MALİYE BAKANI SAYIN MEHMET ŞİMŞEK İN SON MAKROEKONOMİK GELİŞMELER İLE 2009 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİNİ DEĞERLENDİRMEK ÜZERE



Benzer belgeler
MALİYE BAKANI SAYIN MEHMET ŞİMŞEK İN SON MAKROEKONOMİK GELİŞMELER İLE 2010 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİNİ DEĞERLENDİRMEK ÜZERE

MALİYE BAKANI SAYIN MEHMET ŞİMŞEK İN MAKROEKONOMİK GELİŞMELER İLE 2010 YILI OCAK- HAZİRAN DÖNEMİ MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİNİ

2012 YILI OCAK-EYLÜL DÖNEMİ BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ 2012 YIL SONU BÜTÇE TAHMİNLERİ 2013 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE TASARISI MEHMET ŞİMŞEK MALİYE BAKANI

MALİYE BAKANI SAYIN MEHMET ŞİMŞEK İN MAKROEKONOMİK GELİŞMELER İLE 2013 YILI İLK YARI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİNİ

AB Krizi ve TCMB Para Politikası

DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER

2014 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE TASARISI

Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Orta Vadeli Program. 22 Kasım 2013

DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER

ORTA VADELİ PROGRAMA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME ( )

TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME

Kıvanç Duru 2015 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Programı Değerlendirmesi

Ekonomi Bülteni. 17 Ağustos 2015, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

5.21% -11.0% 25.2% 10.8% % Eylül 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş PARA PİYASASI LİKİT EMEKLİLİK YATIRIM FONU(KAMU) YILLIK RAPOR

Ekonomi Bülteni. 17 Ekim 2016, Sayı: 40. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Artış. Ocak-Haziran Oranı (Yüzde) Ocak-Haziran 2014

2012 Nisan ayında işsizlik oranı kuvvetli bir düşüş ile 2012 Mart ayına göre 0,9 puan azalarak % 9 seviyesinde

INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015

BAKANLAR KURULU SUNUMU

Bu sunum, borç stoku ve borçlanma ile ilgili güncel bilgileri. kamuoyuna kapsamlı olarak sunmak amacıyla hazırlanmıştır.

7,36% 5,1% 15,4% 10,1% 87,1 57,1 2,7 17,75% Mayıs 18 Nisan 18 Mayıs 18 Haziran 18

2012 SINAVLARI İÇİN GÜNCEL EKONOMİ ÇALIŞMA SORULARI. (40 Test Sorusu)

Ekonomi Bülteni. 22 Mayıs 2017, Sayı: 21. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Yılları Bütçesinin Makroekonomik Çerçevede Değerlendirilmesi

ORTA VADELİ PROGRAM ( ) 8 Ekim 2014

TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER

Ekonomi Bülteni. 14 Aralık 2015, Sayı: 39. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Mali İzleme Raporu Eylül 2005 Ön Değerlendirme

TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ

EKONOMİK GÖRÜNÜM Bursa Ticaret ve Sanayi Odası

Büyüme Değerlendirmesi: Çeyrek

Büyüme Değerlendirmesi : Çeyrek

Ekonomik Görünüm ve Tahminler: Ekim 2014

AB Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Aday Ülkeler

HAFTALIK RAPOR 17 Eylül 2018

Türkiye nin TL cinsinden yatırım yapma açısından

EKONOMİK GÖRÜNÜM MEHMET ÖZÇELİK

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

%7.26 Aralık

Ekonomi Bülteni. 14 Kasım 2016, Sayı: 44. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

5.21% 4.6% 21.6% 11.1% % Ekim 18 Eylül 18 Ekim 18 Kasım 18

ARALIK 2015 DÖNEMİ 2014 YILI ARALIK AYINDA 12 MİLYAR TL AÇIK VEREN BÜTÇE, 2015 YILI ARALIK AYINDA 17,2 MİLYAR TL AÇIK VERMİŞTİR.

Bu sunum, borç stoku ve borçlanma ile ilgili güncel bilgileri. kamuoyuna kapsamlı olarak sunmak amacıyla hazırlanmıştır ve

Ekonomi Bülteni. 20 Şubat 2017, Sayı: 8. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

1.56% -4.1% 20.3% 11.4% % Kasım 18 Ekim 18 Kasım 18 Aralık 18

Ekonomi Bülteni. 15 Haziran 2015, Sayı: 15. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 EKİM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.

Büyüme Değerlendirmesi : Çeyrek

MİLLİ GELİR VE BÜYÜME

Ekonomik Görünüm ve Tahminler: Aralık 2013

Küresel Krizden Sonrası Reel ve Mali. Sumru Altuğ Koç Üniversitesi, CEPR ve EAF 14 Mayıs 2010

NUROL YATIRIM BANKASI A.Ş YILI İKİNCİ ÇEYREK ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU

HAFTALIK RAPOR 22 Ocak 2017

ŞUBAT YILI ŞUBAT AYINDA 2,4 MİLYAR TL AÇIK VEREN BÜTÇE, 2016 YILI ŞUBAT AYINDA 2,4 MİLYAR TL FAZLA VERMİŞTİR.

7.36% 2.9% 17.9% 9.7% % Temmuz 18 Nisan 18 Temmuz 18 Ağustos 18

Ekonomik Görünüm ve Tahminler: Nisan 2015

TÜRKİYE EKONOMİSİ MAKRO EKONOMİK GÖSTERGELER (NİSAN 2015)

Ekonomide Değişim. 15. ÇözümOrtaklığı Platformu. 15 Aralık

Ekonomik Gelişmeler Erdem Başçı Başkan 11 Mart 2015 Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, Ankara

RUS TÜRK İŞADAMLARI BİRLİĞİ (RTİB) AYLIK EKONOMİ RAPORU. Rusya ekonomisindeki gelişmeler: Aralık Rusya Ekonomisi Temel Göstergeler Tablosu

MESLEK KOMİTELERİ ORTAK TOPLANTISI. Ender YORGANCILAR Yönetim Kurulu Başkanı

Ekonomik göstergeler ve 2010 yılı tahminleri

HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖRÜ 2017 KASIM AYLIK İHRACAT BİLGİ NOTU. İTKİB Genel Sekreterliği. Hazırgiyim ve Konfeksiyon Ar-Ge Şubesi.

7.26% 9.9% 10.8% 10.8% % Mart 18 Şubat 18 Mart 18 Nisan 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar

Ekonomik Görünüm ve Tahminler: Şubat 2012

TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ

HAFTALIK RAPOR 16 Ocak 2017

Cari işlemler açığında neler oluyor? Bu defa farklı mı, yoksa aynı mı? Sarp Kalkan Ekonomi Politikaları Analisti

Ekonomi Bülteni. 29 Ağustos 2016, Sayı: 34. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Tablo 7.1: Merkezi Yönetim Bütçe Büyüklükleri

Ekonomi. Dünya Ekonomisi. FED varlık alımlarını durdururken, Avrupa Merkez Bankası negatif faiz uygulamaya. başlamıştır.

TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

EKONOMİK VE MALİ POLİTİKA GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Eylül 2011, No:5

ORTA VADELİ PROGRAM ( ) 4 Ekim 2016

plastik sanayi Plastik Sanayicileri Derneği Barbaros aros DEMİRCİ PLASFED Genel Sekreteri

Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler

AÇIKLANAN SON EKONOMİK GÖSTERGELERDE AYLIK DEĞERLENDİRME RAPORU

AB Ülkelerinin Temel Ekonomik Göstergeleri Üye ve Aday Ülkeler

ŞUBAT 2013 DÖNEMİ 2012 YILI ŞUBAT AYINDA 2,6 MİLYAR TL AÇIK VEREN BÜTÇE, 2013 YILI ŞUBAT AYINDA 1,4 MİLYAR TL AÇIK VERMİŞTİR.

Enflasyon Gelişmeleri ve Para Politikası

T.C. MALİYE BAKANLIĞI

Makro Görünüm Yılı Bütçe Tasarısına Dair Notlar 25 Ekim Erol Gürcan Ekonomist +90 (212)

2017 MARDİN BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ KURUMSAL MALİ DURUM VE BEKLENTİ RAPORU

TÜRKİYE PLASTİK SEKTÖRÜ 2014 YILI 4 AYLIK DEĞERLENDİRMESİ ve 2014 BEKLENTİLERİ. Barbaros Demirci PLASFED - Genel Sekreter

TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ

Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler

TÜRKİYE İŞVEREN SENDİKALARI KONFEDERASYONU AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ

GÜNLÜK BÜLTEN 23 Mayıs 2014

HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI EKONOMİK ARAŞTIRMALAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler

MART 2015 DÖNEMİ 2014 YILI MART AYINDA 5,1 MİLYAR TL AÇIK VEREN BÜTÇE, 2015 YILI MART AYINDA 6,8 MİLYAR TL AÇIK VERMİŞTİR.

24 Haziran 2016 Ankara

TÜRKİYE EKONOMİSİ NDE GÜNCEL EĞİLİMLER VE GENEL GÖRÜNÜM

2010 YILI OCAK-MART DÖNEMİ TÜRKİYE DERİ VE DERİ ÜRÜNLERİ İHRACATI DEĞERLENDİRMESİ

Ekonomik Görünüm ve Tahminler: Ekim 2012

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

Kamunun Farklı Harcama Senaryoları Kapsamında 2014 Yılında Beklenen Ekonomik Büyüme

MECLİS TOPLANTISI. Ender YORGANCILAR Yönetim Kurulu Başkanı

Transkript:

MALİYE BAKANI SAYIN MEHMET ŞİMŞEK İN SON MAKROEKONOMİK GELİŞMELER İLE 2009 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİNİ DEĞERLENDİRMEK ÜZERE DÜZENLENEN BASIN TOPLANTISI KONUŞMA METNİ 15 OCAK 2010 1

Değerli Basın Mensupları, Makroekonomik gelişmeler ile 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe gerçekleşmelerini değerlendirmek üzere düzenlemiş olduğumuz basın toplantısına hoş geldiniz. Sunumuma başlarken sizleri ve ekranları başında bulunan vatandaşlarımızı saygıyla selamlıyorum. MAKROEKONOMİK GELİŞMELER Değerli Basın Mensupları, Öncelikle dünyada ve Türkiye deki makroekonomik görünüme ilişkin çok kısa bir değerlendirme yapmak istiyorum. 2007 de başlayan ve neredeyse iki yıl süren küresel kriz, yerini dünya ekonomisinde kademeli bir toparlanmaya bırakmıştır. Küresel piyasalarda 2009 yılı ikinci çeyreğinde başlayan normalleşme süreci devam ediyor. Risk iştahında Ağustos 2008 düzeyleri yakalanmıştır. Bu da 2010 da küresel ekonomideki iyileşmenin gücüne ilişkin önemli bir göstergedir. Nitekim 2009 daki yüzde 1,1 daralmadan sonra 2010 da küresel büyümenin yüzde 3,1 olması beklenmektedir. 2

Krizde, dünya ticaretinde son 80 yılın en büyük daralması yaşanmıştır. Gelişmekte olan ülkelere yönelik net sermaye girişi ise 24 yıl sonra negatife dönmüştür. Ancak, 2010 da dünya ticaret hacminde yüzde 2,5 oranında bir artış olacağı tahmin edilmektedir. 2010 da küresel risk iştahındaki artışla birlikte gelişmekte olan ülkelere, net sermaye girişi beklenmektedir. Tüm bu gelişmelere rağmen küresel mali sistemdeki sıkıntıların tam anlamıyla geçmediği açıktır. Dünyanın kriz öncesi potansiyel büyüme oranlarını tekrar yakalaması zaman alacaktır. Küresel krizden çıkış yavaş ve kademeli olacaktır. Değerli Basın Mensupları, Türkiye ekonomisi krize karşı büyük bir dayanıklılık göstermiştir. Türkiye, krizden en az etkilenen ülkelerden birisidir. Küresel resesyona rağmen güçlü makroekonomik dengelerini koruyabilmiştir. Türkiye de büyük ölçekli, zincirleme iflaslar yaşanmamıştır. Krizde dünyada tanınmış markaların iflas ettiğini, dev finans şirketlerinin dibe vurduğunu ve bankaların battığını hep birlikte gördük. Ancak Türkiye bu olumsuzlukları yaşamamıştır. 3

Bu dönemde Hükümetimiz krize karşı proaktif para ve maliye politikaları uygulayabilmiştir. Bu esnada faiz oranları ilk defa tek haneli rakamlara düşmüştür. Türkiye bu krizde acil IMF yardımına ihtiyaç duymadığı gibi bir döviz ve bankacılık krizi de yaşamamıştır. Türkiye nin kriz karşısında sergilediği dayanıklı görünümde, güçlü bankacılık sektörü, sağlam kamu mali yapısı ve köklü yapısal reformlar önemli bir rol oynamıştır. Türkiye son 60 yılın en büyük küresel krizini kendi imkanlarıyla, kendi politikalarıyla ve kendi yöntemleriyle çözmektedir. RİSK PRİMİ (12.09.2008-11.01.2010) Kaynak: Reuters Türkiye bunun semeresini de almaktadır. Örneğin, Türkiye nin ülke risk primi son dönemde olumlu yönde seyretmektedir. Ayrıca, Türkiye nin kredi notu önce Fitch tarafından 2 kademe, ardından 4

Moody s tarafından 1 kademe arttırılmıştır. Eylül 2008 den bugüne kadar aralarında Yunanistan, İspanya, Portekiz, İrlanda, Rusya ve Meksika nın da bulunduğu yaklaşık 40 ülkenin kredi notu toplamda 100 kez düşürülmüştür. Türkiye bu dönemde, notu artırılan 14 ülkeden birisidir. Kredi notu artışları ülkemizin krize karşı gösterdiği dayanıklılığın ve Türkiye ye olan güvenin bir göstergesidir. GÖSTERGE TAHVİL FAİZ ORANI Kaynak: Reuters Ayrıca, önceki krizlerin aksine Türkiye de faizler ciddi bir şekilde düşmüştür. Bu, Türkiye nin gelecekteki borç yükü üzerinde olumlu etki yapacaktır. İMKB tahvil piyasasında en çok işlem gören gösterge tahvil için bileşik faiz oranı 2009 yılbaşında yüzde 16,1 iken, 14 Ocak 2010 itibarıyla yüzde 8,4 e gerilemiştir. 5

Değerli Basın Mensupları, 2009 da yüzde 6 daralması tahmin edilen Türkiye ekonomisinin, 2010 dan itibaren tekrar büyüme sürecine girmesini bekliyoruz. 2010 için büyüme tahminimiz yüzde 3,5 tir. Ancak IMF ve OECD nin Türkiye için, 2010 yılı büyüme tahmini yüzde 3,7, uluslararası finans kuruluşlarının tahminleri ise yüzde 3,8 ile yüzde 5,5 arasında değişmektedir. OECD tahminlerine göre Türkiye, 2010 yılında Güney Kore den sonra en fazla büyüme kaydedecek ülke olacaktır. 2011 de ise 30 ülke arasında en yüksek büyümeyi Türkiye nin kaydedeceği tahmin edilmektedir. BÜYÜME GÖSTERGELERİNDE BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE DEĞİŞİM Kaynak: TÜİK, CNCB-e, TİM 6

Nitekim son dönemde açıklanan göstergeler, 2009 un dördüncü çeyreğinden itibaren ekonomide toparlanmanın başladığına işaret etmektedir. İhracatımızda Ekim 2009 dan itibaren bir toparlanma görülmektedir. Özellikle Aralık 2009 daki yüzde 32,3 oranındaki artış dikkat çekicidir. 2009 da krize rağmen ihracatımız 101,6 milyar dolar olmuştur. 2010 da da dünya ekonomisindeki toparlanmaya paralel olarak ihracatın kademeli bir şekilde tekrar yükselişe geçmesini bekliyoruz. İhracattaki bu başarıda ürün ve pazar çeşitliliğinde sağladığımız ilerleme etkili olmuştur. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinde ve tüketim endeksinde de benzer iyileşmeleri görüyoruz. TÜRKİYE DE ENFLASYON GELİŞMELERİ (1960-2009) Kaynak:TÜİK, TCMB 7

Enflasyon, sürdürdüğümüz kararlı mücadele sonucunda son 40 yılın en düşük düzeyine inmiştir. 2009 itibarıyla enflasyon yüzde 6,5 e kadar düşmüştür. AB TANIMLI BORÇ STOKU/GSYH Kaynak: Hazine Müsteşarlığı Kriz nedeniyle artan finansman ihtiyacına rağmen kamu borç dinamikleri tehlikeli bir durum arz etmemektedir. Son yedi yıldır sürekli azalmakta olan kamu borç stokunun GSYH ye oranının 2009 da 6-7 puan kadar artması beklenmektedir. Buna rağmen Türkiye nin borç stoku, ABD, İngiltere, İtalya, Almanya, Fransa, Yunanistan, Hindistan, Brezilya, Arjantin, Macaristan ve Polonya gibi birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkenin oldukça altındadır. 8

Değerli Basın Mensupları, SERMAYE YETERLİLİK ORANI Kaynak: BBDK 2010 da ekonomideki canlanmanın en büyük destekleyicilerinden bir tanesinin de sağlam bankacılık sektörü olduğu unutulmamalıdır. Bankalarımız geçtiğimiz yıl iyi bir performans sergilemiştir. Hazinenin borçlanma enstrümanlarından çok iyi getiri elde etmişlerdir. Artık bankalarımız özel sektörü destekleyebilecek durumdadır. Dolayısıyla, bankacılık sektörü karlılık, sermaye yeterliliği ve yüksek aktif kalitesi bakımından büyümeyi finanse edebilecek güçtedir. Bu çerçevede, bir yıldır sürdürülen faiz indirimlerinin etkisi ve küresel risk algılamalarındaki iyileşme ile kredi piyasasında Ağustos 2009 dan itibaren olumlu gelişmeler gözlendiğini hatırlatmakta fayda görüyorum. 9

Sonuç olarak 2009 yılı dünya ekonomisi için zor bir yıl olmuştur. Türkiye ekonomisi, Hükümetlerimiz döneminde attığımız sağlam ve kararlı adımlar sayesinde krize karşı direnç göstermiştir. Son gelişmeler, 2010 yılına yönelik umut ve cesaretimizi artırmaktadır. MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE GERÇEKLEŞMELERİ Değerli Basın Mensupları, Ekonomimiz ile ilgili gelişmeleri sizlerle paylaştıktan sonra şimdi de 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe gerçekleşmelerini açıklamak istiyorum. Aralık 2009 Bütçe Gerçekleşmeleri Merkezi yönetim bütçe gerçekleşmelerine ilişkin olarak, öncelikle 2009 yılı Aralık ayı ile ilgili bilgi vereceğim. 10

2009 Yılı Aralık Ayı Bütçe Gerçekleşmeleri 2009 yılı Aralık ayında; Merkezi yönetim bütçe giderleri Faiz hariç bütçe giderleri Merkezi yönetim bütçe gelirleri Genel bütçe vergi gelirleri 27 milyar 733 milyon, 26 milyar 692 milyon, 21 milyar 875 milyon, 18 milyar 169 milyon, TL olmuştur. Bu sonuçlara göre Aralık ayında; Bütçe açığı Faiz dışı açık ise 5 milyar 859 milyon, 4 milyar 817 milyon, TL olarak gerçekleşmiştir. Aralık ayına ilişkin daha fazla detaya girmeyeceğim, buna ilişkin ayrıntıları şimdi yayınlayacağımız aylık bütçe raporunda görebilirsiniz. 11

2009 Yılı Ocak-Aralık Dönemi Bütçe Gerçekleşmeleri 2009 Yılı Ocak-Aralık Dönemi Bütçe Gerçekleşmeleri Değerli Basın Mensupları, Şimdi de 2009 yılı Ocak-Aralık dönemi bütçe gerçekleşmelerini sizlerle paylaşmak istiyorum. 2009 yılında; Merkezi yönetim bütçe giderleri Faiz hariç bütçe giderleri Merkezi yönetim bütçe gelirleri Genel bütçe vergi gelirleri 267 milyar 275 milyon, 214 milyar 74 milyon, 215 milyar 60 milyon, 172 milyon 417 milyon, TL olarak gerçekleşmiştir. 12

Bu sonuçlara göre 2009 yılında; Bütçe açığı Faiz dışı fazla ise 52 milyar 215 milyon, 986 milyon, TL olarak gerçekleşmiştir. Merkezi Yönetim Bütçesi 2008 yılında 17 milyar 432 milyon TL açık vermiş iken, 2009 yılında açık 52 milyar 215 milyon TL olmuştur. 2009 Yılı Ocak-Aralık Dönemi Merkezi Yönetim Bütçe Giderleri 2009 yılı bütçe giderleri içinde; Personel giderleri 55 milyar 930 milyon, Sosyal güvenlik kurumlarına Devlet primi ödemeleri 7 milyar 206 milyon, 13

Mal ve hizmet alım giderleri Faiz giderleri Cari transferler Sermaye giderleri Sermaye transferleri Borç verme 29 milyar 594 milyon, 53 milyar 201 milyon, 91 milyar 761 milyon, 19 milyar 847 milyon, 4 milyar 314 milyon, 5 milyar 422 milyon, TL dir. Önemli alt düzey harcama kalemlerinden; Sağlık giderleri 8 milyar 797 milyon, Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan transferler Tarımsal destekleme ödemeleri Mahalli idare payları ve diğer paylar KİT sermaye desteği ödemeleri İç borç faiz ödemeleri Dış borç faiz ödemeleri 52 milyar 685 milyon, 4 milyar 495 milyon, 21 milyar 304 milyon, 3 milyar 16 milyon, 46 milyar 762 milyon, 6 milyar 318 milyon, TL olarak gerçekleşmiştir. 14

2009 Yılı Ocak-Aralık Dönemi Merkezi Yönetim Bütçe Gelirleri Değerli Basın Mensupları, 2009 yılında 215 milyar 60 milyon TL olarak gerçekleşen merkezi yönetim bütçe gelirlerinin; 172 milyar 417 milyon TL si gelirlerinden, 42 milyar 644 milyon TL si Genel bütçe vergi Diğer gelirlerden oluşmaktadır. Bütçe gelirleri 2008 yılında 209 milyar 598 milyon TL iken, 2009 yılında yüzde 2,6 oranında artış göstererek 215 milyar 60 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 15

2009 Yılı Ocak-Aralık Dönemi Merkezi Yönetim Bütçesi Vergi Gelirleri 2009 yılında genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı 172 milyar 417 milyon TL olmuştur. Genel bütçe vergi gelirleri içerisinde; Gelir vergisi Kurumlar vergisi Motorlu taşıtlar vergisi Dâhilde alınan KDV Özel tüketim vergisi İthalatta alınan KDV Damga vergisi Harçlar Diğer vergiler 38 milyar 445 milyon, 18 milyar 23 milyon, 4 milyar 496 milyon, 20 milyar 852 milyon, 43 milyar 620 milyon, 26 milyar 132 milyon, 4 milyar 169 milyon, 4 milyar 738 milyon, 11 milyar 943 milyon, 16

TL olarak gerçekleşmiştir. Değerli Basın Mensupları, Bildiğiniz üzere, 2008 yılının ikinci yarısından itibaren küresel ekonomide meydana gelen daralmaya bağlı olarak ekonomimizde bir yavaşlama eğilimine girilmiştir. Orta Vadeli Programda 2009 yılında ekonomide yüzde 6 oranında reel küçülme öngörülmüştür. Diğer taraftan, krizin etkilerini azaltmak için yapılan vergi indirimleri 2009 yılı vergi gelirlerinde yaklaşık 4.7 milyar TL tutarında bir gelir kaybına neden olmuştur. Bütün bunlara rağmen vergi gelirlerinde 2008 yılına göre yüzde 2,6 oranında bir artış olmuştur. Bu durum vergi gelirlerinin ekonominin genel durumuna göre daha iyi bir performans ortaya koyduğunu göstermektedir. 2009 yılında vergi gelirlerindeki bu olumlu gelişmede Gelir İdaresinin 2009 yılında gerek cari döneme yönelik gerekse geçmiş yıllara ilişkin tahsilât hedeflerini tutturması da önemli rol oynamıştır. 2009 yılında yeni teknolojik imkânlar kullanılarak ve bankalar ile kurulan işbirliği daha da geliştirilerek mükelleflere etkin ve hızlı ödeme metodu olan kredi kartı ile ödeme imkânının verilmiş olması ve bu kapsamda motorlu taşıtlar vergisi ile trafik para cezalarının kredi kartı ile tahsilât imkânının sağlanması ve bazı ödeme ve işlemlerden önce hak sahiplerinin veya ilgililerin vergi borcu 17

bulunmaması şartı getirilerek tahsilât çalışmalarında etkinlik ve verimliliğin artırılması gibi Gelir İdaresinin tahsilât performansına yönelik bir takım iyileşmeler bu tahsilât hedeflerinin tutturulmasına önemli katkı sağlamıştır. Bu kapsamda 2009 yılında kredi kartı ile toplam 348 milyon TL tahsilât yapılmış ve bu hizmet sadece sanal POS ile verilmiştir. Yine bazı işlemlerde vergi borcu bulunmaması şartının getirilmesi suretiyle 1 milyar 282 milyon TL tahsilât yapılmıştır. Diğer taraftan, Kamuoyunda Varlık Barışı olarak bilinen Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanun gereğince 2009 yılında toplam olarak 47 milyar 300 milyon TL matrah beyanında bulunulmuş ve 2009 yılı için bu uygulama nedeniyle yaklaşık 534 milyon TL düzeyinde vergi geliri elde edilmiştir. Bu vergi gelirinin de gelirlerimizin artmasında etkisi olmuştur. Değerli Basın Mensupları, Bilindiği üzere, 2009 yılı Eylül ayında açıklanan Orta Vadeli Mali Planda vergi gelirleri 163 milyar 561 milyon TL olarak öngörülmüştü. Ancak 2009 yılı vergi gelirleri 8 milyar 856 milyon TL daha fazlasıyla 172 milyar 417 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Buna göre Orta Vadeli Mali Planda öngörülen vergi gelirlerinde yüzde 5,4 oranında bir artış olmuştur. 2009 yılında vergi gelirleri önceki 18

yılın aynı dönemine göre Ocak Eylül döneminde 2 milyar TL daha az gerçekleşerek yüzde 1,6 oranında azalmış iken Ekim-Aralık döneminde 6 milyar 250 milyon TL daha fazla gerçekleşerek yüzde 15,3 oranında artmıştır. Dolayısıyla 2009 yılında vergi gelirlerinde Orta Vadeli Mali Planda öngörülene göre daha yüksek düzeyde gerçekleşme Ekim-Aralık döneminde görülen bu olumlu performanstan kaynaklanmıştır. Genel Değerlendirme Değerli Basın Mensupları, Şimdi de 2009 yılı bütçe gerçekleşmeleri hakkında genel değerlendirmelerde bulunmak istiyorum. Bütçe Açığının GSYH ye Oranı (%) 19

Bütçe Açığı Bilindiği gibi, 2008 yılı bütçe açığımızın GSYH ye oranı yüzde 1,8 olarak gerçekleşmişti. Orta Vadeli Programda krizin etkisini gözönünde bulundurarak 2009 yıl sonu bütçe açığının yüzde 6,6 olarak gerçekleşeceğini öngörmüştük. Ancak, gelir performansında biraz önce belirttiğim olumlu gelişmeler sonucunda yıl sonu bütçe açığının GSYH ye oranı yüzde 5,5 olarak gerçekleşmiştir. Bütçe Açığının GSYH ye Oranı (%) 2002 yılında iktidara geldiğimizde bütçe açığı 40 milyar TL ve bu açığın GSYH ye oranı yüzde 11,5 idi. 2003 yılından itibaren sağladığımız siyasi ve ekonomik istikrar ve uygulamaya koyduğumuz makroekonomik politikalar ve yapısal reformlar ile taviz vermeden uyguladığımız maliye politikaları 20

neticesinde 2008 yılında bütçe açığının Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya oranını yüzde 1,8 e indirdik. Ancak, tüm dünyada olduğu gibi bizde de 2009 yılında bütçe açığında belli bir artış söz konusu olmuştur. Krizden çıkış ile birlikte 2010 yılından itibaren bu açığı kademeli olarak azaltmayı hedeflemekteyiz. Ortalama Bütçe Açığı İktidarda bulunduğumuz son yedi yılda ortalama bütçe açığımız GSYH ye oran olarak yüzde 3,6 olmuştur. Bizden önceki yedi yılın ortalaması ise yüzde 8,8 dir. Bu durum, iktidarlarımız döneminde takip ettiğimiz maliye politikasının ve sürdürülen mali disiplinin en bariz sonucudur. 21

Faiz Giderlerinin GSYH ye Oranı (%) Faiz Giderleri İktidara geldiğimiz günden bu yana kararlı bir şekilde uyguladığımız mali disiplin sayesinde faiz giderlerinin Gayrı Safi Yurtiçi Hasıla ya oranını hızlı bir şekilde düşürdük. 2002 yılında yüzde 14.8 olan bu oranı, 2009 yıl sonunda yüzde 5.6 seviyelerine düşürdük. Ayrıca, faiz giderlerinin bütçe içerisindeki payını da sürekli olarak azalttık. 2002 yılında faiz giderlerinin bütçe içindeki payı yüzde 43.2 iken, 2009 yıl sonu itibarıyla bu oran yüzde 19.9 a inmiştir. 2009 yılı bütçesinde faiz giderleri için 57 milyar 500 milyon TL öngörülmüş iken 2009 yıl sonunda faiz giderleri gerçekleşmesi 53 milyar 201 milyon TL olmuştur. 2009 da yaşanan mali krize rağmen, 22

öngörülenden 4 milyar 229 milyon TL daha az faiz gideri yapılmış ve tasarruf edilen bu tutar halkımızın hizmetine sunulmuştur. Faiz Giderlerinin Vergi Gelirlerine Oranı (%) Şunu da özellikle vurgulamalıyım ki 2002 yılında Türkiye ekonomisi vergi gelirlerinin yüzde 85,9 unu sadece faiz giderlerini ödemek için kullanıyordu. Biz bu oranı yüzde 85,9 dan aldık ve 2009 yılında yüzde 30,9 seviyelerine kadar indirdik. Bundan sonraki yıllarda da faiz ödemelerin bütçemiz üzerindeki yükünü azaltmak temel önceliğimiz olacaktır. 23

Bütçenin Toplumsal Refaha Katkısı Değerli Basın Mensupları, 2009 yılı bütçesi, halkımızın refahına ve ülkemizin kalkınmasına önemli katkılar sağlayan bir bütçe olmuştur. 2009 yılı bütçesinin gerçekleşmelerine baktığımızda; Yatırım harcamalarımız 2008 yılına göre yüzde 11 oranında bir artışla 24 milyar 161 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. TÜBİTAK AR-GE harcamaları için 740 milyon TL kullanılmıştır. Kamu görevlilerinin aylık ve ücretleri yüzde 8,7 oranında artırılmıştır. Aynı dönemde enflasyon yüzde 6,5 oranında gerçekleşmiştir. Böylece aylık ve ücretlerde reel bir artış sağlamış olduk. Sosyal Güvenlik Kurumunun açık finansmanı için 29 milyar 249 milyon TL aktarma yapılmıştır. İşverenlerimizin üzerindeki yükü azaltarak istihdam piyasasını etkinleştirmek ve işsizlik ile kayıtdışılığı azaltmak amacıyla işveren sigorta priminin 5 puanlık kısmını Hazine den karşıladık. Bunun için 3 milyar 521 milyon TL gider yapılmıştır. Ülkemizin istihdamında çok önemli bir yere sahip olan küçük ve orta ölçekli sanayinin desteklenmesi amacıyla 2009 yılı bütçesinden 169 milyon TL kaynak ayrılmıştır 24

Bölgesel kalkınmayı hızlandırmak ve bölgeler arası gelişmişlik farkını azaltmak için GAP ve diğer bölgesel projelere 6 milyar TL civarında kaynak ayrılmıştır. Ayrıca, krizden çıkışımızı hızlandırmak için birçok gelir ve gider tedbirini bu bütçeyle hayata geçirdik. Bu kapsamda, Birçok üründe geçici süreli ÖTV ve KDV indirimine gittik. Tüketici kredilerindeki Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu kesinti oranını yüzde 15 ten yüzde 10 a indirdik. İnternet hizmetlerinde Özel İletişim Vergisini yüzde 15'ten yüzde 5'e indirdik. Tapu işlemleri üzerinden binde 15 oranında alınan tapu harçlarını binde 5 oranına indirdik. Varlık Barışı Yasası ile yurtiçi ve yurtdışı kaynakları ekonomiye kazandırdık. Yeni bölgesel ve sektörel yatırım teşvik mevzuatı oluşturduk. KOBİ lerin birleşmesini teşvik ettik. 5084 sayılı Teşvik Kanununun uygulama süresini 2009 yıl sonuna kadar uzattık. Karayolları yatırımlarını hızlandırdık. Destekleme Fiyat İstikrar Fonuna ilave kaynak sağladık. Eximbank ın sermayesini güçlendirerek, ihracatçıyı destekledik. 25

Sonuç Değerli Basın Mensupları, 2010-2012 dönemi orta vadeli hedeflerimizi kamuoyuna açıkladığımızda bu hedeflerin muhafazakar hedefler olduğunu söylemiştik. 2009 yıl sonu bütçe gerçekleşmeleri de bunu teyit etmektedir. Bu gerçekleşmeler aynı zamanda 2010 yılı bütçe hedeflerinin de gerçekçi ve ulaşılabilir olduğunu göstermektedir. Değerli Basın Mensupları, 2009 yılı bütçesinin uygulanması sırasında son derece aktif bir maliye politikası yürüttük. Bir taraftan, çarpan etkisini gözeterek altyapı yatırımlarına ağırlık verdik. Diğer taraftan da vergi indirimleri ile ekonomik faaliyetleri artırmaya çalıştık. Bu tedbirlerimiz sonucunda ekonomideki daralma üçüncü çeyrekte önemli oranda yavaşladı. Dördüncü çeyrek için de olumlu beklentilere sahibiz. 2009 yılı içinde bulunduğumuz koşullara rağmen kontrol edebildiğimiz ve yönetebildiğimiz bir yıl oldu. 2010 yılında da mali disiplinin sürdürülmesi için gerekli tedbirleri bugünden aldık. Ancak muhtemel gelişmeleri takip ederek gerekli her türlü tedbiri de zamanı geldiğinde alacağız. Dolayısıyla, Orta Vadeli Programda ortaya 26

koyduğumuz çıkış stratejimize uygun olarak maliye politikamızı uygulamayı sürdüreceğiz. Değerli Basın Mensupları, Türkiye artık küresel düzeyde düşünen ve karar alan bir ülkedir. Maliye politikamızı oluştururken bu perspektifle hareket etmeye devam edeceğiz. Dolayısıyla, Türkiye nin uluslar arası arenadaki konumunu güçlendirerek daha ileri noktalara taşıyacağız. Türkiye ekonomisinin gücüne ve özel sektörümüzün dinamizmine inanıyoruz. Değerli Basın Mensupları, Bugün sonuçlarını açıkladığımız 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesinin uygulanmasında emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Konuşmama burada son verirken hepinize saygılar sunarım. 27