T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞKIN VE KURAKLIK YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN SU KAYNAKLARINA İklim Projeksiyonları Prof. Dr. Selahattin İNCECİK İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Bölümü 19 Temmuz 2016
İKLİM ÇALIŞMA GRUBU Prof. Dr. Selahattin İNCECİK Prof. Dr. Yurdanur ÜNAL Doç. Dr. Asude HANEDAR Meteoroloji Yük. Müh. Merve AÇAR Meteoroloji Müh. Ferat ÇAĞLAR (İTÜ) (İTÜ) (NKU) (io) (io) 2
Giriş Türkiye de iklim değişkenliğini model kullanarak incelemek amacıyla bu güne değin pek çok çalışma gerçekleştirildi. Ancak bu çalışmalar gerek kapsam ve gerekse de hassasiyet bakımından yeterli olmadıkları için Türkiye de küresel ısınma nedeniyle 21. yüzyılın sonuna kadar ortaya çıkacak risk ve fırsatların belirlenmesinde önemli bilgi eksiklikleri ve belirsizlikler bulunuyordu. İlk kez bu proje ile IPCC nin son değerlendirme raporunda yer alan CMIP5 içerisindeki üç yer sistem modeli ile iki ayrı senaryo için gerçekleştirilen yüksek çözünürlüklü simülasyonlar 2015-2100 projeksiyon döneminde Türkiye genelinde ve 25 akarsu havzasında başarıyla kullanıldı.
Amaç ve Kapsam Türkiye üzerinde 21. yüzyıl içerisinde meydana gelecek olası iklim değişikliklerini yüksek çözünürlükte (10km) genel hatları ile belirlemektir. Projenin uygulama alanı tüm Türkiye yi kapsayan 25 nehir havzası olup projeksiyon dönemi 2015 ve 2100 yılları arasını kapsamaktadır.
Metod Bu proje Hükümetlerarası İklim Değişimi Panel inin (IPCC) yeni emisyon senaryolarını esas almaktadır. Radyatif zorlanma ve Representative Concentration Pathways (RCP) Projede «Coupled Model Intercomparison Project Phase 5»-CMIP5- arşivi içerisinde yer alan üç yer sistem modeli (HadGEM2-ES, MPI-ESM-MR ve CNRM-CM5.1) ile bunlara küple edilen bölgesel iklim modeli (RegCM 3.1) kullanıldı.
Yer Sistem Modelleri FİZİKSEL İKLİM Doğrudan ve Dolaylı Etkiler Sera Etkisi 1. HadGEM2-ES SERA GAZLARI AEROSOL 2. MPI-ESM_MR 3. CNRM-CM5.1 Aerosol oluşumu Metan, Ozon CO2 KİMYA Biyojenik Emisyon& Giderim EKOSİSTEM 6
RCP Senaryoları İsim Radyatif Zorlama (W/m 2 ) CO 2 Eşdeğeri (ppm) Sıcaklık Anomalisi ( C ) Rota SRES Sıcaklık Anomalisi Eşdeğeri RCP8.5 8,5 1370 4,9 Yükselişte SRES A1F1 RCP6.0 6 850 3,0 Stabilizasyon SRES B2 RCP4.5 4,5 650 2,4 Stabilizasyon SRES B1 RCP2.6 3 ve 2,6 490 1,5 Pik değerler ve iniş 7
İklim Simülasyonları Metodolojisi HadGEM2-ES RF RCP4.5 RCP8.5 RF CMIP5 ESM MPI-ESM-MR RCP4.5 RCP8.5 RF CNRM-CM5.1 RCP4.5 RCP8.5 8
Model Çalışma Alanı TOPOĞRAFYA metre 9
Yağış Değerlerinin Mevsimsel Değişimi (mm) 10
Referans Dönemi Simülasyonları 11
ORTALAMA SICAKLIK Kış İlkbahar Yaz Sonbahar Yıllık HadGEM2-ES -2.5-4.15-1.69-3.65-2.99 MPI-ESM-MR -1.83-3.56-3.35-2.9-2.91 CNRM-CM5.1-3.06-5.11-4.30-4.33-4.2 12
YAĞIŞ Küresel Model Yanlılık Düzeltmesi Öncesi Yanlılık Düzeltmesi Mevsim Kış İlkbahar Yaz Sonbahar Yıllık HadGEM2-ES 2.0 1.18-0.16 1.18 1.05 MPI-ESM-MR 1.87 1.24 0.14 0.61 0.96 CNRM-CM5.1 1.83 1.81 0.71 1.48 1.44 HadGEM2-ES 0.11 0.01-0.11 0.04 0.01 MPI-ESM-MR 0.13 0.02 0.00 0.02 0.04 CNRM-CM5.1 0.10 0.08 0.09 0.10 0.09 13
Referans Dönemi için Model Sonuçlarına Göre Hesaplanan İklim İndislerinin Gözlemlerle Karşılaştırılması 14
RCP4.5 ve RCP8.5 2015-2100 Simülasyonları 15
HadGEM2-ESM RCP8.5 Sıcaklık Anomalisi 16
HadGEM2-ESM RCP8.5 Sıcaklık Anomalisi 17
HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM Sıcaklık Anomalisi ( 0 C) RCP4.5 Sıcaklık Anomalileri RCP8.5 Sıcaklık Anomalileri 7 6 5 4 3 2 1 0 2015-2020 2021-2030 2031-2040 2041-2050 2051-2060 2061-2070 2071-2080 2081-2090 2091-2100 Axis Title Dönem HadGEM2-ES MPI-ESM-MR CNRM-CM5.1 2015-2020 1.5 0.4 1 2021-2030 1.8 0.9 0.7 2031-2040 2.3 1.2 0.9 2041-2050 2.5 1.2 1.1 2051-2060 2.8 1.6 1.6 2061-2070 3.1 1.7 1.7 2071-2080 3.2 1.8 1.9 2081-2090 3.4 1.8 2 2091-2100 3.5 2 2.4 Dönem HadGEM2-ES MPI-ESM-MR CNRM-CM5.1 2015-2020 1.9 0.6 0.7 2021-2030 2 0.8 1.0 2031-2040 2.4 1.1 1.2 2041-2050 2.8 1.7 1.6 2051-2060 3.4 2.4 2.1 2061-2070 4.3 2.8 2.9 2071-2080 4.8 3.3 3.1 2081-2090 5.5 3.8 3.6 2091-2100 6 4.5 4.1 18
Havzalar Bazında Değişimler HadGEM2-ES CNRM-CM5.1 MPI-ESM-MR 19
MPI-ESM-MR RCP8.5 Yağış Anomalisi 20
MPI-ESM-MR RCP8.5 Yağış Anomalisi 21
HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM HadGEM MPI CNRM Yağış Anomalisi (mm) RCP4.5 Yağış Anomalisi RCP8.5 Yağış Anomalisi 60 40 20 0-20 -40-60 -80 2015-2020 2021-2030 2031-2040 2041-2050 2051-2060 2061-2070 2071-2080 2081-2090 2091-2100 Axis Title Dönem HadGEM2-ES MPI-ESM-MR CNRM-CM5.1 2015-2020 8,93-0,42 38,73 2021-2030 -0,77-15,34 4,01 2031-2040 -24,02-26,79 22,18 2041-2050 -2,37 11,28 30,80 2051-2060 -24,66-8,14 17,25 2061-2070 -54,80-16,63-20,41 2071-2080 22,75-27,16 21,14 2081-2090 -14,20-11,06-0,76 2091-2100 -52,55-18,50-9,70 Dönem HadGEM2-ES MPI-ESM-MR CNRM-CM5.1 2015-2020 -17,29-35,41-11,30 2021-2030 17,43 5,23-28,49 2031-2040 -1,64 4,28-13,45 2041-2050 -16,18 19,85-14,35 2051-2060 -43,54-30,52-37,37 2061-2070 -59,84-62,57-21,54 2071-2080 -34,24-43,57-31,75 2081-2090 -5,98-40,31-1,45 2091-2100 -63,60-53,69-17,48 22
Havzalar Bazında Yağış Anomalisi HadGEM2-ES CNRM-CM5.1 MPI-ESM-MR 23
RCP8.5-SU25 HadGEM2-ES MPI-ESM-MR CNRM-CM5.1 24
İklim İndisleri Proje kapsamında 17 iklim indisinin havza bazında projeksiyon dönemi boyunca simülasyonları yapıldı. Bu proje ile yatay çözünürlüğü 10 km e çıkartarak, topoğrafya ile etkileşimler sonucu gelişen bölgesel iklim koşullarının ayrıntılarını elde etmek mümkün hale geldi. Özellikle karmaşık topoğrafyanın hakim olduğu bölgelerde, ekstrem/aşırı olayların simülasyonlarında yüksek doğrulukta sonuçlar sağlandı.
26
Ardışık Kurak Geçen Gün Sayısı (HadGEM2-ES) 27
28
Havza Örnekleri Doğu Akdeniz Havzası-Sıcaklık Anomalisi HadGEM2-ES RCP8.5
Havza Örnekleri Doğu Karadeniz Havzası-Yağış Anomalisi MPI-ESM-MR RCP8.5
Havza Örnekleri Akarçay Havzası-Sıcaklık Anomalisi HadGEM2-ES RCP8.5
Havza Örnekleri Seyhan Havzası-Yağış Anomalisi MPI-ESM-MR RCP8.5
Sonuçlar ve Değerlendirme Metodoloji Bu proje ile ilk kez Türkiye üzerinde yatay çözünürlüğü 10 km e çıkartarak, topoğrafya ile etkileşimler sonucu gelişen bölgesel iklim koşullarının ayrıntılarını elde etmek mümkün hale gelmiştir. Özellikle karmaşık topoğrafyanın hakim olduğu bölgelerde, ekstrem/aşırı olayların simülasyonlarında yüksek doğrulukta sonuçların başarıyla alınması sağlanmıştır. Bu projede kapsamında ilk kez Türkiye üzerinde yüksek çözünürlükte üç küresel iklim modeli bölgesel iklim modeli ile kuple edilerek iklim simülasyonları elde edilmiştir. 33
Sonuçlar ve Değerlendirme Proje kapsamında ort sıcaklık ve toplam yağış dışında; Maksimum ve minimum sıcaklıklar, Kar yağışı miktarı, Bağıl nem, Yüzey basıncı ve Toplam radyasyon da beklenen değişimleri ile 17 iklim indisinin havza bazında simülasyonları yapılmıştır.
Sonuçlar ve Değerlendirme Sıcaklık Üç küresel iklim modeline ve her iki emisyon senaryosuna dayalı simülasyonlar: 2015-2100 projeksiyon döneminde mevsimsel/yıllık Türkiye üzerinde önemli bir ısınmayı; Her iki senaryo da Türkiye üzerinde ortalama sıcaklıkların artacağını (2-3.5 o C ve 4-6 o C); Pozitif uç değerlerin 2100 yılının sonuna doğru şiddetleneceğini öngörüyor. Her iki senaryo da en yüksek sıcaklık artışlarının Türkiye nin Güney Doğusu ve Akdeniz boyunca meydana geleceğini gösteriyor.
Sonuçlar ve Değerlendirme İklim İndisleri Sıcak hava dalgaları: Türkiye nin güney enlemlerinden kuzeye doğru artış, özellikle 2041 sonrası RCP4.5 ile en yüksek değerler Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri nde; Sıcak hava dalgası frekans ve şiddetinde artışlar; Maks. ve Min. sıcaklıklarda yüzyılın sonuna doğru artışlar; (özellikle Akdeniz ve Güney ve Doğu Anadolu Bölgeleri nde) Akdeniz kıyı şeridinde ise turizm sektöründe yeni bir yapılanma içine girilmesi gerekliliğini ortaya koymaktadır. Enerji talebinde artış; Beklenen yağış eksiklikleri ile beraber buharlaşma hızının artması su kaynaklarında ve tarım sektörünü etkileyebilecek;
Yağış Sonuçlar ve Değerlendirme Yer sistem modeline bağlı olarak proj. dön.boyunca yağışta bölgesel artış ve azalışlar meydana gelmektedir. Türkiye nin kuzeyinde yer alan havzalarda iklim rejiminin referans döneminden daha yağışlı olacağını öngörüyor. Örn. RCP8.5 de 2050 li yıllardan itibaren havzalardaki kuraklığın güneye doğru şiddetleneceği, ve havza bazında on yıllık ort.yağışın 150 mm lere ulaşacağı öngörülüyor, En şiddetli kuraklık öngörüleri MPI-ESM-MR modeline; en ılıman kuraklık öngörüleri ise CNRM-CM5.1 modeli ile ortaya çıkmaktadır. Havzalar bazında en fazla yağış değişimleri Doğu Akdeniz, Seyhan ve Ceyhan Havzaları nda meydana gelmektedir. Türkiye genelinde yıllık toplam yağışta dramatik bir değişim söz konusu olmasa da, mevsimsel ve bölgesel anlamda önemli farklar bulunuyor. Örn. Türkiye nin güneyinde yağış eksikliği, kuzeyinde ise kısmi yağış artışı beklentisi belirlendi. Karla kaplı alanlarda ve kar yağışı miktarlarında da azalma öngörülmektedir..
T.C. ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI SU YÖNETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TAŞKIN VE KURAKLIK YÖNETİMİ DAİRESİ BAŞKANLIĞI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN SU KAYNAKLARINA Teşekkürler... 19 Temmuz 2016 ANKARA