EKONOMİK GELİŞMELER Haziran 2013 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
İÇİNDEKİLER 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ.. 2 İTHALAT İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI 3 TURİZM GELİRİ ve GİDERİ 4 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE) 5 ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE) 5 GRAFİKLER Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği. 4 TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 1
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) değeri sabit fiyatlarla %3,0 arttı. Üretim yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2013 yılı birinci üç aylık çeyreği bir önceki yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla %3,0 lık artışla 28 075 Milyon TL oldu. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) değeri cari fiyatlarla %9,5 arttı Üretim yöntemiyle gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2013 yılı birinci üç aylık çeyreği bir önceki yılın aynı çeyreğine göre cari fiyatlarla %9,5 lik artışla 357 854 Milyon TL oldu. Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2013 yılı birinci üç aylık çeyreği bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %3,7 lik artış gösterirken, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki çeyreğe göre %1,6 oldu. İstihdam İşsizlik ve İşgücü Hareketleri İşsizlik oranı %8,8 seviyesinde Türkiye genelinde işsiz sayısı 2013 yılı Mayıs döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 254 bin kişi artarak 2 milyon 526 bin kişiye yükseldi. İşsizlik oranı ise 0,6 puanlık artış ile %8,8 seviyesinde Tarım dışı işsizlik oranı 0,6 puanlık artış ile %11, 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı ise 0,7 puanlık artış ile %16,6 oldu. İstihdam edilenler 848 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin sayısı 2013 yılı Mayıs döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 848 bin kişi artarak 26 milyon 130 bin kişiye yükseldi. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 80 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 928 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %24 ü tarım, %19,3 ü sanayi, %7,1 i inşaat, %49,6'sı ise hizmetler sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında hizmet sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 0,8 puan, sanayi sektörünün payı 0,5 puan artarken, tarım sektörünün payı 1,2 puan, inşaat sektörünün payı 0,1 puan azaldı. İstihdam oranı %47,1 olarak İstihdam edilenlerin oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,8 puanlık artış göstererek %46,3 den %47,1 e yükseldi. İşgücüne katılma oranı %51,6 olarak Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, 2013 yılı Mayıs döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,1 puan artarak %51,6 oldu. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,6 puanlık artışla %72, kadınlarda ise 1,6 puanlık artışla %31,8 olarak TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 2
İthalat İhracat ve Dış Ticaret Açığı Mayıs ayında ihracat %1,4, ithalat %6,7 arttı. Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; ihracat 2013 yılı Mayıs ayında, 2012 yılının aynı ayına göre %1,4 artarak 13 316 milyon dolar, ithalat %6,7 artarak 23 209 milyon dolar olarak İhracatın ithalatı karşılama oranı 2012 Mayıs ayında %60,4 iken, 2013 Mayıs ayında %57,4 e geriledi. Dış ticaret açığı %14,8 arttı. Mayıs ayında dış ticaret açığı %14,8 artarak 8 619 milyon dolardan 9 893 milyon dolara çıktı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2013 yılı Mayıs ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat %1,2, ithalat %6,9 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2013 Mayıs ayında bir önceki aya göre ihracat %4,2 arttı, ithalat %4,5 azaldı. Avrupa Birliği ne ihracat %8,9 arttı. Avrupa Birliği nin (AB) ihracattaki payı 2012 Mayıs ayında %36,3 iken, 2013 Mayıs ayında %39 a yükseldi. AB ye yapılan ihracat, 2012 yılının aynı ayına göre %8,9 artarak 5 187 milyon dolar olarak En fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Almanya, 2013 Mayıs ayında en fazla ihracat yapılan ülke oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2012 yılı Mayıs ayına göre %2,9 artarak 1 104 milyon dolar olurken; Almanya yı sırasıyla Irak (1 007 milyon dolar), İngiltere (686 milyon dolar) ve İtalya (577 milyon dolar) takip etti. İthalatta ilk sırayı Çin aldı. Çin ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat, geçen yılın aynı ayına göre %8,8 artarak 2 201 milyon dolar olarak Çin i sırasıyla Almanya (2 148 milyon dolar), Rusya Federasyonu (1 711 milyon dolar) ve İsviçre (1 469 milyon dolar) izledi. İhracatta motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları ilk sırada yer aldı. Fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi motorlu kara taşıtları ve bunların aksam parçaları (1 458 milyon dolar) olurken, bu fasılı; kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, bunların aksam ve parçaları (1 173 milyon dolar), demir ve çelik (940 milyon dolar) ve elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetmeverme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları (826 milyon dolar) izledi. İthalatta mineral yakıtlar ve yağlar ilk sırada yer aldı. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 3
Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği Dış Ticaret, Mayıs 2012-2013 Dış Ticaret, Ocak-Mayıs 2012-2013 Turizm Geliri ve Gideri Yurtiçinde ikamet edenler 11 milyon 972 bin seyahat yaptı. Yurtiçinde ikamet edenlerin Ocak, Şubat ve Mart aylarından oluşan I. dönemde, bir ve daha fazla geceleme kaydı ile ülke içinde yaptıkları toplam seyahat sayısı bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %8,3 artarak 11 milyon 972 bin seyahat olarak Seyahate çıkanlar, ortalama 206 TL harcadı. Bu çeyrekte seyahate çıkanlar 84 milyon 372 bin geceleme yaptı. Ortalama geceleme sayısı 7 gece, seyahat başına yapılan ortalama harcama ise 206 TL oldu. Seyahate çıkanlar, 2 milyar 461 milyon 783 bin TL harcadı. Yerli turistlerin, yurtiçinde yaptıkları seyahat harcamaları 2013 yılı I. çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %9,8 artarak 2 milyar 461 milyon 783 bin TL olarak Seyahat harcamaları, kişisel veya paket tur harcamaları olarak yapıldı. Yurtiçi turizm harcamasının %96,9 unu (2 milyar 386 milyon 230 bin TL) kişisel, %3,1 ini (75 milyon 553 bin TL) ise paket tur harcamaları oluşturdu. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 4
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) aylık %0,76 arttı. TÜFE de (2003=100) 2013 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre %0,76, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,00, bir önceki yılın aynı ayına göre %8,30 ve on iki aylık ortalamalara göre %7,47 artış Aylık en yüksek artış %1,99 ile eğitim grubunda Ana harcama grupları itibariyle 2013 yılı Haziran ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde %1,82, ulaştırmada %1,49, eğlence ve kültürde %1,45, lokanta ve otellerde %0,62 artış Aylık en fazla düşüş gösteren grup %1,74 ile giyim ve ayakkabı oldu. Ana harcama grupları itibariyle 2013 yılı Haziran ayında endekste yer alan gruplardan alkollü içecekler ve tütünde %0,01 düşüş Yıllık en yüksek artış %16,09 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda TÜFE de, bir önceki yılın aynı ayına göre gıda ve alkolsüz içecekler (%12,88), lokanta ve oteller (%8,93), ulaştırma (%7,72), konut (%6,73) artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. Aylık en yüksek artış %1,52 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) de oldu. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) Üretici Fiyatları Endeksi aylık %1,46 arttı. Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE), 2013 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre %1,46, bir önceki yılın Aralık ayına göre %2,46, bir önceki yılın aynı ayına göre %5,23 ve on iki aylık ortalamalara göre %3,18 artış gösterdi.,aylık değişim; tarımda %3,38, sanayide %1,07 olarak Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,88, bir önceki yılın aynı ayına göre %4,28 ve on iki aylık ortalamalara göre %0,33 artış Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,60, bir önceki yılın aynı ayına göre %5,41 ve on iki aylık ortalamalara göre %3,76 artış Sanayide en yüksek aylık artış büro makineleri imalatı sektöründedir. Sanayinin üç sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %1,47, imalat sanayi sektöründe %1,08, elektrik, gaz ve su sektöründe %0,84 artış olarak Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler; büro makineleri imalatı (%4,92), kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı (%4,56), giyim eşyası imalatı (%3,77) alt sektörleridir. Buna karşılık metal cevheri (%-0,67), tütün ürünleri imalatı (%-0,33), mobilya ve b.y.s. diğer ürünlerin imalatı (%-0,06) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler oldu. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 5