Elbistan Meslek Yüksek Okulu 2012 2013 Bahar Yarıyılı 27 Mar. 2013 Öğr. Gör. Murat KEÇECİOĞLU
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU : Bir işletmenin belirli bir dönemde elde ettiği gelirleri ve bu geliri elde etmek için katlandığı maliyet ve giderleri içeren bir tablodur. Bu maliyet ile gelirler arasındaki fark işletmenin KAR / ZARARINI verecektir. Gelir tablosu hazırlanması Gelir taplosu HESAP ve/veya RAPOR olmak üzere iki tipte hazırlanır. Gelir tablosunun hazırlanmasın hesap planındaki 6 lı hesaplar kullanılır ve hesap planına paralel düzenlenmiştir. 2
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU ile kimler ilgilenir? İşletme sahip ve ortakları, Kredi veren kurum ve kuruluşlar Yatırımcılar (Yurt içi ve Yurt Dışı) Devlet (Ekonomik göstergeler, vergi) İşletme çalışanları Halk (hisse senedi, tahvil) 3
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU Hesap Tipi Hesap tipi gelir tablosu kar-zararın hesabının özeti şeklindedir. Borç tarafında ; Gider Zarar Alacak tarafında ; Gelir Kar Kalemleri yer alır. 4
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU nun İlkeleri Gelir tablosunun hazırlanmasında uygulanması gereken kurallar (ilkeler) 1. Gelir tablosu kalemlerinin belirli ilkelere göre sınıflandırılması 2. Gelir tablosu kalemlerinin brüt tutarlarla ve nete indirgenecek biçimde ifade edilmesi 3. Gelir tablosunda yer alacak tutarların gerçek duruma uygunluğunun sağlanması 4. Gelir tablosundaki gider ve gelirler arasında mahsup yapılması 5. Gelir tablosunda diğer başlığı altında yer alan grup toplamının %20 sini aşan kalem için ayrı başlık açılması 5
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU nun Amaçları Gelir tablosunun hazırlanmasında öngörülen hedefler 1. Bir döneme ait hasılat, gelir ve karlar gerçek tutarlarla ifade edilmesi hesap kesiminin doğru yapılması 2. Bir döneme ait maliyet, gider ve zararlar gerçek tutarlarla ifade edilmesi hesap kesiminin doğru yapılması 3. Uygun amortisman ve tükenme paylarının ayrılması 4. Gelirler ve giderlerin olağan ve olağandışı olup olmamasına göre gruplandırılması 5. Karşılıkların gerçeğe uygun ve doğru olarak ayrılması 6
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU nun Amaçları Gelir tablosunun hazırlanmasında öngörülen hedefler 6. Geçmiş döneme ait ancak herhangi bir nedenle döneminde yer alamayan kar veya zararların ortaya çıktığı cari dönem tablolarında gösterilmesi 7. Maliyetlerin, duran varlıkların, bakım onarım ve diğer gider gruplarının uygun şekilde dağıtılması 8. Dönem sonuçlarının tespiti ile ilgili kullanılmakta olan değerleme esasları ve maliyet yöntemlerinde bir değişiklik yapıldığı takdirde bu değişiklik ve değişikliğin etkilerinin açıkça belirtilmesi 9. Tam olarak tespit edilemeyen ancak gerçeğe yakın tahmin edilen kar ve zararların tahakkuk ettirilerek gelir tablosuna yansıtılması. (Şarta bağlı gelir ve kar tahakkuku yapılmaz, dipnotlarda gösterilir.) 7
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU Ayrıntılı Gelir Tablosu Modeli TARİHLİ GELİR TABLOSU TL AÇIKLAMA A-... 1-. 2-3- B-... 1-. 2- C-... 1-. 2-8
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU Ayrıntılı Gelir Tablosu Modeli TARİHLİ GELİR TABLOSU TL AÇIKLAMA A- BRÜT SATIŞLAR 1- Yurtiçi Satışlar 2- Yurtdışı Satışlar 3- Diğer Gelirler B- SATIŞ İNDİRİMLERİ 1- Satıştan İadeler (-) 2- Satış İskontoları (-) 3- Diğer İndirimler (-) C- NET SATIŞLAR 9
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU Ayrıntılı Gelir Tablosu Modeli AÇIKLAMA D- SATIŞLARIN MALİYETİ (-) 1- Satılan Mamuller Maliyeti (-) 2- Satılan Ticari Mallar Maliyeti (-) 3- Satılan Hizmet Maliyeti (-) 4- Diğer Satışların Maliyeti (-) TL BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI E- FAALİYET GİDERLERİ 1- Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) 2- Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) 3- Genel Yönetim Giderleri (-) 10
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU Ayrıntılı Gelir Tablosu Modeli AÇIKLAMA TL FAALİYET KARI VEYA ZARARI DİĞER FAAL. OLAĞAN GELİR VE KARLAR 1- İştiraklerden Temettü Gelirleri 2- Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri 3- Faiz Gelirleri 4- Komisyon Gelirleri 5- Konusu Olmayan Karşılıklar 6- Menkul Kıymet Satış Karları 7- Kambiyo ve Borsa Değer Artış Karları 8- Reeskont Faiz Gelirleri 11
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU Ayrıntılı Gelir Tablosu Modeli AÇIKLAMA 9- Enflasyon Düzeltmesi Karları A- Faaliyetlerle İlgili Diğer Olağan Gelir ve Karlar G- DİĞER FAAL. OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR (-) 1- Komisyon Giderleri (-) 2- Karşılık Giderleri (-) 3- Menkul Kıymet Satış Zararları (-) 4- Kambiyo ve Borsa Değ. Azalış Zararları (-) 5- Reeskont Faiz Giderleri (-) 6- Enflasyon Düzeltmesi Zararları (-) 7- Diğer Olağan Gider ve Zararlar (-) H- FİNANSMAN GİDERLERİ 1- Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri (-) TL 12
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU Ayrıntılı Gelir Tablosu Modeli AÇIKLAMA 2- Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri (-) TL OLAĞAN KAR VEYA ZARAR I- OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR 1- Önceki Dönem Gelir ve Karları 2- Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar J- OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR 1- Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları (-) 2- Önceki Dönem Gider ve Zararları (-) 3- Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar (-) 13
Temel Mali Tablolar GELİR TABLOSU Ayrıntılı Gelir Tablosu Modeli AÇIKLAMA DÖNEM KARI VEYA ZARARI K- DÖNEM KARI VE DİĞER YAS.YÜK.KARŞ. (-) TL DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI Bir örnek Görelim. 14
GELİR TABLOSU ÖRNEĞİ 15
Ek Mali Tablolar Ek mali tablolar genel olarak bilanço ve gelir tablosundan yararlanılarak hazırlanan veya onları tamamlayan, işletme analizine yardımcı raporlardır. Ek mali tabloların temel işlevi işletme hakkında temel bilgi veren bilanço ve gelir tablolarından farklı olarak birden fazla dönemin incelenebilmesine olanak vermesidir. Ek mali tablolar; temel mali tablolardaki veriler hesaplanarak ve analiz edilerek elde edilirler. 16
Ek Mali Tablolar Kısa tanımlar Satışların Maliyeti Tablosu: Gelir tablosunda yer alan satışların maliyeti kaleminin oluşumunu ayrıntılı olarak göstererek gider kontrolü açısından analizini sağlar. Nakit Akım Tablosu : Belirli bir dönemde işletmenin nakit kaynaklarını ve kullanıldıkları alanları gösterir. Bu tablo incelenerek işletme fonlarının sağlam kaynaklardan yapıp yapmadığı ve bu nakitleri doğru alanlarda kullanıp kullanmadığı analiz edilir. 17
Ek Mali Tablolar Kısa tanımlar Kar Dağıtım Tablosu: Bu tablodan dönem karı için hesaplanan vergi karşılıkları, ilgili yıl net karı ve önceki karlardan dağıtılan ve yedeklere ayrılan tutarların büyüklüğü analiz edilir. Öz Kaynaklar Değişim Tablosu : İlgili dönemde öz kaynak değişimine neden olan kalemlerin analizini sağlar. 18
Ek Mali Tablolar Satışların Maliyeti Tablosu Satışların maliyeti tablosu gerçekte gelir tablosunun tamamlayıcısı niteliğinde bir mali tablodur. Satışların maliyet kaleminin detaylarını gösterir. İşletme sahipleri veya yöneticileri bu tablo aracılığı ile piyasadaki durumları hakkında karar verebilirler. Bu kararlar, satış fiyatları, üretim, ticari veya hizmet maliyetleridir. 19
Ek Mali Tablolar Satışların Maliyeti Tablosu Satışların Maliyeti Tablosu : Bankalara, Devlete Sermaye Piyasasına v.b. Kuruluşlara Bilgi verme niteliği taşır. 20
Ek Mali Tablolar Satışların Maliyeti Tablosu Satışların Maliyeti Tablosu : Özellikle üretim işletmelerinde üretim maliyet unsurları olan; - Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri, - Direkt İşçilik giderleri, - Genel Üretim Giderleri analizi açısından dikkatle incelenmesi gereken bir tablodur. 21
Ek Mali Tablolar Satışların Maliyeti Tablosu Satışların Maliyeti Tablosu : - Direkt İlk Madde ve Malzeme: Üretilen mamule göre kullanılacak miktarı, tutarı belirlenebilen ve mamule göre izlemeye değer bulunan maddeleri kapsar. - Direkt İşçilik : Üretilen Mamul üzerinde bizzat işlem yapan çalışanların ücret giderlerini kapsar. - Genel Üretim Giderleri : Üretimle ilgili olduğu halde ilk iki ana gider içerisine girmeyen giderlerdir. 22
Ek Mali Tablolar Satışların Maliyeti Tablosunun Düzenlenmesi Satışların Maliyeti Tablosunun Gelir tablosunun eki larak düzenleme zorunluluğu vardır. Satışların maliyeti tablosunun tutarı gelir tablosuna aktarılır. Gelir tablosuna aktarılan dört ana maliyet Kalemi; - Satılan Mamul Maliyeti (620 nolu Hs.) - Satılan Ticari Mallar Maliyeti (621 nolu Hs.) - Satılan Hizmet Maliyeti (622 nolu Hs.) - Diğer Satışların Maliyeti (623 nolu Hs.) 23
Ek Mali Tablolar Satışların Maliyeti Tablosu Örneği Satışların Maliyeti Tablosu (TL) ÜRETİM MALİYETİ A- Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri B- Direkt İşçilik Giderleri C- Genel Üretim Giderleri D- Yarı Mamul Kullanımı 1- Dönem Başı Stok (+) 2- Dönem Sonu Stok (-) ÜRETİLEN MAMUL MALİYETİ E- Mamul Stoklarında Değişim 1- Dönem Başı Stok (+) 2- Dönem Sonu Stok (-) 24
Ek Mali Tablolar Satışların Maliyeti Tablosu Örneği Satışların Maliyeti Tablosu (TL) I. SATILAN MAMUL MALİYETİ TİCARİ FAALİYET A- Dönem Başı Ticari Mallar Stoku (+) B- Dönem İçi Net Alışlar (+) C- Dönem Sonu Ticari Mallar Stoku (+) I. SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ I. SATILAN HİZMET MALİYETİ Bir örnek Görelim. 25
Satışların Maliyeti Tablosu (TL) ÖNCEKİ DÖNEM ÖNCEKİ DÖNEM ÜRETİM MALİYETİ A- Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri 22.617.358.384 27.340.873.588 B- Direkt İşçilik Giderleri 10.834.553.548 13.664,348,574 C- Genel Üretim Giderleri 23,979,984,057 25,820,823,939 D- Yarı Mamul Kullanımı - - 1- Dönem Başı Stok (+) 1,398,004,198 1,444,057,914 2- Dönem Sonu Stok (-) 1,444,057,914 2,779,750,669 ÜRETİLEN MAMUL MALİYETİ 57.385,842,273 65,490,353,346 E- Mamul Stoklarında Değişim - - 1- Dönem Başı Stok (+) 6,891,881,198 527,833,773 2- Dönem Sonu Stok (-) 527,833,773 4,186,629,949 I. SATILAN MAMUL MALİYETİ 63,749,889,698 61,831,557,170 TİCARİ FAALİYET - - A- Dönem Başı Ticari Mallar Stoku (+) 0 0 B- Dönem İçi Net Alışlar (+) 0 0 C- Dönem Sonu Ticari Mallar Stoku (+) 0 0 I. SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ 0 0 I. SATILAN HİZMET MALİYETİ 63,749,889,698 61,831,557,170 26
Haftaya Fon Akım Tablosu Diğer Mali Tablolar 21 Mar. 2013 27