TÜRKÇE (Dil ve Anlatým) TESTÝ 1. Bu testte 40 soru vardýr. 2. Yanýtlarýnýzý, yanýt kâðýdýnýn Türkçe Testi için ayrýlan kýsmýna iþaretleyiniz. 1. (I) Bir romaný okurken zihnimiz çok iþ yapar. (II) Olaylarýn geçtiði yere, zamana, kahramanlara, kahramanlarýn dokunduðu eþyalara, onlarýn düþüncelerine, hatýralara, öteki kahramanlara, genel düþüncelere hiç durmamacasýna gider geliriz. (III) Algýlarýmýz, yabancý bir çevreye býrakýlmýþ ürkek ve telaþlý bir hayvan gibi yoðun þekilde çalýþmakta, ayný anda pek çok iþlem yapmaktadýr. (IV) Týpký otomobil kullanýrken düðmelere, pedallara bastýðýnýn, vites deðiþtirdiðinin, direksiyonu saða veya sola çevirdiðinin, yol iþaretlerini okuyup anlamlandýrdýðýnýn ve trafiði denetlediðinin farkýnda olmayan bir sürücü gibiyizdir roman okurken. (V) Bu benzetme, yalnýz okur için deðil roman yazarý için de geçerlidir. Yukarýda numaralanmýþ cümlelerin hangisinden sonra "Ancak çoðumuz bunlarý yaptýðýmýzý bile fark etmeyiz." cümlesi getirilirse paragrafýn düþünce akýþý bozulmaz? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 2. Günümüz insaný, hayatýný planlýyor, yaptýðý planlara uyabilmek için de her þeyden vazgeçiyor. Yýllarýný harcayarak elde ettiði baþarý larý küçük bir törenle kutluyor ve bir sonraki gün Daha gidecek çok yolum var! diyerek hýrsla baþlýyor yeni iþine. Mutluluða ayýracak vakti yok. Gerçekleþsin diye yýllarýmýzý harcadýðýmýz amaçlarýmýz gerçekleþtiðinde terazinin diðer yaný ayný ölçüde mutlulukla dolmuyorsa biz neden hâlâ ayný bataklýkta debeleniyoruz? Dört buçuk milyar insan her sabah birbirlerine þu veya bu konuda üstünlük saðlayabilmek için güne baþlýyorsa mutlak olan tek þey, mutsuzluktur. Bu parçada asýl söylenmek istenen aþaðýdakilerden hangisidir? A) Baþarýya ulaþmak için yoðun bir çaba içinde olmak gerektiði B) Ýnsanlarýn geçmiþ dönemlerde daha küçük þeylerle mutlu olabildiði C) Aþýrý hýrs ve rekabetin günümüz insanýna mutluluk getirmediði D) Rakiplerden bir adým önde olmanýn mutluluk sanýldýðý E) Ýstediklerine kolay eriþen kiþilerin giderek doyumsuz hâle geldiði 3. Bir þiir, bir roman veya öykü sýradan bir sorunu, sýradan bir insanlýk durumunu iþleyebilir. Bu sýradanlýk, yaratýnýn deðerini düþürmez. Dostoyevski nin Suç ve Ceza sýnda, benzerlerine polis dosyalarýnda rastladýðýmýz bir öldürme olayý anlatýlýr. Bunun gibi Gonçarov un Oblomov u da az veya çok hepimizde bulunan tembelliði, uyuþukluðu yansýtýr. Böyleyken Oblomov da Suç ve Ceza da çaðlarýný aþan büyük romanlar arasýnda yerini almýþtýr. Aþaðýdaki cümlelerden hangisi, bu parçanýn hem giriþ hem sonuç cümlesi olabilir? A) Klasikler arasýna girmiþ pek çok yapýtta konu, yazarýn yaþamýndan seçilmiþtir. B) Konularý ortak olan çoðu yapýtta, konuya bakýþ açýsý ve anlatým biçimi birbirinden farklýdýr. C) Konularýn çaðý ve yaþý olmadýðý gibi soyluluðu veya sýradanlýðý da yoktur. D) Yazar, konularýný seçme konusunda özgür davranabilmelidir. E) Kalýcýlýðý yakalamýþ yapýtlar oluþturmanýn yolu, konu seçimindeki titizlikten geçer. 4. Uzun yaþamanýn bir felaketi, sevdiklerimizin ölümünü görmekse bir baþka felaketi de ----. Yaþýtlarýnýz saðlýk durumlarýndan ötürü evlerinden kolay çýkamazlar. Siz de Ýstanbul trafiðini göze alarak ikide bir evinizden çýkýp onlara gidemezsiniz. Gençlerin ve orta yaþlýlarýn ise hep iþi gücü vardýr; kimse kimsenin kapýsýný çalmaya, kimseyi dinleyip anlamaya zaman bulamaz. Boþ zamanlarý ya kendi yaþ gruplarýyla ya da yine iþle doludur onlarýn. Ýhtiyarlarý kimse arayýp sormaz. Düþüncenin akýþýna göre, bu parçada boþ býrakýlan yere aþaðýdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur? A) insanlarýn nankörlüðüdür B) ölümü kabullenememektir C) sýk sýk hastalanmaktýr D) yapayalnýz kalmaktýr E) olaylara yön verememektir 1 Diðer sayfaya geçiniz.
5. Tüketici davranýþlarý üzerine yapýlan araþtýrmalar, müþteriyi ikna etmenin iki yolu olduðunu ortaya koyuyor: Bunlardan birincisi mantýksal pazarlama, ikincisi de duygusal pazarlamadýr. Mantýksal pazarlamada, ürünün özellikleri ve iþe yararlýðý akla yatkýn nedenlerle açýklanýrken duygusal pazarlamada hedef tüketiciyi güdülemek oluyor. Örneðin mantýksal pazarlamada bilgisayar alýcýsý için bilgisayarlarýn teknik özellikleri ön planda olduðundan ekranýn çözünürlük derecesine, iþlem hýzýna, disk kapasitesine vurgu yapýlýyor. Bu tip pazarlamalar, daha çok dikkat ve düþünme gerektirdiðinden genellikle televizyon yerine gazete veya diðer basýlý yayýnlarla yapýlýyor. Oysa duygusal pazarlamada ----. Bu parça aþaðýdakilerden hangisiyle tamamlanabilir? A) izleyici kitlesi, üründen çok reklamý fark ediyor; bu da reklamýn etkisini azaltýyor B) ürünün, hayatýmýza getireceði kolaylýklara deðil, o ürünü elde etmenin bize saðlayacaðý toplumsal prestije vurgu yapýlýyor C) ürün nihayet hak ettiði deðeri buluyor, tüketicinin hangi eksiðinin nasýl giderileceði anlatýlmýþ oluyor D) ürünlerin görsel özellikleri, renkleri, paketleme teknikleri bir tarafa býrakýlarak fiyatýn düþüklüðü üzerinde duruluyor E) ürünü kullanmanýn ne kadar kolay olduðu, ürünün iþimizi ne kadar kolaylaþtýracaðý vurgulanýyor 6. Her gün, dakika sektirmeden gelirdi postacý. Yaz kýþ sýrtýnda ayný incecik, lacivert naylon ceketle, posta idaresi armalý sarý çantasýyla, yüzünde ayný ciddi gülümsemeyle... Otuzunda var þimdi. Altý yýl önce, gençken tanýdýk onu. Genç ve geleceksizken... Altý yýl önceki geleceðini bugün yaþýyor iþte. Ayný yerde, ayný noktada, altý yýlý hiç yaþamamýþçasýna... Altý yýldýr, çantasýný dolduran gazetelerin tarihleri, mektuplarýn damgalarý, takvimlerin günleri ilerliyor durmadan. ÝIerlemeyen, bir postacýnýn kaderi... Bu parçada sözü edilen postacý ile ilgili olarak aþaðýda verilen I. Ýþ disiplininden ödün vermeyen, II. Yaþýný belli etmeyen, III. Tekdüze bir yaþamý olan, IV. Çevresindekilere duyarsýz olan nitelemelerinden hangileri uygundur? A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III. D) II. ve IV. E) III. ve IV. 7. Türk romanýnda herhangi bir üzüntü sahnesi düþünün. Olayýn veriliþi dýþsal ve betimseldir. Üzülen kiþi sararýr, saçýný baþýný yolar, baygýnlýk geçirir... Bu, Türk romancýsýnýn baþarýsýzlýðýndan çok toplumsal gerçekliðin niteliklerinden ötürü böyledir. Cemiyet yapýsýnýn aðýr bastýðý, hayatýn önemli anlarýndan kaynaklanan duygularýn topluluk olarak paylaþýldýðý ve birlikte yaþandýðý bir toplum biçiminde insanlar kendileriyle deðil, baþkalarýyla iletiþime girmek durumundadýrlar. Dolayýsýyla bizim yaþayýþýmýzda da romanýmýzda da duygu, yaþanan deðil baþkalarýna gösterilen þeydir. Bu parçada asýl anlatýlmak istenen, aþaðýdakilerden hangisidir? A) Roman kiþilerinde psikolojik tutarlýlýk görülmediði B) Bizde Batý romanýnýn özelliklerini iyi bilen yazar olmadýðý C) Türk toplumunun, duygularýn yaþanmasýnda da anlatýlmasýnda da bireysel davranmadýðý D) Bireyin ve olay örgüsünün Batýlý tarza uygun roman anlayýþýyla yansýtýlamadýðý E) Roman kiþilerinin basit bir þekilde çizildiði 8. Ýnce Memed, ilk bakýþta, o yýllarda Toroslarda sayýsý yüz elliye varan eþkýyadan biridir. Ancak romanýn yazarý Yaþar Kemal, Ýnce Memed in diðerlerinden neden, nasýl ayrýldýðýný yavaþ yavaþ kavratýr okura. O, gözünüzün önünde haksýzlýða, zulme baþ kaldýrýþýn simgesi olur. Onun ana kahramaný olduðu eserin deðerli yanýný yalnýzca destansý anlatýmý oluþturmaz. Toplumsal düzendeki aksaklýðý ortaya koymasý da Ýnce Memed i ayrýcalýklý kýlar. Bu eleþtirinin güçlü olmasýnýn nedenlerinden biri de Yaþar Kemal in, yaþananlarý, edebiyat süzgecinden geçirip, romanýn gerektirdiði kadarýyla yetinerek, gerçekliði bozmadan vermiþ olmasýdýr. Yaþar Kemal, romanýnda folkloru kullanýr. Ancak folklorun altýnda ezilmez ve onu sadece sanata ekleme derecesine indirmez, yaþananý yansýtýrken yaptýðý gibi folklordan yararlanýrken de seçici davranýr. Onu, anlattýklarýnýn ayrýlmaz bir parçasý olarak kabul eder. Bu parçadan, Ýnce Memed romanýnýn yazarý olan Yaþar Kemal le ilgili olarak aþaðýdakilerin hangisine varýlamaz? A) Benzerleri olan bir kiþiyi farklý özellikleri olan bir kiþiliðe dönüþtürdüðüne B) Romanýnda, destansý bir anlatýmýn ve toplum eleþtirisinin iç içe olduðuna C) Romanýnda yaþamý gereksiz ayrýntýlara yer vermeden aktardýðýna D) Romanýnda basit halk diliyle sanatsal dili iç içe kullandýðýna E) Kurmacaya dayanan romanýnda, gerçek leri zedelemeden yansýtabildiðine 2 Diðer sayfaya geçiniz.
9. Günlüklerde yazarýn kendini gizlememesini bekleriz. Eleþtirilmekten, ayýplanmaktan korkabilir insan, bunu anlayýþla karþýlamak gerekir ama bu durumda günlük bir cendereye girmiþ, ondan beklediðimiz açýk sözlülükten uzaklaþmýþtýr. Yine de mahrem sayabileceðimiz günlükler vardýr. Ýleride yayýmlanmasý düþünülmeyen günlüklerdir mahrem sýnýfýna girenler. Ancak böyle bir sýnýflandýrmaya gerek duyulmaksýzýn, kaleme alýnmýþ hemen hemen her günlüðün belirli ölçülerde bu niteliði taþýyor olduðunu söylemek pek yanlýþ olmaz. Farklý anlamlar içeren mahrem sözcüðünün karþýlýklarýndan biri de gizli olan, herkese söylenmeyen, herkesçe bilinmemesi gereken diye verildiðine göre, günlüklerin satýr aralarýnda bu tanýma girebilecek bazý ayrýntýlarýn saklý olduðu kuþku götürmez. Günlük sahibi, belki de kendine itiraf etmekten bile çekineceði duygu ve düþüncelerini, olanca içtenliðiyle kâðýt üzerine dökmekten çekinmez, ölümünden sonra yayýmlanma olasýlýðý bulunsa bile bundan gocunmaz, gocunmamalýdýr. Zira topluma mal olmuþ kiþilerin mahrem alanlarý daha dardýr. Bu parçanýn bütününde, günlükle ilgili olarak aþaðýdakilerden hangisi söylenmek istenmiþtir? A) Yazarlarýn günlüklerinde anlattýðý olaylardan yararlanarak yazdýðý eserler ilgi çekicidir. B) Günlüðünde izlenimlerini ve deneyimlerini kaleme alan yazar, günlük yazma yoluyla kendi yaþamý ve kiþiliðiyle hesaplaþýr. C) Günlükler, yazarýn, içtenliði ön planda tuttuðu ve yayýmlanýrsa da bundan rahatsýz olmamasý gereken yazýlar olmalýdýr. D) Ýçtenlikle, iç hesaplaþmayla yazýlan günlükler, kiþinin kendisi için yazdýðý günlüklerdir. E) Dýþa dönük günlükler, kiþinin duygularýný içermekten çok olay ve durumlarýn yansýtýldýðý günlüklerdir. 10. (I) Uygar toplumlar, yazýlý kültür aþamasýndan görsel kültüre geçiþ sürecini yaþýyor. (II) Biz ise yazýlý kültürü pek yaþamadan görsel kültüre atlamaya çalýþýyoruz. (III) Ýnsanlar bugünkü yaþam koþullarýnda iþten çýkýp eve geliyorlar, yorulmuþ bitmiþ bir hâlde TV karþýsýna geçiyorlar. (IV) TV kültürü, insanlarý yüzeyselleþtiriyor. (V) TV, bize kazandýrdýðý hýzlý düþünme becerisini, baþka hiçbir sosyal etkinliðe zaman býrakmayarak ödetiyor. Bu parçadaki numaralanmýþ cümlelerin hangisinden sonra, Çünkü insan, TV izlerken derinlemesine düþünme olanaðý bulamýyor. cümlesi getirilmelidir? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 11. Steven Spielberg, kim ne derse desin, dünyanýn gördüðü en yetenekli ve vizyonu en geniþ sinemacýlardan biridir. Sinemaya birçok büyük yapýt kazandýrmýþtýr. Ama onun filmleri her zaman sinema sanatýna hizmet etmez, bazen ticari kaygýlarý öne alýr. Zaten sinemaya yapýmcý olarak baþlayan bir kiþiden farklý bir þey beklemek hatadýr aslýnda. Bu yüzden de eleþtirmenlerin ciddi bir bölümü tarafýndan abartýlmýþ, çoðunlukla ticari filmler yapan, filmlerinde ýrkçý tavýr sergileyen, ajitasyonun beden bulmuþ hâli gibi deðerlendirmelere maruz kalýr. Çoðu eleþtirmenden övgü alan 1993 yapýmý ilk Jurassic Park filminin devamý niteliðindeki The Lost World ile Spielberg, bu eleþtirilerin ateþine benzin taþýmýþa benziyor. Jurrassic Park hikâyesini, kaldýðý noktadan daha ileri bir noktaya taþýma amacý güdülerek çekilmiþ bu devam filminde, serbest kalmýþ dinozorlarýn araþtýrmacýlara uyguladýðý þiddet anlatýlýyor. Sadece ufak süslemeler, anlýk heyecanlar, bilgisayar destekli görsel zenginlik, kof içeriði örtmeye çalýþan hýzlý kamera geçiþleriyle bezeli bir gerilim ve hoyratça serpiþtirilmiþ aksiyon sahneleriyle eðlencelik bir filmden öteye gidemeyen hikâye, bir noktadan sonra Spielberg var diye oturduk ekran baþýna. diyenlere büyük piþmanlýklar yaþatýyor. Bu parçadan Steven Spielberg ile ilgili olarak aþaðýdakilerden hangisi çýkarýlamaz? A) Baþarýlý, öngörülü bir sinemacý olduðu B) Dünya sinemasýna büyük filmler kazandýrdýðý C) Çeþitli eleþtirilere uðradýðý D) Her filminin ayný güzellikte olmadýðý E) Devam filmleri çekmeyi sevmediði 12. Melih Cevdet Anday, ilk þiirlerinde, duygudan çok akla seslenmiþ ve dönemin ortak dil beðenisini simgeleyen sözcüklere yer vermiþtir. 1938 den sonra ölçü ve uyaða baðlý kalmadan þiirler yazmaya baþlamýþ, 1941 yýlýnda ise lise arkadaþlarý olan Orhan Veli ve Oktay Rifat ile Garip adlý bir kitap yayýmlayarak Türk þiirindeki yenilenmeyi baþlatmýþtýr. Sonraki yýllarda sanatta toplumsallýðý ön plana çýkarmayý amaçlamýþ, sanat eserinde toplumsal kaygý ile sanat kaygýsýnýn bir arada bulunmasý gerektiðini belirtmiþtir. Telgrafhane adlý kitabýnda yer alan Tohum þiirinde Garip ten koptuðunu söylese de þiir dilinde bir farklýlýk olmamýþtýr. Bu parçada sözü edilen þairle ilgili olarak aþaðýdakilerin hangisine deðinilmemiþtir? A) Türk þiirine yeni bir anlayýþ getirenlerden olduðuna B) Ölçüsüz ve uyaksýz þiirler yazdýðýna C) Yapýtlarýnda sýradan insanlarý farklý bir dille konuþturduðuna D) Sanatla toplumsal yararý ayný potada eritmek istediðine E) Garip akýmýndan tümüyle kopamadýðýna 3 Diðer sayfaya geçiniz.
13. Kimileri, bilgisayar terimlerine Türkçe karþýlýk bulunmasýný, hatta programlarýn Türkçe olmasýný eleþtiriyor. Terimlerin evrensel olduðu, deðiþtirilmemesi gerektiði söyleniyor. Önerilen terimler alaya alýnýyor. Evet, yerleþmiþ, yaygýnlaþmýþ yabancý terimlere karþýlýk bulmak zordur. Ama hiçbir þey yapmadan oturup bekleyelim mi? Bilgi ve iletiþim gibi son derece önemli konularda yabancý terimleri mi kullanalým? O zaman sormak gerekmez mi, bu nasýl iletiþim, bu nasýl bilgi alýþveriþi diye? Bunlarý söyleyen kiþi, aþaðýdakilerin hangisinden yakýnmaktadýr? A) Terimlerde evrenselleþmeye gidilmesinden B) Ýnsanlara iyi bir dil eðitimi verilememesinden C) Terimlere Türkçe karþýlýk bulmanýn eleþtirilmesinden D) Dilde iletiþimi engelleyen sözcükler bulunmasýndan E) Ýnsanlar arasýndaki iletiþim kopukluðundan 15. 19. yüzyýlda okurlarýn sayýsý artarken talepleri de farklýlaþtý. Toplumun deðiþik kesimleri, deðiþik romanlar okumak istiyordu. Okur beklentileri, hem psikolojik roman gibi bireyin iç dünyasýný derinlemesine yansýtabilecek yapýtlar hem de polisiye roman, aþk romaný gibi seçkin edebiyat ortamýnda pek ciddiye alýnmayan türde yapýtlar yazýlmasýný gerektiriyordu. Buna karþýlýk 20. yüzyýl baþýnda sanat baþarýsý bakýmýndan en çok dikkat çeken romanlar, geniþ bir okur kitlesini hedef almayan, deðiþen toplumsal koþullarý, düþünceleri anlamaya çalýþan ve buna uygun estetik ölçütler getiren yazarlarýn yapýtlarý oldu. Böylece ilerleyen anlatým tekniði, baþlý baþýna bir deðer kazandý. Herkes adýna konuþamayacaðýný gören yazar, geniþ kitleye ulaþma hevesinden vazgeçti, seçkin okurlar aramaya baþladý. Bu parçadan aþaðýdakilerin hangisi çýkarýlamaz? A) 19. yüzyýlda romanlarýn diðer edebî türlerden daha çok okunduðu B) 19. yüzyýl ile 20. yüzyýlda romana bakýþ açýsýnýn birbirinden farklý olduðu C) 20. yüzyýlda konu kadar, konunun nasýl iþlendiðinin de önem kazandýðý D) Romancýlarýn, okur beklentilerini dikkate alma konusunda farklý eðilimler gösterdiði E) 20. yüzyýl romanýnda anlatým tekniklerinin geliþip zenginleþtiði 14. Serbest nazýmdan önce hem Türk edebiyatýnda hem Batý da þiir kitaplarý bir yýðýn tatsýz, lüzumsuz, eciþ bücüþ mýsrayla doludur; en büyük þairler bile onlardan kaçamamýþtýr. Serbest nazým, bize ne zaman þiir söyleyip ne zaman nesre yöneleceðimizi daha iyi anlattý. Eskiden hiç yeri deðilken birtakým lakýrdýlarý vezinli, kafiyeli söyleyiverirlermiþ. Þimdi öyle mi? Biri kalkýp nesirle söylenecekleri manzum söylerse gülüyoruz, sinirleniyoruz ona. Haklýyýz da. Çünkü þiirden yalnýz vezin, kafiye beklemiyoruz. Þiir yavaþ yavaþ öðrenilen, öðrenilebildiði için de kolayca tekrar edilen bir þey olmaktan çýkýyor. Bizi þaþýrtarak alýþýk olmadýðýmýz, kendinden öncekilere benzemeyen güzelliklerle karþýmýza çýkýyor. Bunu ölçüye, uyaða bel baðlamayan þiire borçluyuz. Bu parçada vurgulanmak istenen aþaðýdakilerden hangisidir? A) Ölçü ve uyaðýn bir nazmý þiir yapmaya her zaman yetmediði B) Þairlerin ölçü ve uyaðý gözünde büyütmemesi gerektiði C) Þiirin biçimsel özelliklerinden çok içeriðinin önemli olduðu D) Þiirin gerçek güzelliðine kavuþmasýnda serbest nazmýn önemli etkisi olduðu E) Serbest nazýmla yazýlan þiirlerin gereksiz söz yükünden kurtulduðu 16. Þiir yolculuðuna 1960 sonrasý dönemde baþlayan, Cumhuriyet Dönemi Türk þiirinin önemli isimlerinden biri olan Ataol Behramoðlu, þiirinin ana izleðini, yaþam ve fikir birlikteliði üzerine kurmuþ, insaný öne çýkaran þiir anlayýþý ile halka ulaþmayý öncelikli hedef saymýþ bir þairdir. Kendisi ile genelgeçer þiir ortamý arasýnda neredeyse her zaman kan uyuþmazlýðý olduðunu düþünen Behramoðlu, bu yargýya raðmen, þiirleri ve duyarlýklarý ile adýný hem okur hem de öteki þairler düzeyinde genel kabulün dýþýnda ve ondan baðýmsýz olarak var edebilmeyi baþarmýþtýr. Yaþama dair ayrýntýlarý ve ortak yargýlarý, kendi þiir diliyle anlatýr Behramoðlu. Onun þiir dilini oluþturan bazý özel sözcüklerin varlýðýndan söz etmek mümkündür. Bu sözcükler, sahip olduklarý temel anlam dýþýnda yeni anlamlar yüklenerek birçok farklý durumun dile getirilmesine olanak saðlamýþtýr. Bu parçada Ataol Behramoðlu ile ilgili olarak aþaðýdakilerden hangisine deðinilmemiþtir? A) Þiirlerinde kendine özgü bir söz daðarcýðý bulunduðuna B) Sözcüklerin anlam deðerlerini geniþlettiðine C) Halka dönük bir þiir anlayýþý benimsediðine D) Öteki þairlerden farklý olabilmeyi baþardýðýna E) Bireyci þiirin karþýsýna toplumcu anlayýþla çýktýðýna 4 Diðer sayfaya geçiniz.
17. Attilâ Ýlhan, 1982 yýlýnda yayýmlanan bir yazýsýnda þöyle diyor:... Epeydir Türk þairlerinin önemlice bir kýsmý, alafrangalýk olsun diye, soyut bir þiir geliþtiriyor. Belki de Attilâ Ýlhan ýn 1982 de gözlemlediði þiirler, 1990 lara geldiðimizde büyüyüp anlamsýz þiirler hâline geldi. Ne baþý ne sonu olan, hiçbir þey anlatmayan, hiçbir þey söylemeyen, ayaklarý yere basmayan þiirlerdi bunlar. Dergilerde karþýmýza çýkan þiirlerden herhangi birinin iki dizesini alýp yerlerini deðiþtirelim hiçbir þey fark etmeyecek. Son dörtlüðü baþa alalým, yine fark yok. Çoðu zaman, böyle þiirlerin bir dizesini alýp sözcükleri tesadüfi bir þekilde yeniden sýralarsak yine hiçbir þey fark etmiyor. Aþaðýdakilerden hangisi bu parçada eleþtirilen þiirler arasýnda gösterilemez? A) Hayatýný ýslak mendillere koymadan gezdiren sorulmuþ deli Sorar ve kanla karþýlamaktan bilinir tüm inceliði Abi ölüm beyaz olmasýna beyaz da Kimle söyleþir bu dullarýn tenha kalpleri B) Düþer çýð, kumdan Kleopatra Bir ebrunun titrek hayalinden Dalgýn / havuzda bakarken balýklara Kar atlasý neresindeydim zamanýn C) Saçaktýr yosunlarý iki su Býçkýn ustura edasý sallanýyor havada Gölgeleri loþ ikindi pencereler sarý Kelimeleri eziyor düþünce elektroþok sesleri Yüreðini çamaþýr ipine germiþ uyuyor bir deli D) Þimdi sensiz bir sessizlikte bir o org bir de bu morg Üsküdar a gider iken özlem ölür satýrlarda Görüyor musun þu balýkçýl sandallarda Bir tanýdýk yüz taþýmakta artýk Yazý yaþatan satranç tahtalarý E) Babamýn, hemen ardýndan gitmesi gerekmezdi Evinin badanasýný yarým býrakýp erkenden O gün bugündür bana gülden önce gelir diken Dedim ya anahtarýný yitirmiþ bir kilidim Hayatta ben en çok annemi sevdim 18. (I) Çaðdaþ Türk þiirinin en önemli þairlerinden Melih Cevdet Anday; þiirin yaný sýra deneme, eleþtiri, roman ve tiyatro da yazmýþ çok yönlü bir edebiyatçýdýr. (II) Cumhuriyet Dönemi nde denemeyi edebî bir tür olarak sevdiren en büyük ustalardandýr o. (III) Neredeyse þiir kitaplarýnýn sayýsý kadar deneme kitabý vardýr. (IV) Anday, yeri geldiðinde þair, yazar dostlarýyla ilgili düþüncelerini de aktarmýþ. (V) 1951 den ölümüne kadar (2002) gazetelerde yayýmlanan yazýlarýnýn çoðunluðu edebî nitelikte birer denemedir. Bu parçadaki numaralanmýþ cümlelerden hangisi düþüncenin akýþýný bozmaktadýr? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 19. Birçok fantastik çocuk kitabýnda ana karakterin, bulunduðu ortamdan uzaklaþtýðý veya kaçtýðý görülür. Fantastik çocuk yazýnýndaki bu kaçýþýn amacý, çocuðu, alýþtýðý çevrenin dýþýna çýkararak yabancý bir dünyaya sokmaktýr. Böylece, çocuðun fantastik deðerler aracýlýðýyla gerçeklerle farklý açýdan iliþkiye girmesi saðlanacaktýr. Bu kaçýþ, kimi zaman çocuðun kendini kendine kanýtlamasý için bir araç niteliðindedir. Evine döndüðünde çocuðun, kendisiyle barýþýk olduðunu, artýk ailesine ve gerçek dünyaya farklý bir gözle baktýðýný görürüz, görmeliyiz. Ancak fantastik yazýnýn bazý örneklerinde yaþanmakta olan sorunun büyülerle, bilinmez güçlerle vb. çözülmesi, çocuðu kendisiyle barýþtýrmaktan çok, onu kendine ve çevresine yabancýlaþtýrýr. Ne yazýk ki yaþamla hesaplaþma amacýndaki kaçýþ, bu durumda amacýndan saparak çocukta baþka sapmalara neden olur. Bu parçadan, aþaðýdaki yargýlarýn hangisine varýlamaz? A) Fantastik öykülerde kahramanýn, sorunu doðaüstü güçlerle çözmesi, fantastik yazýný amacýndan uzaklaþtýrýr. B) Fantastik öykülerde doðruluk anlayýþý, adaletin daha kolay saðlandýðý geçmiþ dönemlerin deðerlerine dayanýr. C) Fantastik öykülerin sonunda kahraman, içindeki çatýþmayý bitirmiþ olarak karþýmýza çýkmalýdýr. D) Fantastik öykülerde, olaylarýn bir kýsmý kahramanýn ait olduðu, alýþýlmýþ mekânlarda geçmez. E) Fantastik öyküler, çocuklarýn görmekte zorlandýklarý gerçekleri, onlara farklý bakýþ açýlarýndan göstermeye, onlara yeni ufuklar açmaya yönelmelidir. 20. Büyük dil bilgini Kaþgarlý Mahmut un Divan-ý Lügati t-türk adlý büyük eseri, 1910 a kadar adý bilinen fakat kendisi meçhul bir eserdi. Baþka bir deyiþle, o zamana deðin, eserin sadece adý vardý, kendisi ortada yoktu. Eser, bugün bütün dünyada biliniyor; hakkýnda kitap, makale yazýlýyor ve üzerinde tartýþmalar yapýlýyorsa bunu büyük kitap âþýðý, bilim ve kültür sevdalýsý Diyarbakýrlý Ali Emiri Efendi ye borçluyuz. Ali Emiri Efendi, Abbasi halifesine sunulmak üzere, Baðdat ta 1072-1074 yýllarýnda Kaþgarlý Mahmut tarafýndan yazýlan bu muhteþem eseri, sahaflarda satýlýrken fark etmiþ ve onu satýn alarak Türk kültür hayatýna kazandýrmýþtýr. Bu parçanýn bütününde Divan-ý Lügati t-türk le ilgili olarak aþaðýdakilerden hangisi anlatýlmaktadýr? A) Yazýlýþ amacý B) Ýçeriði C) Biçimi D) Önemi E) Günümüze ulaþmasý 5 Diðer sayfaya geçiniz.
21. Aþaðýdakilerden hangisinin anlatým biçimi yanlýþ verilmiþtir? A) Ünlü düþünür Bertrand Russell, birçok alanla ilgilenmiþtir. Fizikçidir, filozoftur, toplum bilimcidir. Gençken Matematik öðreneyim. der; bir öðrenir ki alýr baþýný gider matematikte. Felsefeye merak sarar, mantýkla uðraþýr bir süre. (Açýklama) B) Yaþar Kemal in ünlü romaný Ölmez Otu nun büyük bir kýsmýný Memidik'in öyküsü oluþturur. Bu öykü, Çukurova'ya inebilmek için Meryemce'yi köyde yalnýz býrakmak zorunda kalan Uzunca Ali'nin ve günün birinde periþan bir durumda çýkagelen Taþbaþ'ýn öyküleriyle birlikte yürütülmüþtür. (Tartýþma) 23. Yönetmenin bir filminde beni oynatmasý, alacaðým tüm ödüllerden daha büyük bir anlam taþýyacaktýr. O zaman oyunculuðun birinci koþulu olan oynamadan oynamayý tam anlamýyla baþarýp baþaramadýðýmý anlayacaðým. Bu parçada altý çizili sözle, oyunculukla ilgili anlatýlmak istenen aþaðýdakilerden hangisidir? A) Rolünde doðal ve inandýrýcý olmak B) Canlandýrma için ön hazýrlýk yapmak C) Sadece kendi rolüne odaklanmak D) Diðer aktör veya aktrislerin etkisinde kalmamak E) Doðaçlamanýn önemini kavramak C) Yol, bembeyazdý. Tipiden, on metre ilerisi bile görünmüyordu. Yaþlý þoför, aðýr aðýr sürüyordu arabayý. Derken, araba kullanmayý yeni öðrenen Ahmet Salih in aklýna direksiyona geçmek geldi. Arabayý durdurdu ve þoförle yer deðiþtirdi. Sonra da bastý gaza, araba saða sola savrulmaya baþladý. (Öyküleme) D) Röportaj, edebiyat sayýlabilir mi? Bu soruyla çok karþýlaþtým. Röportaj, bal gibi edebiyattýr. Onu haberden ayýran nitelik, onun edebiyat gücüdür. Haber, bir yaratma deðil, bir taþýmadýr; röportaj bir yaratmadýr. Aksini söyleyenleri bir türlü anlayamýyorum. (Tartýþma) E) Serin bir eylül akþamýnda, Çamlýhemþin Yaylasý'na çýkarken yaðmur baþlamýþtý. "Yollar çamur olacak, geri dönmek için çok geç." dedi þoför. "Çok kalmadý, yaðmur dinene kadar yaylada konaklarýz; olmazsa geceyi de orada geçiririz." diye ekledi. (Öyküleme) 22. (I) Roman bize yeni bir dünyanýn kapýsýný açar, biz de yaþamýmýzýn ne anlama geldiðini o düþsel dünyada ararýz. (II) Roman okumanýn zevki, o dünyayý dýþarýdan deðil içeriden, o dünyada yaþayan kahramanlarýn gözünden görebilmekle baþlar. (III) Roman okurken baþka hiçbir yazýnsal biçimin saðlayamadýðý bir hýzda, genel manzarayla geçici anlar arasýnda gider geliriz. (IV) Genel manzara resmine uzaktan bakarken bir anda kendimizi o manzaradaki insanýn düþüncelerinin içinde buluruz. (V) O zaman o manzaranýn, içinde ilerleyen kahramanýn düþüncelerine, duygularýna, algýlarýna göre resmedildiðini de görürüz. Bu parçada numaralanmýþ cümlelerin hangisinde altý çizili söz, kendisinden önceki sözlere açýklýk getirme amacýyla kullanýlmýþtýr? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 24. (I) Gazetelerin okura olabildiðince erken ulaþtýrýlmasý, Tanzimat ta gazeteciliðin doðuþundan bu yana basýn dünyasýnýn ciddiyetle üzerinde durduðu bir konuydu. (II) Ancak 1950 li yýllara kadar bu konuda önemli bir mesafe alýnamamýþtý, gazete matbaadan ne zaman gelirse o zaman raflarda okura sunuluyordu. (III) 1950 li yýllarda Okur sabah iþe giderken gazetesi kendisine ulaþtýrýlmýþ olmalý. ilkesi benimsendi. (IV) Gazeteciliðin merkezi konumunda bulunan Ýstanbul dan Anadolu ya daha hýzlý gazete gönderme yarýþý böyle doðdu. (V) Hatta kimi gazeteler, Anadolu nun belirli büyük þehirlerinde matbaalar kurarak gazeteyi orada basmaya ve sabahýn ilk ýþýklarýyla okura sunmaya baþladý. Bu parçadaki numaralanmýþ cümlelerle ilgili olarak aþaðýda verilenlerden hangisi yanlýþtýr? A) I. cümlede, gazetecilikle baþlayýp devam eden bir sorundan söz edilmiþtir. B) II. cümlede, arzulanan bir durumun belli bir döneme kadar gerçekleþmediði anlatýlmýþtýr. C) III. cümlede, gazetenin sunuluþunda yeni bir geliþme olduðu belirtilmiþtir. D) IV. cümlede, Ýstanbul ve Anadolu gazeteciliði karþýlaþtýrýlmýþtýr. E) V. cümlede, gazetecilikle ilgili bir yeniliðin nasýl gerçekleþtirildiði anlatýlmýþtýr. 6 Diðer sayfaya geçiniz.
25. (I) Bankalar, hastane zincirleri, ulaþtýrma þirketleri, alýþveriþ merkezleri gibi büyük kurumlar -yayýnevlerine sipariþ etmek yoluyla- kendileri adýna dergi çýkartýyor. (II) Bu tür kurum dergileri ni hazýrlamak, yayýmlamak hiç de kolay deðildir. (III) Yayýn yönetmeni sizsinizdir ama o kurumun yöneticileri, dergiyi kendi mallarý sayýp her þeye müdahale eder, hatta kendilerini derginin yazarý olarak görürler. (IV) Kimi zaman bunlarýn arasýndan gerçekten iyi yazan kiþiler çýktýðýný görüp þaþýrdýðýnýz da olur gerçi. (V) Ama böyle bir dergide konu bütünlüðü saðlamak veya yazýlarýn düzeyinde belli bir standart oluþturabilmek, düþündüðünüzden çok daha fazla zamanýnýzý alýr. Bu parçanýn II. cümlesinde belirtilen durumun nedenleri, numaralanmýþ cümlelerin hangilerinde verilmiþtir? A) I. ile III. B) I. ile V. C) III. ile IV. 27. (I) Araþtýrmalar, edebiyat yapýtlarý okumanýn, kiþinin yaþam biçimini etkilediðini gösteriyor. (II) Bu, edebiyatýn, okuru baþkalarýnýn yaþamýna, düþüncelerine sokmasýndan kaynaklanýyor olabilir. (III) Ya da kitaplarda baþka baþka kahramanlarla karþýlaþan kiþi, gerçek yaþamdaki kiþilerle daha kolay iletiþim kuruyor olabilir. (IV) Edebiyat yapýtlarýný okuyanlar, kültür ve spor etkinliklerine, gönüllü çalýþmalara, okumayanlardan çok daha fazla katýlýyorlar. (V) Ayrýca, kitap okumayanlar, günde ortalama dört saat televizyon seyrederken okuyanlar, onlardan iki buçuk saat daha az televizyon seyrediyor. Bu parçanýn I. cümlesinde savunulan düþünce, numaralanmýþ cümlelerin hangilerinde örneklendirilerek kanýtlanmaya çalýþýlmýþtýr? A) II. ve III. B) II. ve IV. C) II. ve V. D) III. ve IV. E) IV. ve V. D) III. ile V. E) IV. ile V. 26. Karþýsýnda onlarý görecek insan gözleri olmadýkça bütün müzelerdeki tablolar bir tahta, tuval ve boya yýðýnýndan baþka nedir ki?.. Bu cümlede anlatýlmak istenen, aþaðýdakilerden hangisidir? A) Ýnsanlarýn hayal gücünü harekete geçiremeyen eserlerin hiçbir sanatsal deðeri olamaz. B) Hiçbir sanat ürünü, insana ulaþmadýkça sanatsal deðer kazanamaz. C) Sanat eserlerinin gücü, deðiþik konularý iþleyerek ortak beðeniyi yakalayabilmeleriyle ortaya çýkar. D) Bir yapýtýn kalýcýlýðý, yaratýcýsýnýn hitap ettiði kitlenin düzeyine baðlýdýr. E) Ýyi sanat eserlerinin bile insanlar üzerindeki etkisi, gelip geçici olabilir. 28. Güneþi gözden kaçýrdýn diye aðlarsan yýldýzlarý da göremezsin. Bu cümlede anlatýlmak istenen, aþaðýdakilerden hangisidir? A) Büyük kayýplardan ders almayanlar, küçük kayýplara da önem vermez. B) Ulaþamadýðýmýz büyük hedefler nedeniyle mutsuz olmak, baþka kazanýmlar edinmemizi de engeller. C) Hayat, kazanýlan ve kaybedilenin birlikte yaþandýðý bir süreçtir. D) Kaybettiklerine üzülmeyi bilmeyen, elindekinin deðerini de bilmiyor demektir. E) Her þeyin altüst olduðu büyük kargaþa dönemlerinde küçük bir olaya takýlýp kalmak yanlýþtýr. 7 Diðer sayfaya geçiniz.
29. Yaþadýðýmýz dünyanýn çeþmesinden kovasýný doldurmayan yazar, er geç kendi çölünde susuzluða mahkûm olur. Aþaðýdakilerden hangisi anlamca bu cümleye en uzaktýr? A) Sanatçý, geleceðe kalabilmek için düþle gerçeði bir arada anlatabilmelidir. B) Sanatçý, yapýtlarýnda soluk alýnýp verilen bir dünyayý anlatmalýdýr. C) Yapýtlarýnda, yaþadýðý çaðý iþleyebilen sanatçý çaðlar sonrasýna kalýr. D) Yazarýn kalýcýlýðý, gerçekleri yapýtýna taþýmasýyla mümkündür. 32. Aþaðýdaki cümlelerin hangisinde yazým yanlýþý yoktur? A) Filmin sýkýcý yanlarýndan biri de hiçbir konuþma içermiyen bölümlerin uzunluðuydu. B) Sýkýcý bölümlerin yaný sýra, baþ rol oyuncusunun mimiklerindeki abartý rahatsýz ediciydi. C) Ýzleyicilerin pek çoðu filmin bitmesini beklemeden salonu terk etti. D) Çeviride yapýlan bir takým hatalarýn konuþmalarý doðallýktan uzaklaþtýrdýðýný birçok kiþi fark etmiþtir. E) Filmin ismindeki espri son onbeþ dakikada anlaþýlsa da bunu ancak salonda kalan birkaç kiþi görebildi. E) Gerçeði anlatan yazarýn yaratýcýlýk pýnarý hiçbir zaman kurumaz. 33. Büyük Taarruz u baþlatan efsanevi söz þuydu ( ) ( ) Ordular ( ) Ýlk hedefiniz Akdeniz dir ( ) ileri ( ) ( ) 30. Ahmet Kutsi nin þiirinde yeri geldiðinde zengin ses benzerlikleri, yeri geldiðinde ise uzak ses çaðrýþýmlarýyla yetinilmektedir. Bu cümledeki anlatým bozukluðu aþaðýdaki deðiþikliklerin hangisiyle giderilebilir? A) benzerlikleri yerine benzerliklerinden yararlanýlmakta getirilerek Bu cümlede ayraçlarla belirtilen yerlere aþaðýdakilerin hangisinde verilen noktalama iþaretleri sýrasýyla getirilmelidir? A) (:) ( ) (!) (,) (!) ( ) B) (;) ( ) (,) (,) (!) ( ) C) (:) ( ) (!) (.) (!) ( ) D) (;) (-) (,) (.) (!) (-) E) (:) ( ) (!) (.) (.) ( ) B) yetinilmektedir yerine yetinmektedir getirilerek C) Ahmet Kutsi nin þiirinde yerine Ahmet Kutsi þiirde getirilerek D) ise cümleden atýlarak E) ses benzerlikleri yerine ses benzerliði getirilerek 34. I. Ünsüz yumuþamasý II. Kaynaþtýrma ünsüzü III. Yardýmcý eylem IV. Ulama 31. Ben bilmiyor muyum sanki Savrulan bir çift söz Çekip salýncaðý altýmdan Uçuruyor beni sana Bu dizelerde aþaðýdakilerden hangisi yoktur? A) Ünlü daralmasý B) Ünlü düþmesi C) Ünsüz benzeþmesi D) Ünsüz yumuþamasý E) Yumuþama kuralýna aykýrý sözcük Yukarýda verilen dilsel ögelerin tümü aþaðýdaki dizelerin hangisinde vardýr? A) Sürünün önünde giden avcýlar Sýcak sýcak günde yakar güneþler B) Gel bizim bahçeye edelim seyran Bülbül mest eylemiþ, bir güle hayran C) Felek benim kýrdý kolum kanadým Baykuþ gibi viranlarda tünedim D) Bir kalem var aman tutma elimden Okumuþum dört kitabýn dilinden E) Kalktý göç eyledi divane gönlüm Yola varmak ister, yoldaþ kalmamýþ 8 Diðer sayfaya geçiniz.
35. I. Ýki karyolanýn etrafýna toplanmýþtý koðuþta hastalar. II. Birincisinde Arapkirli Ali namazda oturur gibi diz çökmüþtü yataða. III. Sol dizine yayýlmýþ turuncu, yazma mendili. IV. Gözleri ve býyýklarý pýrýl pýrýl, simsiyahtý. V. Ali rüyasýný anlatýyor ve saygýyla dinliyor ötekiler. Bu dizelerle ilgili aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? A) I.de, birleþik zamanlý eylem yüklem görevindedir. B) II.de, edat öbeði zarf tümleci görevinde kullanýlmýþtýr. 38. Tatil denince akla deniz gelir. Bazýlarýmýz yüzmek için kýyýlara koþar, bazýlarýmýz ise denizlere açýlýr. Daha þanslý olanlar yani tekne sahipleri için denize açýlmakla bir limana demir atmak ayný zevki verir. Bu parçada aþaðýdakilerden hangisi yoktur? A) Adlaþmýþ ortaç B) Özneleri belgisiz zamir olan sýralý cümle C) Edilgen çatýlý eylem D) Ad tamlamasý ile öbekleþen ilgeç E) Birden çok yan cümlecik içeren birleþik cümle C) III.de, -ma ekiyle türetilmiþ sözcük sýfat görevindedir. D) IV.de, iyelik eki almýþ adlarý baðlayan bir baðlaç vardýr. E) V.de, öznesi ortak sýralý cümle vardýr. 36. (I) Caddeden geçen bir dolmuþun sýçrattýðý çamurlu su yüzüne gelince daldýðý düþüncelerden sýyrýldý. (II) Tam o esnada iskeleden kalkan vapurun acý düdük sesi, kulak zarýný zorladý. (III) Ýçinden tuhaf bir üþüme geçerken dönüp vapura baktý. (IV) Gözü karþý sahile, kýþ göðünün iç karartýcý rengi altýnda sularý grinin koyu bir tonuna dönmüþ olan Boðaziçi ne takýldý. (V) Tarihî yarýmada, camiler, Kýz Kulesi, sanki sis perdesinin arkasýndaydý. Bu parçayla ilgili aþaðýda söylenenlerden hangisi yanlýþtýr? A) I. cümlede üç farklý eylemsi türünün örneði vardýr. B) II. cümlenin yüklemi, belirli geçmiþ zamanla çekimlenmiþ geçiþli bir eylemdir. C) III. cümlede zarf-fiiller kullanýlmýþtýr. D) IV. cümlede yönelme ve bulunma durumunda adlar kullanýlmýþtýr. 39. I. Çehov un dehasý, sýradan olaylarý sanat düzeyine çýkarabilmesindedir. II. Tüm bunlarýn sýradan insanlarýn hayatlarýný nasýl etkilediðini görüyoruz. III. Hiçbir tarihçi gerçeði bu kadar derinden irdeleyemez. IV. O dönemde köylülerin önemli bir bölümü köle olarak çalýþýrmýþ. Bu cümlelerde aþaðýdaki tamlama çeþitlerinden hangisinin örneði yoktur? A) Belirtisiz ad tamlamasý B) Tamlayaný sýfat almýþ belirtili ad tamlamasý C) Zincirleme ad tamlamasý D) Tamlananý sýfat almýþ belirtili ad tamlamasý E) Ýþaret sýfatýyla kurulmuþ sýfat tamlamasý E) V. cümlenin yüklemi, ek eylem almýþ zincirleme ad tamlamasýdýr. 37. Ne zaman ki senin hasretini düþünsem Bir kuþ gagasý gibi düðümler yolumu orta yerinden Martý kanatlý vapura saplanýr tren çýðlýðý Gurbet yüklü bir kamyon geçer yüreðimin üzerinden Bu dizelerle ilgili olarak aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? A) Belgisiz sýfatlara yer verilmiþtir. B) Birden fazla belirtisiz ad tamlamasý vardýr. C) -li (-lý, -lu, -lü) ekiyle oluþturulmuþ birleþik sýfat kullanýlmýþtýr. D) Kiþi zamiri belirtili ad tamlamasý içinde yer almýþtýr. E) Cümleye araç anlamý katan bir ilgeç kullanýlmýþtýr. 40. (I) Eski hikâyemizin bugünün öyküsünü etkilediði, çok tartýþýlan bir görüþ. (II) Türk öykücülüðünün genel çizgilerini yansýtmaya çalýþýrken bu görüþe kýsaca deðineceðim. (III) Günümüz öykücülüðü, bütün yönleriyle dünyaya entegre olan, yepyeni, modern bir yapý taþýyor. (IV) Eski hikâyenin günümüz öyküsünü etkilediði savýný, toplumumuzda öteden beri var olan zorlama bir tarih sevgisine baðlýyorum. (V) Çoðumuz, sözünü ettiðim bu tarih sevgisinin tarih bilinci içermediðini fark edemiyoruz. Bu parçada numaralanmýþ cümlelerden hangisi, özne ve yüklemden oluþmaktadýr? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 9 Diðer sayfaya geçiniz.
SOSYAL BÝLÝMLER TESTÝ 1. Bu testte, Tarih: 15 Coðrafya: 12 Felsefe: 8 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi: 5 toplam 40 soru vardýr. 2. Yanýtlarýnýzý, yanýt kâðýdýnýn Sosyal Bilimler Testi için ayrýlan kýsmýna iþaretleyiniz. 1. Çin kaynaklarýnda Türk ordusuyla ilgili olarak Türkleri üstün yapan savaþta belli bir hiyerarþik düzen içinde savaþan atlýlarý ve okçularýdýr. Kendilerine uygun gelirse þiddetle saldýrýrlar ve gerektiðinde düzenli þekilde geri çekilirler. bilgileri yer almýþtýr. Bu bilgilerde Türk ordusunun aþaðýdaki hangi özelliðine vurgu yapýldýðý söylenemez? A) Süvari birliklerinden oluþma B) Ast-üst iliþkisine dayanma C) Dinamik bir yapýya sahip olma D) Ricat yöntemini uygulama E) Yakýn dövüþ yöntemini tercih etme 3. Hicri takvimin kullanýldýðý bir ülkede doðan Ayþe 68 yaþýndadýr. Miladi takvimin kullanýldýðý bir ülkede yaþayan ve Ayþe yle ayný yýl doðan Emre 66 yaþýndadýr. Ayþe ile Emre ayný yýl doðmasýna raðmen yaþlarýnýn farklý olmasýnda, I. hicri takvimin ay yýlý, miladi takvimin güneþ yýlý esasýna göre hesaplanmasý, II. hicri takvimde bir yýlýn 354 gün, miladi takvimde 365 gün olmasý, III. hicri takvim ve miladi takvimin baþlangýç tarihinin farklý olmasý durumlarýndan hangilerinin etkili olduðu savunulabilir? A) Yalnýz l B) Yalnýz ll C) l ve ll D) l ve lll E) ll ve lll 2. Hz. Muhammed tarafýndan temeli atýlan Ýslam Devleti nin Dört Halife Devri nden sonra Emeviler ve Abbasiler þeklinde adlandýrýlmasýnda, I. halifelerin seçim yoluyla belirlenmesi uygulamasýnýn terkedilmesi, II. devlet yönetimine belli hanedanlarýn hakim olmasý, III. Araplar dýþýndaki milletlerin de Ýslamiyeti kabul etmesi durumlarýndan hangilerinin etkili olduðu savunulabilir? A) Yalnýz I B) Yalnýz Il C) Yalnýz lii D) l ve ll E) li ve III 4. Osmanlý Devleti nde ihtiyaç mallarý ve ham maddeler þehirlerdeki kapan adý verilen toptancý hallerine getirilir ve burada kapan emini adýný taþýyan görevlilerce eþit olarak satýcýlara ya da imalatçýlara daðýtýlýrdý. Osmanlý Devleti ndeki bu uygulamayla aþaðýdakilerden hangisinin amaçlandýðý savunulamaz? A) Kaliteli mal üretimini teþvik etmek B) Mallarýn çok el deðiþtirmesini engellemek C) Arz-talep dengesini korumak D) Stokçuluðun ve karaborsacýlýðýn önüne geçmek E) Mallarýn tüketiciye ucuz ulaþmasýný saðlamak 10 Diðer sayfaya geçiniz.
5. Osmanlý Devleti nde XVll. yüzyýldan itibaren askeri, siyasi ve ekonomik alanda bozulmalarýn yaþanmasýnýn aþaðýdakilerden hangisine neden olduðu söylenemez? A) Toprak kayýplarýnýn yaþanmasýna B) Ýltizam sisteminin yaygýnlaþtýrýlmasýna C) Islahat hareketlerinin baþlamasýna D) Hanedan ailesinin deðiþmesine E) Anadolu da ve Ýstanbul da isyanlarýn çýkmasýna 8. Mustafa Kemal in Biz olaðanüstü olarak alýnan, fakat kanuni olan tedbirleri, hiçbir suretle kanun üstüne çýkmak için vasýta olarak kullanmadýk, aksine memlekette düzen ve güvenlik kurmak için uyguladýk; milletin hayatýný ve baðýmsýzlýðýný kurtarmak için uyguladýk. sözlerinin, I. Hýyanet-i Vataniye Kanunu nun çýkarýlmasý, II. Firariler Hakkýnda Kanun un çýkarýlmasý, III. Ýstiklâl Mahkemelerinin kurulmasý durumlarýndan hangilerine yapýlan eleþtirilere cevap niteliði taþýdýðý savunulabilir? A) Yalnýz l B) Yalnýz ll C) l ve ll D) ll ve lll E) l, ll ve lll 6. Tanzimat Fermaný nda kanunlar önünde herkesin eþit olmasý, mahkemelerin açýk yapýlmasý ve hiç kimsenin yargýlanmadan cezalandýrýlmamasý hükümleri yer almýþtýr. Buna göre, Tanzimat Fermaný yla, I. kiþi haklarýnýn güvence altýna alýnmasý, II. yargý güvencesinin saðlanmasý, III. yönetimde halka söz hakký tanýnmasý durumlarýndan hangilerinin amaçlandýðý söylenebilir? A) Yalnýz I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 9. I. Manda ve himaye kabul edilemez. II. Doðu vilayetleri ile Trabzon ve Samsun sancaðý birbirinden ayrýlamaz ve Osmanlý topluluðunun bir parçasý olmak üzere bir bütün teþkil eder. III. Hristiyan azýnlýklara siyasi hakimiyet ve sosyal dengemizi bozacak imtiyazlar verilemez. lv. Her türlü yabancý iþgal ve müdahalesine karþý Osmanlý Hükümeti nin iþ yapamaz hâle gelmesi halinde millet topyekûn kendini savunacaktýr. Erzurum Kongresi nde alýnan yukarýdaki kararlarýn hangilerinde, baðýmsýzlýk duygusundan çok vatanýn bölünmesi kaygýsýnýn etkili olduðu savunulabilir? A) l ve ll B) l ve lll C) ll ve lll D) lll ve lv E) l, ll ve lv 7. Osmanlý Devleti yaptýðý fetihler sonucunda Karadeniz i, Ege Denizi ni, Kýzýl Deniz i ve Doðu Akdeniz i iç denizi haline getirmiþtir. Bu durum, Osmanlý Devleti yle ilgili, I. sýnýrlarýnýn üç kýtaya yayýldýðý, II. ipek ve baharat yollarý güzergahýnda hakimiyet kurduðu, III. tüm seferlerde deniz gücünden yararlandýðý yargýlarýndan hangilerine kanýt gösterilebilir? A) Yalnýz l B) Yalnýz ll C) l ve ll D) ll ve lll E) l, ll ve lll 10. Sivas Kongresi nden sonra Temsil Heyeti nin baský ve giriþimleri sonucunda Damat Ferit Paþa Hükümeti düþürülmüþ ve yeni hükümeti millicilere yakýn duran Ali Rýza Paþa kurmuþtur. Bu durumun aþaðýdakilerden hangisine neden olduðu savunulamaz? A) Anadolu Hareketi nin güç kazanmasýna B) Padiþahýn Ýtilaf Devletleri nin denetiminden kurtulmasýna C) Halkýn Temsil Heyeti ne olan güveninin artmasýna D) Damat Ferit Paþa nýn ulusal mücadele karþýtlýðýnýn güçlenmesine E) Ali Rýza Paþa nýn Temsil Heyeti yle uzlaþma yoluna gitmesine 11 Diðer sayfaya geçiniz.
11. Fransýz Ýhtilali sonucu ortaya çýkan evrensel deðerler, Türk inkýlabýnýn gerçekleþtirilmesinde etkili olmuþtur. Bu yargýya, Türkiye de gerçekleþtirilen aþaðýdaki geliþmelerden hangisi kanýt gösterilemez? A) Cumhuriyet yönetimine geçilmesi B) Medeni Kanun un kabul edilmesi C) Laik yönetim anlayýþýna geçilmesi D) Ekonomide devletçilik anlayýþýnýn benimsenmesi E) Ayrýcalýk belirtisi olan unvanlarýn kaldýrýlmasý 14. Türk Kurtuluþ Savaþý nýn kazanýlmasýndan sonra toplanan Lozan Barýþ Konferansý nda; Ýtilaf Devletleri, TBMM yi yenilmiþ bir hükümet gibi görerek, önerilerini bu doðrultuda getirmiþlerdir. Ýtilaf Devletleri nin, bu konferansta getirdikleri aþaðýdaki önerilerden hangisi bu duruma kanýt gösterilemez? A) Kapitülasyonlarýn devam etmesi B) Meriç Nehri nin Türkiye nin batý sýnýrý olmasý C) Anadolu daki azýnlýklarýn devlet kurmasý D) TBMM nin Ýtilaf Devletleri ne savaþ tazminatý ödemesi E) Boðazlarýn Ýtilaf Devletleri nin denetiminde býrakýlmasý 12. Türkiye de Cumhuriyetin ilk yýllarýnda görülen aþaðýdaki geliþmelerin hangisinde sýnýrlarýn daralmasýnýn veya savaþlarda insan kaybýnýn yaþanmasýnýn etkili olduðu savunulamaz? A) Kadýnlara milletvekili seçme ve seçilme hakkýnýn verilmesi B) Doðum kontrolü yöntemlerinin yasaklanmasý C) Milletvekili seçebilme yaþýnýn 25 ten 18 e indirilmesi D) Çok çocuk yapan ailelerin bazý vergilerden muaf tutulmasý E) 50.000 erkek nüfusun bir milletvekili seçmesi yerine 20.000 erkek nüfusun bir milletvekili seçmesi esasýnýn kabul edilmesi 15. Milli Mücadele Dönemi nden itibaren hakimiyetin millileþtirilmesine ve siyasal iktidarýn halk egemenliðine dayandýrýlmasýna çalýþýlmýþtýr. Buna göre, aþaðýdakilerin hangisinin bu amaca yönelik geliþmelerden biri olduðu söylenemez? A) Millet Mekteplerinin açýlmasý B) Saltanatýn kaldýrýlmasý C) Halifeliðin kaldýrýlmasý D) Cumhuriyetin ilan edilmesi E) TBMM nin açýlmasý 16. l 13. Cumhuriyet Dönemi nde ülkenin geri kalmýþ bölgelerinde devlet eliyle sanayi kuruluþlarý kurularak tüm bölgelerin ll lll lv V toplumsal refahtan yararlandýrýlmasýna çalýþýlmýþtýr. Bu uygulamanýn, I. laiklik, II. devletçilik, III. halkçýlýk ilkelerinden hangilerinin bir gereði olduðu savunulabilir? A) Yalnýz l B) Yalnýz ll C) Yalnýz lll D) l ve ll E) ll ve lll Haritada numaralanmýþ yerlerdeki ovalarla ilgili olarak aþaðýdakilerden hangisi yanlýþtýr? A) IV. ova, akarsu biriktirmeleriyle oluþmuþ bir deltadýr. B) V. ovada tarým süresi kýsadýr. C) II. ovada, nüfuslanma ve sanayi tarým alanlarýný daraltmýþtýr. D) III. ovada yaðýþ azlýðý nedeniyle nadas uygulanmaktadýr. E) I. ovanýn ortalama yükseltisi 500 m nin altýndadýr. 12 Diðer sayfaya geçiniz.
17. Bir bölgede etkili doðal afetlerin risk derecesini o bölgenin coðrafi özellikleri belirler. 20. 1 60 Buna göre aþaðýdakilerden hangisinde belirtilen doðal afetin görüldüðü bölgenin coðrafi özelliði doðru verilmemiþtir? Doðal afet Görüldüðü bölgenin özelliði 2 4 3 30 0 A) Deprem Yer yapýsý genç ve kýrýklý B) Kasýrgalar Çöller ve kýta içleri 5 30 C) Heyelan Yaðýþlý ve engebeli D) Taþkýn Geniþ tabanlý vadi E) Çýð Eðimli ve kar yaðýþlý Bir yelkenli ile dünya seyahati yapan denizciler, yolculuklarý sýrasýnda rüzgârla ilgili þu bilgiyi veriyorlar; Kuzeydoðudan güneybatýya doðru esen sürekli rüzgâr sayesinde kolayca yol alabildik. Buna göre, denizcilerin haritada numaralanmýþ noktalardan hangileri arasýnda yolculuk yaptýklarý söylenebilir? 18. I. Kuzey Yarým Küre de toplam nüfus Güney Yarým Küre den fazladýr. II. Ekvatoral bölgede yüksek daðlýk bölgeler alçak alanlardan daha çok nüfuslanmýþtýr. A) 1 den 2 ye B) 2 den 3 e C) 3 ten 4 e D) 4 ten 3 e E) 5 ten 4 e III. Himalayalar ve Alplerin bulunduðu alanlarda nüfuslanma seyrektir. IV. Antarktika sürekli yerleþim alanlarýnýn dýþýnda kalmaktadýr. Nüfus ve yerleþmeyle ilgili olarak yukarýda verilen özelliklerden hangilerinin ortaya çýkmasýnda yalnýzca iklim koþullarýnýn etkili olduðu söylenebilir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV 19. I II III IV V Özellikler Ayrýntýyý gösterme gücü fazladýr. Hata oraný fazladýr. Daha dar alanlar gösterilmiþtir. Ölçeðin paydasý küçüktür. Küçültme oraný azdýr. Büyük ölçekli harita Küçük ölçekli harita Büyük ve küçük ölçekli haritalarýn bazý özelliklerini gösteren yukarýdaki tabloda numaralanmýþ özelliklerden hangisi belirtilen harita türüne ait deðildir? A) I B) II C) III D) IV E) V 3 3 3 3 3 21. Ýnsanýn ve diðer canlýlarýn içinde yaþadýðý doðal çevre þartlarý yaþam açýsýndan onlara deðiþik olanaklar sunar. Örneðin hava sýcaklýðýnýn yüksek veya düþük olmasý, yaðýþýn az ya da çok olmasý yaþamýmýzý doðrudan etkilemektedir. Aþaðýdaki durumlardan hangisi hava koþullarýnýn sonucunda insan yaþamýnýn doðrudan etkilendiðine örnek olarak verilemez? A) Hindistan da muson yaðmurlarý nedeniyle oluþan sel ve taþkýnlarýn can ve mal kaybýna neden olmasý B) Amazon Havzasý nda deniz seviyesine yakýn bölgelerde nüfuslanma ve yerleþimin az olmasý C) Büyük Sahra ve çevresinde yerleþim alanlarýnýn çok seyrek ve vahalarda toplanmýþ olmasý D) Sibirya da kýþ aylarýnda tüketilen enerji miktarýnýn çok fazla olmasý E) Hollanda da tarým alanlarýnýn, bataklýklarýn kurutulmasý ve denizin doldurulmasýyla kazanýlmýþ olmasý 13 Diðer sayfaya geçiniz.
22. Akarsularýn özellikleri üzerinde yer þekilleri ve iklim faktörleri etkilidir. Türkiye de akarsularla ilgili numaralandýrýlan; I. Rejimleri düzensizdir. II. Akýþ hýzlarý fazladýr. III. Debileri ilkbaharda artýþ gösterir. IV. Derin yataklar içinde akarlar. özelliklerinden hangilerinin oluþumunda yer þekilleri, hangilerinde iklim faktörleri etkili olmuþtur? Yer þekilleri Ýklim A) I ve II III ve IV B) I ve IV II ve III C) II ve IV I ve III D) II ve III I ve IV E) III ve IV I ve II 24. 1. gemi; Atlas Okyanusu ndan Büyük Okyanus a 2. gemi; Akdeniz den Kýzýldeniz e 3. gemi; Basra Körfezi nden Hint Okyanusu na Yukarýda belirtilen gemilerin yolculuklarý sýrasýnda kullanmalarý gereken kanal ya da boðazlar aþaðýdakilerden hangisinde doðru verilmiþtir? 1. gemi 2. gemi 3. gemi A) Panama Kanalý Süveyþ Kanalý Hürmüz Boðazý B) Macellan Boðazý Cebelitarýk Süveyþ Kanalý Boðazý C) Bering Boðazý Malakka Boðazý Panama Kanalý D) Panama Kanalý Süveyþ Kanalý Babülmendep Boðazý E) Malakka Boðazý Cebelitarýk Boðazý Bering Boðazý 23. Antalya da tatilini yapan Kerem, kaldýðý otelin lobisinde bazý ülkelerin baþkentlerine ait o andaki zamaný gösteren saatlerin asýlý olduðunu fark etmiþtir. Ayný gün içindeki farklý zamanlarý gösteren bu saatler duvarda aþaðýdaki þekilde sýralanmýþtýr. (13:00) (17:58) (08:58) 11 12 1 11 12 1 11 12 1 10 2 10 2 10 2 9 3 9 3 9 3 8 4 8 4 8 4 7 6 5 7 6 5 7 6 5 I II III Buna göre numaralanmýþ bölümlere Moskova, Londra ve Tokyo þehirleri aþaðýdakilerden hangisi gibi sýralanýrsa doðru saatleri göstermiþ olurlar? I II III A) Moskova Londra Tokyo B) Moskova Tokyo Londra C) Londra Moskova Tokyo D) Tokyo Londra Moskova E) Tokyo Moskova Londra 25. Güney 12.00 Öðle 13.00 14.00 15.00 16.00 17.00 18.00 Batý Akþam Cisim Doðu Sabah 06.00 Kuzey Yukarýdaki þekilde Türkiye deki bir merkezde 21 Mart ve 23 Eylül günlerinde Güneþ in ufuk üstündeki hareketi ve yerel saat deðiþimleri gösterilmiþtir. Buna göre, þekilde verilenlerden yararlanýlarak aþaðýdaki yargýlardan hangisine ulaþýlamaz? A) 21 Mart ve 23 Eylül de Türkiye deki her yerde güneþ ayný anda doðar ve batar. B) 21 Mart ve 23 Eylül de Güneþ ufuk üstünde 12 saat kalmaktadýr. C) 21 Mart ve 23 Eylül de gece ve gündüz süreleri eþittir. D) Öðle vakti yerel saatle 12:00 dir ve gün içinde Güneþ in en yüksekte olduðu andýr. E) Türkiye de cisimlerin öðle vakti gölge yönleri kuzeye dönüktür. 14 Diðer sayfaya geçiniz.
26. Aþaðýda Peru, ABD ve Avustralya da yer alan üç merkeze ait aylýk sýcaklýk ortalamalarý verilmiþtir. Sýcaklýk C 30 25 20 15 10 5 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar Iquitos (Peru) Lovolock, Nevada (ABD) Alice Springs (Avustralya) Grafikte verilenlerden yararlanarak, Ýstanbul da yaþayan bir öðrencinin belirtilen ülkelerdeki sýcaklýkla, kendi yaþadýðý sýcaklýklar arasýnda aþaðýdaki yargýlardan hangisine ulaþmasý beklenemez? 28. Mesleki davranýþ kurallarý ya da mesleki etik kodlar, evrensel etik ilkeler çerçevesinde özel olarak bir mesleðin uygulama alanýndaki hizmetlerle sýnýrlý olarak düzenlenmiþ yazýlý dizgelerdir. Kaynaðýnda evrensel etik deðerler olmasý nedeniyle, mesleki etik kodlarýn en önemli özelliklerinden biri, dünyanýn neresinde olursa olsun, ayný meslekte çalýþan bireylerin bu davranýþ kurallarýna uygun davranmalarýnýn gerekli olmasýdýr. Bu parçadan yola çýkarak aþaðýdakilerden hangisine ulaþabiliriz? A) Mesleki ahlak kurallarýnýn evrensel olduðuna B) Her meslek ahlakýnýn, o mesleðin çýkarlarýný koruduðuna C) Meslek ahlakýnýn farklý kültürlerde farklý þekillendiðine D) Ahlak kurallarýnýn, ayný meslek içinde bile farklýlýk gösterdiðine E) Evrensel ahlak kurallarýnýn, meslek ahlakýný gereksiz kýldýðýna A) Peru daki merkezde yýl içinde yaþanan sýcaklýk farklarý Ýstanbul dan daha azdýr. B) ABD deki merkezin en sýcak dönemi Ýstanbul la yaklaþýk ayný aylarda yaþanýr. C) Ýstanbul da en düþük sýcaklýklarýn yaþandýðý mevsimde, Avustralya daki merkezde en yüksek sýcaklýklar görülmektedir. D) Sýcaklýðýn yýl içindeki daðýlýþý Ýstanbul a en çok benzeyen ABD deki merkezdir. E) Ýstanbul da 20 C nin üstünde sýcaklýklarýn görüldüðü ay sayýsý Peru daki merkezden fazladýr. 27. Göçler; doðal, sosyal, siyasi ve ekonomik nedenlerle oluþur. Göç nedenleri Doðal nedenler Sosyal nedenler Siyasi nedenler I Mübadele 3 II Deprem 3 Tabloda numaralanmýþ göç nedenlerinin hangisi doðru gruba yerleþtirilmemiþtir? A) I B) II C) III D) IV E) V Ekonomik nedenler III Ýþ bulma 3 IV Eðitim 3 V Turizm 3 29. A. Huxley, Cesur Yeni Dünya adlý romanýnda bilimsel denetim ve koþullandýrma altýnda bulunan insanlarýn korkunç dünyasýný dile getirmektedir. Bu eserde, akýl almaz hýzla geliþen teknoloji, her alana egemen olmuþtur. Aile denilen kurum ortadan kalkmýþtýr. Tüm çocuklar tüp bebeðidir. Ýnsanlar üstün zekalýlardan moronlara kadar bir daðýlým içinde ihtiyaca göre üretilmektedirler. Kiþi, iþine göre koþullandýrýldýðýndan görevini severek yapmakta ve bu mutluluk ona yetmektedir. A. Huxley in bu eseri ile aþaðýdakilerden hangisini amaçladýðý söylenebilir? A) Var olan sistemi meþrulaþtýrmayý B) Toplumsal yaþamý düzenlemeyi C) Teknik geliþmelerin olumsuz bir toplum modeli yaratacaðý tehlikesine dikkat çekmeyi D) Ýdeal devlet düzeninin ancak teknik geliþme ile saðlanabileceðini göstermeyi E) Gerçek, arzulanan bir devletin nasýl olmasý gerektiðini belirtmeyi 15 Diðer sayfaya geçiniz.