T. VAKIFLAR BANKASI T.A.O. HAZİNE BAŞKANLIĞI EKONOMİK ARAŞTIRMALAR MÜDÜRLÜĞÜ HAFTALIK GÖRÜNÜM 09-13 Mart 2009
YURTİÇİNDE GEÇEN HAFTA Tüketici fiyatlarında beklenmedik düşüş görüldü... Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Şubat ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) -%0.34, Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) ise %1.17 oranında gerçekleşti. Böylece TÜFE de %0.35 olan piyasa beklentilerinin aksine sürpriz bir düşüş gerçekleşti. Piyasada veri açıklanmadan önce en düşük beklenti oranı %0.10 düzeyinde bulunurken, Şubat ayı tüketici enflasyon rakamının eksi çıkması fiyatlar genel düzeyinde hızlı bir düşüşe işaret ediyor. Bu arada, yıllık enflasyon TÜFE de önceki aya göre yaklaşık 2 puan gerileyerek %7.73 e indi. Bu oran yıl sonu hedefi olan %7.5 in sadece 0.2 puan üzerinde bulunuyor. Üretici fiyatları ise yıllık bazda olumlu baz etkisiyle %6.43 seviyesine geriledi. Şubat ayı tüketici enflasyonunun beklentilerin altında gerçekleşerek düşüşünü sürdürmesi, Merkez Bankası nın Mart ayındaki toplantısında 100 baz puan faiz indirimine gideceği beklentisini artırdı. Ana harcama grupları itibariyle enflasyon gelişmeleri incelendiğinde, TÜFE ye en yüksek katkı, aylık bazda %0.18 ile ulaştırma grubunda gerçekleşti. Şubat ayında endekste yer alan gruplardan lokanta ve otellerde (%0.59), alkollü içecekler ve tütünde (%0.10), sağlıkta (%0.10), gıda ve alkolsüz içeceklerde (%0.02) artış gerçekleşirken; eğlence ve kültürde (%-0.17), eğitimde (%-0.34), konutta (%-0.99), ev eşyasında (%-1.00), haberleşmede (%-1.18), giyim ve ayakkabıda (%5.58) düşüş gerçekleşti. TÜFE nin Şubat ayında beklentilerin altında sert bir düşüş yaşamasında en çok katkı yapan harcama grupları giyim, ayakkabı ve konut grupları oldu. Bu durum, konutta yapılan doğalgaz indirimi ile giyim grubunda devam eden mevsimsel indirimlerden kaynaklanmaktadır. Diğer yandan enerji fiyatlarında yaşanan düşüşün hız kaybetmesi ve kurda görülen yukarı yönlü seyir ulaştırma grubunun Şubat ayındaki katkısının pozitif olarak gerçekleşmesine neden oldu. Ocak ayı Sanayi Üretimi beklentilerin üzerinde daraldı TCMB toplantı tutanaklarına göre, bundan sonraki faiz indirimleri daha yavaş olacak... TCMB/Yılmaz: Mali disiplinden sapma olursa, para politikası ona göre şekillenir... Ocak ayında toplam sanayi üretimi %21.3 daralarak beklentilerden daha fazla küçülme gösterdi. Böylece, sanayi üretimi piyasa beklentisi olan %16.7 lik daralmanın üzerinde, Ekonomik Araştırmalar olarak beklentimiz olan %24 daralma seviyesinin bir miktar altında yavaşlamış oldu. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, 2009 yılı Ocak ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre Madencilik ve Taşocakçılığı sektörü endeksi %3.8, İmalat Sanayi sektörü endeksi %24.2, Elektrik, Gaz ve Su sektörü endeksi ise %6.0 azaldı. Merkez Bankası nın 19 Şubat tarihinde yaptığı ve politika faizini 150 baz puan indirilme kararı aldığı toplantının tutanaklarında Merkez Bankası iktisadi faaliyetteki yavaşlamanın etkisiyle döviz kurundaki hareketlerin fiyatlar üzerindeki kısa dönemli yansımalarının büyük ölçüde sınırlı kaldığını, petrol ve emtia fiyatlarındaki gelişmelerin enflasyonda aşağı yönlü eğilimi desteklediğini vurguladı. İç ve dış talepte önemli bir canlanma beklenmediğine işaret eden Merkez Bankası iktisadi faaliyetteki toparlanmanın zaman alabileceğini ve enflasyon üzerindeki aşağı yönlü baskıların süreceğini belirtti. Yıl sonu enflasyon artış oranının hedefin altında kalabileceğine dikkat çeken Merkez Bankası, bundan sonraki olası faiz indiriminin son indirime kıyasla daha yavaş olabileceğini vurguladı. Faiz indirimlerinin ticari kredi faizlerine yansımasının düşük kaldığını belirten Merkez Bankası söz konusu gelişmenin iktisadi faaliyete ilişkin içerdiği bilgi açısından ve para politikasının etkinliği bakımından yakından izlendiğine dikkat çekti. Merkez Bankası Başkanı Yılmaz, 2009 yılında kamu mali disiplininden sapma olması durumunda para politikasının da ona göre şekilleneceğini söyledi. Yılmaz, önümüzdeki dönemde ekonomik verilere bağlı olarak bir miktar daha faiz indirimiyle ilgili alan olduğunu düşündüğünü ve bunun giderek azalan bir oranda olacağını belirtti. Ayrıca, kamu net dış borç stokunun GSYİH'ya oranının 2008 sonu itibariyle %1.5 düzeyinde gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini söyleyen Yılmaz, kamu borç stokunun nispeten uzun vadeli olmasının kur kaynaklı riskleri sınırladığına işaret etti. Yılmaz, önümüzdeki 3 yılda 1'er puanlık indirimle 2011'de %5.5 olarak belirlenen enflasyon hedefinin ülkeyi enflasyon riskinden uzak tutmak için yeterli göründüğünü ifade etti. Yılmaz, küresel ekonomide 2010'un ikinci yarısında gerçekleşeceği öngörülen toparlanmanın daha geç yaşanma olasılığının yüksek olduğunu belirtti.
Türk Bankaları sistemik olarak zorluklara daha iyi hazırlıklı... Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türk bankalarının sistemik olarak zorluklara daha iyi hazırlıklı durumda olduğunu belirtti. Fitch tarafından yayımlanan özel bir raporda, Türk bankacılık sektörünün sistemik dayanıklılığının önemli ölçüde arttığı, gelişmiş bir düzenleyici yapının desteğini arkasına aldığı ve 2000'li yılların başlarına kıyasla uluslararası olarak çok daha iyi bir durumda olduğu belirtildi. Raporda Türkiye'de ve dünyadaki ekonomik görünüm nedeniyle koşulların kötüleşebileceği de vurgulandı. Hazine nin Mart ayı borçlanma stratejisi açıklandı... Hazine Mart ayı Borçlanma Stratejisi'ne göre; Mart ayında iç piyasaya yapacağı 3.7 milyar lira itfaya karşılık piyasadan 2.5 milyar lira borçlanma hedefliyor. Bununla birlikte, Mart'ta toplam 4.1 milyar lira iç borç servisine karşılık, 2.9 milyar lira iç borçlanma yapılacak. Hazine ayrıca, Mart'ta -1.1 milyar lira faiz dışı denge öngörüyor. Hazine geçen hafta ise 1.615 milyar TL iç borç servisi yaptı. Buna göre, 4 Mart Çarşamba günü piyasalara 1.295 milyar TL, kamuya 319 milyon TL olmak üzere toplam 1.615 milyar TL ödeme yaptı. YURTDIŞINDA GEÇEN HAFTA ABD de resesyonun izleri derinleşiyor... Reel ve finansal ekonomiye ilişkin alınan önlemler sürüyor... Net ihracatın ve tüketim harcamalarının azaldığı ABD'de 4. çeyrek Gayri Safi Yurtiçi Hasıla daki (GSYİH) daralma önceki açıklamadaki %3.8'den %6.2'ye revize edildi. Böylece, ABD ekonomisi 2008 yılının genelinde %1.1 ile 2001'den bu yana en yavaş büyümeyi göstermiş oldu. 4. Çeyrek büyüme verisi ise son 28 yılın en hızlı daralmasına işaret ediyor. Deutsche Bank analistleri ise, ABD ekonomisinin yılın ilk çeyreğinde %10 kadar daralması riski olduğunu öngörmekle birlikte, 2009 un son çeyreğinde ekonominin yeniden büyüyebileceğini bekliyorler. Ünlü ekonomist Nouriel Roubini ise, resesyonun 36 ay sürebileceğini belirterek, düşüşün tipik U şekli yerine daha şiddetli olan L şeklinde olabileceğini kaydetti. ABD Çalışma Bakanlığı, Şubat ayında tarım dışı istihdamın 651,00 ile beklentiler seviyesinde azaldığını, işsizlik oranının ise %8.1 olduğunu açıkladı. İşsizlik oranı son 25 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Bir önceki ay her iki verinin de düşüş gösterdiği kişisel gelirler ve kişisel harcamalar ise Ocak ayında sırasıyla %0.4 ve %0.6 artış gösterdi. ABD Merkez Bankası nın enflasyon için tercih ettiği gösterge olan gıda ve enerji dışındaki fiyat artışını gösteren çekirdek PCE ise %0.1 arttı. Endeksin yıllık artışı ise %1.6 oldu. Bekleyen konut satışları endeksi ise, Ocak'ta beklentilerin üstünde %7.7 düşerek, takip edilmeye başlandığı 2001 yılından bu yana en düşük seviyesi olan 80.4'e geriledi. ISM hizmetler endeksi Şubat ayında 42.9 dan 41.6 ya gerileyerek, 2009 un ilk çeyreğinde ABD ekonomisindeki daralmanın artacağı beklentisini destekledi. Resesyon ortamındaki ABD de ev değerleri ise geçen yıl 2.4 trilyon dolar azaltırken 8.3 milyon mortgage sahibinin dördüncü çeyrekte mülklerinin değerinden daha fazla kredi borcu olduğu bildirildi. Ev fiyatlarının %5 daha değer kaybetmesi durumunda ise diğer 2.2 milyon kredi sahibinin de bu duruma düşebilecekleri tahmin ediliyor. Konut fiyatlarını gösteren S&P/Case-Shiller endeksinin Aralık ayında %18.5 gerilemesi de bu durumu yansıtıyor. Mortgage ödemelerini vadesinde gerçekleştiremeyen Amerikalıların sayısı ve bankaların el koydukları konut sayısının ise 4. çeyrekte rekor seviyede arttığı bildirildi. Artışa neden olarak işsizlik oranının son 15 yılın en yüksek seviyesine çıkması ve emlak değerlerinin çökmesi gösterildi. Temsilciler Meclisi nde hükümetin 2010 bütçe planı ile ilgili açıklama yapan ABD Hazine Sekreteri Geithner, Kongre den bundan sonraki kurtarma operasyonları için uygun tutar ve yöntemler belirlenmesi konusunda destek istedi. Obama hükümetinin geçen hafta Kongre ye gönderdiği bütçe programı, 2010 yılı için 1.17 trilyon dolar bütçe açığı öngörüyor. Bununla birlikte, Obama yönetiminin ihtiyaç olması halinde Kongre den bankaları desteklemek için 750 milyar dolar daha isteyebileceği belirtiliyor. Obama yönetiminin, finansal krizin merkezinde yer alan kötü kredileri ve diğer sorunlu varlıkları satın almak için çok yönlü yatırım fonları kurmayı değerlendirdiği bildiriliyor. Obama nın ekibi, özel sektör ortaklığı ile 500 milyar ile 1 trilyon dolar arasında sorunlu varlığı alma niyetini geçtiğimiz ay açıklamıştı. ABD Hazinesi, elinde bulunan önemli miktarda Citigroup imtiyazlı hissesini bankanın sermayesine destek olmak için adi hisseye çevirmesinin ardından, bankanın %36'ya yakınına sahip oldu. ABD Hazinesi, geçen yıl Ekim ayı ortasından beri bankaya sunulan üçüncü kurtarma paketi kapsamında, imtiyazlı hisse sahibi diğer yatırımcıların da aynı miktarda katılım göstermesi halinde elindeki imtiyazlı hisselerin 25 milyar dolara yakın kısmını adi hisseye çevirecek. Citigroup tarafından ayrıca yapılan açıklamada bankanın 2008'de devam eden faaliyetlerinden 32.1 milyar dolar zarar ettiği belirtildi.
Bernanke, hükümetin borçlanma kapasitesinde limitler bulunduğunu belirtti... Finansal sistemin kurtarılmasında İsveç Modeli tartışılıyor... ECB ve BOE faiz oranlarını tarihinin en düşük seviyelerine çekti... FDIC ın elindeki sorunlu banka listesi kabarıyor... IMF ve BIS Avrupa daki finansal kesiminden kaygı duyuyor... Fed'in 12 bölgesel bankasının ekonomiye ilişkin değerlendirmelerine yer veren Beige Book raporuna göre, 2009'un ilk iki ayında üretimde daralmanın derinleştiği ve ABD ekonomisinde 2009 sonu veya 2010 başlarından önce ciddi bir toparlanma beklenmediği vurgulandı. Bernanke, Senato Bütçe Komisyonu na yaptığı sunumda daha fazla kaynağa ihtiyacın olup olmamasının ekonominin yönüne bağlı olduğunu ve finansal krizin şu andaki maliyetinin trilyonları bulabileceğini ifade etti. ABD nin cari açığını uzun vadede kontrol altına alma konusunda ciddi olduğunu göstermesi gerektiğini belirten Bernanke, hükümetin borçlanma kapasitesinde limitler bulunduğunu da belirtti. Tüketicilere verilen kredilere destek sağlamak için başlattığı programın büyüklüğünü 1 trilyon dolara yükselttiğini ve krediye ihtiyaç duyan iş yerlerine yardım çabalarını artırdığını açıklayan FED, bu olanağın 25 Mart'tan itibaren yürürlüğe gireceğini bildirdi. Böylece FED, yatırımcıların elindeki en üst seviye kredi notuna sahip menkul kıymetler karşılığında borç verdiği imkan sayesinde, zarar ettiği için kredi vermekten kaçınan bankalara rağmen kredi akışının sağlanabileceğini düşünüyor. ABD'de bankaların kamulaştırılması gündeme geldiğinden bu yana en iyi çözüm olarak İsveç modeli ortaya atıldı. Ancak bu modelin ABD'nin girişimci - kapitalist sistemiyle örtüşmediğine dikkat çekti. Modele göre İsveç bankalarını kamulaştırmadı. Bunun yerine, ABD'deki FDIC gibi geçici bir acil durum banka otoritesi kuruldu. Bankalar kötü borçlarını yazmak ve onları kötü bankalara aktarmak zorundaydı. İsveç'te bir tek kötü banka yoktu. Her büyük banka kendi kötü bankasını kurdu. Böylece, bu kötü bankalar fazla sermaye ya da sermayelendirme ihtiyacı olmayan bir özel sermaye fonu olarak işlev gördü. İsveç'te kriz sırasında kimse kötü varlıklarla işlem yapmadı. Daha sonra kötü bankalar, hızlı iflas satışları yerine uzun yıllara yayılan satışlarla kötü varlıkları eritti. Bu yolla İsveç kötü varlıklarda değerinin altında işlem yapmamış oldu. Elde edilen karlar ise yeniden bankalara aktarıldı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) gösterge faiz oranlarını beklentiler dahilinde %2 den %1.50 ye indirerek, %2 olan enflasyon hedefinin altına indirdi. İngiltere Merkez Bankası da gösterge faizi 50 baz puan indirerek tarihi düşük seviye olan %0.50'ye çekti. Yapılan politika açıklamasında Trichet, Euro Bölgesi'nde ekonomik büyümenin bu yıl geçen yılki öngörülerden daha sert daralmasının, 2010'daki toparlanmanın ise sınırlı olmasının beklendiğini belirtti. Trichet, ayrıca Euro Bölgesi nin 2009 da %2.2 ile %3.2 arasında daralabileceğini açıkladı. Euro Bölgesi yıllık tüketici enflasyonu ise, Aralık ayındaki %1.6 seviyesinden, Ocak'ta %1.1 seviyesine geriledi. Aylık enflasyon ise beklendiği gibi %0.8 azaldı. Böylece, enflasyon Ocak ayında son 10 yılın en düşük değerine gerilerken, işsizlik oranı Ocak ayında %8 den %8.2 ye yükseldi. Euro Bölgesi 2010 yılı GSYH büyüme tahminleri ise %0.7 daralma ile %0.7 genişleme aralığına revize edildi. Daha önce Aralık ayında açıklanan 2009 enflasyon tahminleri, %0.1-0.7 aralığına revize edilirken, 2010 enflasyon tahminleri ise %0.6-1.4 aralığına revize edildi. Merkez Bankası aynı zamanda İngiltere ekonomisinin para arzının artırılarak desteklenmesi için 75 milyar sterlin değerinde menkul kıymet alım imkanının başlatılacağını açıkladı. BOE, son faiz indirim kararıyla gösterge faizi altı ayda 4.5 puan indirmiş oldu. ABD Federal Mevduat Sigorta Kuruluşu (FDIC) Başkanı, FDIC'ın modelinin iflas eden bankaları çözmek için oluşturulduğunu, bu modelin uluslararası alanda aktif kuru yönetmek için donanımlı olmadığını vurguladı. Bununla birlikte, FDIC ın büyük bir finansal kuruluşu bir süre için yönetmek zorunda kalması halinde, bunun uzun bir süre almayacağını söyledi. ABD Federal Mevduat Sigorta Kuruluşu (FDIC) geçtiğimiz hafta 3 bankaya daha el koydu. Böylece ABD de iflas eden banka sayısı 17 ye ulaştı. IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn, AB liderlerinin hafta sonu yaptıkları toplantıda küresel ekonomik krize ve banka yeniden yapılandırılması konusunda ortak bir yanıt oluşturmada anlaşma sağlayamamalarından kaygı duyduğunu bildirdi. Strauss Kahn, Avrupa ülkelerinin mali teşvikler sağlama konusunda iyimser olduklarını ancak, bankaların bilançolarının temizlenmesine gelindiğinde yavaş hareket ettiklerini vurguladı. Uluslararası ödemeler bankası BIS (Bank for International Settlements) Avrupa bankalarının durumu hakkında yaptığı açıklamada, Avrupa bankalarının dünya çapında yaşamış olduğu agresif genişleme sonucu yaklaşık 2 trilyon dolarlık bir fon açığı ile karşılaşmasının mümkün olduğunu ve borçlarını çevirmekte zorlanmasının beklendiğini belirtti. AIG ve General Motors un açıklamaları ile
Geçtiğimiz haftaya kredi derecelendirme kuruluşlarının not indirimleri haftaya damgasını vurdu. Avustralya Merkez Bankası faiz oranlarını değiştirmedi... Resesyonla birlikte not indirimleri ve endekslerdeki düşüş devam etti... Moody s Arjantin in 2010 yılında borçlarını ödeyemez duruma düşeceğini belirtti. Arjantin böylece Ekvador un ardından en riskli ikinci ülke konumuna geldi. Moody s açıklamasında Arjantin benzeri ülkelerin kaynak bulamadığı taktirde tek yapacaklarının paralarını devalüe etmek olduğu ancak, devalüasyonun ülkelerin yeni kaynak ihtiyacını azaltmakla birlikte, dış borcun yerli para karşılığını artıracağını ve çözümün yine sorun oluşturacağı vurgulandı. Morgan Stanley, Orta ve Doğu Avrupa bankaları için ihtiyatlı olmaya devam ediyor. Morgan Stanley, bölge ülkelerinin yarısında karların 2009 yılında %80 düşeceği tahmininde bulundu. Morgan Stanley, bölge bankalarının önümüzdeki 2 yılda 19-46 milyar euro sermayeye ihtiyaç duyabileceklerini de belirtti. Fitch ise, Macaristan'ın BBB olan yabancı para cinsinden uzun vadeli kredi notu ve BBB+ olan yerel para cinsinden uzun vadeli kredi notunu teyit ederek, görünümlerini 'durağan'dan 'negatif'e düşürdü. Fitch ayrıca, Macaristan'ın yabancı para cinsinden kredi notunu F3 ve Ülke Tavanı notunu 'A' olarak teyit etti. Fitch, negatif görünümün Macaristan ve Avrupa'nın ekonomik görünümünde devam eden kötüleşmeyi yansıttığını vurguladı. Macaristan'ın ödemeler dengesi ve para birimi üzerinde devam eden baskıların, Macaristan'ın dış ve kamu borcu profilinin öngörülenden daha fazla kötüleşmesi riskini artırdığını vurgulayan Fitch ayrıca, IMF öncülüğündeki destek paketinin henüz makroekonomik ve finansal istikrarı sağlamadığını da belirtti. Çin in yerel ve yabancı para cinsinden kredi notlarını AA- ve A+ olarak teyit eden Fitch, kredi notları için görünümü ise durağan olarak belirledi. Fitch ayrıca, Çin büyüme oranının bu yıl %5.6 ya gerilemesini bekliyor. Avustralya Merkez Bankası geçen haftaki toplantısında beklenmedik şekilde 7 aydır ilk kez faiz oranlarını değiştirmedi. Faiz oranını %3.25 te tutan Banka dan yapılan açıklamada borçlanma maliyetlerinin hali hazırda 40 yılın en düşük seviyesinde olduğu ve hükümetin ekonomiyi desteklemek için harcamalar yaptığı belirtildi. Kredi derecelendirme kuruluşu Moody s ise, Avustralya nın önde gelen bankaları ANZ, CBA ve Wastpac in finansal güç, uzun vadeli mevduat ve borç notlarının görünümünü durağan dan negatif e indirdi. RBC (Royal Bank of Canada) Capital Markets yatırım bankası analistleri, geçtiğimiz 5.5 yılda gelişmekte olan piyasaların kredi notlarında artırımların, indirimleri aştığını, ancak global kredi krizinin tetiklediği resesyonun ve kurumsal kredilerdeki ödenmeme riskinin bu trendi tersine çevireceğinin öngörüldüğünü belirtti. RBC, notları düşürülmeye aday ülkeler olarak Arjantin, Baltık ülkeleri, Bulgaristan, Türkiye, Macaristan, Güney Afrika, Ukrayna, Rusya, Venezuella, Hindistan, Meksika ve Güney Kore yi gösterirken Arjantin ve Ukrayna nın en riskli ülkeler olduğunu vurguladı. S&P, Bank of America nın ve bankacılık bölümlerinin kredi notlarını, ekonomik zayıflığın devam edeceği ve karlar üzerinde beklenenden daha fazla baskı yaratacağı beklentileri ile düşürerek A ya çekerken, notun görünümünü negatif olarak belirledi. S&P, HSBC Finance Corp un kredi notunu ise A/A-1 seviyesine indirirken, Citigroup un kredi notu görünümünü negatif e düşürdü. Moody s ise, Bank of America nın uzun vadeli kredi notlarını negatif izlemeye alırken, notun görünümünü değiştirmedi. Moody's, ABD bankalarından Wells Forgo nun kredi notunu düşürebileceğini belirtirken, JP Morgan'ın görünümünü 'durağan'dan 'negatif'e indirdi. Wells Fargo ve JP Morgan'ın Aa3 olan notlarını ise yatırım yapılabilir seviyedeki en yüksek dördüncü not olarak teyit etti. AIG nin A3 olan teminatsız borç notunu ve Prime-1 olan kısa vadeli borç notunu teyit eden Moody s, sermaye benzeri kredi notunu Baa1 den Ba2 ye indirdi. AIG nin kredi notu görünümü ise negatif olarak belirlendi. Fitch ise, AIG nin dördüncü çeyrekte oluşan 61.7 milyar dolar zararına karşın, Hazine ve FED den alınan yeni destekler nedeniyle uzun vadeli kredi notunu durağan görünüm ile A olarak teyit etti. Ancak, vergi mükelleflerine olan borçların ödenmesi için naktin korunması amacıyla türev enstrümanlara olan ödemelerin gelecekte ertelenmesi riskinin artması nedeniyle türev ürünlere ilişkin notlarını düşürdü. Bu gelişmelerle Dow Jones Endeksi, özellikle AIG nin ABD şirketler tarihinin en büyük zararını açıklaması ve HSBC nin sermayesini 17 milyar dolar artırmaya ihtiyaç duyması nedeniyle günlük bazda %4.2 gerilerken, 1997 den beri ilk kez 7.000 puanın altına indi. S&P 500 endeksi 1996 dan bu yana görülen en düşük kapanışını yaşadı.
AIG ve General Motors un açıklamaları ile Dow Jones son 12 yılın en düşük seviyesine geriledi... ABD de Freedom Bank of Georgia el konulan 17 nci banka oldu... AIG, iflas etmesinin dünya bankalarına ve para fonlarına zarar vereceği uyarısında bulundu... ABD de Cumhuriyetçiler GM in iflasına izin verilmesi çağrısı yaptılar... Global varlık değer kaybı 50 trilyon dolar... Lloyds, riskli varlıkları için hükümet garantisi talep etti... Japonya, 13 yıldır ilk kez cari işlemler açığı verdi... ABD nin en büyük sigorta şirketi AIG, dördüncü çeyrekte ABD şirketler tarihinin en büyük zararını açıkladı. Şirket, dördüncü çeyreği 61.7 milyar dolar zarar ile tamamladı. Beş çeyrektir zarar açıklayan ve toplam zararı 100 milyar dolara ulaşmış olan AIG nin ABD hükümeti ile 30 milyar dolar daha sermaye içereceği belirtilen bir anlaşma yapması bekleniyor. HSBC nin 2008 de vergi öncesi karı şerefiye değer kayıpları hariç %18 azalarak 19.9 milyar dolar oldu. HSBC den yapılan açıklamada hisse ihracı yoluyla 17.7 milyar dolar sermaye artırımına gidileceği belirtildi. Bu haber de Dow Jones endeksinin tarihi düşüşünde önemli rol oynadı. General Motors tan yapılan açıklamaya göre, Şubat ayında ABD'de satışlar %52.9 düşüşle 127 bin 296 adete indi. GM, Avrupa kolunun gelecek ay kaynaklarının bitebileceğini ve 300,000 kişinin işinin tehlikede olduğunu belirtti. Bunun üzerine Avrupa Komisyonu, satışları düşen General Motors un tesislerinin bulunduğu ülkeleri olağanüstü toplantıya çağırdı. General Electric ise, 2009 itibariyle çeyrek dönem temettüsünü %68 azaltarak hisse başına 10 sente çekmeyi planlıyor. Bu hamle ile şirkete resesyon süresince daha fazla esneklik kazandırmak hedefleniyor. İngiltere de hükümet kontrolündeki en büyük banka olan Royal Bank of Scotland, İngiltere hükümetinin garantisi altında ilk Yen cinsinden tahvilini satmayı planlıyor. RBS sözcüleri konuya ilişkin henüz bir açıklama yapmadı. Bu arada, Goldman Sachs ve JP Morgan Chase, şirketlerden bedelli sermaye artırımına garanti vermek için aldıkları ücretleri, almak zorunda kalabilecekleri istenmeyen hisse miktarının artması riskini dengelemek için %50 artırdılar. HSBC, Golman Sachs, JP Morgan ve 8 diğer şirkete 12.85 milyar Sterlin tutarındaki bedelli sermaye artırımından %2.75 oranında ücret ödeyecek. ABD de Federal Mevduta Sigorta Kuruluşu (FDIC) ile Georgia eyaleti Bankacılık ve Finans Bakanlığı, Freedom Bank of Georgia ya el koydu. ABD de bu yıl el konulan 17 nci banka olan Freedom Bank of Georgia nın varlıkları 173 milyon dolar ve mevduatı 161 milyon dolar. American International Group, kurtarılması için yaptığı dördüncü yardım başvurusunda, ABD li piyasa düzenleyicilerine iflas etmesi halinde para piyası fonlarının zarara uğrayacağı, Avrupa bankalarının sermaye artırmak zorunda kalacağı, rakip hayat sigortası şirketlerinin iflasına neden olacağı ve vergi mükelleflerinin şirketteki payının yok olacağı uyarılarında bulundu. AIG nin 26 Şubat ta yaptığı yardım başvurusunda Şirket in iflas etmesinin piyasalar için geçtiğimiz yıl Lehman ın iflasından daha kötü sonuçlar doğuracağı öne sürüldü. Bu arada, ABD hükümetinin AIG ye yaptığı yardımlardan fon aktarılan bankalar arasında Goldman Sachs, Deutsche Bank, Merrill Lynch, Societe Generale, Morgan Stanley, Royal Bank of Scotland ve HSBC nin bulunduğu belirtiliyor. Bu durum AIG nin iflas etmesine izin verilmesinin ne kadar riskli olacağını gösteriyor. ABD de Cumhuriyetçi senatörler, Obama yönetiminden General Motors un iflasa gitmesine izin verilmesini isteyerek, GM ve Chrysler a 21.6 milyar dolar yeni yardım sağlanmasına karşı olduklarını bildirdiler. Bu arada, Kanada otomobil işçileri sendikası CAW, General Motors ile ücretlerin ve emeklilik ödemelerinin 2012 yılına kadar dondurulması konusunda geçici bir anlaşmaya vardı. Sendika ayrıca, GM in maliyetlerinin azaltılması için işçilerin ve emeklilerin aylık sağlık ücreti ödemelerini de kabul etti. Financial Times'ın Asya Kalkınma Bankası (ADB) verilerine dayandırdığı haberine göre, global olarak finansal varlıkların değerlerinde düşüş 50 trilyon doları geçmiş olabilir. ADB verilerine göre bu rakam, global ekonomik üretimin bir yıllık değerine eşit. ADB, Japonya hariç Asya'da sermaye kaybını 9 trilyon 625 milyar dolar olarak hesaplıyor. İngiltere nin en büyük kredi kuruluşu olan Lloyds Banking Group, yaklaşık 367 milyar dolar tutarındaki riskli varlıklarının devlet garantisi altına alınmasını talep edeceğini açıkladı. Böylece devletin Lloyds taki hissesinin payı %75 e çıkmış olacak. Japon ekonomisi 13 yıldır ilk kez cari işlemler açığı verdi. Global ekonomik daralmanın Japonya nın ihracat ve ithalatında sert düşüşlere neden olmasına bağlı olarak ülke ekonomisi Ocak ayında mevsimsel etkilerden arındırılmamış veriler ile 172.8 milyar Yen cari işlemler açığı verdi. Beklentiler 19.3 milyar Yen açık verileceği yönündeydi. Japon ekonomisi 1985 dördüncü çeyrekten bu yana sadece dört kez açık verdi, son açık 1996 yılında verilmişti.
YURTİÇİ PİYASALAR İMKB 100 Endeksi bu hafta global piyasaların etkisiyle % 3.35 oranındaa değer kaybetti... İMKB 100 endeksi, HSBC nin hisse ihracında bulunacağının duyulması ve ABD nin daha önce iki kez yardım ettiği ABD nin en büyük sigorta şirketlerinden AIG nin zararının beklenenin üzerinde gerçekleşmesi ile haftaya satıcılı başladı. Fakat hafta içinde global piyasalardan etkilenmeye devam ederek Dow Jones a göre daha yatay bir seyir izledi ve genelliklee hafif alıcılı bir seyir yaşadı. Hafta içinde, ABD borsalarında Pazartesi günkü sert düşüşlerin ardından ABD Başkanı Obama nın yeni banka destek planı üzerinde çalıştığı yönünde çıkan haberler ve tepki alımları yurtdışı borsalarda toparlanma çabaları yarattı. Yurtdışı borsalardan gelen toparlanma çabalarının ve yurtiçinde açıklanan olumlu enflasyon rakamlarının etkisi ile İMKB 100 endeksi alıcılı bir seyir izledi. İlerleyen günlerde, Çin de ekonomiyi canlandırma paketine ilişkin beklentilerle Asya borsalarında hakim olan iyimserliğin Avrupa ve ABD borsalarındaa tepki alımlarını tetiklediği görüldü ve bu İMKB endeksine de olumlu yansıdı. Perşembe günü ise General Motors un finansal destek alamadığı takdirde iflasını istemek durumunda kalacağını açıklaması ile ilgili haberlerin yarattığı satış baskısı ve doların dünya genelinde değer kazanmasının etkisiyle 23,000 puanın altını gördü. Haftanın son işlem gününü alıcılı bir şekilde tamamlayan İMKB 100 endeksi haftalık bazda %3.35 oranındaa düştü ve haftayı 23,220 puan seviyesinden tamamladı. En çok değer kazanann sektör %0.9 ile teknoloji sektörü olurken en çok değer kaybeden sektör %4.5 ile mali sektör oldu. Bu hafta başında ise İngiltere nin en büyük bankalarındann olan Llyods un devlet kontrolüne geçmesi ve ABD de Freedom Bank of Georgia ya el konulması yurtiçi piyasalardaa olumsuz algılanırken, büyüme konusundaki gelişmeleri ile birlikte hem otomotiv sektörü hem de bankalarla ilgili gelişmeler izleniyor. Fitch in Türk bankalarının zorluklaraa daha hazırlıklı olduğuna dair açıklamalarıyla alım ağırlıklı bir açılış gerçekleştiren İMKB, sanayi üretimi verisinin beklentilerdenn olumsuz gelmesi ve yurtdışında artan satış baskısının etkisiyle yönünü aşağı çevirdi. Bu sabahki satışların devam etmesi durumunda 22,500 seviyesi ilk destek olacaktır. 22,500 puan seviyesinin altında bir gün sonu kapanış görülmesi endeksin hızla 20,900 seviyesini test etmesine neden olabilir. Endeksin bu haftayı 20,9000 seviyesinin altında kapatması durumunda ise yurtdışı piyasalarda olumlu bir gelişme yaşanmadığı takdirde önümüzdeki haftalarda endeksin sert satışlarla 15,000 destek seviyelerine kadar gerilemesi söz konusu olabilir. Bunun yanında 22,250 seviyesi ara destek olarak verilebilir. Endekste alımların görülmesi durumunda ise 23,400 seviyesi ilk direnç olacaktır. Bu direnç seviyesinin kararlı bir şekilde kırılması durumunda 23,700 yeni direnç seviyesi olacaktır. Bu seviyelerin üstünde bir gün sonu kapanış endeksin 24,050, ve 24,400 ve 25,675 seviyelerini test etmesine neden olabilir. ü
Kurun hafta sonuna kadar 1.80 üzerinde tutunup utunamaması kritik önem taşımaktadır... Global kriz tüm şiddetiyle devam ederken geçtiğimiz hafta USD/TRY kuru için tarihi bir süreç yaşandı. USD/ /TRY kuru geçtiğimiz haftaa General Motors (GM) ve American International Group (AIG) ninn yüksek zararlarının yanı sıra düşen faizler ve IMF anlaşması yönünde gelen spekülatif hareketler ile yükselmeye devam etti. Geçen haftaya 1.7018 TL seviyesinden başlayan kur riskten kaçış eğilimi ile yatırımcıların dolar taleplerini arttırmasıyla en yüksek 1.7950 seviyesini gördü. EUR/USD paritesindeki harekete paralel olarak hareket eden USD/TRY, diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinde görülen değer kayıplarının da etkisiyle sert hareketler yaşadı. Haftanın son günü ABD de açıklanan tarımdışı istihdam verisinin beklentiler dahilinde gelmesiyle gevşeyen kur haftayı 1.7882 seviyesinden sonlandırdı. Bu haftaya 1.8250 seviyesine yükselerek başlayan USD/TRY nedeniyle sabah saatlerinde TCMB piyasalara müdahale etti. Döviz likiditesini destekleyerek döviz piyasasının sağlıklı çalışmasını sağlamak amacıyla 50 milyon ABD doları döviz satım ihaleleri yoluyla piyasaya döviz likiditesi sağlanmasına karar verilmesi nedeniyle kur şuu anda 1.8028 1.8099 TL civarından işlem görmektedir. Söz konusu müdehalenin kurun yukarı yönlü hareketlerini bir miktar sınırlandığı görülmektedir. Kurdaki yukarı yönlü hareketlerin sertleşmesi TCMB gerekli görülürse bu tutarı önümüzdeki günlerde arttırabilir. Beklentilerimiz doğrultusunda 1.68 TL seviyelerinden 1.80 TL seviyelerine yükselen USD/TRY nin bu seviyenin üzerine çıkmasıyla günlük bakış açımız haftalık bakış açısına dönüşmüştür. Bu gelişmelerle volatilitenin artış gösterdiği USD/TRY yukarı yönlü hareketlerinde 1.80 TL seviyesi önemli bir seviye olmaya devam edecektir. Ancak, bu seviyenin üzerinde haftalık kapanışın olup olmayacağıı kurun önümüzdeki dönemdeki hareketinde etkilii olabilecektir. Bu seviyenin üzerindeki kapanışta kurdaki yükselişlerin sertleşmesi beklenebilir. Kurun tüm bu seviyeleri kırması durumunda ise 1.8700 ve 1.9000 seviyeleri dikkat çeken direnç görünümündedir. 1.7745 seviyesinin %1.38 seviyesine çizilen Fibonacci değerleri ise 2.0315 seviyelerine işaret etmektedir. Diğer yandan Merkez Bankası müdehaleleri nedeniyle yapacağı aşağı yönlü hareketlerinde ise 1.7770 TL ilk destek olacaktır. Bu seviyenin altında ise 1.7670 TL ve 1.7550 TL seviyeleri görülebilecektir. ü
Ortalama bileşik getiri her koşulda %15 %15.60 seviyeleri arasındaki dalgalı seyrini sürdürüyor. Geçtiğimiz haftaya Macaristan ın talep ettiği Doğu Avrupa ekonomik destek paketinin Avrupa Birliği topluluğunda oy birliğiyle reddedilmesinin gelişmekte olan ülke piyasalarına satışlar getirmesiyle %15.50 seviyesinin üzerinde başlayan 3 Kasım 2010 vadeli gösterge tahvilin ortalama bileşik getirisi, ABD de AIG'nin açıkladığı 61.7 milyar dolarlık çeyrek dönem zararı ve HSBC'nin 18.1 milyar dolar sermaye artıracağı açıklamasıyla haftanın en yükseği olan %15.59 seviyesini gördü. ABD deki şirketler kesiminin borçlarını ödeyememe riskinin finansal kesimin daha fazla kaynağa ihtiyaç duyabileceği yönünde yapılan resmi açıklamalar ve Obama nın da kısa vadede ekonomi için bir iyimserliğinin olmadığını belirtmesi küresel piyasalarda risk iştahının azalmasına neden olarak 3 Kasım 2010 vadeli gösterge tahvilin ortalama bileşik getirisinin yükselmesinde önemli rol oynadı. Ardından, yurtiçi piyasada, yatırımcıların enflasyonun beklentilerden daha fazla düşüş gösterebileceğini satın almalarının etkisiyle gerileyen ortalama bileşik getiri, hızla düşüş eğilimine girdi. Şubat ayı TÜFE verisinin beklentilerin çok altında negatif gerçekleşmesi, ayrıca TCMB nin yapmış olduğu agresif faiz indirimlerinin arkasında enflasyon hedefinin aşağı yönlü sapma göstermesinin daha olası olduğu görüşünün piyasalarda satın alınması gösterge tahvilin ortalama bileşik getirisindeki aşağı yönlü hareketi destekledi. Ayrıca, Hazine'nin bu ay gösterge tahvil ihalesi açmamasının ortalama bileşik getirinin aşağı yönlü hareketini desteklediği görüldü. Hafta sonlarına doğru, TCMB Başkanı nın gösterge faiz oranında indirimlerin devam edebileceğine yönelik açıklamaları, 19 Mart ta yapılacak Para Politikası Kurulu toplantısından 100 baz puanlık bir indirim olasılığını artırdığına yönelik beklentilere yol açması, ortalama bileşik getirinin haftanın en düşüğü olan %15.08 seviyesini görmesini sağladı. Ancak, haftanın son işlem gününde, ABD de açıklanan işsizlik oranının son 25 yılın en yüksek seviyesine yükselmesi ve şirketler kesimine yönelik kaygıların risk algılamalarını artırarak Dolar/TL kurunun tarihinin en yüksek seviyesini görmesi ortalama bileşik getirinin hızlı bir toparlanma göstererek haftayı %15.40 seviyesinden tamamlamasına neden oldu. Haftaya sakin bir seyirle %15.25 seviyelerinden başlayan ortalama bileşik getirinin bu sabah saatlerinde TÜİK in Ocak ayı sanayi üretim endeksinin yıllık bazda beklentilerin üzerinde %21.3 azaldığını açıklamasıyla yeniden yükseliş eğilimine girdi. Referans bono ihalesinde 616 milyon TL ve Mart ayında toplam 2.5 milyar TL iç borçlanma öngörülüyor. Bu hafta küresel piyasalarda General Motors ve finansal kesime yönelik gelişmelerin gündemdeki yerini koruması bekleniyor. Yatırımcıların riskten kaçış eğiliminin devam etmesi beklenen haftada 19 Mart ta yapılacak Para Politikası Kurulu toplantısından 100 baz puanlık bir faiz indirimi olasılığının arttığı düşünülüyor. Bununla birlikte, faiz indiriminin kısmen piyasalar tarafından fiyatlanması ve risk primindeki artış nedeniyle Merkez Bankası nın olası faiz indiriminin tahvil bono piyasasına yansımasının sınırlı kalması bekleniyor. Grafikte, Dolar/TL kuru ile birlikte ortalama bileşik getirinin fonlama maliyetinden farkı görülüyor. TCMB nin son faiz indirimlerinin ardından daralan getiri farkına karşın, yurtdışı piyasalarda artan risk algılamaları nedeniyle aynı etkinin Dolar/TL kuruna ve ortalama bileşik getiriye yansımadığı anlaşılıyor. Bu gelişmelerle bu hafta 3 Kasım 2010 vadeli gösterge tahvilin ortalama bileşik getirisinin yukarı yönlü hareketlerinde %15.60 ve %15.75 seviyelerinin direnç oluşturabileceği beklenirken, aşağı yönlü hareketlerde %15.20 ve %15.05 seviyelerinin destek oluşturabileceği düşünülmektedir. 7 6 5 4 3 2 1 0 1 1.9 1.8 1.7 1.6 1.5 1.4 1.3 1.2 1.1 18.07.2008 26.07.2008 03.08.2008 11.08.2008 19.08.2008 27.08.2008 04.09.2008 12.09.2008 20.09.2008 28.09.2008 06.10.2008 14.10.2008 22.10.2008 30.10.2008 07.11.2008 15.11.2008 23.11.2008 01.12.2008 09.12.2008 17.12.2008 25.12.2008 02.01.2009 10.01.2009 18.01.2009 26.01.2009 03.02.2009 11.02.2009 19.02.2009 27.02.2009 07.03.2009 15.03.2009 Ortalama bileşik getiri fonlama maliyeti farkı Dolar/TL Kuru