Sınai Mülkiyet Hakları: Ulusal ve Uluslararası Alanda Patent Koruması Deriş Patent ve Marka Acentalığı A.Ş.
Gündem I. Fikri Mülkiyet Hakları a. Çeşitler b. Özellikler c. Amaçlar/Nedenler d. Sistemin Ana Unsurları II. Sınai Mülkiyet Hakları a. Patent, Marka, Endüstriyel Tasarım b. Kümülatif (Çoklu) Koruma c. Uluslararası Anlaşmalar d. Paris Sözleşmesi Milli Muamele Kuralı ve Rüçhan Hakkı
Gündem III. Patentler a. Patent Korumasının Dışında Kalan Konular b. Patentlenebilirlik Kriterleri c. Patent Metninin Bölümleri d. Türkiye de Patent Koruması e. Başvurudan Tescile Aşamalar f. Faydalı Model g. Patent Korumasında Uluslararası Sistemler (PCT ve EPC) h. Yeni Patent Kanun Taslağı
Fikri Mülkiyet Hakları
Özellikler i. Soyutluk ii.mutlak hak iii.inhisari hak iv.ülkesellik ve tükenme v.süre ile sınırlılık vi.hukuki işlemlere konu olma vii. Anti-rekabetçi nitelik
Amaçları/Nedenleri i. Tasarımcının/Buluşçunun/Eser Sahibinin Çıkarları v. Toplumun Menfaatleri ii.çatışan menfaatlerin dengelenmesi
Sistemin Ana Unsurları i. Mevzuat ii.idari Birim iii.patent ve Marka Vekilleri iv.meslek Birlikleri ve Dernekler v.ihtisas Mahkemeleri vi.toplum Bilinci
Sınai Mülkiyet Hakları i. Patentler ii.markalar iii.endüstriyel Tasarımlar iv.coğrafi İşaretler v.entegre Devreler vi.yeni Bitki Türleri
Patent Nedir? Türkiye'de ve dünyada (1) yenilik, (2) tekniğin bilinen durumunun aşılması (buluş basamağı) ve (3) sanayiye uygulanabilirlik kriterlerinin tamamına uygun olan buluşların sahiplerine tanınan, buluşlarının belirli bir süre boyunca üçüncü kişiler tarafından kullanılmasını engelleme hakkıdır.
Patent Nedir? Patent Belgesi sahibi, patent konusu ürünü ya da yöntemi; (1) üçüncü kişilerin üretmesini, satmasını, kullanmasını veya ithal etmesini ya da bu amaçlar için kişisel ihtiyaçtan başka herhangi bir nedenle elde bulundurmasını engelleme hakkına sahip olur, (2) lisans anlaşmaları yoluyla iç ya da dış piyasalarda değişik şekillerde pazarlayarak gelir elde edebilir, (3) kendi pazar alanında kimseye lisans vermeyerek tek kaynak (tek üretici) olma ve rakiplerinin pazar hacmini daraltma şansına sahip olur.
Buluş Nedir? Teknik bir alan (Tüm teknolojik alanlar dahil) Teknik bir karakter veya teknik bir öğreti Teknik bir probleme dayanan ve teknik bir etki doğuran teknik bir çözüm Örn; yeni bir ürün, yeni bir yöntem/metot
Buluş Nedir?
Buluş Nedir?
Marka Nedir? (1) Bir teşebbüsün mal veya hizmetlerini bir başka teşebbüsün mal veya hizmetlerinden ayırt etmeyi sağlaması koşuluyla, (2) kişi adları dahil, özellikle sözcükler, şekiller, harfler, sayılar, malların biçimi veya ambalajlarının gibi çizimle görüntülenebilen veya benzer biçimde ifade edilebilen, (3) baskı yoluyla yayınlanabilen ve çoğaltılabilen her türlü işaretleri içerir.
MARKA Örnekleri 1 Kelime Markaları: Jeep, Kleenex, Botox, Slogan Markalar: Just do it, Hayatın Gerçek Tadı Sayı Markaları: 406 1.11.2013 16
MARKA Örnekleri 2 Şekil markaları: Logo 2 boyutlu şekiller 1.11.2013 17
MARKA Örnekleri 3 Şekil markaları: 3. Boyutlu şekillerambalaj/ürün şekli Ses markaları: Siemens in ses markası 1.11.2013 18
MARKA Örnekleri 4 Renk markaları: Tek renk : Milka nin lila rengi Renk Kombinasyonu 1.11.2013 19
Endüstriyel Tasarım Nedir? Endüstriyel Tasarım bir nesnenin dekoratif veya estetik bütünüdür. Bir ürünün tümü veya bir parçası veya üzerindeki süslemenin görme ve dokunma duyularıyla algılanan özellikleri endüstriyel tasarım tescili ile korunur. Koruma süresi 25 yıldır.
Bileşik Sistem ve Parçaları 19/10/2005 Sınai Mülkiyet Hakları 21
Setler 1.11.2013 22
Takımlar 1.11.2013 23
Ambalajlar 1.11.2013 24
Birden Çok Nesnenin Bir Arada Algılanan Bileşimleri 1.11.2013 25
Tekstil Desenleri/ Kağıt Ürünleri Üzerine Uygulanan Desenler 1.11.2013 26
Grafik Semboller 1.11.2013 27
Bir Bisküvi, Bir Oyuncak ve Oyuncağın Yüz İfadesi 1.11.2013 28
Kümülatif (Çoklu) Koruma MARKA PATENT / FAYDALI MODEL / ENTEGRE DEVRELER TASARIM
Uluslararası Anlaşmalar Anlaşma/Sözleşme Türkiye nin taraf olduğu tarih Fonksiyonu Paris Sözleşmesi 1925 Sınai Mülkiyet Haklarının korunmasına dair genel prensipleri belirleyen uluslarası sözleşme (175 ülke üyedir) Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı Kuruluş Anlaşması (WIPO) 1976 Birleşmiş Milletler şemsiyesi altında işleyen ve tüm sınai fikri mülkiyet türlerinin korunması için kurulmuş olan dünya çapında bir organizasyon (186 ülke üyedir) Patent İşbirliği Anlaşması (PCT) Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC) 1.1.1996 Patent başvurusu işlemlerini ve aşamalarını basitleştirmek ve standartlaştırmak için WIPO tarafından yürütülen uluslararası patent başvuru sistemi (148 ülke üyedir) 1.11.2000 Avrupa Patent Ofisi (EPO) nezdinde yürütülen merkezileştirilmiş patent tescil sistemi (38 ülke üyedir) Budapeşte Anlaşması 30.10.1998 Patent prosedürü için mikroorganizmaların saklanmasına ilişkin sistem Strasburg Anlaşması 1.10.1996 Uluslararası Patent Sınıflandırma sistemi
Uluslararası Anlaşmalar Anlaşma/Sözleşme Türkiye nin taraf olduğu tarih Fonksiyonu Nice Anlaşması 1.10.1996 Marka tescilinde eşyaların ve hizmetlerin uluslararası sınıflandırılmasına yönelik Locarno Anlaşması 30.11.1999 Tasarımların uluslararası sınıflandırılmasına yönelik GATT-TRIPS Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması Madrid Anlaşmasına İlişkin Protokol Lahey Anlaşması (Cenevre Metni) 30.12.1994 Sınai mülkiyet haklarının ticari prensiplerini belirleyen anlaşma 1.1.1999 Markaların uluslararası tescili sistemi 1.1.2005 Tasarımların uluslararası tescili sistemi Marka Kanunu Anlaşması (TLT) 1.1.2005 Markalar için ülkelerarası tescil prosedürünün uyumlu hale getirilmesi
Paris Sözleşmesi i. Ulusal Muamele Kuralı (National Treatment): Ülkeler, diğer birlik üyelerine kendi vatandaşlarına uyguladıkları korumayı aynen uygularlar. Birlik üyesi olmayan ülke vatandaşları, birlik üyesi bir ülkede ikamet ettikleri takdirde veya bu ülkede hakiki ve faal bir sınai veya ticari işletmeye sahip oldukları takdirde, aynı korumadan faydalanabilirler.
Paris Sözleşmesi ii. Rüçhan Hakkı (Priority Right): Birlik üyesi bir ülkede yapılan bir başvurudan itibaren; patentler için 12 aylık, markalar ve tasarımlar için 6 aylık bir süre içerisinde, diğer birlik ülkelerinde yapılacak başvurunun ilk yapılan başvurunun tarihinde yapıldığının kabul edilmesine yöneliktir.
Rüçhan Hakkı
Paris Sözleşmesi
Patent Korumasının Dışında Kalan Konular Buluş olarak kabul edilmedikleri için: i. Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları; ii. Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar;
Patent Korumasının Dışında Kalan Konular Buluş olarak kabul edilmedikleri için: iii. Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları; iv. Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesiyle ilgili teknik yönü bulunmayan usuller;
Patent Korumasının Dışında Kalan Konular Buluş olarak kabul edilmedikleri için: v. İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri.
Patent Korumasının Dışında Kalan Konular Buluş olup patent koruması verilmeyenler: Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar; Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri.
Patent Korumasının Dışında Kalan Konular Konusu genel ahlaka aykırı olan buluşlar
İnsana öldürmeye yönelik bir mayın için patent alınabilir mi?
Kilitli bir kapıyı/kasayı açmaya yönelik bir usul için patent alınabilir mi?
Paralardaki güvenlik şeritlerini de kopyalayabilecek nitelikte bir kopyalama makinesi için patent alınabilir mi?
Bir mektup bombası için patent alınabilir mi?
Patentlenebilirlik Kriterleri 1.Yenilik (novelty) 2. Tekniğin bilinen durumunun aşılması (buluş basamağı/inventive step) 3. Sanayiye Uygulanabilirlik (industrial applicability)
Yenilik 551 no.lu KHK Madde 7: Madde 7 - Tekniğin bilinen durumuna dahil olmayan buluş yenidir.
Yenilik Bir buluşun patentle korunabilmesi için öncelikle yeni olması; sözkonusu olduğu teknik alanda varolan bilgiye göre yeni bir özellik getiriyor olması gerekir. Varolan teknik alan bilgisine tekniğin bilinen durumu (state-of-the-art) denir. Başka bir deyişle tekniğin bilinen durumu sözkonusu patent başvurusunun yapıldığı tarihten ya da rüçhan talep edilerek yapılmış ise rüçhan tarihinden geriye doğru dünya çapında konuyla ilgili olarak varolan tüm teknik bilgidir. Bu teknik bilgi dünyanın herhangi bir yerinde toplumca erişilebilir yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım veya başka bir yolla açıklanmış olabilir. Bir patent başvurusunun yeni olup olmadığı başvuru yapıldıktan sonra talep edilen araştırma esnasında araştırma uzmanlarının bu alanda tüm veritabanlarını taramaları, araştırma yapmaları sırasında ulaşacakları bilgiyle netleşir. konusu itibariyle teknik konuyu net bir şekilde anlatıyorsa yeniliği bozar. Bir neşriyat, 18.11.2009 Sınai Mülkiyet Hakları 47
Yenilik
Tekniğin Bilinen Durumu (State-of-the-Art) 551 no.lu KHK Madde 7: Tekniğin bilinen durumu, patent başvurusunun yapıldığı tarihten önce, buluş konusunda dünyanın herhangi bir yerinde toplumca erişilebilir yazılı veya sözlü tanıtım, kullanım veya bir başka yolla açıklanan bilgilerden oluşur.
Tekniğin Bilinen Durumu (State-of-the-Art)
Buluşa Patent Verilmesini Etkilemeyen Açıklamalar 551 no.lu KHK Madde 8 Bir buluşa patent verilmesini etkileyecek nitelikte olmakla birlikte, başvuru tarihinden önceki oniki ay içinde veya rüçhan hakkı talep edilmiş ise rüçhan hakkı tarihinden önceki oniki ay içinde a - Buluş sahibi tarafından yapılan tüm açıklamalar b Aşağıdaki koşullarda bir merci tarafından yapılan açıklamalar: 1 Açıklanan bilginin buluş sahibinin bir başka başvurusunda yer alması ve söz konusu başvurunun bir merci tarafından açıklanmaması gerektiği halde açıklanması; 2 Açıklanan bilginin buluş sahibinden doğrudan doğruya veya dolaylı olarak bilgiyi edinmiş olan bir üçüncü kişi tarafından, buluş sahibinin bilgisi veya izni olmadan yapılan bir başvuruda yer alması; veya c - Açıklamanın buluş sahibinden doğrudan doğruya veya dolaylı olarak bilgi elde eden bir üçüncü kişi tarafından yapılmış olması.
Buluş basamağı 551 no.lu KHK Madde 9: (Tekniğin bilinen durumunun aşılması) Madde 9 - Buluş, ilgili olduğu teknik alandaki bir uzman tarafından, tekniğin bilinen durumundan aşikar bir şekilde çıkarılamayan bir faaliyet sonucu gerçekleşmiş ise, tekniğin bilinen durumunun aşıldığı kabul edilir.
Buluş basamağı Buluş basamağının mevcut olduğunu gösteren ipuçları: - Beklenmedik sonuç - Şaşırtıcı etki (Surprising effect) - Sinerjik etki (Synergic effect) - Uzun süredir eksikliği hissedilen/ihtiyaç duyulan buluş (Long Felt Need)
Buluş basamağı Buluş basamağının mevcut olduğunu gösteren ipuçları: - Problem Buluş (Problem Invention) - Teknik önyargılar (Technical Prejudice)
Yenilik ve Buluş basamağı
Sanayiye uygulanabilirlik 551 no.lu KHK Madde 10: Buluş, tarım dahil sanayinin herhangi bir dalında üretilebilir veya kullanılabilir nitelikte ise, sanayiye uygulanabilir olduğu kabul edilir.
Sanayiye uygulanabilirlik Sanayiye uygulanabilir görülmeyen konular: -Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları - İş yapma yöntemleri - Edebiyat ve sanat eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları - Bilginin derlenmesi ve sunulmasına ilişkin yöntemler - İnsan ve hayvan vücudu üzerinde uygulanan teşhis ve tedavi usulleri - Kabul edilmiş fizik kanunlarına aykırı buluşlar 18.11.2009 Sınai Mülkiyet Hakları 57
Patent Başvurusu Patent Metninin Bölümleri Tarifname İstemler Şekiller Özet
Tarifname Tarifname, buluş konusunu en iyi şekilde, ve eksiksiz olarak açıklayan yazılı metindir. Tarifname, patent konusu olan buluşun tüm özelliklerini hiçbir şey saklamadan açıklar. Buluşun detaylı anlatımı yapılır. 59
Tarifname Tarifname, buluş konusunu en iyi şekilde, ve eksiksiz olarak açıklayan yazılı metindir. Tarifname, patent konusu olan buluşun tüm özelliklerini hiçbir şey saklamadan açıklar. Buluşun detaylı anlatımı yapılır. 60
Tarifname Tarifnameyi oluşturan bölümler Konu başlığı Buluşun ilgili olduğu teknik alan Buluş öncesi durum (tekniğin bilinen durumu)(prior art) Buluşun çözümünü amaçladığı teknik problemler Buluşun özeti ve avantajları Şekil açıklamaları Unsur listesi Buluşun detaylı açıklaması Buluşun buluşun sanayiye uygulama biçimi 61
İstemler İstem (claim) veya istemlerle buluşun patentle korunması istenilen unsurları belirtilir. Patent başvurusu veya patentin sağladığı korumanın kapsamı, patent istemleriyle belirlenir. Tarifname ve şekiller ise koruma kapsamı belirlenirken, istemlerin yorumlanmasında kullanılır. İstemlerin dayanak noktası tarifnamedir o yüzden istemler tarifnamenin getirdiği konunun ötesine geçemez, yani buluşun kapsamını aşamaz. 18.11.2009 62
İstemler Bir patent belgesi bir ya da birden fazla istem içerir. İstemler: i. korunmak istenen konuyu açıklamalıdır. ii. açık ve anlaşılır olmalıdır. iii.tarifname ile desteklenmelidir. 18.11.2009 Sınai Mülkiyet Hakları 63
İstemler İki ana istem çeşidi vardır: 1.Bağımsız istem: Tek başına geçerli olan, buluşun tüm esas özelliklerinin belirtildiği istem. 2.Bağlı istem: Kendinden önceki istem ya da istemlere bağımlı olan ve bağlı olduğu istemlerin bütün kısıtlamalarını içerdiği halde ilave unsurlar sunan istemdir. 18.11.2009 Sınai Mülkiyet Hakları 64
İstemler TR2004/02803 18.11.2009 Sınai Mülkiyet Hakları 65
İstemler TR2006/00596 18.11.2009 Sınai Mülkiyet Hakları 66
Resimler Buluş konusu özellikle makine, cihaz gibi bir ürün ise tarifnamedeki açıklamaların şekillerle desteklenmesi faydalıdır. Resimlerde gösterilen unsurlara verilen referans numaraları tarifnamede de geçmelidir. 18.11.2009 Sınai Mülkiyet Hakları 67
Resimler TR2006/00596 68
Özet Özet sadece teknik bilgi verme amacına hizmet eder, koruma kapsamınını yorumunu sunmak için yapılmaz. Özet teknik problemin ne olduğuna ve bunun çözümünün bu buluşla nasıl ulaşıldığına dair kişiye anlaşılır bir metin sunma amacına hizmet eder. Tercihen 50-100 kelimeden oluşur. 18.11.2009 Sınai Mülkiyet Hakları 69
Özet TR2006/00596 70
Türkiye de Patent Koruması Unsurlar Sınai Mülkiyet Haklarının tescil ve tesis edilmesi için Türk Patent Enstitüsü 551 Sayılı Patent ve Faydalı Modellerin Korunmasına ilişkin Kanun Hükmünde Kararname (27.06.1995) 551 Sayılı K.H.K nın uygulanmasına ilişkin Yönetmelik (05.11.2005)
Türkiye de Koruma Türleri İncelemeli Patent (20 yıllık koruma) İncelemesiz Patent (7 yıllık koruma) Faydalı Model (10 yıllık koruma)
Başvurudan Tescile Aşamalar Başvuru öncesi (ön araştırma & patent drafting) Patent başvurusunun yapılması Başvuru ve şekli şartların incelenmesi Tekniğin Bilinen Durumu ile ilgili ARAŞTIRMA yapılması (Araştırma raporu) YAYIN İNCELEME yapılması TESCİL RET
Araştırma Raporu 74
Yayın - TR Belgeyi yayınlayan ofis Uluslararası patent sınıfı Belge türü Başvuru numarası ve dosyalama tarihi Yayın tarihi Belge numarası Belge veriliş tarihi Rüçhan bilgileri Patent sahibi ve buluşçular Buluş başlığı ve özet
İnceleme Raporu 76
Faydalı Model Kolay tescil koşulları Tekniğin bilinen durumunun aşılması (buluş basamağı) şartı aranmaz. Tescil süreci daha hızlı ve daha basittir. Koruma süresi 20 yıl yerine en çok 10 yıldır. Yöntemler ve kimyasal maddeler korunamaz. Başvuru sürecinde iken patent başvurusuna dönüştürülmeleri (tersi de) mümkündür.
Başvuru/Tescil Hakkının Yenilenmesi - Taksit Başvurudan itibaren başvurunun yapıldığı her yıl dönümünde bir taksit harcı ödenmelidir. Bu hem patent hem faydalı model başvuru ve tescilleri için geçerlidir. Zamanında ödenmemesi durumunda patent/faydalı model hakkı geçersiz kılınır.
Kullanımın İspatı Patent/faydalı modelin tescilinin yayınlanmasından itibaren üç yıl içinde; Kullanıma ait işlemler/kullanımın ispatı birden fazla şekilde yerine getirilebilir: Kullanım Belgesinin Sunulması İthalat Belgesinin Sunulması Kullanmama Beyanının Sunulması Lisans Teklifi yapılması
Patent İşbirliği Anlaşması - PCT Patent Cooperation Treaty Türkiye nin katıldığı tarih : 01.01.1996 Üye Sayısı : 148 Kapsadığı Coğrafi Alan: Küresel nitelikli temel patent başvuru anlaşmasıdır.
PCT
PCT Geleneksel başvuru Rüçhan Hakkı Uluslararası araştırma raporu Ön inceleme talebi Ön inceleme raporu İnceleme raporu tescil kararı ULUSLARARASI SÜREÇ ULUSAL SÜREÇ
Yayın - PCT 83
Yayın - US 84
Avrupa Patent Sözleşmesi EPC 1973 Avrupa Patentlerinin Tesciline İlişkin Sözleşme (Avrupa Patent Sözleşmesi) Convention on the Grant of European Patents (European Patent Convention) (EPC) 38 ülke (06.05.2013)
Avrupa Patenti Başvurusu Başvuru İnceleme Araştırma Tescil Başvuru tarihinden itibaren 36-48 ay Başvuru/ Rüçhan tarihinden itibaren 18. ay Yayın Tescil yayınından itibaren 9 ay İtiraz Ret Temyiz
Yayın - EP 87
PCT v. EPC Uluslararası kapsamlı WIPO nezdinde tek bir başvuru İnceleme aşamasına kadar tek elden yürütülen bir başvuru Araştırma Raporu/Uluslararası Ön İnceleme Raporu çıktıktan sonra ulusal safhalara geçilir. Uluslararası değil ulusal tesciller gerçekleşir. Bölgesel kapsamlı EPO nezdinde tek bir başvuru Tescile kadar bütün başvuru aşamaları EPO nezdinde yürütülür. Tescil EPO nezdinde gerçekleşir Bölgesel tescil, seçilen ülkeler resmi dile yapılan çevirileriyle tescilin sicil kaydı yapılır.
Yeni Patent Kanun Taslağı Üniversite mensuplarının buluşlarının hak sahipliğinin yükseköğretim kurumlarına verilmesi İncelemesiz patent sisteminin kaldırılması Ek patent sisteminin kaldırılması Faydalı model tescil sisteminde araştırma raporu düzenlenmesi uygulamasının getirilmesi
Yeni Patent Kanun Taslağı Patent başvurularında tescil sonrası itiraz uygulamasının getirilmesi Biyoteknolojik buluşlarla ilgili düzenleme eklenmesi Hakların yeniden tesisine imkan sağlanması Anayasa Mahkemesinin cezalara ilişkin iptal kararına ve TCK uyumuna yönelik düzenlemelerin yapılması
Yararlanılan Kaynaklar -TEKİNALP, Ünal, Fikri Mülkiyet Hukuku, Üçüncü bası -SULUK, Cahit, İTÜ Patent Profesyonelleri Eğitim Notları -Support material for self-study, European qualifying examination (EQE) Online training course for the 2013 pre-examination paper
TEŞEKKÜRLER