Örnekköy 50 70 69 Orta Önemli değil Önemli değil Orta derecede Gedelek 55 Sınırda 78 Düşük Az Az Orta derecede Faz 2 Kesim II: İznik Güney Kavşağı Bursa Ovaakca 82 120 65 Orta Önemli değil Önemli değil Orta derecede Faz 2 Kesim III: Bursa Balikesir Konakli 108 Sınırda 78 Orta Orta derecede Orta derecede Büyük ölçüde Çeltikçi 164 120 65 Düşük Önemli değil Önemli değil Az Önemli Balıklıdere 177 Sınırda 78 Orta Orta derecede Orta derecede Büyük ölçüde Ömerköy 191 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede Yeniköy 199 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede Fethiye 209 80 69 Orta Önemli değil Karakolköy 210 80 69 Orta Önemli değil Önemli değil Önemli değil Orta derecede Orta derecede Faz 2 Kesim IV: Balıkesir İzmir Kuyualan 242 Sınırda 78 Orta Orta derecede Orta derecede Büyük ölçüde Mecidiye 251 100 66 Düşük Önemli değil Önemli değil Az Yirca 289 80 69 Orta Önemli değil Kırkagaç 298 120 65 Düşük Önemli değil Önemli değil Önemli değil Orta derecede Az Ballıca 318 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede Tirkes 335 100 66 Düşük Önemli değil Önemli değil Az 13-9

Faz / Kesim Köy Otoyol güzergâhı üzerindek i yeri (KM) İnşaat alanının sınırlarına minimum uzaklığı (metre) Maksimum Gürültü Seviyesi (db(a)) Hassasiyet Etkinin Önemi Gündüz saatleri Etkinin Önemi Akşam saatleri Etkinin Önemi Gece saatleri Akalan 385 60 70 Orta Önemli değil Orta derecede Orta derecede Aşağı Sütçüler 388 80 69 Orta Önemli değil Kemalpaşa 390 60 70 Orta Önemli değil Önemli değil Orta derecede Orta derecede Orta derecede Ulucak 396 Sınırda 78 Düşük Az Önemli Az Önemli Orta derecede Yeşilçam Mah. Naldöken Mah. 403 100 66 Düşük Önemli Değil 405 Sınırda 78 Orta Orta derecede Ümit 407 Sınırda 78 Orta Orta derecede Doğanlar 407 Sınırda 78 Orta Orta derecede Kemalpaşa Mah. 407 90 68 Orta Önemli değil Mevlana 408 Sınırda 78 Orta Orta derecede Önemli Değil Orta derecede Orta derecede Orta derecede Önemli değil Orta derecede Az Önemli Büyük ölçüde Büyük ölçüde Büyük ölçüde Orta derecede Büyük ölçüde 13.2.5.2 Merkez veya Yan Şantiyeler Merkez veya yan şantiyeler için hesaplanan kaynak gürültü seviyesi, Otoyol inşaatı için hesaplanan gürültü seviyesi ile hemen hemen aynı olduğundan, Şekil 13.1 deki gürültü eğrileri merkez/yan şantiyelerden kaynaklanan gürültüyü de temsil etmektedir. Dolayısıyla bu değerler, değerlendirmedeki tahminlerde temel olarak kullanılmıştır. Etkilerin önem boyutu, yerleşim yerlerini etkileyen inşaat alanlarına yönelik mevcut Türk mevzuatındaki gürültü limit değerlerine (Tablo 13.1) göre değerlendirilmiştir. Ekim 2011 tarihi itibariyle şantiyelerin konumu ve sınırları hususunda mevcut olan bilgiler temel alınarak, olası etkiler aşağıdaki Tablo 13.3 te ele alınmıştır. 13-10

Tablo 13.3 Merkez ve Yan Şantiyelerden Kaynaklanan Etkilerin Önemi Faz / Kesim Şantiyenin Bulunduğu Nokta Metre cinsinden şantiye sınırlarına minimum uzaklığı (köy) Maksimum Gürültü Seviyesi (db(a)) Hassasiyet Etkinin Önemi Gündüz saatleri Etkinin Önemi Akşam saatleri Etkinin Önemi Gece saatleri Faz 1 Kesim I: Gebze İznik Güney Kavşağı 2+300 80 69 Orta Önemsiz Önemsiz Orta Derecede Önemli 4+100 100 (Fatih) 66 Orta Önemsiz Önemsiz Orta Derecede Önemli 8+400 100 66 Düşük Önemsiz Önemsiz Az Önemli 13+500 100 66 Düşük Önemsiz Önemsiz Az Önemli 15+500 50 72 Düşük Önemsiz Az Önemli Az Önemli 22+800 400 (Kilic) 55 Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 30+700 500 den fazla 55 den daha az 34+500 500 den fazla 55 den daha az 40+200 500 den fazla 55 den daha az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 57+800 50 (barınma tesisi) 72 Düşük Önemsiz Az Önemli Az Önemli Faz 2 Kesim II: İznik Güney Kavşağı Bursa Faz 2 Kesim III: Bursa Balikesir 146+100 500 den fazla 55 den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 189+500 500 den fazla 55 den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 213+000 500 den fazla 55 den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz Faz 2 Kesim IV: Balikesir Izmir 237*000 500 den fazla 55 den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 271+000 500 den fazla 55 den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 326+000 500 den fazla 55 den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 339+000 500 den fazla 55 den az Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 403+000 400 (Yesilcam Mh.) 56 Orta Önemsiz Önemsiz Önemsiz 13-11

Tabloda da işaret edildiği gibi, sadece çok az sayıda şantiyenin, köylerin bazı kesimleri ve dağınık bina yerleşimleri üzerinde gürültü etkisi yaratacağı ve bu etkinin yalnızca akşam ve gece saatlerinde görüleceği tahmin edilmektedir. Not: Gürültü modellemesi sırasında yukarıda verilen merkez/yan şantiyelerin konumları tamamen kesinleşmiş olmamakla birlikte bu konumlar planlamanın temeliyle tutarlıdır., çalışmanın sonuçlarını tasarım ekibiyle birlikte incelemektedir ve planlanan her bir konumun ve yerleşim yerlerine olan yakınlığının değerlendirmesi devam edecektir. Ayrıca yerleşim yerlerine olan yakınlık, gece çalışma ihtiyacı doğduğunda, şantiye seçimlerinin ve şantiye planının onaylanması sürecinde tekrar gözden geçirilecektir. Şantiye sınırları ile en yakın bina arasında, Türk standartlarına uygun hareket edilmesini sağlayacak bir uzaklık (genel bir kural olarak: minimum 120 m) bırakılacaktır. Ayrıca, (özellikle 120 metreden daha yakın meskun binalar için) gürültü seviyelerinin önemsiz seviyede kalmasını sağlamak için etki azaltma önlemleri uygulamaya alınacaktır. 13.2.5.3 Yapılar Köprüler ve viyadükler gibi yapıların inşa edilmesine yönelik genel yapım çalışmalarından kaynaklanan gürültüler de yol yapım çalışmaları değerlendirmeleri kapsamındadır. Kazık çakma çalışmaları yapılmayacak olup, bunun yerine, geleneksel kazık çakma yöntemlerinden daha düşük seviyede gürültüye neden olan, hidrolik kazık çakma yöntemi kullanılacaktır. 13.2.5.4 Taş Ocakları ve Ariyet Ocakları Taş ocaklarının etkisini değerlendirmek için, Şekil 13.2 de gösterilen basitleştirilmiş bir model kullanılmıştır. Şekil 13.2, düz bir arazideki bir taş ocağı için gürültü eğrilerinin maksimum boyutunu göstermektedir. Servis yolunun etkisi modele dahil edilmemiştir. Çünkü servis yollarının, alıcılar üzerinde etki yaratmayacak yerlerden geçirileceği ve/veya gürültü etkileri yaratmamak için gerekli önlemlerin alınacağı (örneğin hız limiti koyulacağı, yol yüzeyinin iyileştirileceği) öngörülmektedir. Genel olarak, ariyet ocaklarının işletimi, taş ocağı alanlarının modelleme sonuçları ve etki azaltma önlemleri kapsamındadır. 13-12

Şekil 13.2 Düz Bir Arazide Yer Alan Taş Ocağını Gösteren Model Tercüme Şekil 13.2 Noise Level, LAeq in db(a) - Gürültün Seviyesi Leq db(a) ölçüm biriminde verilmiştir Scale 1:12,000-1:12.000 ölçekli Legend - Lejant Road - Yol Construction Site - Şantiye Yeri Buna dayalı olarak, Proje kapsamındaki taş ocalarının yakın çevresinde bulunan köylerde görülecek gürültü etkisinin önemi, Tablo 13.4 te değerlendirilmiştir. Bir taş ocağının planı her zaman taş ocağı alanının gerçek konumunu temsil etmese de, taş ocağı alanının sınırları ve en yakın yerleşim birimi arasındaki en yakın mesafe en olumsuz koşullar göz önünde bulundurularak değerlendirilmiş ve önem boyutununun belirlenmesinde kullanılmıştır (dolayısıyla buradaki temkinli bir yaklaşımdır). Gürültü perdeleme etkileri yalnızca, söz konusu köyün bir dağ oluşumu tarafından taş ocağı gürültülerine karşı korunduğu durumlarda (örneğin Küçükgüney vakasında olduğu gibi) göz önünde bulundurulmuştur. Kapaklı, Karapürçek, Kızılören ve Göktaş taki taş ocakları köylere yakın konumdadır ve bu konumları gereği, gece saatlerinde büyük ölçüde gürültü etkilerine neden olabilir. Bu etki gündüz saatlerinde orta derecede seviyede seyredecektir. Ancak bir istisna olarak, Kapaklı taş ocağının gündüz saatlerinde yol açacağı gürültü etkisinin de (taş ocağı faaliyetlerinin ocağın batı kısmında yürütülmesi halinde) büyük ölçüde olması beklenmektedir. Diğer taş ocakları için gündüz saatlerinde öngörülen etkiler az, gece ve bazı durumlarda akşam saatlerinde öngörülen etkiler ise orta derecede dir. Önemli gürültü etkilerinin görülmesini önlemek için gerekli etki azaltma önlemleri alınacaktır. Ekipmanların kullanımıdan kaynaklanan gürültünün yanısıra, taş ocaklarındaki patlatma işlemlerinden kaynaklanan etki de ele alınmalıdır. Bu konuya titreşim hakkındaki bölümde değinilmiştir (bkz. Kısım 13.4). 13-13

Tablo 13.4 Taş Ocakları Kaynaklı Gürütünün Değerlendirilmesi (Düz Arazi Konturları) Faz / Taş Ocağı Taş ocağı ve köy arasındaki uzaklık (km) Gürültü düzeyi (db(a)) Gündüz Saatlerindeki Önem Seviyesi Akşam ve Gece Saatlerindeki Önem Seviyesi G gece, A akşam Faz 1 Güneyköyü 1.0 51 Önemli değil Orta derecede (G) Papuçtepe 1.7; Perdelenmiş 45 ten az Önemli değil Önemli değil Narlı Diyabaz 0.5 58 Önemli değil Orta derecede (G, A) Kapaklı Diyabaz (Narlı ya alternatif) 0.3 (doğu kesimi); perdelenmiş 0.1 (batı kesimi) 45 ten az 72 Önemli değil Büyük ölçüde * Önemli değil Büyük ölçüde (G, A) Faz 2 Taşlık 0.6 56 Önemli değil Orta derecede (G, A) Şahinköy (Taşlık a alternatif) 1.2 48 Önemli değil Önemli değil Karapürçek 1-3 0.3 1.5 62 47 Orta derecede Önemli değil Büyük ölçüde (G, A) Önemli değil Sove 0.7 55 Önemli değil Orta derecede (G, A) Küçükkaletepe (Ortacaltepe ye alternatif) 1.0 51 Önemli değil Orta derecede (G) Ortacaltepe 21.8 45 Önemli değil Önemli değil Göktaş 0.4 60 Orta derecede Kızılören (Heciz e alternatif) 0.4 60 Orta derecede Büyük ölçüde (G) Büyük ölçüde (G) Heciz 1.8 45 Önemli değil Önemli değil Küçükgüney 0.3; perdelenmiş Sakarkaya 1-2 0.6 Akalan (Beşpınar a alternatif) 0.8 45 ten az Önemli değil Önemli değil 58 54 Önemli değil Önemli değil Orta derecede (G, A) Orta derecede (G) 1.0 51 Önemli değil Orta derecede (G) Beşpınar (1-2) 3 45 ten az Önemli değil Önemli değil Kapuzdere (Beşpınar a alternatif) 3 45 ten az Önemli değil Önemli değil * Bir taş ocağı ile onaylı imar planına sahip alanlar arasında minimum 300 metrelik bir uzaklık olması gerekmektedir. Bu 300 metre uzaklık kuralı kültürel varlıklar için de geçerlidir. Taş ocaklarından kaynaklanan gürültü etkilerini göstermek ve etki azaltma gereksinimlerini belirlemeye yardımcı olmak için Sakarkaya Taş Ocağı daha 13-14

ayrıntılı şekilde ele alınmıştır. Sakarkaya ya yönelik yaklaşım, yukarıda ele alınan basitleştirilmiş yaklaşıma benzerdir ancak bu yaklaşımda taş ocağının topoğrafik arka planı da göz önünde bulundurulmuştur. Sonuçlar Şekil 13.1 de belirtilmiştir. Yukarıda verilen değerler, taş ocağının Sakarkaya nın yakınında olması ve servis yolunun köye bitişik olması durumundaki en kötü senaryoya göre beklenen değerlerdir. Sözkonusu faal alan, bütün taş ocağı alanının yalnızca küçük bir bölümünü temsil etmektedir. Modellemede Sakarkaya için gürültü seviyeleri 55 ila 67 db(a) arasında değişmektedir. Sakarkaya da kamyon trafiğine bağlı olarak gürültü seviyeleri daha yüksektir. Bu durum, etki azaltma önlemlerinin tasarlanması sırasında servis yolunun konumunun dikkatlice gözden geçirilmesi gerektiğini göstermektedir ve Kısım 13.2.6 da ele alınmıştır. Şekil 13.3 Aktif İşletme Alanlarına Sahip Taş Ocağını ve Servis Yolu Değişikliklerini Gösteren Model A) Sakarkaya köyü yakınlarındaki taş ocağı sahası ve servis yolu B) Yeni taş ocağı sınırlarının belirlenmesinden sonraki taş ocağı alanları ve Köy üzerinde etki oluşmasını önleyen kuzey kesimdeki güney kesimin varyantı yeni servis yolu. Tercüme Şekil 13.3 Noise Level, LAeq in db(a) - Gürültün Seviyesi Leq db(a) ölçüm biriminde verilmiştir 13-15

Scale 1:25,000-1:25.000 ölçekli Legend - Lejant Access Road - Erişim yollu Village - Köy Area Source - Alan Kaynağı Quarry Boundary - Taş Ocağının Sınırı Sakarkaya nın maruz kalacağı etkileri olumlu yönde değiştiren güzergâh düzenlemelerinin karşılaşırmaları Şekil 13.3 B ve Şekil 13.3 A da gösterilmektedir. ÇSED süreci sırasında, Sakarkaya yakınındaki taş ocağı alanının kuzey kesiminin sınırı güneye kaydırılmıştır. Böylece Sakarkaya köyünün maruz kalacağı Şekil 13.3 A da gösterilen etki tablosu önlenmiştir. Ayrıca, taş ocağı bölgesine ulaşan alternatif erişim yolu, köylerin kamyon trafiğinden etkilenmesinin de önüne geçecektir. Taş ocağı faaliyetleri yer seviyesinin altına inildikçe gürültü perdelemenin etkisi artacak ve gürültü düzeyi düşecektir. Dolayısıyla, modelde de gösterildiği gibi, taş ocaklarından kaynaklanan gürültü seviyeleri, taş ocağı faaliyetlerinin başlangıcında en yüksek seviyede olacaktır. 13.2.5.5 Nakliye Toprak işleri (kazı, dolgu ve hafredilen malzemenin depolanması) için, kısa mesafeli malzeme hareketi, saatte yaklaşık 10 ila 40 sefer (20 ila 80 araç hareketi) gerektirebilir (1). Kazılan malzemeler güzergâh boyunca tekrar kullanılacağından veya yakın bir yerde depolanacağından (örneğin çevre düzenleme çalışmaları için), toprak işlerinde ağır yük kamyonlarının hareketi yol güzergâhıyla sınırlı kalacaktır. İnşaat trafiğinin Otoyol koridoruyla sınırlanmasının gürültü etkilerini önemsiz etki seviyelerine kadar düşürmesi beklenmektedir. Taş ocağı kaynaklı araç trafiği, Otoyola ulaşılana kadar mevcut yollarda seyredecektir. Ancak yeni erişim yollarına da ihtiyaç duyulabilir. 400 t/s lik maksimum kaya kırma kapasitesi ve 25-30 tonluk maksimum kamyon yükü göz önünde bulundurulduğunda, taş ocaklarında saatte maksimum 30 kamyonluk bir trafik hareketi beklenmektedir. Modellemede de gösterildiği üzere, bu trafikten kaynaklanan gürültü, 50 metreye kadar yerlerdeki gündüz yol trafiğine yönelik 63 db(a) lik planlanan yol limitlerini aşmaktadır. Benzer bir şekilde, 130 metreye kadar olan mesafelerde planlanan yollar için akşam saatlerine yönelik limiti (58 db(a)) aşılmaktadır ve 300 metreye kadar olan mesafelerde de gece standardı (53 db(a)) aşılmaktadır. Düşük nitelikli (çakıl kaplama) yollarda veya dik eğimli yollarda gürültü seviyeleri daha da yüksek olacaktır. Servis yollarının yerleşim alanları arasından geçmesi durumunda gürültü etkilerinin görülme ihtimalinin olduğu açıktır. Kamyon hareketlerinin yerleşim alanları ve hassas bölgelerin uzağından geçecek şekilde ayarlanması OTOYOL kamyon trafiğinin mümkün olduğunca köyler ve diğer yerleşim alanlarının uzağından geçmesini sağlayacağından temel bir gürültü önleme/azaltma önlemidir. Etki azaltma önlemleri kapsamında hız sınırlamaları, araç bakımları ve sürücü davranış eğitimleri de uygulanacaktır. Gece saatlerinde (22:00-05:00) köylerden geçen (1)Tüm inşaat süresi boyunca her bir kesim içi 25 tonluk kamyonlarla taşınan malzeme miktarı her bir kamyon için saate 1 ila 4 sefer gerektrir. Her inşaat sahasında 10 kamyonun yüklenmesi için 1 kepçe çalışacaktır. Bir kamyon için, saatte 1 ila 4 seferle, 10 kamyon için yaklaşık 10 ila 40 sefer (20 ila 80 hareket) gerçekleşecektir. 13-16

kamyon güzergâhlarının kullanılmasından kesinlikle kaçınılacaktır. Köylerin etki altında kalabileceği noktalarda yer alan taş ocaklarındaki nakliye yollarına yönelik etki azaltma önlemleri aşağıda Bölüm 13.2.6 da ele alınmaktadır. Beklenmedik bir durum oluşması ve güzergâhın, genel inşaat malzemelerinin Otoyol boyunca taşınması için kullanılamaması durumunda, aynı uzaklıklar ve etki azaltma yaklaşımı merkez/yan şantiyeler arasındaki taşıma faaliyetleri için de geçerli olacaktır. 13.2.6 Etki Azaltma Önlemleri İnşaat Gürültüsü 13.2.6.1 Genel Gürültü Azaltma Önlemleri Kaynağa en yakın hassas alıcılardaki gürültü seviyelerini uygun ulusal standartların altında tutmak için gerektiğinde aşağıdaki etki azaltma önlemleri kullanılacaktır: Tüm makinelerin ve taşıtların kontrolünün ve bakımının düzenli olarak yapılması; Uygun makinelere susturucuların takılması ya da akustik çevreleme yapılması; örneğin, jeneratör gibi ekipmanların etrafında taşınabilir ses bariyerlerinin kullanılmasının yanısıra, motor egsozlarına ve kompresör parçalarına uygun ses emicilerin takılması; Gürültü perdeleme amacıyla doğal topografyadan faydalanılması; İnşaat alanlarına veya inşaat alanlarından giden kamyonlara hız sınırlamasının uygulanması (yerleşim birimlerinin içerisinde ve kötü koşullardaki köy yollarında 30 km/sa, diğer yerlerde 50 km/sa şeklinde); Mümkün olduğunca, yerleşim alanlardan geçen Proje trafiğinin azaltılması; Belirli ekipman ve faaliyetlerin (örneğin yerleşim alanlarında çalışan veya yerleşim alanlarından geçen kamyonlar veya makineler) çalışma saatlerinin sınırlanması; 10 günden fazla sürmeyen kısa süreli çalışmalarda, yakın çevredeki yerleşim yerlerinden duyulacak inşaat gürültüsünün mümkün olduğunca akşam saatlerinde 70 db Leq düzeyinde, gece saatlerinde ise 65 db Leq düzeyinde sınırlanması; Daha uzun süreli (10 günden fazla süren) inşaat faaliyetlerinde, yakın çevredeki yerleşim yerlerinden duyulacak inşaat gürültüsünün mümkün olduğunca akşam saatlerinde 55 db Leq düzeyinde, gece saatlerinde ise 50 db Leq düzeyinde ya da yerel yetkililerle mütabık kalınan diğer limitler dahilinde sınırlanması; Bu genel önlemlerin yanı sıra, inşaat gürültüsü kaynakları ile meskun binalar veya ilgili diğer gürültü hassasiyeti yüksek alıcılar arasındaki uzaklığa bağlı olarak, aşağıdaki diğer bölümlerde daha ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, bazı faaliyetler için aşağıdaki önlemler de uygulamaya alınacaktır. 13-17

Bölüm 12.2.6 da da açıklandığı gibi, hava kirliliğini azaltmaya yönelik olarak alınacak etki azaltma önlemleri, gürültü etkilerini azaltmaya yönelik çabaları da olumlu yönde etkileyecektir. 13.2.6.2 Otoyol İnşaatı Sırasında Oluşacak Gürültüyü Azaltmaya Yönelik Önlemler Otoyol inşaatı güzergâh üzerinde ilerlerken, inşaat çalışmaları köye yaklaşmadan önce etkilenmesi muhtemel binalar belirlenecek ve bu binaların gece saatlerindeki gürültülere karşı hassas olup olmadıkları (örneğin okullar geceleri kapalı olabilir, hastaneler ise kapalı olmayabilir) değerlendirilecektir. İnşaat sahasına uzaklığı 30 metre veya daha az olan köylerde, gündüz gürültü limitini (30 metre uzaklıkta tahmini seviye 78 db(a) dır) sağlayabilmek için en az 3 db(a) lık bir gürültü azaltımı gerekmektedir. Eğer gürültüye neden olan faaliyetler gece saatlerinde de sürüyorsa, bu noktalarda 13 db(a) lık bir gürültü azaltımı sağlamak gerekecektir. Çalışmaların gece sürdürülmesi durumunda, daha sıkı gürültü azaltma önlemlerini uygulayabilmek için, gürültü bariyerleriyle şantiye sınırlarında lokalize perdeleme yapmak gerekebilecektir. Bu tür etki azaltma önlemleri 10-15 db(a) civarında gürültü azaltımı sağlayabilir. Yukarıdaki bölümlerde, orta derecede etkilerin görülme ihtimalinin olduğu belirtilen yerlerde aşağıdaki belirli etki azaltma önlemlerinin alınması, söz konusu gürültü etkisini önemsiz veya az seviyeye indirecektir. Belirli noktalardaki otoyol inşaat alanlarına yönelik etki azaltma önlemleri (Tablo 13.2) (Ayrıntılı plandaki güzergâh konumunun değişkenlik gösterebileceği unutulmamalıdır): Faz 1 Kesim I: Gebze İznik Güney Kavşağı KM 2.5-4 (Diliskelesi); inşaat alanı ve meskun binalar arasına taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır. KM 12.5-14.8 (Cavusciftligi), KM 20.9-21.8 (Kabaklı), KM 22.5-24.3 (Kılıç) KM 27.8-28.5 (Laledere), KM 48.5-50.2 (Top Selvi Mah., Örnekköy), KM 54.8-55.3 (Gedelek); gece saatlerinde gürültüye neden olacak inşaat faaliyetleri ya durdurulacak ya da inşaat alanı ve meskun binalar arasında taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır. Faz 2 Kesim II: İznik Güney Kavşağı Bursa KM 81.7-82.3 (Ovaakça);gece saatlerinde gürültüye neden olacak inşaat faaliyetleri ya durdurulacak ya da inşaat alanı ve meskun binalar arasında taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır. Kesim III: Bursa Balıkesir KM 107.5-108.5 (Konakli) ve KM 177-178 (Baliklidere); inşaat alanı ve meskun binalar arasında taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır. 13-18

KM 190.4-191 (Ömerkoy), KM 198.9-199.3 (Yeniköy), KM 208.5-209 (Fethiye) ve 210-210.2 (Karakolköy); gece saatlerinde gürültüye neden olacak inşaat faaliyetleri ya durdurulacak ya da inşaat alanı ve meskun binalar arasında taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır. KesimIV: Balıkesir Bursa KM 241.5-242 (Kuyualan) KM 385.2-385.7 (Akalan), KM 389.2-390 (Kemalpasa), KM 396.5-396.8 (Ulucak), KM 404.6-405 (Naldoken Mh.) ve KM 406-son (Izmir); inşaat alanı ve meskun binalar arasında taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır. KM 288.3-288.7 (Yırca), KM 318.4-318.7 (Ballıca), ve 387.8-388.5 (Asağı Sütçüler); ya gece saatlerinde gürültüye neden olacak inşaat faaliyetleri durdurulacak ya da inşaat alanı ve meskun binalar arasında taşınabilir gürültü perdeleri kurulacaktır. 13.2.6.3 Merkez/Yan Şantiyelerdeki Gürültünün Azaltılmasına Yönelik Önlemler Yukarıdaki genel etki azaltma önlemlerine ek olarak, inşaat şantiyelerinden kaynaklanan olumsuz gürültü etkilerini azaltmak için alınacak önlemler aşağıdaki gibidir: İnşaat alanı ve gürültü hassasiyeti yüksek binalar arasında bir gürültü bariyeri olarak kullanılmak üzere kazılan malzemelerin (toz erozyonunu önlemek amacıyla örtülerek) depolanması veya başka (geçici) gürültü bariyerlerinin kullanılması; Makinelerin çalışma saatleri arasındaki zamanlarda kapatılması veya rölantide bırakılması; Bütün destek ekipmanların (örn. jeneratörler, kompresörler) minimum gürültü rahatsızlığı yaratacak şekilde yerleştirilmesi; Gerekirse akustik çevreleme yapılması; Malzemelerin yüksekten bırakılma mesafelerinin minimuma indirilmesi; ve Gerekirse taşınabilir ses perdelerinin kullanılması. Uygulanan bu etki azaltma yöntemleri inşaat alanlarındaki gürültü seviyelerinde 5 ila 10 db(a) değerinde bir azalma sağlayacaktır. Bu azalma, Tablo 13.3 te gösterilen sonuçlara göre, gürültü etkisini önemsiz seviyeye indirecektir. Planlı olarak yapılmasa da, merkez/yan şantiyelerin konumları gelecekte değişikliğe uğrayabilir. Dolayısıyla, daha büyük gürültü azaltımı sağlayacak etki azaltma önlemleri alınması gerekebilir. 5 db(a) dan daha yüksek bir gürültü azaltımı sağlamak için gürültü perdeleme yöntemine başvurmak gereklidir. İşçi konteynerleri veya gürültü perdelerinin yanı sıra, toprak veya kaya yığınları genelde maksimum 15 db(a) lik gürültü azalması sağlar. 13-19

13.2.6.4 Yapı İşleri Kaynaklı Gürültünün Azaltılmasına Yönelik Önlemler Yapıların inşası için de, yol yapım çalışmaları için bahsi geçen önlemler uygulanabilir. Kısa süreli gürültüye neden olabilecek faaliyetler söz konusu olabilecektir. 13.2.6.5 Taş Ocaklarından Kaynaklanan Gürültünün Azaltılmasına Yönelik Önlemler Taş ocaklarının işletimi sırasında olumsuz gürültü etkilerini azaltmak için aşağıdaki önlemler uygulanacaktır: Yüklenici, nüfus yoğunluğunun fazla olduğu bölgelerden geçiş ihtiyacını en aza indirmek için, nakliye güzergâhını tasarlarken sosyal konuları dikkate alacaktır; Taş ocağı alanı ile etkilenme ihtimali olan köyler arasındaki kaya yapılarının, bir gürültü bariyeri olarak kullanılmasına yönelik planları da içeren bir Taş Ocağı İşletme Prosedürü geliştirilecektir; Köylerin çok yakında bulunduğu ve/veya nakliye yollarının köylerin içinden geçtiği durumlarda gece saatlerindeki çalışmalar ve nakliye faaliyetleri minimum seviyede tutulacaktır; ve OTOYOL un doğrudan operasyonel sorumluluk taşımadığı taş ocaklarında veya ariyet ocaklarında, yasal yükümlülüklerin yerine getirildiğinden emin olmak için, şantiyeyi işleten alt yüklenicilerin denetimi sağlanacaktır. Bir taş ocağı ile onaylı imar planına sahip alanlar arasında en az 300 metre yatay mesafe olmasını öngören Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği ne (Resmi Gazetede Yayınlanma Tarihi/Sayısı: 6.11.2010/27751) uygun hareket edilmesini sağlamak amacıyla taş ocağı ve ariyet ocaklarında gerekli önlemler alınacaktır. 300 metrelik uzaklık kuralı aynı zamanda kültürel varlıklar (birinci derece arkeolojik alanlar) için de geçerlidir (Madde 24). Etkinin önemini az veya önemsiz seviyeye indirmek için belirli taş ocaklarında alınması gereken etki azaltma önlemleri (bkz. Tablo 13.4) (Nakliye yolları bir sonraki kısımda ele alınacaktır): Faz 1 Güneykoyu: Meskun mahal, taş ocağı alanının kuzeyinde yer almaktadır. Gürültü etkisini azaltmak için, fiili taş ocağı faaliyet alanı yeterli bir uzaklık sağlayacak olan güney kesimde yer alacaktır. Narlı Diyabaz Taş Ocağı: Meskun mahal, taş ocağı alanının doğusunda yer almaktadır. Gürültü etkisini azaltmak için, fiili taş ocağı faaliyet alanı sözkonusu meskun mahalin güney ve güneybatı kesimde yer alacaktır. Ayrıca buna ek olarak, taş ocağı faaliyetlerinin gece saatlerinde durdurulması gerekecektir. Kapaklı Diyabaz Taş Ocağı: Meskun mahal, taş ocağı alanının batı kesiminin hemen yanında yer almaktadır. Taş ocağı faaliyetlerinin bir gürültü etkisine yol açmadan yürütülmesi, taş ocağının bir gürültü perdelemesi olarak görev yapacak dağ oluşumunun arkasında kalan doğu kesiminde konumlanması ile mümkün olacaktır. 13-20