VakıfBank Haftalık Yurtiçi Ekonomi Raporu 13 2 Eylül 21 Bu Haftaki Yazımız... TÜFE beklentilerimize paralel olarak Ağustos ayında %.4 oranında arttı... Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Ağustos ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre %.4 oranında artmıştır. Böylece %.18 olan piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşen TÜFE %.4 artış yönünde olan bizim beklentimize yakın bir hareket izlemiştir. Bu haftaki yazımızda açıklanan Ağustos ayı enflasyon verileri, yaşanan artışta etkili olan gıda fiyatlarındaki seyir ve önümüzdeki döneme ait riskler incelenecektir. Geçtiğimiz Hafta Açıklanan Veriler... Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar Sanayi Üretimi Temmuz ayında yıllık bazda %8.6 oranında arttı.. Açıklanan Temmuz ayı sanayi üretimi endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %8.6 artarak Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar olarak %9. olan beklentimizin (piyasa beklentisi:%8.4) bir miktar altında gerçekleşmiştir. Endeks Haziran ayına göre ise %.3 oranında düşüş göstermiştir. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endeksi ise beklentilerimize paralel olarak bir önceki aya göre %.3 artış yaşamıştır. Haziran ayında %2.1 oranında gerileyen mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış endeksin, Temmuz ayında pozitif alana geçmesi olumlu bir gelişme olmakla birlikte bu artışın çok sınırlı olması önümüzdeki dönemde ekonomideki büyüme hızının ivme kaybedeceğini yansıtmaktadır. TCMB Eylül ayı birinci dönem beklenti anketini yayınladı... Cari ayın tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) beklentisi, Eylül ayının ilk anketinde %.69'a çıktı. 12 ay sonrasının yıllık %7.19 olan TÜFE beklentisi %7.11'e düşerken, yıl sonu TÜFE beklentisi 4 aydan sonra ilk kez yükselerek %7. oldu. Yıl sonu cari işlemler dengesinde meydana gelecek açık beklentisi ise 32 milyar 981,3 milyon dolardan 33 milyar 73,2 milyon dolara yükseldi. Cari yıl sonu yıllık gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) büyüme beklentisi ise Ağustos ayının ikinci anketinde olduğu gibi bu ayın ilk anketinde de %.'de kaldı. Bankacılık sektörünün toplam aktifleri Temmuz ayında 9.4 milyar TL oldu... Türk bankacılık sektörünün toplam aktifleri, Temmuz ayında geçen yılın aynı ayına göre %18.4 artarak 9.4 milyar TL olmuştur. Kredilerin yıllık artış hızında 29 yılının Ekim ayından itibaren yaşanan yukarı yönlü hareket Temmuz ayında da devam ederken, krediler Temmuz ayında 47 milyar TL ye ulaştı. Sektörün Temmuz 21 dönemindeki karı ise 13.47 milyon TL düzeyinde olup, dönem karı bir yıl öncesine kıyasla 82 milyon TL tutarında ve %6. oranında artış göstermiştir. Önümüzdeki Hafta Açıklanacak Veriler... Haftalık Yurtiçi Ekonomi Gündemi Tarih Açıklanacak Veri Önceki Veri Beklenti 14.9.21 GSYİH Büyüme (y/y,%)(2. Çeyrek) %11.7 %9.9 1.9.21 Cari İşlemler Açığı (Temmuz) 3.337 mlyr $ 3.3 mlyr $ İşsizlik Oranı (Haziran) %11. 16.9.21 PPK Faiz Toplantısı %7. %7. Tüketici Güven Endeksi (Ağustos) 88.4 ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Ankara, TÜRKİYE
TÜFE beklentilerimize paralel olarak Ağustos ayında %.4 oranında arttı... Grafik 1 Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine TÜFE(y/y, %) Çekirdek I Endeksi (y/y, %) göre, Ağustos ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) bir önceki aya göre %.4 14 oranında artmıştır. Böylece %.18 olan piyasa 12 beklentilerinin üzerinde gerçekleşen TÜFE 1 8.33 %.4 artış yönünde olan bizim beklentimize 8 yakın bir hareket izlemiştir. Nisan ayından 6 4 beri gerileyen yıllık bazda TÜFE ise %7.8 4.22 2 seviyesinden %8.33 seviyesine yükselmiştir. Çekirdek enflasyon olarak bilinen enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç I Endeksi ise aylık bazda %.69 oranında gerileyerek yıllık çekirdek enflasyon %4. seviyesinden %4.22 seviyesine gerilemiştir. TÜFE de yaşanan artışa rağmen çekirdek enflasyondaki düşüşün devam etmesi yaşanan artışın geçici etkilerden kaynaklandığını yansıtmaktadır. Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 2 Grafik 2 TÜFE de yaşanan artışta beklentilerimize TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı paralel olarak gıda fiyatlarında aylık bazda gerçekleşen %2.9 oranındaki yükseliş etkili Gıda ve alkolsüz içecekler olmuştur. Gıda fiyatlarının enflasyondaki Giyim ve ayakkabı artışa katkısı.81 puan olmuştur. Diğer Lokanta ve oteller yandan giyim grubunda da mevsimsel Konut Aylık indirimlerle yaşanan düşüşün yine Ulaştırma Yıllık beklentilerimize paralel olarak %4.79 Eğlence ve kültür oranında genel trendinin altında kaldığı izlenmektedir. Ulaştırma grubunda aylık Haberleşme bazda son dört aydır izlenen yatay seyrin 1.... 1. 1. 2. 2. 3. 3. devam ettiği izlenirken, grup yıllık enflasyonu baz etkisi nedeniyle bir önceki aya kıyasla belirgin bir düşüş göstermiştir. Aynı şekilde konut grubunda da aylık değişimin sınırlı olduğu izlenirken, grup yıllık enflasyonu %8.3 seviyesinden %7.7 seviyesine gerilemiştir. Grafik 3 Grafik 4 2 2 1 1 9.3 3 ÜFE Alt Sektörleri (yıllık %) 3 2 2 1 1 1 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 ÜFE (yıllık %değ.) Tarım Sanayi İmalat Sanayi
3 Temmuz ayında ÜFE de aylık bazda yaşanan %1.1 oranındaki artış, beklentilerimizin ve piyasa beklentilerin üzerinde yer alırken yıllık bazda ise ÜFE nin %8.24 seviyesinden %9.3 seviyesine yükseldiği görülmektedir (Bkz Grafik 3). Yaşanan artışta tarım sektöründe izlenen %3.48 oranındaki yükseliş etkili olurken, önümüzdeki dönemde söz konusu tarım grubunda yaşanan bu artış tüketici enflasyonu içinde gıda fiyatları üzerinde risk oluşturmaktadır. Global piyasalarda gıda fiyatlarının rekor seviyelere çıktığı bir ortamda ÜFE nin yükselmeye devam etme riski son derece güçlüdür. Böyle bir durumda önümüzdeki dönemde üreticilerin yükselen fiyatları tüketicilere yansıtması ihtimali piyasalarda şu anda geçici olarak nitelendirilen gıda kaynaklı fiyat artışlarının devam edebileceğine işaret etmektedir. Grafik 14 Gıda Fiyatları Aylık Değişim (%) 12 1 8 6 4 2 2 4 6 21 yılında gıda fiyatlarında son derece volatilitesi yüksek sert hareketler yaşanmıştır. Yıl başında aylık bazda % oranında artış yaşayan gıda ana harcama kalemi Mayıs, Haziran ve Temmuz aylarında toplamda %7. oranında düşmüştür. Yaşanan sert düşüşler ardından Ağustos ayında ise gıda fiyatlarının %2.9 oranı ile sert bir şekilde yükseldiği görülmektedir. Enflasyonda belirleyici olan gıda fiyatlarında önümüzdeki dönemdeki hareket ise son derece önemlidir. Gıda fiyatlarındaki seyri tahmin edebilmek için geçmiş dönemlerdeki gıda fiyatları incelendiğinde 1992, 22 ve 24 yıllarında gıda enflasyonunda 21 yılına benzer volatilitesi yüksek yıllar yaşandığı görülmüştür 1. Yandaki Grafik te söz konusu yıllarda gıda fiyatlarındaki aylık değişimler incelendiğinde, geçmiş yıllarda yılın ilk aylarında yaşanan sert yükselişler ardından 21 yılına benzer şekilde Mayıs, Haziran ve Temmuz ayları içinde gıda fiyatlarında sert düşüşler yaşandığı görülmüş ardından Ağustos ayı ile birlikte yükselişe geçen gıda fiyatlarının Ekim Kasım aylarında en yüksek seviyeye ulaştığı, Aralık ayında ise artış hızının bir miktar yavaşladığı görülmektedir. Söz konusu yılları 21 yılı ile karşılaştırdığımızda önümüzdeki aylarda geçmiş yıllara benzer şekilde gıda fiyatlarında yükselişlerin devam edebileceği söylenebilir. Grafik 6 1992 22 24 21 9. 8. 7. 6.. 4. 17.3.29 17.4.29 Kaynak: Bloomberg 17..29 Buğday Fiyatları (dolar/ton) 17.6.29 17.7.29 17.8.29 17.9.29 17.1.29 17.11.29 17.12.29 17.1.21 17.2.21 17.3.21 17.4.21 17..21 17.6.21 17.7.21 17.8.21 Türkiye de gıda fiyatları üzerindeki önemli bir diğer risk ise son dönemde uluslararası piyasalarda rekor seviyelere yükselen tarım sektörü emtia fiyatlarıdır. Özellikle piyasalarda yaşanan buğday fiyatlarındaki sert yükselişler dikkat çekmektedir. Buğday fiyatlarında yaşanan sert yükselişlerin yurtiçi buğday fiyatlarına da yansıması beklenirken, yurtiçi buğday stok seviyesinin yüksek seviyelerde olduğu değerlendirildiğinde, söz konusu artışların enflasyona etkisinin sınırlı kalması mümkün olabilir. Fakat Eylül ayı içinde ekmek 1 Söz konusu yıllar içindeki enflasyon oranlarında baz yılı farklı olması nedeniyle bu yılları karşılaştırmak sayısal olarak yanıltıcı olmakla birlikte genel trendi yansıtmaktadır. Fakat baz yılı etkisinin getireceği sayısal farklılıkların göz ardı edilmemesi gerekmektedir.
4 fiyatlarına yapılması planlanan zamlar buğday fiyatlarındaki yaşanan yükselişlerin bir sonucu olarak enflasyon üzerindeki baskıların arttığını yansıtmaktadır. Grafik 7 1 9 9 8 8 7 7 6 6 Buğday fiyatlarındaki artış yanında tarım sektörü emtia fiyatlarında dikkat çeken bir diğer artış ise pamuk fiyatlarında gerçekleşmiştir. Geçtiğimiz ay bir önceki aya göre hızlı bir artış gösteren pamuk fiyatları global piyasalarda endişelere yol açmıştır. Söz konusu artışın Türkiye enflasyonu üzerindeki etkisini incelemek amacıyla pamuk fiyatları ile giyim alt ana harcama grubu yıllık fiyat değişimi yandaki Grafik 7 de çizilmiştir. Söz konusu değişkenler arasında yüksek bir korelasyon görülmemekle birlikte, ilişkinin pozitif olduğu söylenebilir. Özellikle son dönemde pamuk fiyatlarında yaşanan artışlar kapsamında aylık bazda giyim grubunda düşüşlerin mevsim trendinin altında kaldığı dikkate alındığında, düşük korelasyona rağmen pamuk fiyatlarındaki artışın giyim fiyatları ve paralelinde enflasyon üzerinde yukarı yönlü bir baskı yaratacağı söylenebilecektir. Bu durumda önümüzdeki dönemde yeni sezon ürünlerinin de etkisiyle yukarı yönlü hareket edecek olan giyim alt ana harcama kalemindeki yükselişlerin daha güçlü olması mümkün olabilir. Grafik 8 Ocak 8 Mart 8 Mayıs 8 Temmuz 8 Ekim 8 Aralık 8 Şubat 9 Nisan 9 Haziran 9 Ağustos 9 Ekim 9 Aralık 9 Şubat 1 Nisan 1 Haziran 1 Ağustos 1 Pamuk (dolar/lbs ) Giyim (y y %) Kaynak: TCMB, Bloomberg 7 6 4 3 2 1 1 2 3 4 16 14 12 1 8 6 4 2 1.8 1.6 1.4 1.2 1 31.1.28 31.3.28 31..28 31.7.28 1.1.28 1.12.28 1.2.29 1.4.29 1.6.29 1.8.29 1.1.29 1.12.29 1.2.21 1.4.21 1.6.21 1.8.21 Kaynak: Bloomberg Grafik 9 31.1.2 31.3.2 31..2 Kaynak: Bloomberg Petrol Fiyatları Enerji yıllık % 31.7.2 1.1.2 1.12.2 1.2.2 USD/TRY 1.4.2 1.6.2 Kurun düşmesiyle yükselişler izlenmektedir. 1.8.2 1.1.2 Baz etkisiyle yükselişler izlenmektedir. 1.12.2 1.2.2 1.4.2 1.6.2 1.8.2 3 3 2 2 1 1 Gıda ve giyim grubu fiyatlarında Ağustos ayı enflasyon rakamlarında yukarı yönlü hareketler ve önümüzdeki döneme ilişkin riskler dikkat çekerken, enerji fiyatlarında ise Ağustos ayında baz etkisiyle yıllık bazda sert bir düşüş yaşandığı görülmektedir. Enerji fiyatları üzerinde etkili olan dünya ham petrol fiyat hareketlerini incelediğimizde (Bkz Grafik 8), değişkenler arasındaki ilişkinin pozitif olduğu söylenebilecekken, dönem dönem söz konusu ilişkinin bozulduğu dikkat çekmektedir. Örneğin, petrolün varil fiyatı 28 Haziran ında 1 dolara kadar yükselmesinin ardından global piyasalarda yaşanan kriz nedeniyle 29 yılının ilk çeyreğine kadar sürekli gerilemiş aynı dönemde Türkiye de de enerji fiyatlarının düştüğü görülmüştür. Global piyasalarda toparlanmanın başlamasıyla ise 29 yılının ilk çeyreği ardından yükselen petrol fiyatlarına rağmen enerji fiyatlarının Türkiye de gerilemeye devam ettiği izlenirken, bu dönemde kurda yaşanan düşüşlerin bu harekette etkili olduğu görülmektedir (Bkz. Grafik 9). Dolayısıyla, Türkiye nin üretiminde ithal ara malı payının yüksek olması sebebiyle,
emtia ve ithal malların fiyatlarındaki hareket enflasyon üzerinde etkili olacakken, önümüzdeki dönemde petrol fiyatlarındaki artışlar yanında kurdaki seyrinde takip edilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Petrol fiyatlarının son dönemde yatay seyrettiği bir ortamda TL nin değer kazanmaya devam etmesi enerji grubunda enflasyonist baskıların önümüzdeki dönemde de zayıflamaya devam edebileceğine işaret etmektedir. TÜFE nin piyasa beklentilerinin üzerinde gelmesine rağmen çekirdek göstergelerde yaşanan düşüş nedeniyle TCMB'nin 16 Eylül de gerçekleştireceği toplantısında faizleri değiştirmeyerek sabit tutmaya devam edeceğini düşünüyoruz. Açıklanan enflasyon göstergelerinde TÜFE deki artışın beklentilerimize paralel bir hareket izlemesine rağmen gelen verilerde dikkat çeken ÜFE de gerçekleşen sert yükselişin ise takip edilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Yukarıda da belirttiğimiz gibi ÜFE de yaşanan artışın önümüzdeki dönemde de devam etmesi enflasyonist baskıların artmasına neden olabilecekken, bu beklentileri global piyasalarda tarım emtiası fiyatlarında yaşanan yükselişler desteklemektedir. Ancak şu an için enflasyonun tek haneli seyrini devam ettireceği beklentimiz altında, TCMB nin ilk faiz arttırımına 211 yılının ilk yarısı sonuna doğru başlamasını bekliyoruz.
7 TÜRKİYE Türkiye Büyüme Oranı (Çeyrek) 1 1 1 1 Reel GSYİH (Yıllık % Değişim) 11.7 1. 1.... 1. 1. 11.7.1 1999Q1 1999Q3 2Q1 2Q3 21Q1 21Q3 22Q1 22Q3 23Q1 23Q3 24Q1 24Q3 2Q1 2Q3 26Q1 26Q3 27Q1 27Q3 28Q1 28Q3 29Q1 29Q3 21Q1 2 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (% q q) Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (% y y) Sektörel Büyüme Hızları (%) Sektörler Sektör 29 29 29 29 21 Payları I. II. III. IV. I. (%) Çey Çey Çeyrek Çeyrek Çeyrek Tarım 4.1.8 6. 3.6 1. 3.8 Sanayi 2.4 22.3 11.7 4. 12.8 2.6 İnşaat.6 18.6 21.1 18.3 6.6 8. Ticaret 13.3 26.2 1.2 7.2 1.3 22.4 Ulaş. ve Haber. 14.9 16.3 1.3. 3.6 11.3 Mali Kur. 12. 1.8 7. 7.8 8.1 4.7 Konut Sah.. 4. 4.8 3.8 3.4.6 Eğitim 2.4.7 1.3 3.3 3.1 1.8 Sağ. İş. ve Sos. Hiz. 1..8 2.9 4. 4.9.2 Vergi Süb. 8.6 21.9 7.8 8.1 6.3 16.9 GSYİH 14. 7.7 2.9 6. 11.7 3. 2. 1.. 1. 2. 3. Sektörel Büyüme Hızları (%) 29 I 29 II 29 III 29 IV 21 I Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma
8 Harcama Bileşenlerinin Yıllık Büyüme Oranları (%) Harcama Bileşenleri Sektör Payları (%) 29 I. Çey 29 II. Çey 29 III. Çey 29 IV. Çey Yer. Hanehalkı Tük. Har. 74. 1.1 1.8 1.9 4.7 9.9 Dev. Nihai Tük. Har. 1.1.1..2 17.9 1. 21 I. Çey Gay. Safi Ser. Oluş. 21.6 27.6 24.4 18. 4.7 14.4 Kamu Sektörü 2.3 11.8.2.7 8.6 2.6 Özel Sektör 19.3 32.2 28.7 21. 3. 22.1 Mal ve Hiz. İhracatı 23.6 11.3 11..4 6.4.1 Mal ve Hiz. İthalatı 27.1 3.9 2.6 11.7 1. 21.1 3. 2. 1.. 1. 2. 3. 4. Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%) 29 I 29 II 29 III 29 IV 21 I GSYİH 14. 7.7 2.9 6. 11.7 Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Sanayi Üretim Endeksi İmalat Sanayi Üretim Endeksi 3 2 1 1 2 3. 4. 3. 2. 1.. 1. 2. 3. 4.. 6. 3. 2. 1.. 1. 2. 3. Sanayi Üretim Endeksi (Yıllık % Değişim) Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Haz.1 Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (Bir Önceki Aya Göre % Değ.) İmalat Sanayi 3 Aylık Ort. Yıllık Değ.
9 Sektörel Bazda Sanayi Üretim Endeksi 4 3 2 1 1 2 3 4 Sektörler Yıllık Değişim Oranı (%) Temmuz Ayı 29 21 Petrol Ürünleri 2. 12.1 Tekstil 7.6 1.6 Gıda 2.4 8.7 Kimyasal Madde 1.7 7.7 Ana Metal Sanayi 17.1 6.9 Metalik Olm. Diğ. Mineral 13.4 12.8 Aramalı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıklı Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Dayanıksız Tüketim Malı İmalatı (Yıllık % Değ.) Sermaye Mali İmalati (Yıllık % Değ.) Taşıt Araçları 27.9 6. Elektrikli Teçhizat 1.6 21.7 Giyim.9 1.1 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi Aylık Sanayi Ciro Endeksi 19. 18. 17. 16. 1. 14. 13. 12. 11. 1. 18. 17. 16. 1. 14. 13. 12. 11. 1. Toplam Otomobil Üretimi Beyaz Eşya Üretimi 7 6 4 3 2 1 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Oca.1 Eyl.1 May.2 Oca.3 Eyl.3 May.4 Oca. Eyl. May.6 Oca.7 Eyl.7 May.8 Oca.9 Eyl.9 May.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Aylık Sanayi Sipariş Endeksi (İmalat Sektörü) Aylık Sanayi Ciro Endeksi Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.) Kaynak:OSD,Vakıfbank Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Beyaz Eşya Üretimi (Adet)
1 Kapasite Kullanım Oranı 8 8 7 7 6 6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 Kapasite Kullanım Oranı (%) 73.4 May.1 9 8 7 6 4 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Dayanıklı Tüketim Malları Dayanıksız Tüketim Malları Ara Malları Yatırım Malları Nis.1 Tem.1 Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı Verilen İnşaat Ruhsatları 3,9. 3,4. 2,9. 2,4. 1,9. 1,4. 9. 4.. 4,. 3,. 3,. 2,. 2,. 1,. 1,.,.. Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 23 I 23 III 24 I 24 III 2 I 2 III 26 I 26 III 27 I 27 III 28 I 28 III 29 I 29 III Yatırım Teşvik Belgeli Sabit Sermaye Yatırım Tutarı (milyon TL) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Verilen İnşaat Ruhsatları (Yüzölçümü,1 m2) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Toplam Sanayide Verimlilik PMI Endeksi 12. 12. 11. 11. 1. 1. 9. 9. 8. 8. 2 I II III IV 26 I II III IV 27 I II III IV 28 I II III IV 29 I II III IV Toplam Sanayide Verimlilik Endeksi 6 4 4 3 3 Haziran Eylül Aralık Mart 6 Haziran 6 Eylül 6 Aralık 6 Mart 7 Haziran 7 Eylül 7 Aralık 7 Mart 8 Haziran 8 Eylül 8 Aralık 8 Mart 9 Haziran 9 Eylül 9 Aralık 9 Mart 1 Haziran 1 PMI Imalat Endeksi Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Reuters
11 ENFLASYON GÖSTERGELERİ TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu ÜFE 14 2 12 1 8 6 4 2 8.33 4.22 2 1 1 9.3 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Tem.1 TÜFE (yıllık % değ.) Çekirdek I Endeksi ÜFE (yıllık %değ.) TÜFE Harcama Grupları Gıda ve Enerji Enflasyonu (yıllık % değ.) TÜFE Harcama Gruplarının Katkısı Gıda ve alkolsüz Giyim ve ayakkabı Lokanta ve oteller Konut Ulaştırma Eğlence ve kültür Haberleşme 1.. 1. 2. 3. 4., Vakıfbank Aylık Yıllık 3 3 2 2 1 1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 Tem.1 Gıda Enerji Tüfe ÜFE Alt Sektörler Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi 3 3 2 2 1 1 1 23 21 19 17 1 13 11 9 7 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Oca.6 Haz.6 Kas.6 Nis.7 Eyl.7 Şub.8 Tem.8 Ara.8 May.9 Eki.9 Mar.1 Ağu.1 Tarım Sanayi İmalat Sanayi Kaynak:Bloomberg UN Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi
12 İTO Enflasyon Göstergeleri Türk İş Mutfak Enflasyonu 9 8 7 6 4 3 2 1 1 Oca. Eyl. May.1 Oca.2 Eyl.2 May.3 Oca.4 Eyl.4 May. Oca.6 Eyl.6 May.7 Oca.8 Eyl.8 May.9 Oca.1 İstanbul Toptan Eşya Fiyat Endeksi İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi 8 6 4 2 2 4 26M1 26M4 26M7 26M1 27M1 27M4 27M7 27M1 28M1 28M4 28M7 28M1 29M1 29M4 29M7 29M1 21M1 21M4 21M7 Kaynak:Türk İş Türk İş Gıda Enflasyonu( Bir önceki aya göre Değ.) Enflasyon Beklentileri Tük. Güven Endeksi Fiyatların Değ. Yönünde Beklenti 1 1 9 9 8 7 6 4 Nis.6 Ağu.6 Ara.6 Nis.7 Ağu.7 Ara.7 Nis.8 Ağu.8 Ara.8 Nis.9 Ağu.9 Ara.9 Nis.1 12 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi Ağu.1 8 7 6 4 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Nis.1 24 Ay Sonrası Yıllık TÜFE Beklentisi Fiyatların değişim yönüne ilişkin beklenti
13 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ İşsizlik Oranı İşgücü Durumu 17. 16. 1. 14. 13. 12. 11. 1. 9. 8. 2M1 2M 2M9 26M1 26M 26M9 27M1 27M 27M9 28M1 28M 28M9 29M1 29M 29M9 21M1 21M Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı İşsizlik Oranı, Vakıfbank İşgücüne Katılım Oranı 27, 26, 2, 24, 23, 22, 21, 2, 19, Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 İşgücü Arzı İstihdam Edilenler Sektörlerin Toplam İşgücü İçindeki payı.. 4. 4. 3. 3. Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 3 2 2 1 1 Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 May.1 3 2 1 49 48 47 46 4 İşgücüne Katılma Oranı İstihdam Oranı Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler İşkur İstatistikleri Sanayi İstihdam Endeksi (2=1) 2, 18, 16, 14, 12, 1, 8, 6, 4, 2, Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Mar.1 11 1 1 9 9 8 Kaynak:Hazine Müsteşarlığı İş Arayanların Sayısı Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Sanayi İstihdam Endeksi
14 Kurulan Kapanan Şirket Sayısı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri, 4, 4, 3, 3, 2, 2, 1, 1, 11. 113. 111. 19. 17. 1. 13. 11. 99. 97. 9. Oca.8 Mar.8 May.8 Tem.8 Eyl.8 Kas.8 Oca.9 Mar.9 May.9 Tem.9 Eyl.9 Kas.9 Oca.1 Kurulan Kapanan Şirket Sayısı (Adet) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Reel Brüt Ücret Maaş Endeksleri
1 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ 2 2 1 1 İthalat İhracat Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis.4 Eyl.4 Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar) 1 2 3 4 6 7 8 9 Dış Ticaret Dengesi Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis.4 Eyl.4 Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İthalat Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis.4 Eyl.4 Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları(y/y) 14 12 1 8 6 4 2 2 4 6 İhracat Oca.3 Haz.3 Kas.3 Nis.4 Eyl.4 Şub. Tem. Ara. May.6 Eki.6 Mar.7 Ağu.7 Oca.8 Haz.8 Kas.8 Nis.9 Eyl.9 Şub.1 Ara Malları (y/y) Sermaye Malları (y/y) Tüketim Malları (y/y) Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı 6 4 14 24 34 44 4 Oca.3 Ağu.3 Mar.4 Eki.4 May. Ara. Tem.6 Şub.7 Eyl.7 Nis.8 Kas.8 Haz.9 Oca.1 Cari İşlemler Dengesi (Yıllık milyon dolar) 3 2 1 1 2 3 4 6 Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar sağ eksen) 4 3 2 1 1 2 Oca.3 Tem.3 Oca.4 Tem.4 Oca. Tem. Oca.6 Tem.6 Oca.7 Tem.7 Oca.8 Tem.8 Oca.9 Tem.9 Oca.1 Doğrudan Yatırımlar (12 aylık milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık milyon dolar)
16 TÜKETİM GÖSTERGELERİ Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni Tüketim Harcamaları 11 11 1 1 9 9 8 8 7 7 6 13 12 11 1 9 8 7 6 4 2 1 1 1 1 Ara.3 Haz.4 Ara.4 Haz. Ara. Haz.6 Ara.6 Haz.7 Ara.7 Haz.8 Ara.8 Haz.9 Ara.9 Haz.1 Tüketici Güven Endeksi Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) 1999Q1 1999Q4 2Q3 21Q2 22Q1 22Q4 23Q3 24Q2 2Q1 2Q4 26Q3 27Q2 28Q1 28Q4 29Q3 Reel Hanehalkı Tüketimi (Yıllık % Değişim) CNBC e Güven Endeksleri Krediler 2. 1. 1... 8 7 6 4 3 2 1 17 1 13 11 9 7 3 1 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 Oca.2 Eki.2 Tem.3 Nis.4 Oca. Eki. Tem.6 Nis.7 Oca.8 Eki.8 Tem.9 Nis.1 Oca.4 Haz.4 Kas.4 Nis. Eyl. Şub.6 Tem.6 Ara.6 May.7 Eki.7 Mar.8 Ağu.8 Oca.9 Haz.9 Kas.9 CNBC e Tüketici Güven Endeksi Krediler (Yıllık % Değişim) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı CNBC e Tüketim Endeksi Kaynak:BDDK Bireysel ve Ticari Krediler Bireysel Krediler (Yıllık %Değişim) Ticari Krediler (Yıllık % Değişim) Kaynak:BDDK
17 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ Bütçe Dengesi Bütçe Gelirleri ve Harcamaları. 1. 2. 3. 4.. 29. 27. 2. 23. 21. 19. 17. 1. 6. Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Bütçe Dengesi (12 Aylık milyar TL) Mar.1 Ara.6 Mar.7 Haz.7 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1 Bütçe Gelirleri (12 aylık milyar TL) Bütçe Harcamaları (12 aylık milyar TL) Vergi Gelirleri Faiz Dışı Denge 4 8 3 2 1 48 38 1 28 18 2 3 8 Oca.7 Nis.7 Tem.7 Eki.7 Oca.8 Nis.8 Tem.8 Eki.8 Oca.9 Nis.9 Tem.9 Eki.9 Oca.1 Vergi Gelirleri (Nominal yıllık %) Nis.1 2 Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku 48. 36. 12. 46. 44. 42. 4. 38. 36. 34. 32. 3. 34. 32. 3. 28. 26. 24. 22. 2. 11. 1. 9. 8. 7. 6. Oca. Haz. Kas. Nis.6 Eyl.6 Şub.7 Tem.7 Ara.6 Ara.7 Mar.7 May.8 Haz.7 Eki.8 Mar.9 Ağu.9 Oca.1 Haz.1 Oca. Haz. Kas. Nis.6 Eyl.6 Şub.7 Tem.7 Ara.7 May.8 Eki.8 Mar.9 Ağu.9 Oca.1 Haz.1 Eyl.7 Ara.7 Mar.8 Haz.8 Eyl.8 Ara.8 Mar.9 Haz.9 Eyl.9 Ara.9 Mar.1,Vakıfbank Vergi Gelirleri (Reel yıllık %) Faiz Dışı Denge (12 aylık milyar TL) Toplam Borç Stoku (milyar TL) İç Borç Stoku (milyar TL) Dış Borç Stoku (milyar TL sağ eksen) Kaynak:Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
18 Türkiye nin Net Dış Borç Stoku Türkiye nin Dış Borç Stoku Profili 4 4 3 3 2 2 1 1 21 22 23 24 2 26 27 28 29 Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%) 3 2 2 1 1 22 23 24 2 26 27 28 29 TCMB (milyar TL sol eksen) Kamu Sektörü (milyar TL) Özel Sektör (milyar TL) 2. 1. 1... Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kaynak: Hazine Müsteşarlığı LİKİDİTE GÖSTERGELERİ TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz 3 3 2 2 1 1 Ocak 24 Mayıs 4 Eylül 4 Ocak Mayıs Eylül Ocak 6 Mayıs 6 Ağustos 6 Aralık 6 Nisan 7 Ağustos 7 Aralık 7 Nisan 8 Ağustos 8 Aralık 8 Nisan 9 Ağustos 9 Aralık 9 Nisan 1 2 2 1 1 Ocak 24 Mayıs 4 Eylül 4 Ocak Mayıs Eylül Ocak 6 Mayıs 6 Ağustos 6 Aralık 6 Nisan 7 Ağustos 7 Aralık 7 Nisan 8 Ağustos 8 Aralık 8 Nisan 9 Ağustos 9 Aralık 9 Nisan 1 Reel Faiz Nominal Faiz Para Arzı 6 4 4 3 3 2 2 1 1 12 11 1 9 8 7 6 Oca.6 May.6 Eyl.6 Oca.7 May.7 Eyl.7 Oca.8 May.8 Eyl.8 Oca.9 May.9 Eyl.9 Oca.1 May.1 Borç alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%),Vakıfbank M2 (milyar TL) M3 (milyar TL) M1 (milyar TL sağ eksen)
19 Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler Reel Büyüme (y/y) (Çeyreklik) (%) Enflasyon (y/y) (Aylık) (%) Cari Denge/GSYİH (%) Merkez Bankası Faiz Oranı (%) Tüketici Güven Endeksi ABD 3 1.2 2.9.2 3. Euro Bölgesi 1.9 1.7.6 1. 11. Almanya 3.7 1. 4.8 1 13 Fransa 1.7 1.7 1. 1. 39. İtalya 1.1 1.6 3.4 1. 14.1 Macaristan 1. 4..4.2 23.4 Portekiz 1.4 1.8 1.1 1. 4.4 İngiltere 1.7 3.1 1.3. 18. Japonya 2..9 2.8.1 43.2 Çin 1.3 3.3 7.8.31 17.8 Rusya.2. 3.2 7.7 Hindistan 8.8 11.2 2.41 4. Brezilya 8.81 4.6 1.6 1.7 119.3 G.Afrika 1.6 4.2 3.2 6. 14. Türkiye 11.7 7.8 2.3 6. 88.4 Beklentiler 21 IMF Beklentisi Reel Büyüme (y/y) Enflasyon (y/y) Cari Denge /GSYH İşsizlik Oranı Borç St./GSYH (Nisan 21) Gelişmiş Ülkeler 2.32 1.49.44 8.39 Gelişmekte Olan Ülkeler 6.34 6.19 2.7 Tüm dünya 4.21 3.67 ABD 3.1 2.13 3.29 9.41 92.6 Euro Bölgesi.96 1.13.3 1.2 Almanya 1.21.91.4 8.62 76.7 Fransa 1.2 1.2 1.92 9.98 84.24 İtalya.84 1.4 2.79 8.7 118.63 Macaristan.16 4.28.42 Portekiz.29.84 8.97 11. İngiltere 1.33 2.72 1.66 8.2 78.19 Japonya 1.89 1.4 2.84.7 227.77 Çin 1.4 3.12 6.23 Rusya 4. 7..14 Hindistan 8.77 13.16 2.17 Brezilya.49.1 2.91 G.Afrika 2.9.78 4.9 TÜRKİYE.2 9.73 3.98
2 Türkiye Makro Ekonomik Görünüm MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER 28 29 En Son Yayımlanan 21 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi GSYİH (Cari Fiyatlarla, Milyon TL) 9 144 93 974 243 28 (21 1. Çeyrek) Açıklanacak İlk Veriye Ait Beklentimiz GSYİH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla, %).7 4.7 11.7 (21 1. Çeyrek) %6. %9.9 (21 II. Çey) Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Değ. Oranı (%) 17.8 9. 8.6 (Temmuz 21) %7. 7 Kapasite Kullanım Oranı (%) 64.7 67.6 74.7 (Temmuz 21) %7. İşsizlik Oranı (%) 13.6 13. 11. (Mayıs 21) %11.2 %11. Fiyat Gelişmeleri TÜFE (Yıllık % Değişim) 1.6 6.2 8.33 (Ağustos 21) %7.9 ÜFE (Yıllık % Değişim) 8.11.93 9.3 (Ağustos 21) %8.7 Parasal Göstergeler (Milyon TL) M1 83,38 17,1 116,61 (27.8.21) M2 434,2 494,24 39,76 (27.8.21) M3 48,383 2,674 64,763 (27.8.21) Emisyon 3,468 34,289 41,38 (27.8.21) TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 7,7 7,689 76,837 (3.9.21) Faiz Oranları TCMB O/N (Borç Alma) 1. 6. 6. (13.9.21) %6. %6. TRILIBOR O/N 1. 6. 6.3 (13.9.21) Ödemeler Dengesi (Milyon $) Cari İşlemler Açığı 41,947 13,84 3.337 (Haziran 21) 3, İthalat 193,821 134,41 16,136 (Temmuz 21) 17, İhracat 14,799 19,672 9,97 (Temmuz 21) 113, Dış Ticaret Açığı 3,22 24,729 6.417 (Temmuz 21) 7, Kamu Ekonomisi (Milyon TL) Bütçe Gelirleri 28.898 21,6 18,448 (Haziran 21) Bütçe Giderleri 22.967 267,27 23,894 (Haziran 21) Bütçe Dengesi 17.69 2,21,446 (Haziran 21),34 Faiz Dışı Denge 33.92 986 2,13 (Haziran 21) 6,716 Borç Stoku Göstergeleri Merkezi Yön. İç Borç Stoku (Milyar TL) 274.8 33. 34.2 (Temmuz 21) Merkezi Yön. Dış Borç Stoku (Milyar TL) 1. 111.4 113.1 (Temmuz 21) Kamu Net Borç Stoku 268. 39.8 31.3 (21 I. Çeyrek)
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar ekonomik.arastirmalar@vakifbank.com.tr Serkan Özcan Baş Ekonomist serkan.ozcan@vakifbank.com.tr 312-4 7 87 Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist cem.eroglu@vakifbank.com.tr 312-4 84 8 Nazan Kılıç Ekonomist nazan.kilic@vakifbank.com.tr 312-4 84 89 Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist bilge.ozalpturkars@vakifbank.com.tr 312-4 84 88 Zeynep Burcu Çevik Ekonomist zeynepburcu.cevik@vakifbank.com.tr 312-4 84 93 Seda Meyveci Araştırmacı seda.meyveci@vakifbank.com.tr 312-4 84 8 Emine Özgü Özen Araştırmacı emineozgu.ozen@vakifbank.com.tr 312-4 84 87 Selin Düz Araştırmacı selin.duz@vakifbank.com.tr 312-4 84 93 Naime Doğan Araştırmacı naime.dogan@vakifbank.com.tr 312-4 84 86 Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı fatmaozlem.kanbur@vakifbank.com.tr 312-4 84 82 Elif Artman Araştırmacı elif.artman@vakifbank.com.tr 312-4 84 9 Halide Pelin Kaptan Araştırmacı halidepelin.kaptan@vakifbank.com.tr 312-4 84 83 Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir. Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar