SOSYAL S GORTALAR KANUNUNDA YAPILAN DE fi KL KLER SSK KANUNU

SOSYAL S GORTALAR KANUNUNDA YAPILAN DE fi KL KLER SSK KANUNU 43

44

SOSYAL S GORTALAR KURUMU KANUNU Kanun No : 4958 Kabul Tarihi : 29.07.2003 R.Gazete Tarihi : 06.08.2003 R.Gazete No : 25191 K NC BÖLÜM Geçici Hükümler GEÇ C MADDE 1. 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununa göre; sigorta primi, idarî para cezas, sosyal yard m zamm ve bunlara ba l gecikme zamm ve faiz borcu ile 4447 say l flsizlik Sigortas Kanunu kapsam - na giren iflsizlik sigortas primi ve buna ba l gecikme zamm ve faiz borcu bulunan iflverenlerin, 30.6.2003 tarihine kadar tahakkuk etmifl olan borçlar, bu Kanunun yay mland tarihi izleyen otuz gün içinde, Kuruma yaz l müracaat edilmesi halinde afla - daki flartlar dahilinde yeniden yap land r l r. Yeniden yap land r lan borçlar n ödeme süresi içinde her ay için bir önceki aya ait Hazine Müsteflarl nca aç klanacak Türk Liras cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin ayl k ortalama faizi bileflik bazda uygulan r. Yeniden yap land r lan borçlar n ödenmesinde; ifl yeri, kurum ve kurulufllar itibariyle ve borçlular n ödeme kapasiteleri dikkate al - narak iflverenlerin ayl k taksit tutarlar, Kuruma verdikleri as l ve ek ayl k prim belgelerinde kay tl prime esas kazançlar toplam - n n % 15 inden az olmayacak flekilde Kurum Yönetim Kurulunca 45

belirlenecek oranlar esas al narak tespit edilir. Taksitlendirme anlaflmas yap lan borçlular, tahakkuk edecek cari ay borçlar n veya taksitlendirilmifl borçlar yla ilgili ödeme yükümlülüklerini bir takvim y l içinde ard arda üç defa yerine getirmemeleri halinde bu Kanun hükümlerinden yararlanma hakk n kaybederler. Bu halde, kalan tutar için 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun 80 inci maddesi hükmü uygulan r. Bu f kra hükümlerine göre yap lacak baflvuru süresini otuz güne kadar uzatmaya, taksite ba lanan borçlar n ödeme süresini, taksit tutarlar n n hesab nda hangi aylara ait prim belgelerinin esas al - naca n, al nacak teminat tutar ile bunlar n durumlar n de erlendirmeye ve uygulamaya iliflkin di er usul ve esaslar belirlemeye Kurum Yönetim Kurulu yetkilidir. 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun 85 inci maddesine göre iste e ba l olarak devam eden sigortal lar n, 30.6.2003 tarihi itibariyle prim ve gecikme zamm borçlar n bu Kanunun yay mland - tarihi izleyen otuz gün içinde Kuruma yaz l müracaat etmeleri halinde, iste e ba l sigorta primi ödedikleri kazanç tutar n n % 15 inden az olmayacak flekilde yeniden yap land r lan borçlar n ödeme süresi içinde her ay için bir önceki aya ait Hazine Müsteflarl nca aç klanacak Türk Liras üzerinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin ayl k ortalama faizi bileflik bazda uygulanmak suretiyle Kurum Yönetim Kurulunca belirlenecek oranlar esas al narak tespit edilir. Bu f kra uyar nca borçla- 46

r n yeniden yap land rma talebinde bulunan dördüncü paragraftaki yükümlülükleri yerine getiren iste e ba l sigortal lar hakk nda 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun de iflik geçici 85 inci maddesinin (c) bendi hükümleri uygulanmaz. Kanunun yay mland tarihten itibaren otuz gün içerisinde 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun de iflik 85 inci maddesinin (D) bendinin (c) alt bendine göre iste e ba l sigortal l sona erenlerden talepte bulunanlar hakk nda da bu hüküm uygulan r. 29.07.2003 tarih ve 4958 say l Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu (söz konusu Kanun 06.08.2003 tarih ve 25191 say l Resmi Gazetede yay nlanm flt r.) ile 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununa göre sigorta primi, idarî para cezas, sosyal yard m zamm ve bunlara ba l gecikme zamm ve faiz borcu ile 4447 say l flsizlik Sigortas Kanunu kapsam na giren iflsizlik sigortas primi ve buna ba l gecikme zamm ve faiz borcu bulunan iflverenlerin, 30.6.2003 tarihine kadar tahakkuk etmifl olan borçlar, bu Kanunun yay mland 06.08.2003 tarihini izleyen otuz gün içinde, Kuruma yaz l müracaat edilmesi halinde afla daki flartlar dahilinde yeniden yap land r laca hükme ba lanm flt r. 47

SOSYAL S GORTALAR KANUNU Kanun No :506 R.G. Tarihi :29/30/31/07/1964 Kabul Tarihi :17.07.1964 R.G. Say s :11766-11779 Sigortal say lanlar Madde 2 (De iflik: 11.05.1976 1992/1 md.) Bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç iflveren taraf ndan çal flt - r lanlar bu kanuna göre sigortal say l rlar. 10/07/1941 tarihli ve 4081 say l Çiftçi Mallar n n Korunmas hakk ndaki Kanuna göre çal flt r lan Koruma Bekçileri bu kanuna tabidir. Bu kanunda belirtilen Sosyal Sigorta yard mlar ndan sigortal lar ile bunlar n efl ve çocuklar ve sigortal lar n ölümlerinde bu kanuna göre hak sahibi olan kimseleri yararlan rlar. SOSYAL S GORTALAR KANUNU Kanun No :506 R.G. Tarihi :29/30/31/07/1964 Kabul Tarihi :17.07.1964 R.G. Say s :11766-11779 Sigortal say lanlar Madde 2 (De iflik: 11.05.1976 1992/1 md. Ve 29.07.2003 4958/25) Bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç iflveren taraf ndan çal flt r lanlar bu kanuna göre sigortal say l rlar. 10/07/1941 tarihli ve 4081 say l Çiftçi Mallar n n Korunmas hakk ndaki Kanuna göre çal flt r lan Koruma Bekçileri bu kanuna tabidir. Ceza infaz kurumlar ile tutukevleri bünyesinde oluflturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çal flt r lan hükümlü ve tutuklular hakk nda yaln z ifl kazas ile meslek hastal klar, anal k ve hastal k sigorta kollar uygulan r. Ancak bunlar istekleri halinde malûllük, yafll - l k ve ölüm sigorta kollar bak m ndan bu Kanunun 85 inci maddesinde öngörülen flartlar tafl malar kayd yla iste e ba l sigortal olabilirler. Bu flekilde çal flt r lanlar n iflvereni Ceza nfaz Kurumlar ile 29.07.2003 tarih ve 4958 say l Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu (söz konusu Kanun 06.08.2003 tarih ve 25191 say l Resmi Gazetede yay nlanm flt r.) ile 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun 2. maddesine eklenen f kra ile daha önce SSK kapsam nda sigortal say lmayan ceza infaz kurumlar ile tutukevleri bünyesinde oluflturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çal flt r lan hükümlü ve tutuklular hakk nda 48

Tutukevleri fl Yurtlar Kurumu, iflveren vekilleri ceza infaz kurumlar ile tutukevleri ifl yurtlar n n sorumlu müdür ve amirleridir. Bu kanunda belirtilen Sosyal Sigorta yard mlar ndan sigortal lar ile bunlar n efl ve çocuklar ve sigortal lar n ölümlerinde bu kanuna göre hak sahibi olan kimseleri yararlan rlar. 01.01.2004 tarihinden itibaren yaln z ifl kazas ile meslek hastal klar, anal k ve hastal k sigorta kollar uygulanaca hükme ba lanm flt r. Ayr ca istekleri halinde sözü geçen sigorta kollar na ilaveten, haklar nda 506 say l Kanunun 85 inci maddesinde öngörülen flartlar tafl malar kayd yla iste e ba l sigorta hükümlerinden de yararlanabileceklerdir. Öte yandan, ayn f kra hükmü uyar nca, söz konusu kimseleri çal flt ran Ceza nfaz Kurumlar ile Tutukevleri fl Yurtlar iflveren, bu kurum ve fl Yurtlar n n sorumlu müdürleri de iflveren vekili olacakt r. 49

flyerini bildirme : Madde 8: flveren, örne i Kurumca haz rlanacak iflyeri bildirgesini, iflçi çal flt rmaya bafllayaca tarihten önce, Kuruma do rudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlüdür. flverene, Kurumca, bildirgenin al nd n bildirir bir belge verilir veya taahhütlü olarak gönderilir. Bildirgenin verilmemesi veya geç verilmesi bu kanun da belirtilen hak ve yükümleri kald rmaz. Sigortal çal flt r lan bir iflin veya iflyerinin baflka bir ifl verene devrolunmas veya intikal etmesi halinde de, yeni iflveren bildirge vermekle yükümlüdür. Bu ifllerde çal flan sigortal lar n sigorta hak ve yükümleri devam eder. flyerini bildirme : Madde 8 (De iflik:29.07.2003 4958/26) flveren, örne i Kurumca haz rlanacak iflyeri bildirgesini, en geç sigortal çal flt rmaya bafllad tarihte, Kuruma do rudan vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlüdür. flverene, Kurumca, bildirgenin al nd n bildirir bir belge verilir veya taahhütlü olarak gönderilir. Bildirgenin verilmemesi veya geç verilmesi bu kanun da belirtilen hak ve yükümleri kald rmaz. Sigortal çal flt r lan bir iflin veya iflyerinin baflka bir ifl verene devrolunmas veya intikal etmesi halinde de, yeni iflveren bildirge vermekle yükümlüdür. Bu ifllerde çal flan sigortal lar n sigorta hak ve yükümleri devam eder. fl yerinin miras yolu ile intikali halinde, yeni iflveren ifl yeri bildirgesini ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde do rudan Kuruma vermek veya iadeli taahhütlü olarak göndermekle yükümlüdür. 4958 say l Kanunun 26. maddesiyle 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun 8. maddesinin birinci f kras nda yer alan "iflçi çal flt rmaya bafllayaca tarihten önce" ibaresi, " en geç sigortal çal flt rmaya bafllad tarihte" fleklinde de ifltirilmifl ve ayn maddenin dördüncü f kras na eklenen cümle ile ifl yerinin miras yolu ile intikali halinde, yeni iflveren ifl yeri bildirgesini ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde do rudan Kuruma verilmesi veya iadeli taahhütlü olarak gönderilmesi zorunlulu u getirilmifltir. 4958 say l Kanunun 26 nc maddesi ile yap lan bu de iflikli in 06.08.2003 tarihi itibariyle yürürlü e girmesi nedeniyle 06.08.2003 tarihinden 50

Meslek hastal n n tespiti sonra (bu tarih dahil) sigortal çal flt rmaya bafllayan iflverenler taraf ndan verilmesi icabeden iflyeri bildirgelerinin sigortal çal flt r lmaya bafllan lan tarihte SSK na verilmifl olmas halinde bu bildirgelerin yasal süresi içinde verilmifl oldu u kabul edilecektir. Di er taraftan, 506 say l Kanunun 8 inci maddesine 4958 say l Kanun ile eklenen f kra uyar nca, miras yolu ile intikal eden iflyerinden dolay yeni iflveren (mirasç lar) taraf ndan düzenlenecek iflyeri bildirgesinin ölüm tarihinden itibaren en geç üç ay içinde SSK na verilmesi veya iadeli taahhütlü olarak gönderilmesi gerekti inden, an lan bildirgenin en geç üçüncü ay n son gününde SSK na verilmemesi durumunda 506 say l Kanunun 140 nc maddesinin (a) f kras na istinaden idari para cezas tahakkuk ettirilecektir. Burada sigortal ifle girifl bildirgesinin verilmesinde herhangi bir de ifliklik yap lmad ndan, yine bir gün önce verilmesine dikkat edilmelidir. 51

Meslek hastal n n tesbiti : ESK KANUN METN Madde 18: Meslek hastal halinde, bu kanunda yaz l yard mlardan yararlanmak için, sigortal n n çal flt iflte meslek hastal na tutuldu- unun hekim raporu ile tesbit edilmesi gereklidir. Meslek hastal, sigortal olarak çal flt ve böyle bir hastal a sebep olacak iflten ayr ld ktan sonra meydana ç km fl ise, sigortal n n, bu kanunla sa lanan yard mlardan yararlanabilmesi için, eski iflinden fiilen ayr lmas yle hastal n meydana ç kmas aras nda bu hastal k için Tüzükte belirtilen süreden daha uzun bir zaman n geçmemifl olmas flartt r. Meslek hastal n n tespiti Madde 18: (De iflik:29.07.2003 4958/27) Meslek hastal halinde, bu Kanunda yaz l yard mlardan yararlanmak için, sigortal n n çal flt iflte veya ifl yerinde meslek hastal na tutuldu unun ilgili Sosyal Sigortalar Kurumu meslek hastal klar hastanesince düzenlenecek usulüne uygun sa l k kurulu raporu ve dayana t bbi belgelerle tespit edilmesi gereklidir. Meslek hastal ; sigortal olarak çal flt ve böyle bir hastal a sebep olacak iflten veya ifl yerinden ayr ld ktan sonra meydana ç km fl ise sigortal n n bu Kanunla sa lanan yard mlardan yararlanabilmesi için; eski iflinden veya ifl yerinden fiilen ayr lmas ile hastal n meydana ç kmas aras nda bu hastal k için; yönetmelikte belirtilen süreden daha uzun bir zaman n geçmemifl olmas gerekir. Ancak, meslek hastal n n klinik ve laboratuvar bulgular yla kesinleflti i ve meslek hastal na yol açan etkenin, ifl yeri incelemesi ile kan tland hallerde, yükümlülük süresi afl lm fl olsa bile, söz konusu hastal k, Sosyal Sigorta Yüksek Sa l k Kurulunun onay ile meslek hastal say labilir. 4958 say l Kanunun 27. maddesiyle 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun meslek hastal n n tespitine iliflkin 18. maddesi de ifltirilmifltir. 52

Ana ve babaya gelir ba lanmas : Madde 24: (De iflik: 23/10/19691186/3 md.) Sigortal n n ölümü tarihinde efline ve çocuklar na ba lanmas gereken gelirlerin toplam, sigortal n n y ll k kazanc n n % 70 inden afla ise, artan, eflit hisseler halinde geçimi sigortal taraf ndan sa land belgelenen ana ve babas na gelir olarak verilir. Ancak, bunlar n her birinin hissesi sigortal n n y ll k kazanc n n % 70 inin dörtte birini geçemez. Sigortal n n ölümü ile efline ve çocuklar na ba lanabilecek gelirlerin toplam, sigortal n n y ll k kazanc n n % 70 nden afla de ilse ana ve baban n gelir ba lanma haklar düfler. Ana ve babaya gelir ba lanmas : Madde 24: (De iflik: 23/10/19691186/3 md. Ve 29.07.2003 4958/35) Sigortal n n ölümü tarihinde efline ve çocuklar na ba lanmas gereken gelirlerin toplam, sigortal n n y ll k kazanc n n % 70 inden afla ise, artan, eflit hisseler halinde (4958 say l Yasan n 35. maddesiyle de- ifltirilmifltir.) Sosyal güvenlik kurulufllar na tabi çal flmayan veya 2022 say l Kanuna göre ba lanan ayl k hariç olmak üzere buralardan her ne ad alt nda olursa olsun gelir veya ayl k almayan ana ve babas na gelir olarak verilir. Ancak, bunlar n her birinin hissesi sigortal n n y ll k kazanc n n % 70 inin dörtte birini geçemez. Sigortal n n ölümü ile efline ve çocuklar na ba lanabilecek gelirlerin toplam, sigortal n n y ll k kazanc n n % 70 nden afla de ilse ana ve baban n gelir ba lanma haklar düfler. 4958 say l yasan n 35.maddesi ile 24. maddede sigortal n n ana ve babas na gelir ba lanmas na iliflkin de ifliklik yap lm flt r. 24. maddenin 1. f kras nda yer alan geçimi sigortal taraf ndan sa land belgelenen ibaresi sosyal güvenlik kurulufllar na tabi çal flmayan veya 2022 say l Kanuna göre ba lanan ayl k hariç olmak üzere buralardan her ne ad alt nda olursa olsun gelir veya ayl k almayan olarak de ifltirilmifltir. 53

flverenin sorumlulu u : Madde 26: (De iflik birinci f kra : 20/06/1987 3395/2 md.) fl kazas ve meslek hastal, iflverenin kast veya iflçilerin sa l n koruma ve ifl güvenli i ile ilgili mevzuat hükümlerine ayk r hareketi veyahut suç say labilir bir hareketi sonucu olmuflsa, Kurumca sigortal ya veya hak sahibi kimselerine yap lan veya ileride yap lmas gerekli bulunan her türlü giderlerin tutarlar ile gelir ba lan rsa bu gelirlerinin 22 nci maddede belirtilen tarifeye göre hesaplanacak sermaye de erleri toplam sigortal veya hak sahibi kimselerin iflverenden isteyebilecekleri miktarlarla s n rl olmak üzere Kurumca iflverene ödettirilir. fl kazas veya meslek hastal, 3 üncü bir kiflinin kas t veya kusuru yüzünden olmuflsa, Kurumca bütün sigorta yard mlar yap lmakla beraber zarara sebep olan 3 üncü kiflilere ve flayet kusuru varsa bunlar çal flt - ranlara Borçlar Kanunu hükümlerine göre rücu edilir. (ek: 24/10/19832934/3 md.) Ancak; ifl kazas veya meslek hastal klar sonucu ölümlerde bu Kanun uyar nca hak sahiplerine yap lacak her türlü yard m ve ödemeler için, ifl kazas veya meslek hastal n n meydana gelmesinde kasd veya kusuru bulunup da ayn ifl kazas veya meslek hastal sonucu ölen sigortal n n hak sahiplerine Kurumca rücu edilemez. flverenin sorumlulu u : Madde 26: (De iflik birinci f kra : 20/06/1987 3395/2 md.ve 29.07.2003 4958/28) fl kazas ve meslek hastal, iflverenin kast veya iflçilerin sa l n koruma ve ifl güvenli i ile ilgili mevzuat hükümlerine ayk r hareketi veyahut suç say labilir bir hareketi sonucu olmuflsa, Kurumca sigortal ya veya hak sahibi kimselerine yap lan veya ileride yap lmas gerekli bulunan her türlü giderlerin tutarlar ile gelir ba lan rsa bu gelirlerinin 22 nci maddede belirtilen tarifeye göre hesaplanacak sermaye de- erleri toplam sigortal veya hak sahibi kimselerin iflverenden isteyebilecekleri miktarlarla s n rl olmak üzere Kurumca iflverene ödettirilir. flçi ve iflveren sorumlulu unun tespitinde kaç n lmazl k ilkesi dikkate al n r. fl kazas veya meslek hastal, 3 üncü bir kiflinin kas t veya kusuru yüzünden olmuflsa, Kurumca bütün sigorta yard mlar yap lmakla beraber zarara sebep olan 3 üncü kiflilere ve flayet kusuru varsa bunlar çal flt ranlara Borçlar Kanunu hükümlerine göre rücu edilir. (ek: 24/10/19832934/3 md.) Ancak; ifl kazas veya meslek hastal klar sonucu ölümlerde bu Kanun uyar nca hak sahiplerine yap lacak her türlü yard m ve ödemeler için, ifl kazas veya meslek hastal n n meydana gelmesinde kasd veya kusuru bulunup da ayn ifl kazas veya meslek hastal sonucu ölen sigortal n n hak sahiplerine Kurumca rücu edilemez. 4958 say l Kanunun 28. maddesi ile 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun 26 nc maddesinin birinci f kras n n sonuna afla daki cümle eklenmifltir. Yap lan de iflikli e göre, iflkazas ve meslek hastal klar nda, iflçi ve iflveren sorumlulu unun tespitinde kaç n lmazl k ilkesi de dikkate al nacakt r. 54

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Hastal k Sigortas ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Hastal k Sigortas Sa lanan yard mlar: Madde 32: Sigortal ya, ifl kazalariyle meslek hastal klar sigortas kapsam d fl nda kalan hastal klara da, afla da yaz l yard mlar sa lan r: A) Sa l k yard m yap lmas, B) Protez araç ve gereçlerinin standartlara uygun olarak sa lanmas, tak lmas, onar lmas ve yenilenmesi, (A z protezlerine iliflkin yard mlar Kurumca haz rlanacak yönetmelik esaslar dahilinde sa lan r.) Protez araç ve gereç bedellerinin % 20 sini sigortal öder. Ancak ilgiliden al nacak katk miktar, ödeme tarihindeki 25/8/1971 tarihli ve 1475 say l ifl kanununun 33 üncü maddesine göre sanayi kesiminde çal flan onalt yafl ndan büyük iflçiler için uygulanan asgari ücretin birbuçuk kat ndan fazla olamaz.(*) C) Geçici ifl göremezlik süresince günlük ödenek verilmesi, Sa lanan yard mlar: Madde 32: (De iflik 29.07.2003 4958/29) Sigortal ya, ifl kazalariyle meslek hastal klar sigortas kapsam d fl nda kalan hastal klara da, afla da yaz l yard mlar sa lan r: A) Sa l k yard m yap lmas, B) Protez araç ve gereçlerinin standartlara uygun olarak sa lanmas, tak lmas, onar lmas ve yenilenmesi, (A z protezlerine iliflkin yard mlar Kurumca haz rlanacak yönetmelik esaslar dahilinde sa lan r.) Protez araç ve gereç bedellerinin % 20 sini sigortal öder. Ancak ilgiliden al nacak katk miktar, ödeme tarihindeki 25/8/1971 tarihli ve 1475 say l ifl kanununun 33 üncü maddesine göre sanayi kesiminde çal flan onalt yafl ndan büyük iflçiler için uygulanan asgari ücretin birbuçuk kat ndan fazla olamaz. C) Geçici ifl göremezlik süresince günlük ödenek verilmesi, 4958 say l yasan n 29. maddesiyle 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun 32. maddesinin son f kras de ifltirilmifltir. Daha önce sigortal lar n sa l k yard mlar ndan yararlanabilmesi için, 60 günü hastal n anlafl ld tarihten önceki alt ay içinde olmak üzere toplam 120 gün hastal k sigortas primi ödemifl olma flart de ifltirilmifltir. Yap lan de ifliklikle,ssk kapsam ndaki sigortal lar n SSK sa l k yard mlar ndan yararlanabilmesi için gereken çal flma gün say s azalt lm fl ve hastal n anlafl ld tarihten önceki bir y l içinde en az 90 (doksan) gün hastal k sigortas primi ödemifl olmas yeterli say lm flt r. De ifltirilen f kra ile, bundan böyle sigortal lar n 506 say l Kanunun 32. maddesinin A, B ve D bentlerinde belirtilen; A) Sa l k yard m, B) 55

D) Gerekli hallerde muayene ve tedavi için yurt için de baflka bir yere gönderilmesi, E) (Ek: 20/06/19873395/3 md.) Hastal n anlafl ld tarihten önceki bir y l içinde en az 120 gün hastal k sigortas primi ödenmifl olmas flart yla, yurt içinde tedavisi mümkün olmay p ancak yabanc bir ülkede k smen veya tamamen tedavisi mümkün görülen ve malüllük halinin önlenebilece i veya önemli oranda azalt labilece i Kurum sa l k tesisleri sa l k kurulu raporu ile tespit edilen sigortal n n ve bu raporda belirtilmifl ise beraber gidece i kimsenin yurt d fl na gönderilmeleri, yabanc ülkelere gidip gelme yol paralar ile bu ülkede kal fl ve tedavi masraflar n n ödenmesi, (Kurum sa l k tesisleri sa l k kurulunca verilen rapora karfl kurum veya ilgili sigortal ca yap lacak itiraz, Sosyal Sigorta Yüksek Sa l k Kurulunca karara ba lan r. Sosyal Sigorta Yüksek Sa l k Kurulunca verilen karar kesindir.) Sigortal lar n, bu maddenin (A),(B) ve (D) bentlerinde yaz l yard mlardan yararlanabilmesi için, 60 günü hastal n anlafl ld tarihten önceki alt ay içinde olmak üzere toplam 120 gün hastal k sigortas primi ödemifl olmalar flartt r. D) Gerekli hallerde muayene ve tedavi için yurt için de baflka bir yere gönderilmesi, E) (Ek: 20/06/19873395/3 md.) Hastal n anlafl ld tarihten önceki bir y l içinde en az 120 gün hastal k sigortas primi ödenmifl olmas flart yla, yurt içinde tedavisi mümkün olmay p ancak yabanc bir ülkede k smen veya tamamen tedavisi mümkün görülen ve malüllük halinin önlenebilece i veya önemli oranda azalt labilece i Kurum sa l k tesisleri sa l k kurulu raporu ile tespit edilen sigortal n n ve bu raporda belirtilmifl ise beraber gidece i kimsenin yurt d fl na gönderilmeleri, yabanc ülkelere gidip gelme yol paralar ile bu ülkede kal fl ve tedavi masraflar n n ödenmesi, (Kurum sa l k tesisleri sa l k kurulunca verilen rapora karfl kurum veya ilgili sigortal ca yap lacak itiraz, Sosyal Sigorta Yüksek Sa l k Kurulunca karara ba lan r. Sosyal Sigorta Yüksek Sa l k Kurulunca verilen karar kesindir.) Sigortal lar n, bu maddenin (A), (B) ve (D) bentlerinde yaz l yard mlardan yararlanabilmeleri için, hastal n anlafl ld tarihten önceki bir y l içinde en az doksan gün hastal k sigortas primi ödemifl olmalar flartt r. Protez araç ve gereçlerinin standartlara uygun olarak sa lanmas, tak lmas, onar lmas ve yenilenmesi, ve D) Gerekli hallerde muayene ve tedavi için yurt için- de baflka bir yere gönderilmesi yard mlar ndan yararlanabilmeleri için hastal n anlafl ld yani viziteye ç kt tarihten önceki bir y l içinde bir veya birden fazla iflte en az 90 gün hastal k sigortas primi ödemifl olmas gerekmektedir. Ancak, 506 say l yasan n 35 ve 42. maddelerinde herhangi bir de ifliklik olmad ndan sigortal n n efl ve geçindirmekle yükümlü olduklar çocuklar ile ana ve babalar n n hastal k sigortas ndan sa lanan yard mlardan yararlanabilmeleri için eskiden oldu u gibi 120 gün hastal k sigortas primi ödemeleri gerekmektedir. 56

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Anal k Sigortas Sa lanan yard mlar: Madde 43: Sigortal kad n n veya sigortal erke in sigortal olmayan kar s n n anal halinde, afla da yaz l yard mlar sa lan r: A) Gebelik muayenesinin yapt r lmas ve gerekli sa l k yard mlar n n sa lanmas, B) Do umda gerekli sa l k yard mlar n n sa lanmas, C) Emzirme yard m paras verilmesi, D) Sigortal kad n n do umdan önce ve sonra iflinden kald günler için ödenek verilmesi, E) Anal k hali sebebiyle gerekirse yurtiçinde baflka bir yere gönderilmesi, DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Anal k Sigortas Sa lanan yard mlar: Madde 43: (De iflik 29.07.2003 4958/30) Sigortal kad n n veya sigortal erke in sigortal olmayan kar s n n anal halinde, afla da yaz l yard mlar sa lan r: A) Gebelik muayenesinin yapt r lmas ve gerekli sa l k yard mlar n n sa lanmas, B) Do umda gerekli sa l k yard mlar n n sa lanmas, C) Emzirme yard m paras verilmesi, D) Sigortal kad n n do umdan önce ve sonra iflinden kald günler için ödenek verilmesi, E) Anal k hali sebebiyle gerekirse yurtiçinde baflka bir yere gönderilmesi, Kurumdan kendi çal flmalar ndan dolay gelir veya ayl k almakta olan kad n veya erke in sigortal olmayan efli, anal k halinde yukar daki (A), (B), (C) ve (E) bentlerinde say lan yard mlardan yararlan rlar. 4958 say l yasan n 30. maddesiyle 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun 43. maddesine bir f kra eklenmifltir. Böylece daha önce gebelik ve do um yard m ndan yararland r lmayan; Kurumdan kendi çal flmalar ndan dolay gelir veya ayl k almakta olan kad n sigortal larla, Kurumdan gelir veya ayl k almakta olan erkek sigortal lar n sigortal olmayan efli de; A) Gebelik muayenesinin yapt r lmas ve gerekli sa l k yard mlar n n sa lanmas, B) Do umda gerekli sa l k yard mlar n n sa lanmas, C) Emzirme yard m paras verilmesi ve E) Anal k hali sebebiyle gerekirse yurt içinde baflka bir yere gönderilmesi yard mlar ndan yararlanabilecektir. 57

Maktu gebelik ve do um yard mlar : Madde 46: 44 ve 45 inci maddelerde gösterilen sa l k yard mlar n n Kurumca do rudan do ruya yap lmas na imkan görülmeyen yer veya hallerde. gebelik ve do um sa l k yard m yerine, Çal flma Bakanl nca onanacak ve önceden bildirilecek tarifeye göre maktu para yard m yap l r. Birden fazla çocuk do arsa, maktu do um yard m her çocuk say s na göre bir kat daha art r l r. Ancak : A) Gebelik yard m paras alabilmek için, gebelik halinin hekim veya diplomal ebeden al nacak bir belge ile ve do umdan önce Kuruma bildirilmesi, B) Do um yard m paras alabilmek için, do umun üç ay içinde Kuruma bildirilmesi ve hekim veya diplomal ebeden al nacak do um ka - d yahut onanm fl nüfus kay t örne i ile belgelenmesi, flartt r. Maktu gebelik ve do um yard mlar : Madde 46: (De iflik 29.07.2003 4958/31) 44 ve 45 inci maddelerde gösterilen sa l k yard mlar n n Kurumca veya 123 üncü madde gere ince sözleflme ya da protokol yap lm fl sa l k tesislerinde do rudan do ruya yap lmas na imkân görülmeyen yer ve hallerde, gebelik ve do um sa l k yard m yerine, Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl nca onanacak ve önceden bildirilecek tarifeye göre maktu para yard m yap l r. Birden fazla çocuk do arsa, maktu do um yard m her çocuk say s na göre art r l r. Ancak : A) Gebelik yard m paras alabilmek için, gebelik halinin hekim veya diplomal ebeden al nacak bir belge ile ve do umdan önce Kuruma bildirilmesi, B) Do um yard m paras alabilmek için, do umun üç ay içinde Kuruma bildirilmesi ve hekim veya diplomal ebeden al nacak do um ka - d yahut onanm fl nüfus kay t örne i ile belgelenmesi, flartt r. 4958 say l yasan n 31. maddesiyle 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun 46. maddesinin birinci f kras de ifltirilmifltir. Yap lan de ifliklikle, 44 ve 45 inci maddelerde gösterilen sa l k yard mlar n n Kurumca veya 123 üncü madde gere ince sözleflme ya da protokol yap lm fl sa l k tesislerinde do rudan do ruya yap lmas na imkân görülmeyen yer ve hallerde, gebelik ve do um sa l k yard m yerine, Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl nca onanacak ve önceden bildirilecek tarifeye göre maktu para yard m yap laca hükme ba lanm flt r. Çal flma Ve Sosyal Güvenlik Bakanl ile Sa l k Bakanl ve Maliye Bakanl aras nda imzalanan Sa l k Bakanl -SSK Sa l k Tesislerinin Ortak Kullan m Protokolü 01.07.2003 tarihinde yürürlü e girmifltir. Bundan böyle, bu protokol kapsam nda do um sa l k yard mlar n n yap labildi i sa l k Bakanl sa l k tesislerinin bulundu u yerler, SSK ca anal k sa l k yard mlar n n yap ld yer kabul edilmekte ve 506 say l Kanunun 46. maddesinde belirtilen maktu gebelik ve do um para yard m yap lmayacakt r. 58

Geçici ifl göremezlik ödene i : Madde 49: Kendisi için do umdan önceki bir y l için de en az 120 gün anal k sigortas primi ödenmifl bulunan sigortal kad n n anal halinde, do umdan önceki ve sonraki 6'flar haftal k sürede, çal flmad her gün için geçici ifl göremezlik ödene i verilir. Bu ödenek hiçbir flekilde kesilmez. Geçici ifl göremezlik ödene i : Madde 49: (De iflik 29.07.2003 4958/32) Kendisi için do umdan önceki bir y l içinde en az 120 gün anal k sigortas primi ödenmifl bulunan sigortal kad n n anal halinde, do umdan önceki ve sonraki sekizer haftal k sürede, ço ul gebelik halinde ise, do umdan önceki sekiz haftaya iki haftal k süre ilave edilerek çal flmad - her gün için geçici ifl göremezlik ödene i verilir. Kad n sigortal n n iste i ve doktorun onay ile do uma üç hafta kal ncaya kadar çal fl lmas halinde, çal fl lan süreler kad n sigortal n n do um sonras sürelerine eklenir. Bu ödenek hiçbir flekilde kesilmez. 4958 say l yasan n 32. maddesiyle 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun 49. maddesinin birinci f kras de ifltirilmifl ve birinci f kradan sonra gelmek üzere bir f kra eklenmifltir. Buna göre, 4857 say l fl Kanununa paralel bir düzenleme yap larak, kendisi için do umdan önceki bir y l içinde en az 120 gün anal k sigortas primi ödenmifl bulunan sigortal kad n n anal halinde, do umdan önceki ve sonraki sekizer haftal k sürede, ço ul gebelik halinde ise, do umdan önceki sekiz haftaya iki haftal k süre ilave edilerek çal flmad her gün için geçici ifl göremezlik ödene i verilece i hükme ba lanm flt r. Yine, kad n sigortal n n iste i ve doktorun onay ile do uma üç hafta kal ncaya kadar çal fl lmas halinde, çal fl lan süreler kad n sigortal n n do um sonras sürelerine eklenecektir. Sigortal kad n n hekim raporuna istinaden çal flt n n ve do um öncesi izninin bafllama tarihinin tesbiti için düzenlenecek raporda, gebelik noröal/ço ul gebeliktir. Do uma hafta kalm flt r. Sa l k durumu, do uma üç hafta kal ncaya kadar çal flmas na uygundur ifadelerine yer verilecek ve mutlaka rapora düzenlenme tarihi ile poliklinik protokol numaras yaz lacakt r. 59

Kimlerin malül say laca : Madde 53: a) Çal flma gücünün en az üçte ikisini yitirdi i tesbit edilen b) Çal flma gücünün en az üçte ikisini yitirmifl durumda say lmayanlardan 34. madde gere ince yap lan tedavi sonunda, Kurum sa l k tesisleri kurullar nca düzenlenecek raporlarda çal flabilir, durumda olmad - belirtilen, c) (Ek: 29/06/19782167/4 md.) fl kazas veya meslek hastal sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60' n kaybeden sigortal malüllük sigortas bak m ndan malül say l r. fiu kadarki, sigortal olarak ilk defa çal flmaya bafllad tarihte malül say lmay gerektirecek derecede hasal k veya ar zas bulundu u, önceden veya sonradan, yeterli belgelerle tesbit edilen sigortal bu hastal k veya ar zas sebebiyle malüllük sigortas yard mlar ndan yararlanamaz. Ancak, bu gibi sigortal lara malüllük sigortas ndan evvelce ödenmifl bulunan ayl klar geri al nmaz. Kimlerin malül say laca : Madde 53: (De iflik 29.07.2003 4958/33) Madde 53. A) 1 a) Kurum hastanelerince düzenlenecek usulüne uygun sa l k kurulu raporlar ve dayana t bbi belgelerin incelenmesi sonucu çal flma gücünün en az 2/3'ünü yitirdi i, b) 34 üncü madde gere ince yap lan tedavi sonunda Kurum sa l k tesisleri sa l k kurullar nca düzenlenecek usulüne uygun rapor ve dayana t bbi belgelerin incelenmesi sonucu çal flma gücünün en az 2/3'ünü yitirdi i, c) fl kazas ve meslek hastal sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60' n yitirdi i, Kurumca tespit edilen sigortal malûllük sigortas bak m ndan malûl say l r. 2 Meslek hastal sonucu, meslekte kazanma gücü azalma oran n n tespiti Kurumun meslek hastal klar hastanelerince yap l r. B ) Bu Kanun kapsam nda ilk defa çal flmaya bafllad klar tarihte mevcut hastal k veya ar zas bulunanlar bu hastal k veya ar zas n n malûl say lmay gerektirecek düzeyde olmad n Kurum veya Kurum d fl ndaki hastanelerden ifle girmeden önce al nm fl, usulüne uygun sa l k raporu ve dayana t bbi belgelerle kan tlamakla yükümlüdürler. Sigortal olarak ilk defa çal flmaya bafllad tarihte, malûl say lmay gerektirecek derecede hastal k ve ar zalar n n bulundu u önceden veya sonradan tespit edilen sigortal lar bu hastal k veya ar zalar nedeni ile malûllük sigortas yard mlar ndan yararlanamazlar. Bu gibi sigortal lara malûllük sigortas ndan evvelce ödenmifl bulunan ayl klar geri al n r. C ) Bu maddenin uygulama hükümleri ç kar lacak yönetmeliklerle düzenlenir. 4958 say l yasan n 33. maddesiyle 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun, kimlerin malûl say laca na iliflkin 53. maddesi de ifltirilmifltir. 60

Yafll l k ayl ndan yararlanma flartlar Madde 60: (De iflik: 06.03.1981 2422/6 md.) * (Aç klamas Bkz. sayfa 247) Yafll l k ayl ndan yararlanma esas ve flartlar afla da gösterilmifltir : (De iflik: 01/06/2002 4759/1 md.) A) Yafll l k ayl ndan yararlanabilmek için sigortal lar n;" a) Kad n ise 58, erkek ise 60 yafl n doldurmufl olmas ve en az 7000 gün veya b) Kad n ise 58, erkek ise 60 yafl n doldurmufl olmas, 25 y ldan beri sigortal bulunmas ve en az 4 500 gün, Malüllük, yafll l k ve ölüm sigortalar primi ödemifl olmalar flartt r. B) (De iflik: 11.12.1981 2564/1 md.) a) 50 yafl n doldurmam fl olmakla beraber en az 20 y ldan beri sigortal olarak Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl klar 'nca tespit edilen maden iflyerlerinin yeralt iflyerlerinde sürekli çal flan ve bu ifllerde en Yafll l k ayl ndan yararlanma flartlar Madde 60: (De iflik: 06.03.1981 2422/6 md. Ve 29.07.2003 4958/34) Yafll l k ayl ndan yararlanma esas ve flartlar afla da gösterilmifltir : (De iflik: 01/06/2002 4759/1 md.) A) Yafll l k ayl ndan yararlanabilmek için sigortal lar n;" a) Kad n ise 58, erkek ise 60 yafl n doldurmufl olmas ve en az 7000 gün veya b) Kad n ise 58, erkek ise 60 yafl n doldurmufl olmas, 25 y ldan beri sigortal bulunmas ve en az 4 500 gün, Malüllük, yafll l k ve ölüm sigortalar primi ödemifl olmalar flartt r. B) (De iflik: 11.12.1981 2564/1 md.) a) 50 yafl n doldurmam fl olmakla beraber en az 20 y ldan beri sigortal olarak Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl klar 'nca tespit edilen maden iflyerlerinin yeralt iflyerlerinde sürekli çal flan ve bu ifllerde en az 5.000 gün malullük, yafll l k ve ölüm sigortalar primi ödeyen sigortal lara yaz l talepleri üzerine yafll l k ayl ba lan r. b) (Bentte yer alan "25 y l doldurmufl ve" ibaresi metinden ç kart lm fl ve "5000" rakam "8100",olarak 25.08.1999 gün ve 4447 say l Kanunun 56. maddesi ile de ifltirilmifltir.) 50 yafl n doldurmam fl ol- 4958 say l Kanunla yap lan düzenlemeyle, SSK sa l k tesisleri sa l k kurullar nca düzenlenen raporlarda çal flabilir durumda olmad na karar verilen sigortal lar n malül say lmas na iliflkin 506 say l Kanunun 53 üncü maddesindeki hüküm de ifltirilerek, 34 üncü madde gere ince yap lan tedavi sonunda SSK sa l k tesisleri sa l k kurullar nca usulüne uygun rapor ve dayana t bbi belgelerin incelenmesi sonucu çal flma gücünün en az 2/3 ünü yitirdi i Kurumca tespit edilen sigortal lar n da malüllük sigortas bak m ndan malül say laca öngörülmüfltür. Bu nedenle; a) 4958 say l Kanunun yürürlü e girdi i 06/08/2003 tarihinden sonra 34 üncü madde gere ince hastal k sigortas ndan düzenlenen raporlara göre malüllük ayl ba lanmas talebinde bulunan sigortal lar n malül say l p say lmad klar n n tespitinde 53 üncü maddenin (a) bendi uygulamas nda oldu u gibi Kurum 61

az 5.000 gün malullük, yafll l k ve ölüm sigortalar primi ödeyen sigortal lara yaz l talepleri üzerine yafll l k ayl ba lan r. b) (Bentte yer alan "25 y l doldurmufl ve" ibaresi metinden ç kart lm fl ve "5000" rakam "8100",olarak 25.08.1999 gün ve 4447 say l Kanunun 56. maddesi ile de ifltirilmifltir.) 50 yafl n doldurmam fl olmakla beraber en az 25 y ldan beri sigortal olarak (B/a) f kras nda sözü edilen iflyerlerinin yeralt münavebeli ifllerinde çal flan ve bu ifllerde en az 4.000 gün malullük yafll l k ve ölüm sigortalar primi ödeyen sigortal - lar da 8100 gün prim ödemifl sigortal lar gibi yafll l k ayl ndan yararlan rlar. C) a) Sigortal olarak ilk defa çal flmaya bafllad tarihten önce bu Kanunun 53 üncü maddesine göre malul say lmay gerektirecek derecede hastal k veya ar zas bulunan ve bu nedenle malullük ayl ndan yararlanamayan veya, makla beraber en az 25 y ldan beri sigortal olarak (B/a) f kras nda sözü edilen iflyerlerinin yeralt münavebeli ifllerinde çal flan ve bu ifllerde en az 4.000 gün malullük yafll l k ve ölüm sigortalar primi ödeyen sigortal lar da 8100 gün prim ödemifl sigortal lar gibi yafll l k ayl ndan yararlan rlar. C) a) Sigortal olarak ilk defa çal flmaya bafllad tarihten önce bu Kanunun 53 üncü maddesine göre malûl say lmay gerektirecek derecede hastal k veya ar zas bulunan ve bu nedenle malûllük ayl ndan yararlanamayan sigortal lar, yafllar ne olursa olsun en az 15 y ldan beri sigortal bulunmak ve en az 3600 gün malûllük, yafll - l k ve ölüm sigortalar primi ödemifl olmak flart yla yafll l k ayl ndan yararlan rlar. b) Sakatl nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanm fl durumda olan sigortal lardan; ilgili mevzuat uyar nca, I. derece sakatl olanlar yafllar ne olursa olsun en az onbefl y ldan beri sigortal bulunmak ve en az 3600 gün malûllük, yafll l k ve ölüm sigortalar primi ödemifl olmak, II. derece sakatl olanlar yafllar ne olursa olsun en az onsekiz y ldan beri sigortal olmak ve sa l k tesisleri sa l k kurullar nca düzenlenen raporlar Sa l k flleri Genel Müdürlü ü - Tedavi Hizmetleri ve Maluliyet Daire Baflkanl na gönderilerek al nacak sonuca göre ifllem yap lacakt r. b) 506 say l Kanun kapsam nda sigortal olarak çal flmaya bafllad klar tarihte mevcut hastal k veya ar zas bulunanlar n bu hastal k veya ar zas n n malül say lmay gerektirecek düzeyde olmad n Kurum veya Kurum d fl ndaki hastanelerden ifle girmeden önce al nm fl usulüne uygun sa l k raporu ve dayana t bbi belgelerle kan tlama yükümlülü ü sigortal ya verilmifltir. Bu nedenle, sigortal lar n malüllüklerinin tespiti için gerek sa l k tesisleri sa l k kurullar ndaki muayeneleri s ras nda, gerekse Tedavi Hizmetleri ve Maluliyet Daire Baflkanl ndaki de erlendirme s ras nda, sigortal lar n ilk defa çal flmaya bafllad klar tarihte söz konusu hastal k veya ar zas n n malül say lmay gerektirecek düzeyde olup olmad n n belirlenmesine ihtiyaç duyulmas halinde ilk defa çal flmaya bafllan lan tarihteki sa l k raporu ve dayana t bbi belgelerin ibraz sigortal lardan istenecek, bu rapor ve belgeler malüliyete iliflkin sa l k kurulu raporu veya malüliyetin red veya kabulüne dair karara 62

b) Sakatl nedeniyle vergi indiriminden yararlanmaya hak kazanm fl durumda olan, Sigortal lar, yafllar ne olursa olsun, en az 15 y ldan beri sigortal bulunmak ve en az 3.600 gün Malullük, Yafll l k ve Ölüm Sigortalar primi ödemifl olmak flart yla yafll l k ayl ndan yararlan rlar. D) (De iflik: 11.12.1981 2564/1 md.) a) 50 yafl n dolduran ve erken yafllanm fl oldu u tespit edilen, b) 50 yafl n dolduran ve malullük, yafll l k ve ölüm sigortalar na tabi çal flmalar n n en az 1.800 gününü Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl klar 'nca tespit edilen maden iflyerlerinin yeralt ifllerinde geçirmifl bulunan, Sigortal lar da (A) bendinin (a) veya (b) f kralar nda belirtilen di er flartlarla yafll l k ayl ndan yararlan rlar. E) Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl klar 'nca tespit edilen maden iflyerlerinin yeralt veya yeralt münavebeli ifllerinde en az 1.800 gün çal flm fl bulunan sigortal lar n, bu ifllerdeki prim ödeme gün say lar toplam na dörtte biri eklenir ve toplam, bunlar n Malullük, Yafll l k ve Ölüm Sigortalar primi ödeme gün say s olarak kabul edilir. 1/4/1954 tarihinden beri yeralt veya yeralt münavebeli ifllerde çal flm fl olan sigortal lar hakk nda da yukar daki f kra hükmü uygulan r. F) (04.10.2000 gün ve 616 say l Kanun Hükmünde Kararnamenin 59 en az 4000 gün malûllük, yafll l k ve ölüm sigortalar primi ödemifl olmak, III. derece sakatl olanlar yafllar ne olursa olsun en az yirmi y ldan beri sigortal olmak ve en az 4400 gün malûllük, yafll l k ve ölüm sigortalar primi ödemifl olmalar flart yla yafll l k ayl ndan yararlan rlar. Sakatl nedeniyle vergi indiriminden yararlanmas dolay s yla yafll l k ayl na hak kazanarak yafll l k ayl alanlar Kurumca kontrol muayenesine tabi tutulabilir. D) (De iflik: 11.12.1981 2564/1 md.) a) 50 yafl n dolduran ve erken yafllanm fl oldu u tespit edilen, b) 50 yafl n dolduran ve malullük, yafll l k ve ölüm sigortalar na tabi çal flmalar n n en az 1.800 gününü Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl klar 'nca tespit edilen maden iflyerlerinin yeralt ifllerinde geçirmifl bulunan, Sigortal lar da (A) bendinin (a) veya (b) f kralar nda belirtilen di er flartlarla yafll l k ayl ndan yararlan rlar. E) Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl klar 'nca tespit edilen maden iflyerlerinin yeralt veya yeralt münavebeli ifllerinde en az 1.800 gün çal flm fl bulunan sigortal lar n, bu ifllerdeki prim ödeme gün say lar toplam na dörtte biri eklenir ve toplam, bunlar n Malullük, Yafll l k ve Ölüm Sigortalar primi ödeme gün say s olarak kabul edilir. 1/4/1954 tarihinden beri yeralt veya yeralt münavebeli ifllerde çal flm fl olan sigortal lar hakk nda da yukar daki f kra hükmü uygulan r. F) Bu Kanuna göre sigortal olarak tescil edilmifl bulunanlar n, er olarak silâh alt nda veya yedek subay okulunda geçen sürelerinin ilifltirilecektir. Bu nedenle bu durumdaki sigortal lar n ilk defa çal flmaya bafllad klar tarihte söz konusu hastal k veya ar zas n n malül say lmay gerektirecek düzeyde olup olmad n n belirlenmesine yönelik sa l k raporu almaya özen göstermeleri gerekmektedir. 63

uncu maddesi ile de ifltirilmifltir.) Bu Kanuna göre sigortal olarak tescil edilmifl bulunanlar n, er olarak silah alt nda veya Yedek Subay Okulunda geçen sürelerinin tamam n veya bir k sm n, kendilerinin veya hak sahiplerinin yaz l talepte bulunmalar halinde ve bu Kanunun 78 inci maddesi ile belirlenen prime esas kazanc n alt s n r n n talep tarihindeki tutar üzerinden hesaplanacak malullük, yafll l k ve ölüm sigortalar primlerini talep tarihinden itibaren 3 ay içinde ödemeleri flart ile borçland r l r. 3 ay içinde primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten say lmaz. G) Bu maddenin uygulanmas nda; 18 yafl ndan önce Malullük, Yafll - l k ve Ölüm Sigortalar na tabi olanlar n sigortal l k süresi, 18 yafl n doldurduklar tarihte bafllam fl kabul edilir. Ancak, bu tarihten önceki süreler için ödenen Malullük, Yafll l k ve Ölüm Sigortalar primleri, prim ödeme gün say lar n n hesab na dahil edilir. H) Bu maddede belirtilen yafll l k ayl klar ndan yararlanabilmek için, sigortal n n çal flt iflten ayr lmas ve yaz l istekte bulunmas flartt r. tamam n veya bir k sm n, kendilerinin veya hak sahiplerinin yaz l talepte bulunmalar halinde ve bu Kanunun 78 inci maddesi ile belirlenen prime esas kazanc n alt s n r n n talep tarihindeki tutar üzerinden hesaplanacak malûllük, yafll l k ve ölüm sigortalar primlerini tebli tarihinden itibaren alt ay içinde ödemeleri flart ile borçland r l r, alt ay içinde primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten say lmaz. Ancak Kanunla kurulmufl bulunan di er sosyal güvenlik kurulufllar mevzuat na göre sigortal veya ifltirakçi olanlar hakk nda yukar daki f kra hükmü uygulanmaz. Sigortal lar n grev ve lokavtta geçen süreleri, grev ve lokavt n sona ermesinden itibaren alt ay içinde kendilerinin veya hak sahiplerinin yaz l talepte bulunmalar halinde ve bu Kanunun 78 inci maddesi ile belirlenen prime esas kazanc n alt ve üst s n rlar aras nda olmak suretiyle, talep tarihindeki tutar üzerinden hesaplanacak malûllük, yafll l k ve ölüm sigortalar primi, tebli tarihinden itibaren alt ay içinde ödemeleri flart yla borçland - r l r. Borçland r lan sürenin karfl l olan gün say s sigortal n n prim ödeme gün say s na kat l r. Bu Kanuna göre tespit edilen sigortal l n bafllang ç tarihinden önceki süreler için borçland r lma halinde, sigortal l n bafllang ç tarihi, borçland r lan gün say s kadar geriye götürülür. Ayl k ba lanmas na askerlik, grev ve lokavt borçlanmas ile hak kazan lmas durumunda kendilerine, borcun ödendi i tarihi takip eden aybafl ndan itibaren ayl k ba lan r. G) Bu maddenin uygulanmas nda; 18 yafl ndan önce Malullük, Yafll l k ve Ölüm Sigortalar na tabi olanlar n sigortal l k süresi, 18 yafl n doldurduklar tarihte bafllam fl kabul edilir. Ancak, bu tarihten önceki süreler için ödenen Malullük, Yafll l k ve Ölüm Sigortalar primleri, prim ödeme gün say lar n n hesab na dahil edilir. 64

Prime esas ücretler: Madde 77: Sigortal larla iflverenlerin bir ay için ödeyecekleri primlerin hesab nda: a) Sigortal lar n o ay için hak ettikleri ücretlerin, b) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeflit istihkaktan sigortal lara o ay içinde ödenenlerin, c) dare veya kaza mercilerince verilen karar gere ince (a) ve (b) f kralar nda yaz l kazançlar niteli inde olmak üzere sigortal lara o ay içinde yap lan ödemelerin, Brüt toplam esas al n r. fiu kadar ki, yolluklar, çocuk ve aile zamlar, ölüm, do um ve evlenme yard mlar ile ayni yard mlar sigorta primlerinin hesab na esas tutulacak ücretlerin ayl k tutar n n tesbitinde nazara al nmaz. Her sigortal n n prim hesab na esas tutulacak ayl k kazanç toplam n n H) Bu maddede belirtilen yafll l k ayl klar ndan yararlanabilmek için, sigortal n n çal flt iflten ayr lmas ve yaz l istekte bulunmas flartt r. Prime esas ücretler: Madde 77: (De iflik 29.07.2003 4958/36) Sigortal larla iflverenlerin bir ay için ödeyecekleri primlerin hesab nda: a) Sigortal lar n o ay için hak ettikleri ücretlerin, b) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeflit istihkaktan sigortal lara o ay içinde ödenenlerin, c) dare veya kaza mercilerince verilen karar gere ince (a) ve (b) f kralar nda yaz l kazançlar niteli inde olmak üzere sigortal lara o ay içinde yap lan ödemelerin, Brüt toplam esas al n r. fiu kadar ki, ölüm, do um ve evlenme yard mlar, yolluklar, k - dem, ihbar ve kasa tazminatlar, aynî yard mlar ile Çal flma ve 4958 say l yasan n 36. maddesiyle 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun, prime esas ücretlere iliflkin 77. maddesi 01.01.2004 tarihi itibariyle de ifltirilmifltir. Yap lan de ifliklikle, ölüm, do um ve evlenme yard mlar, yolluklar, k dem, ihbar ve kasa tazminatlar, aynî yard mlar ile Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl nca miktarlar y llar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamlar, sigorta primlerinin hesab na esas tutulacak kazançlar n ayl k tutar n n tespitinde nazara al nmayaca, bunlar n d fl nda her ne ad alt nda ödeme yap l rsa yap ls n tüm ödemelerin prime tabi tutulaca hükme ba lanm flt r. 65

50 kurufla kadar olan lira kesri nazara al nmaz, 50 kurufl ve daha fazla olan kesirler liraya ç kar l r. Günlük, haftal k veya ayl k olarak belirli bir ücrete dayanm fl olmay p da komisyon ücreti ve kâra kat lma gibi belirsiz zaman ve miktar üzerinden ücret alan sigortal lar n prim ve ödeneklerinin hesab nda esas tutulacak günlük kazançlar, 78 inci madde hükmü sakl kalmak flartiyle, Bakanlar Kurulu karar yla belli edilir. fiu kadar ki, sigortal n n ayr ca belirli bir kazanc varsa bu takdirde prim ve ödeneklerin hesab nda esas tutulacak günlük kazanc, yukar ki f kraya göre hesabedilecek günlük kazanc na belirli kazanc üzerinden hesaplanacak günlük kazanc n ilavesi suretiyle bulunur. Bu kanun gere ince primlerin hesab na esas tutulacak günlük kazanç, sigortal n n, bir ay için prime esas tutulan kazanc n n otuzda biridir. Günlük kazanc n hesab na esas tutulan ay içindeki baz günlerde çal flmam fl ve çal flmad günler için ücret almam fl sigortal n n günlük kazanc, o ay için prime esas tutulan kazanc ücret ald gün say s na bölünerek hesaplan r. Sosyal Güvenlik Bakanl nca miktarlar y llar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamlar, sigorta primlerinin hesab na esas tutulacak kazançlar n ayl k tutar n n tespitinde nazara al nmaz. Bunlar n d fl nda her ne ad alt nda ödeme yap l rsa yap ls n tüm ödemeler prime tabi tutulur. Her sigortal n n prim hesab na esas tutulacak ayl k kazanç toplam n n bin liraya kadar olan lira kesri nazara al nmaz. Günlük, haftal k veya ayl k olarak belirli bir ücrete dayanm fl olmay p da komisyon ücreti ve kâra kat lma gibi belirsiz zaman ve miktar üzerinden ücret alan sigortal lar n prim ve ödeneklerinin hesab nda esas tutulacak günlük kazançlar, 78 inci madde hükmü sakl kalmak flartiyle, Bakanlar Kurulu karar yla belli edilir. fiu kadar ki, sigortal n n ayr ca belirli bir kazanc varsa bu takdirde prim ve ödeneklerin hesab nda esas tutulacak günlük kazanc, yukar ki f kraya göre hesabedilecek günlük kazanc na belirli kazanc üzerinden hesaplanacak günlük kazanc n ilavesi suretiyle bulunur. Bu hükümlere göre, daha önceki uygulamada oldu u gibi, ölüm, do um ve evlenme yard mlar, yolluklar, k dem, ihbar ve kasa tazminatlar, aynî yard mlar, yemek, çocuk ve aile zamlar n n sigorta primleri hesab na esas tutulacak kazançlar tutar na dahil edilmemesi, 02.03.1995 tarihli, 16-104 Ek say l Genelgede belirtilen ayakkab ve elbise dikifl bedellerinin ise 01.01.2004 tarihinden itibaren prime tabi tutulmas icabetmektedir. 66

Sigortal lar n günlük kazançlar n n hesab nda esas tutulan gün say lar, ayn zamanda, bunlar n prim ödeme gün say lar n gösterir. Bir ay içinde çeflitli iflverenlerin iflinde çal flan sigortal n n bu kanun gere ince al nacak primlerine esas tutulacak ayl k ve günlük kazanc - n n tesbitinde her iflverenden elde etti i ayl k ve günlük kazanç tutar ayr ayr nazara al n r ve primler buna göre hesaplan r. Bu kanun gere ince primlerin hesab na esas tutulacak günlük kazanç, sigortal n n, bir ay için prime esas tutulan kazanc n n otuzda biridir. Günlük kazanc n hesab na esas tutulan ay içindeki baz günlerde çal flmam fl ve çal flmad günler için ücret almam fl sigortal n n günlük kazanc, o ay için prime esas tutulan kazanc ücret ald gün say s na bölünerek hesaplan r. Sigortal lar n günlük kazançlar n n hesab nda esas tutulan gün say lar, ayn zamanda, bunlar n prim ödeme gün say lar n gösterir. Bir ay içinde çeflitli iflverenlerin iflinde çal flan sigortal n n bu kanun gere ince al nacak primlerine esas tutulacak ayl k ve günlük kazanc - n n tesbitinde her iflverenden elde etti i ayl k ve günlük kazanç tutar ayr ayr nazara al n r ve primler buna göre hesaplan r. Öte yandan, söz konusu madde hükmüne istinaden, 01.01.2004 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yemek, çocuk ve aile zamlar n n y llar itibariyle prime tabi tutulmayacak miktarlar Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl nca belirlenecektir. Aynî yard mlar n nakden ödenmesi durumunda bunlar n prime esas kazançlar tutar na dahil edilmesi uygulamas na devam edilecektir. 506 say l Kanunun 77 nci maddesinin üçüncü f kras nda yap lan de ifliklik uyar nca, her sigortal n n prim hesab na esas tutulacak ayl k kazanç toplam n n 1.000 liraya kadar olan lira kesri nazara al nmayaca ndan, bu husus 01.01.2004 tarihinden itibaren göz önünde bulundurulacakt r. 67

Prim belgeleri: Madde 79: (De iflik: 20.06.1987/33955 md.ve 08.09.1999/444711. md.) flveren, bir ay içinde çal flt rd sigortal n n primleri hesab na esas tutulan kazançlar toplam ve prim ödeme gün say lar ile sigorta primlerini gösteren ve örne i yönetmelikte belirlenen prim belgelerini ait oldu u ay takip eden ay n sonuna kadar Kuruma vermekle ve bu belgelerin muhteviyat n do rulayacak muteber iflyeri kay tlar n Kurumca istenilmesi halinde ibraz etmekle veya sigortal çal flt rmad takdirde, bu hususu yaz l olarak önceden Kuruma bildirmekle yükümlüdür. Ay içinde baz iflgünlerinde çal flt r lmad ve ücret ödenmedi i beyan edilen sigortal lar n otuz günden az çal flt klar n aç klayan bilgi ve belgelerin iflverence prim bildirgelerine eklenmesi flartt r. Sigortal lar n otuz günden az çal flt n gösteren bilgi ve belgelerin Kuruma verilmemesi veya verilen bilgi ve belgelerin Kurumca geçerli say lmamas halinde, otuz günden az bildirilen sürelere ait primler Kurumca re sen tahakkuk ettirilerek 80 inci madde hükümlerine göre tah- Prim belgeleri: Madde 79: (De iflik:20.06.1987/33955; 08.09.1999/ 444711. md ve 29.07.2003 4958/37.) flveren, bir ay içinde çal flt rd sigortal n n sigorta primleri ve destek primi hesab na esas tutulan kazançlar toplam ve prim ödeme gün say lar ile bu primleri gösteren ve örne i yönetmelikle belirlenen as l veya ek belgeleri ait oldu u ay veya dönemi takip eden ay n sonuna kadar Kuruma vermekle ve Kurumca istenilmesi halinde ifl yeri kay tlar n ibraz etmekle veya sigortal çal flt rmad takdirde, bu hususu sigortal çal flt rmaya son verdi i tarihten itibaren bir ay içinde yaz l olarak Kuruma bildirmekle yükümlüdür. flverenin, sigortal y, 4857 say l fl Kanununun 7 nci maddesine göre baflka bir iflverene ifl görme edimini yerine getirmek üzere geçici olarak devretmesi halinde, sigortal y devir alan, geçici ifl iliflkisi süresine iliflkin bu f krada belirtilen belgelerin ayn süre 4958 say l yasan n 37. maddesiyle 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun, prim belgeleri bafll kl 79. maddesine göre; iflverenler, bir ay içinde çal flt rd sigortal n n sigorta primleri ve destek primi hesab na esas tutulan kazançlar toplam ve prim ödeme gün say lar ile bu primleri gösteren ve örne i yönetmelikle belirlenen as l veya ek belgeleri ait oldu u ay veya dönemi takip eden ay n sonuna kadar Kuruma vermekle ve Kurumca istenilmesi halinde ifl yeri kay tlar n ibraz etmekle veya sigortal çal flt rmad takdirde, bu hususu sigortal çal flt rmaya son verdi i tarihten itibaren bir ay içinde yaz l olarak Kuruma bildirmekle yükümlü tutulmufltur. 68