Propolisin Mikobakterilere Karşı in-vitro Etkinliğinin Araştırılması Melek İnci 1, Ayşe Nedret Koç 2, Mustafa Altay Atalay 2, Sibel Silici 3, Hafize Sav 2, Fatma Mutlu Sarıgüzel 4, Aslıhan Gültekin Çökük 2 1 Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Hatay 2 Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, Kayseri 3 Erciyes Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü, Kayseri 4 Kayseri Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Mikrobiyoloji Laboratuvarı, Kayseri
Sunum Planı Çalışmanın amacı Çalışmanın Yöntemi Çalışmanın Bulguları Çalışmanın Sonucu
Tüberküloz (TB) Hayatı tehdit eden bir enfeksiyon hastalığı Tüm dünyada önde gelen ölüm sebeplerinden biri Dünya nüfusunun yaklaşık üçte biri Mycobacterium tuberculosis ile enfekte Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 2013 yılında 9 milyon yeni TB olgusu 1,5 milyon TB a bağlı ölüm
Tüberküloz Alternatif ilaç çalışmaları Anti-tüberküloz ilaçlara direnç Tedavi
Propolis nedir???
Propolis Arı ürünü Arılar tarafından ağaçların tomurcuk ve kabuklarından toplanan ve bazı enzimlerin eklenmesi ile oluşan bir maddedir Reçineli ve mum kıvamında Andrzej K et al. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine Volume 2013, Article ID 983974, 6 pages
Propolis Rengi ve fiziksel özellikleri kaynağına göre değişmekte Kovanda arılar tarafından çeşitli amaçlar için kullanılmaktadır Arı kovanı, insan ve hayvan sağlığı için de son derece önem taşımaktadır Valcic S, et al.z Naturforsch C. 1999 ;54(5-6):406-16.
Propolis Antibiyotik olmadığı halde çok yüksek antibiyotik etkiler gösterebilmesi ve bu etkileri sadece enfeksiyona ya da hastalıklı dokuya yöneltmesi en dikkat çekici özelliklerindendir Propolisin etanolik ekstraktlarının birçok farklı biyolojik ve antimikrobiyal aktiviteye sahip olduğu bilinmektedir Koc AN, et al.mycoses. 2005;48(3):205-10. Andrzej K et al. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine Volume 2013, Article ID 983974, 6 pages
Propolis Tedavi edici özellikleri üzerine yapılan çalışmaların çoğu içerdiği fenolik bileşenler üzerine yoğunlaşmıştır (Flavanoidler ve kafeik asit esterleri gibi fenolik bileşikler) Koc AN, et al. Food Technology and Biotechnology, 2007;45 (1): 57-61 Yildirim Z, et al.. Pharmacol Res. 2004 Mar;49(3):287-92
AMAÇ
AMAÇ Bu çalışmada; çeşitli klinik örnekten izole edilen mikobakteri suşlarının antimikobakteriyel ajanlara duyarlılığının belirlenmesi ve Kayseri yöresinden elde edilen propolisin antimikobakteriyel aktivitesinin araştırılması amaçlanmıştır
GEREÇ ve YÖNTEM
Çalışmanın yapıldığı yer Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Gevher Nesibe Hastanesi Mikobakteriyoloji Laboratuvarı
Klinik suşlar Çeşitli klinik örneklerden izole edilen 60 mikobakteri suşu BACTEC 460 NAP (ρ-nitro-α-asetilamino-βhidroksipropiofenon) testi MGIT 960 TBc ID testi (Becton Dickinson ve Company Sparks, USA) 32 Mycobacterium tuberculosis kompleksi (MTBC) 28 Tüberküloz-dışı mikobakteri (TDM)
Çalışmada H37Rv kalite kontrol suşu olarak kullanıldı BACTEC 460 TB cihazı kullanılarak farklı dilüsyonlarda hazırlanmış 0.1 mg/ml - İzoniazid 2 mg/ml - Rifampisin 2.5 mg/ml - Etambutol 2 mg/ml -Streptomisin
Propolis Kayseri bölgesinden toplandı 30 g propolis örneği; 100 ml - % 70 etanol içinde bir hafta oda ısısında ekstrate edildi Filtre edildikten sonra Vakum evaporatör ile 50 C kurutuldu Reçine % 80 etanol ile çözüldü ve son konsantrasyon 12.096 mg/ml Antimikobakteriyel olarak değerlendirildi
Propolis Konsantrasyon MTBC için; 120, 60, 30, 15, 7.5, 3.8, 1.9 ve 0.5 μg/ml TDM için; 1200, 600, 300, 150, 75, 37.5, 18.8 ve 9.4 μg/ml
Kayseri Yöresi Propolisinin Kimyasal Bileşenleri ( Gas kromatografi kitle spektrometresi yöntemi ile)
In-vitro duyarlılık testi Radiometric BACTEC 460TB-based drug susceptibility testing (DST) (Becton, Dickinson Microbiology Systems, Cockeysville, MD) Siddiqi SH, et al. J Clin Microbiol. 1993 Sep;31(9):2332-8. susceptibility testing of Mycobacteria, Nocardia, and other aerobic Actinomycetes ; Approved Standard Clinical and Laboratory Standards Institute (CLSI) CLSI 2008
In-vitro duyarlılık testi BACTEC 12B kültür şişeleri 0.5 McFarland yoğunlukta mikobakteri süspansiyonu Antibiyotik olmayan şişe hazırlandı Growth Index (GI) 300-500 ulaşana kadar inkübe edildi Kontrol şişesi GI-200 olduğunda değerlendirilme yapıldı
SONUÇLAR
Bulgular Tüm klinik izolatların 36 sı (%60) tüm antimikobakteriyel ajanlara duyarlı 24 ü (%40) herhangi bir ya da daha fazlasına dirençli bulundu. MTBC izolatlarının 13 ü (%40.6) TDM izolatlarının ise 11 i (%39.3) antimikobakteriyel ajanlara dirençli bulundu
Bulgular MTBC izolatlarının da en fazla etambutol, izoniazid ve benzer olarak rifampisin, streptomisin direnci belirlenirken TDM izolatlara sırasıyla izoniazid, streptomisin, etambutol, rifampisin direnci görüldü
Tablo1. Suşların antimikobakteriyel ilaçlara dirençleri Anti- Mikobakteriyel Ajanlar M. tuberculosis kompleks Tüberküloz-dışı mikobakteriler Toplam suş Suş sayısı (%) Suş sayısı (%) Suş sayısı (%) İzoniazid 7(21.9) 10 (35.7) 17 (28.3) Rifampisin 3 (9.4) 4 (14.3) 7 (11.7) Etambutol 8(25) 5(17.9) 13 (21.7) Streptomisin 3 (9.4) 6(21.4) 9 (15) Toplam 13(40.6) 11(39.3) 24(40)
Tüm izolatların %18.3 bir %10 iki %8.3 üç %3.3 tüm Antimikobakteriyel ajanlara dirençli Kontrol suşu tüm antimikobakteriyellere duyarlı bulundu
MTBC suşların; Propolis konsantrasyonu düşük konsantrasyonlarda bulunurken (1.8-30µg/mL) NTM suşların; Yüksek konsantrasyonlarda (150-600 µg/ml) MTBC suşların; Propolis konsantrasyonu en fazla 15µg/mL NTM suşların; Propolis konsantrasyonu en fazla 600µg/mL
MTBC ve TDM izolatlarının propolisin MİK değerlendirildiğinde; Geometrik ortalaması; Duyarlı ve dirençli izolatlara göre karşılaştırıldığında önemli bir fark belirlenmedi Propolisin MİK 50 MTBC ve TDM nin duyarlı ve dirençli izolatlarında bir kat farklılık var Propolisin MİK 90 MTBC ve TDM nin duyarlı ve dirençli izolatlarında değerleri aynı
Tablo 2. Propolisin MİK konsantrasyonunun dağılımı n (%) Türler M. tuberculosis kompleks suşları MİK 50 MİK 90 MİK aralığı MİK geometrik ( µg/ml) a ( µg/ml) a ( µg/ml) ortalama (µg/ml) Dirençli 13 (40.6) 15 15 1.8-30 8.6 Duyarlı 19 (59.4) 7.5 15 1.8-30 8.4 Toplam 32 (100) 7.5 15 1.8-30 8.5 Tüberküloz-dışı mikobakteri suşları Dirençli 11 (39.3) 600 600 150-600 411.1 Duyarlı 17 (60.7) 300 600 300-600 415.7 Toplam 28 (100) 300 600 150-600 413.9 a :MİK 50 ve MİK 90 : izolatların sırasıyla %50 ve %90 ını inhibe eden minimal inhibitör konsantrasyon.
Tablo 3. M.tuberculosis kompleks suşlarının direncine göre propolisin inhibitör aktivitesinin karşılaştırılması Propolis konsantrasyonları ( µg/ml) Suş sayısı (%) Tüm AMA duyarlı Bir AMA dirençli İki AMA dirençli Üç AMA dirençli Tüm AMA dirençli M.tuberculosis kompleks 1.8 5 (15.6) 3-1 1-3.2 4 (12.5) 3 1 - - - 7.5 7 (21.9) 3 2 2 - - 15 11 (34.4) 7 2 1 1-30 5 (15.6) 3 2 - - - Total 32 (100) 19 7 4 2 - AMA: Antimikrobial Ajan
Tablo 4. TDM suşlarının direncine göre propolisin inhibitör aktivitesinin karşılaştırılması Propolis konsantrasyonları ( µg/ml) Suş sayısı (%) Tüm AMA duyarlı Bir AMA dirençli İki AMA dirençli Üç AMA dirençli Tüm AMA dirençli 150 1 (3.6) - 1 - - - 300 13 (46.4) 9 1 1 2-600 14 (50) 8 2 1 1 2 Total 28 (100) 17 4 2 3 2
Tartışma
Propolisin Hidrofobik etanol ekstrakların ; Gram pozitif bakterilere Virülan Mycobacterium tuberculosis ve protozoa lara karşı etkili olduğu bilinmektedir Andrzej K et al. The Beginnings of Modern Research on Propolis in Poland. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine Volume 2013, Article ID 983974, 6 pages
Propolisin etanol ekstrakt etkinliği; Virülan mikobakteri ve virülan olmayan mikobakteriler arasında bir fark yoktur Scheller S, et al. Correlation between virulence of various strains of mycobacteria and their susceptibility to ethanolic extract ofpropolis (EEP). Z Naturforsch C. 1998 Nov-Dec;53(11-12):1040-4
Antituberküloz ilaçlar ve propolisi Bir arada kullanılmasını değerlendiren çalışmada; standart suş ve klinik suşlarda da çalışılarak bir arada kullanılabileceğini bildirmişlerdir Scheller S, et. al. Synergism between ethanolic extract of propolis (EEP) and anti-tuberculosis drugs on growth of mycobacteria. Z Naturforsch C. 1999 Jul-Aug;54(7-8):549-53.
Propolis Mycobacterium avium, M. tuberculosis, ve Staphylococcus aureus suşlarına karşı aktif olduğu bildirilmektedir Valcic S, et al. Phytochemical, morphological, and biological investigations of propolis from Central Chile. Z Naturforsch C. 1999 May-Jun;54(5-6):406-16.
Propolisin in-vivo klinik etkisi Mycobacterium tuberculosis (H37Rv)- suşu ile infekte farede propolisin enfeksiyonu sınırladığı bildirilmektedir Yildirim Z, et al. Effect of water extract of Turkish propolis on tuberculosis infection in guinea-pigs. Pharmacol Res. 2004 Mar;49(3):287-92.
Sonuç olarak; Propolisin MTBC ve TDM izolatlarına karşı etkili olduğu belirlendi MTBC izolatlarının MİK değerlerinin, TDM şuşlarına göre daha düşük olduğu görüldü Verilerin ileri klinik çalışmalarla desteklenmesi gerektiği kanaatine varıldı
TEŞEKKÜRLER