TARIM VE GIDA SEKTÖRÜ TEMSİLCİLERİ BAKANLA BULUŞTU Şebnem BORAN Gözde SEVİLMİŞ Ülkemiz ve bölgemiz için stratejik öneme sahip olan tarım sektörünün önemi, nüfusun artmasına paralel olarak kaynakların da giderek azalması ile önümüzdeki yıllarda daha da artacaktır. Odamızın tarım ve gıda ile ilgili üye sayısı 6 bini aşmış olup, sözkonusu sektörlerde faaliyet gösteren 14 meslek komitesi, çalışmalarını yoğun bir şekilde devam ettirmektedir. Üyelerimizin sektörlerine ilişkin sorun ve beklentilerinin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehmet Mehdi EKER e ilk ağızdan aktarılması amacıyla Odamızda 11 Ocak 2012 tarihinde bir toplantı gerçekleştirilmiştir. Yönetim Kurulu Başkanımız Ekrem Demirtaş açılış konuşmasında; Van Depreminde yıkılan Gedikbulak İlköğretim Okulu nu yeniden yapımı projesinin tamamlandığı ve ihaleye çıkılacağını belirtmiştir. Gıda, tarım ve hayvancılık sektörlerinin iç içe geçen bir yapı sergilediğini, Bakanlığın bu yöndeki yeniden yapılandırılmasını olumlu bulduğunu ifade etmiştir. İzmir in bir sanayi, turizm ve kültür kenti olduğu kadar çok önemli bir tarım kenti de olduğuna dikkat çekerek, kentin yüzölçümünün %28 ini tarım alanlarının oluşturduğunu, İzmir de 750 bin kişinin tarım sektöründe istihdam edildiğini, bu nedenle Oda olarak tarım ve hayvancılık sektörlerine büyük önem verdiklerini belirtmiştir. İleri teknoloji ve inovasyon için İTOB Organize Sanayi Bölgesi'nde bir agro-teknopark kurulması çalışmalarına başlandığını ve bu konuda Bakanlıktan destek beklendiğini ifade etmiştir. Sadece canlı hayvan ithalinin devam etmesini, hayvanların burada kesilerek tüketiciye ulaştırılmasını, böylelikle kesim sonucunda elde edilecek deri, bağırsak ve sakatat ile sektörün hem hammadde ihtiyacının karşılanacağını hem de ülkemize katma değer sağlayacağına dikkat çekmiştir. 17
Toplantıda bölgemiz ve ilimiz tarımında önemli yer tutan; Pamuk, Üzüm, İncir, Zeytin ve Zeytinyağı, Kültür ve deniz balıkçılığı, Tütün, Hayvancılık, Ekmek, Süt ve Süt Ürünleri, Süs bitkileri konuları başta olmak üzere üyelerimiz sorun ve beklentilerini aktarmışlardır. Pamuk sözcüsü Odamız Meclis Üyesi İbrahim Güdüm, azalan pamuk üretimine dikkat çekerek pamuk üretiminin arttırılması konusunda gerekli girişimlerin yapılması, üretim maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle teşviklerin genişletilmesi ve arttırılması, pamuk ticaretinde uygulanan katma değer vergisinin düşürülmesi ve tevkifat uygulamasının kaldırılması, Ulusal Pamuk Konseyi ile ilgili desteklerin arttırılması ve sanayicinin yerli pamuk kullanması konusunda teşvik edilmesi gerektiğini belirtmiştir. Üzüm-İncir sözcüsü 02.(Kurutulmuş Meyve ve Çer. Gr.) Üyesi Nuri Yıldırım, Avrupa Birliği nde olduğu gibi ülkemizde de incirdeki toplam aflatoksin miktarının 10 ppb seviyesinin kabulü için Bakanlığın girişimlerinin yoğunlaştırmasını, haksız rekabetin önüne geçilebilmesi için kimyasal katkı malzemelerinin incir üretiminde kullanılmaması yönünde alınan kararın sıkı takibinin yapılmasını istemiştir. Tütün sözcüsü 03.(Tarımsal Hammadde Aracıları, Pamuk,Tütün ve Baharatçılar Grubu) Üyesi Noyan Gürel ülkemize yıllık 700 milyon dolar döviz girdisi sağlayan sektörün yaşamını sürdürmesi ve yeni pazarlarda daha güçlü olması için devlet, üretici, alıcı ve ihracatçının ortak bir payda da buluşması ve herkesin elini taşın altına koyması gerektiğini vurgulamıştır. Yıllardır istedikleri Dahilde İşleme Rejiminin uygulanmaması nedeniyle birçok tesisin atıl durumda olduğunu belirtmiştir. Zeytin-Zeytinyağı sözcüsü Meclis Üyesi Erden Bilginoğulları; ülkemizin son yıllarda hızla düşen zeytinyağı ihracatına dikkat çekerek, bu kıymetli ürünün desteklenmesinin son derece önemli olduğunu belirtmiştir. Özellikle iç tüketimin arttırılması için tanıtıma önem verilmesi gerektiğini ifade ederek, pirina yağına da teşvik istemiştir. 18
Kültür Balıkçılığı sözcüsü Meclis Üyesi Erdal Seferbay; kıyıdan uzak açık deniz alanlarında faaliyet gösteren balık çiftliklerinde aranan kriterlerin Avrupa Birliği seviyesine çekilmesini, balık çiftliklerinde elleçleme kafeslerinin kıyıya yakın bölgelerde faaliyetlerine izin veren bir Genelgenin yayınlanmasını, balık çiftlikleri için kıyı lojistik tesislerinin ve su ürünleri organize lojistik bölgelerinin biran önce oluşturulmasını istemiştir. Ayrıca, İl Özel İdaresinin İzmir deki balık çiftliklerine yönelik geçmişe dönük olarak kiralama bedellerinin %18 oranındaki KDV tahsilatının durdurulmasını, orkinos çiftliklerinde hasatı yapılan ve -60 derecede şoklanan balıkların çiftlik bölgesinden özel donanımlı küçük tonajlı yabancı bayraklı gemilerle, dış pazara esas nakliyeyi gerçekleştirecek Türkiye deki bir limanda bekleyen büyük tonajlı gemiye nakliyesine izin verilmesini, su ürünlerine yönelik destekleme kapsamına orkinos yetiştiricilerinin de dahil edilmesini, TARSİM su ürünleri poliçelerinin yabancı dilde ve para biriminde yazılabilmesine imkan veren düzenleme yapılmasını talep etmiştir. Deniz Balıkçılığı sözcüsü Ege Bölgesi Gırgır Balıkçıları Derneği Danışmanı Prof. Dr. Hikmet Hoşsucu; küçük ve orta ölçekli ticari balıkçılık sektörünün ekonomik olarak gelirlerinin artırılması için önlemler alınmasını, su ürünlerinde katma değer artışı sağlanması için çalışmalar yapılmasını istemiştir. Ege Denizinde ticari avcılığın yönetimi ve sorunları; yer, bölge ve zaman yasaklarına sektörün yaklaşımı ve öneriler, denetleme, gözlem ve kota üzerinde tartışmalar, ticari balıkçıların sosyo-ekonomik koşullarının iyileştirilmesi, bilimsel ve teknolojik gelişmeler içinde araştırıcı-balıkçı ilişkileri, büyük pelajik türlerle ilgili avlanma ve paylaşım sorunları, uluslararası ilişkiler, pazarlama sorunlarının giderilmesi ve haksız rekabetin önlenmesi ve canlı deniz kaynaklarının izlenmesi ve korunması konularını dile getirmiştir. Avcılık ile elde edilen su ürünlerinin temel gıda olarak tanımlanması ve av aracından çıkışında KDV oranının % 1 olarak uygulanması, orkinos avcılığı için ICCAT tarafından ülkemize tahsis edilen kota içinde kalmak üzere iç tüketim amaçlı genel balıkçılık payının Bakanlık İhtisas Komisyonunda belirlenmesi ve İzmir Balık Halinin İnciraltı-Güzelbahçe arası deniz kıyısında konumlanması konularına dikkat çekmiştir. Süt ve süt ürünleri sözcüsü Meclis Üyesi Sedat Gürler, ülkemizde süt fiyatlarında istikrarının sağlanması, hijyenik sütün tercihine ilişkin tüketicinin bilinçlendirilmesinin sağlanması, sütte soğuk zincirin sağlanması, süt hayvancılığının hammaddeleri yem ve tahıl ürünlerinin kalite kontrol denetimlerinin arttırılması, tahşişli ürünlerin önüne geçilmesi, süt mamüllerinde KDV nin düşürülmesi, süt ve süt mamüllerinin alım-satım vadelerinin belirlenmesi ve gıda sektöründe En Ucuz ibaresinin kullanılmamasının sektör açısından faydalı olacağını belirtmiştir. 19
Perakende sektör sözcüsü Odamız Yönetim Kurulu üyesi Vahdet Sarıkaya, KDV sorununa dikkat çekerek toptanda % 1 olan KDV oranının tüketiciye fiyat indirimi olarak yansıması için perakende aşamasında da uygulanmasının gerekliliğine dikkat çekmiştir. Hayvancılık sözcüsü 08.(Canlı Hayvan, Et ve Et Ürünleri Grubu) Meslek Komitesi Başkanı ve İzmir Veteriner Hekimler Odası Başkanı Suat Çelikel de KDV sorununa dikkat çekerek hayvansal ürün işlenen tesislerde hijyenin sağlanması adına tek bir kişinin sorumlu olması gerektiğini, işletmeye çok sayıda giriş çıkışın olmaması gerektiğini ifade etmiştir. Süs Bitkileri sözcüsü Meclis Üyesi Ali Osman Öğmen, Tarım İl ve Karantina Müdürlüklerince verilen ihracat ön izin belgesi ve sağlık sertifikasının ihracatı kolaylaştırmak adına ihracatın yoğun yapıldığı ilçelerde tarım ilçe müdürlüklerince verilmesi, bitki pasaportu uygulamasına geçiş süresinin uzatılarak bu konuda yoğun bilgilendirme faaliyetlerinin yapılmasını, sektörün KOBİ kapsamında olmamasından dolayı yararlanamadığı KOSGEB desteklerinden faydalanabilmesi için düzenlemelerin yapılması, ilk defa Odamızca dile getirilen Tarım İhtisas Organize Sanayi Bölgelerinin oluşturulması için hazine arazilerinin tahsisi ve teşviklerin artması, küçük üreticinin faydalanabileceği şekilde desteklenmesi ve Vakıflar Kanununda değişiklik yapılarak çiçek tüketimini engelleyici bağış toplama şeklinin kaldırılmasının sağlanmasının önemine dikkat çekmiştir. Son olarak söz alan ekmek sözcüsü Meclis Üyesi Hüseyin Sağır yeni yayımlanan Ekmek ve Ekmek Çeşitleri Tebliği nde tuz oranının düşürülüp kepeğin arttırılmasının son derece olumlu karşıladıklarını belirterek son derece sağlıksız koşullarda sokaklarda, pazarlarda, açık alanlarda ekmek satışının engellenmesini talep etmiştir. Ürün grup sözcülerinin görüş ve önerilerini aktarmasının ardından Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, dile getirilen konulara ilişkin değerlendirmelerde bulunmuştur. Konuşmasında, ülkemizin stratejik önemi kadar agrostratejik öneme de sahip olduğunu belirterek tarıma dayalı sanayinin mutlaka geliştirilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Kırsal kalkınma adı altında tarımsal gelirlerde katma değer yaratılması amacıyla ürünlerin işlenmesi, paketlenmesi ve ambalajlanmasına yönelik sanayi tesislerine destek verdiklerini dile getiren Eker, kırsal bölgelerde 3 bin 160 tesis yaptırıldığını ve bu tesislerde 32 bin kişinin istihdam edildiğini bildirmiştir. Bakanlığı döneminde tarımda 6 milyon kişinin 24 milyon hektar alanı işlediği, 62 milyar dolarlık tarımsal hasıla elde edildiği ve bunun 18 milyar dolarının ihraç edildiğini belirterek Türkiye nin bugün tarımsal hasıla sıralamasında 7. sırada olduğuna dikkat çekmiştir. 20
Ülkemizde sulanabilir tarım arazilerini arttırmayı amaçladıklarını, bu nedenle damlama sulama desteklerinin arttırılacağını vurgulayarak yeni yatırımlarla sulama yapılabilen alanın 8.8 milyon hektara ulaştırılmasının hedeflendiğini belirtmiştir. Pamuk sektörüne yönelik kendisine iletilen talepleri değerlendirerek, pamuğun Türkiye için çok önemli bir ürün olduğunu, 2002 yılında 184 milyon lira pamuk desteği verilirken, 2010 yılında pamuğa 792 milyon lira destek verildiğini ifade etmiştir. Pamuğa verilen desteğin toplam destek miktarının yüzde 11 ine karşılık geldiğini ve pamuktaki maliyetinin yüzde 41 inin desteklendiğine dikkat çekmiştir. GDO lu ürün üretiminin Türkiye de yasak olduğunu vurgulayarak ülkemizin agrostratejik öneminin de bunu gerektirdiğini belirtmiştir. Ege Bölgesi'nde yaygın olan zeytin ve zeytinyağı sektörü konusunda ülkede zeytin ağacı varlığının 91 milyondan 161 milyona, zeytinyağı üretiminin de 191 bin tona ulaştığına dikkat çekmiştir. Kültür balıkçılığına özel önem verdiklerini belirterek yavru büyütme, aşılama kafesleri ile ilgili değişiklikler yapılacağını ve kültür balıkçılığının geliştirilmesi için bütün kaynakların kullanılacağını ifade etmiştir. Ülkemizdeki tarım arazilerinin miras yoluyla parçalanmasının önlenmesi ve toplulaştırma çalışmalarının hızlandırılması, sulanabilir alanların arttırılması, lisanslı depoculuğun geliştirilmesi, piyasa düzenleme kurullarının oluşturulması gibi konuların öncelikli gündemlerinde yer aldığını belirten Eker, çalışmalarında sektör temsilcilerinden de destek talep etmiştir. Dile getirilen sorun ve beklentiler Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Sayın Mehdi EKER e dosya olarak da iletilmiştir. 21