Bu proje Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir. Türkiye de Çevre Yönetimi için Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi Projesi Özel Atıkların Yönetimi ÖZGÜR ŞAKI Belediyeler için Çevre Yönetimi Eğitim Programı
Bu proje Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir. Türkiye de Çevre Yönetimi için Kurumsal Kapasitenin Geliştirilmesi Projesi Yerel Yönetimler için Çevre Yönetimi Eğitimleri Özel Atıkların Yönetimi 14 Ekim 2015, İzmir
Özel Atık Nedir? 2013 Atıkların Karayollarında Taşınmasına ilişkin Tebliğ (2015 tebliği ile yürürlükten kalktı) - üretici sorumluluğu ilkesinden hareketle, yönetimleri ayrı yönetmeliklerle düzenlenmiş olan atık yağ, bitkisel atık yağ, atık akümülatör, atık pil, ömrünü tamamlamış lastikler, ömrünü tamamlamış araçlar ile atık elektrikli ve elektronik eşyaları, UNEP toplanması, nakliyesi, geri dönüşümü/kazanımı, bertarafı özel işlem gerektiren atıklardır. Belediye atıklarıyla karışması sakıncalı, ayrı toplanması gereken, insan ve çevre sağlığı için tehdit oluşturma riski barındıran atıklardır. Yönetimi için yeterli altyapı ve yetişmiş personel gerekmektedir Finansal olarak desteklenmesi gerekmektedir
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar (AEEE) Önemi: Teknolojinin gelişmesiyle hızla artıyor, Tehlikeli atık içerdiği için doğru yönetilmesi şart; insan ve çevre sağlığını tehdit ediyor, İçerdiği malzemelerin, özellikle nadir ve değerli metallerin geri dönüşümünde önemli bir ekonomik değere sahip, Bu metallerin tükenme riskini karşı, AEEE geri dönüşümü krıtik bir kaynak vasfı kazanıyor.
EEE Kategorileri 1- Büyük ev eşyaları (Buzdolabı, fırın, çamaşır makinesi vb.) %49,07 2- Küçük ev aletleri (Elektrik süpürgesi, tost makinesi vb.) % 7,01 3- Bilişim ve telekomünikasyon ekipmanları (Cep telefonu, dizüstü bilgisayar vb. ) %16,27 4- Tüketici ekipmanları (Televizyon, DVD oynatıcı vb.) %21,10 5- Aydınlatma ekipmanları (Lambalar) %2,4 6- Elektrikli ve elektronik aletler (büyük ve sabit sanayi aletleri hariç olmak üzere) (Matkap, testere vb.) %3,52 7- Oyuncaklar, eğlence ve spor ekipmanları (oyun konsülleri) %0,11 8- Tıbbi cihazlar (diyaliz vb.) %0,12 9- İzleme ve kontrol aletleri (duman algılayıcı, termostat vb.) %0,21 10- Otomatlar ( yiyecek, içecek otomatları) %0,18 Kaynak: UBA
WEEE Directive Waste of electrical and electronic equipment (WEEE) Directive (2002/96/EC) Directive (2012/19/EU) Toplama hedefi : 2015 sonuna kadar 4 kg/kişi/yıl (Eski hedef), 2016-2019: son 3 yıl piyasaya sürülenin ağırlıkça ortalamasının %45 i, 2019 sonrası: son 3 yıl piyasaya sürülenin ağırlıkça ortalamasının %65 i ya da kendi bölgesinde oluşan atığın %85 i, Geri kazanım/geri dönüşüm hedefi: %70-%80 geri kazanım, %50-%80 geri dönüşüm hedefi var 2018 de ortalama %5 er artıyor.
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği 2012 - Atık elektrikli ve elektronik eşyaların kontrolü yönetmeliği Toplama hedefleri: Yürürlükteki yönetmelik ve taslak yönetmelik 2013 2014 2015 2016 2018 0,3 kg/kişi/yıl 0,5 kg/kişi/yıl 1 kg/kişi/yıl 2 kg/kişi/yıl 4 kg/kişi/yıl Yıllara Göre Toplama Hedefi (Bir önceki yıl piyasaya sürülen EEE miktarı (kg) *tablodaki oran (%) ) 2015 2016 2017 2018 2019 2020 %5 %10 %15 %20 %30 %45
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği Geri kazanım/geri dönüşüm hedefleri: %70-%80 geri kazanım %50-%80 geri dönüşüm (2018 yılı) Belediye sorumlulukları: AEEE yönetim planı hazırlamak ve Bakanlığa göndermek, Bölgesindeki konutları bilgilendirmek, Getirme merkezleri kurarak, AEEE lerin toplanmasını sağlamak, Toplama esnasında kullanılan araçlar üzerinde Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Toplama Aracı ibaresinin bulunmasını sağlamak, Gerektiğinde evsel AEEE lerin toplanması için il özel idareleri ile ortak çalışmalar yapmak, Toplanan atıkları lisanslı tesislere göndermek; Koordinasyon merkezine raporlamak (kurulmadı!)
Yönetmelik Değişiklik Taslağı Yönetmelikteki getirme merkezi kurma tarihleri iptal ediliyor ve getirme merkezi tebliğine uygun olarak kurulması isteniliyor. AEEE yönetim planları getirme merkezi kurulmasından 6 ay önceye kadar Bakanlığa gönderilecek. (31.12.2014) Atık Getirme Merkezi Tebliği - GEÇİCİ MADDE 1 (1) Bu Tebliğin yayımı tarihi itibariyle büyükşehir belediyesi olan illerde ilçe belediyeleri, diğer illerde il ve ilçe belediyelerinden; a) I. Kademede olanlar iki yıl, b) II. Kademede olanlar üç yıl, c) III. Kademede olanlar dört yıl, içerisinde 1. sınıf atık getirme merkezlerini kurmakla yükümlüdür. Getirme Merkezi Oluşturma ve AEEE Belediye Nüfusu Toplama Başlangıç Yılları 400.000 den fazla 1/5/2013 200.000-400.000 arası 1/1/2014 100.000-200.000 arası 1/1/2015 50.000-100.000 arası 1/1/2016 10.000-50.000 arası 1/1/2017 10.000 den az 1/1/2018 Bu tablo geçerliliğini yitiriyor.
Kocaeli Belediyesi Atık Getirme Merkezi
AB de AEEE Miktarı AB de oluşan AEEE miktarı: yaklaşık 10 milyon ton/yıl 2020 tahmini: 12 milyon ton/yıl ı aşması Toplama oranı: %37 (2010) 20 ülke kişi başı 4 kg olan toplama hedefine ulaşmış durumda Satış noktaları 25 cm den büyük boyutu olmayan AEEE leri yeni ürün satın alma zorunluluğu olmadan geri alacaklar. Ayrıca birçok ülkede tüm AEEE için 1:1 geri alma zorunluluğu var. Tüm ülkelerde getirme merkezleri ücretsiz AEEE kabul etmek zorunda Verim : 30% x 90% x 60% x 95% = 15% Toplama Sökme Ön işleme Geri Dönüşüm Kaynak: ETC/SCP
Türkiye de Lisanslı Tesislerce Toplanan AEEE (ton) Kategori/Yıl 2009 % 2010 % Toplam Toplam 1 Büyük ev eşyaları 72 3% 116 4% 188 4% 2 Küçük ev aletleri 216 9% 265 9% 481 9% 3 Bilişim ve telekomünikasyon 1.282 56% 2.290 75% 3.572 67% ekipmanları 4 Tüketici ekipmanları 84 4% 121 4% 204 4% 5 Işıklandırma cihaz ve aletleri 1 0% 0 0% 1 0% 6 Elektrikli ve elektronik aletler 649 28% 239 8% 889 17% 7 Oyuncaklar, eğlence, spor aletleri 0 0% 0 0% 0 0% 8 Tıbbî cihazlar 0 0% 3 0% 3 0% 9 İzleme ve kontrol aletleri 0 0% 0 0% 0 0% 10 Otomatlar 0 0% 0 0% 0 0% TOPLAM 2.302 100% 3.034 100% 5.338 100% Kaynak: REC, ÇSB verisi baz alınarak
Dünyada Cep Telefonu Satış Adeti Toplam birikmiş 10 miyar adet Milyon Adet 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Dünyada 2010 yılı satışlarına göre: - Bilgisayar: 353 milyon - TV : 248 milyon - Cep telefonu: 1,59 milyar adet Kaynak: DigitalEurope
Özel Atık Nedir? EEE Co In Li Ag Ta Be Ga Au Pd Ru Cep Telefonu X X X X X X X X X Bilgisayar Masaüstü X X X X X X X Dizüstü/Tablet X X X X X X Ekranlar LCD X X X LCD Monitör X X X X X Plasma TV Weight Value Silver 450mg $0.06 Gold 30mg $0.17 Copper 350.45g $4.91 Aluminium 255.3g $0.74 Tin 31.318g $0.09 Palladium 21mg $0.06 $5.97 Plazma X X X Co: Kobalt In: Indiyum Li: Lityum Ag: Gümüş Ta: Tantal Be: Berilyum Ga: Galyum Au: Altın Pd: Paladyum Ru: Rutenyum 1 milyon cep telefonu: 34 kg altın 350 kg gümüş 15 kg paladyum 16 ton bakır, içeriyor. Kaynak: DigitalEurope
Dünyada E-atık Ticareti
Sağlıksız Koşullarda E-Atık Geri Dönüşümü
Atık Pil ve Akümülatörler Pil: Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürerek bünyesinde depolayan cihazlara PİL denir. Önemi: Atık piller; gelişigüzel çevreye bırakıldığında veya belediye atık toplama sistemine atıldığında pilin dışındaki koruyucu zamanla aşınarak içindeki bazı zararlı maddelerin (civa, kurşun, kadmiyum, nikel v.b.) dışarı sızmasına neden olabilmektedir. Atık Pil ve Akümülatörler Direktifi (2006/66/EC) nin amacı: Atık pillerin ve akümülatörlerin çevreye negatif etkisini en aza indirerek, çevrenin kalitesinin korunmasına katkıda bulunmak, Ağır metal içeriğine ilişkin yasaklamalara ve sınırlamalara uyulmasını sağlamak, Piller ve akümülatörlerin etiketlenmesine ilişkin gerekleri sağlamak, Toplama hedefleri: - 2012: %25-2016: %45
Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği (2004) Madde 8-Belediyeler, Büyükşehir statüsündeki yerlerde Büyükşehir Belediyeleri; a) Atık pil ve akümülatörlerin belediye katı atık düzenli depolama alanlarında evsel atıklarla birlikte bertarafına izin vermemekle, b) Kuruluş ve işletme giderleri pil üreticileri tarafından karşılanacak geçirimsizlik koşulları sağlanmış, nemden ari ve meteorolojik şartlardan korunmuş atık pil depolama alanlarının kurulması için katı atık düzenli depolama alanlarında ücretsiz olarak yer tahsis etmekle, c) Üreticilerin şehrin muhtelif yerlerinde yapacakları atık pil ve akümülatör toplama işlemlerine yardımcı olmak ve işbirliği yapmakla, d) Okullar, halk eğitim merkezleri, mahalle muhtarlıkları, eğlence yerleri ve halka açık merkezlerde pilleri ayrı toplama ile ilgili üreticilerin sorumluluğu ve programı dahilinde gerektiğinde üretici ile işbirliği yaparak pilleri ücretsiz olarak ayrı toplamakla, halkı bilgilendirmekle, eğitim programları düzenlemekle, e) Belediye sınırları içinde bulunan atık pil ve akümülatör bertaraf tesislerini ve taşıma firmalarını denetlemekle, görevli ve yetkilidir.
Atık Pil ve Akümülatörler Geri Kazanımı ve Bertarafı Türkiye genelindeki toplanan atık pillerden Nikel Kadmiyum (Ni-Cd), Lityum İyon (Li-I) ve Nikel Metalhidrit (Ni-Mh) olan türleri Türkiye de atık pil geri kazanımı yapılmadığından geri kazanım amaçlı yurtdışına gönderilmektedir. Manganezli, alkalin ve çinko karbon pil türleri belediyelerin düzenli depolama sahalarında atık piller için tahsis edilmiş, sızdırmazlık koşulları sağlanmış alanlarda - depolanarak bertaraf edilmektedir. Motorlu taşıtlarda, makine ve ekipmanlarda kullanılan akümülatörlerin geri dönüşümü için 2013 sonu itibariyle 14 tesis bulunmaktadır. Kaynak: ÇŞB
Ömrünü Tamamlamış Araçlar (ÖTA) Directive (2000/53/EC) - End-of life vehicles (ELV Directive) amaçları: Ömrünü tamamlamış araçların sökülmesi ve geri dönüşümünü çevreye olabilecek zararlarını engellemek, Hedefler belirleyerek ÖTA ve yedek parçaları için yeniden kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım miktarını arttırmak, dolayısıyla bertaraf miktarını azaltmak, Araç üreticilerinin, geri dönüşümü kolay araçlar tasarlamasını sağlamak. AB: 14 milyon ton (2010) 2006 2015 %85 % 95 yeniden kullanım/geri kazanım hedefi %80 % 85 yeniden kullanım/geri dönüşüm hedefi
Ömrünü Tamamlamış Araçlar (ÖTA) Kaynak: Eurostat
Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik 2009 sonu yayımlanmış, - ÖTA ithalatı yasaklanmıştır, - Ekonomik operatörler tarafından toplama sistemi kurulması öngörülmüştür Hedefler: Yeniden kullanım/ geri kazanım oranı : %85 Yeniden kullanım/geri dönüşüm oranı: %80 1980 öncesi üretilen araçlarda %5 er daha azdır Genel Gereksinimler: Aracın son sahibi, aracı ödeme talep etmeden geri vermelidir, Hizmetten alınan araçların kaydı silinmelidir, Yeni araçların belirli tehlikeli maddeleri (Kurşun, civa, kadmiyum, krom +6vb.) içermesi yasaktır, Araç parçaları, geri dönüşüm işlemlerinin verimli bir şekilde yürütülmesi için etiketlenmelidir, ayrıca söküm bilgileri araçların tanıtım kitapçıklarında bulunur. Toplama noktaları ve parçalara ayırma tesisleri belirli gereklilikleri yerine getirmelidir. - Belediye için ayrı bir sorumluluk tanımlanmamıştır.
Ömrünü Tamamlamış Araçlar (ÖTA) ÖTA malzeme kompozisyonu: Demir ve demir dışı metaller (yaklaşık %70) Plastik (yaklaşık %10) Lastik (yaklaşık 30 kg/öta) Cam (yaklaşık 25 kg/öta) Kauçuk (~2%), yağlar (~1.7%) ve tekstil (~1%). Parçalanma öncesi: Motor yağı, hidrolik yağı vb. Yakıt Akü Hava yastığı Katalitik konvektör Kurşun, cıva, kadmiyum ve krom 6+ gibi tehlikeli madde içeren parçalar Kaynak: European Parliement
Ömrünü Tamamlamış Araçlar (ÖTA) Karşılaşılan problemler: Araçların yasa dışı olarak ihraç edilmesi; ÖTA ile kullanılmış araba arası yorumlama farkı (Afrika, Rusya, Kazakistan) Kaçak bertaraf, söküm ve parçalama Uzun süreli terk edilmiş araçlar ve oluşan çevre/sağlık problemleri Türkiye de yaklaşık 8 milyon otomobil (M1) ve 2,75 milyon hafif ticari araç (N1) Bunun yaklaşık 2 milyonu 20 yaş ve üstü Yıllık araç satışı M1 +N1 (2011) - AB: 15 milyon adet - TR: 750 bin adet
Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) ÖTL : Faydalı ömrünü tamamlamış, araçtan sökülen orijinal veya kaplanmış, bir daha kullanılamayacak olan ve üretim sırasında ortaya çıkan ıskarta lastiklerdir. -AB de ayrı bir Direktifi bulunmamakta, ÖTA Direktifi içinde araç parçası olarak değerlendirilmektedir - Türkiye de ömrünü tamamlamış lastiklerin kontrolü yönetmeliği (ÖTL Yönetmeliği), 2006 yılı sonunda yayımlanmıştır. Amaçlar: Çevreye zarar verecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmesinin önlenmesi, Geri kazanım veya bertarafı için toplama ve taşıma sisteminin kurulmasıdır. ÖTL lerin ithalatı yasaktır. Üretici sorumluluğu kirleten öder prensibi. Geri kazanım zorunluluğu (%30- her sene artıyor). Ton 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Kota Oranı % %30 %35 %40 %45 %50 %60 %70 Türkiye ÖTL miktarı 199,300 192,300 186,000 188,000 246,000 261,000 255,000 Kaynak: Lasder
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği MADDE 8 (1) Belediyeler; a) ÖTL leri, belediye katı atık depolama tesislerine kabul etmemekle, b) Geçici depolama alanları için uygun yer bulunamaması durumunda, geçici depolama alanları için yer göstermekle, c) ÖTL lerin toplanması ile ilgili olarak üreticilerin sorumluluğu ve programı dahilinde, gerektiğinde üretici ile işbirliği yaparak, ayrı toplama yapmakla, halkı bilgilendirmekle ve eğitim programları düzenlemekle, ç) Mücavir alan içinde ÖTL üreticilerinin açık alanda ÖTL biriktirmesini önlemekle, d) (Değişik:RG-10/11/2013-28817) Denetimlerde, ÖTL lerin yasal olmayan yollarla taşındığının, izinsiz geçici depolandığının, çevre lisansı olmadan geri kazanıldığı ve bertaraf edildiğinin tespiti halinde, durumu tespit tutanağı ile çevre ve şehircilik il müdürlüğüne bildirmekle. MADDE 16- Geçici Depolama Alanları ç) İlgili belediyenin itfaiye müdürlüğünden yangın tedbirlerinin yeterli olduğuna dair belgenin alınması zorunludur
Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) ÖTL Geri Kazanımı: - Mekanik kırmayla granül kauçuk, çelik tel ve tekstilin ayrıştırılması, - Piroliz yöntemiyle karbon siyahı, çelik tel ve aromatik yağlar elde edilmesi, - Rejenere kauçuk elde edilmesi, - Çimento fabrikalarında ek yakıt olarak kullanılması.
Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) Kaynak: ÇSB
Atık Yağlar AB de atık yağlar için ayrı bir Direktif bulunmamaktadır AB Atık Çerçeve Direktifi 21. Madde - Ayrı toplanması ve diğer atıklarla karıştırılmadan yönetilmesini belirtir. Türkiye de, atık yağların kontrolü yönetmeliği 2008 yılında yayımlandı. Atık yağ: Kullanılmış benzinli motor, dizel motor, şanzıman ve diferansiyel, transmisyon, gres ve diğer özel taşıt yağları ile hidrolik sistem, türbin ve kompresör, kızak, açık-kapalı dişli, sirkülasyon, metal kesme ve işleme, metal çekme, tekstil, ısıl işlem, ısı transfer, izolasyon ve koruyucu, izolasyon, trafo, kalıp, buhar silindir, pnömatik sistem koruyucu, gıda ve ilaç endüstrisi, kağıt makinesi, yatak ve diğer özel endüstriyel yağlar ve endüstriyel gresler, kullanılmış kalınlaştırıcı, koruyucu, temizleyici ve benzeri özel müstahzarlar ve kullanıma uygun olmayan yağ ürünlerini, Amaç: - Çevreye zarar verecek şekilde doğrudan veya dolaylı bir biçimde alıcı ortama verilmesinin önlenmesi, - Çevre ve insan sağlığına zarar vermeden geçici depolanmasına, taşınmasına, bertaraf edilmesi.
Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği MADDE 8 (1) Belediyeler, a) Atık yağları belediye evsel katı atık depolama sahasına kabul etmemekle, b) Atık yağların su, toprak gibi alıcı ortamlara doğrudan verilmesini ve kanalizasyona boşaltılmasını önlemekle, c) (Değişik:RG-5/11/2013-28812) Lisanslı atık yağ taşıma araçlarının şehir içi hareketlerini kolaylaştırıcı düzenlemeleri çevre ve şehircilik il müdürlüğü ile işbirliği içinde yapmakla, görevli ve yetkilidir. Türkiye de: Toplam piyasaya sürülen madeni yağ: 437 bin ton (2011) Oluşan atık madeni yağ: 221 bin ton (Yaklaşık %50) Toplanan atık madeni yağ: 43 bin ton (%64 geri kazanım, %33 enerji, %3 bertaraf) AB ortalaması: %80 toplanan (%51 enerji, %33 geri kazanım) Kaynak: Tubitak MAM, Geksander
Atık Yağlar Atık Yağ Kalite Kategorizasyonu: I. Kategori Atik Yağ: PCB, toplam halojen ve ağır metal gibi kirleticiler sınır değerlerin altındadır. Bu kategorideki atık yağların öncelikle rejenerasyon ve rafinasyon yolu ile geri kazanımlarının sağlanması tercih edilir. II. Kategori Atik Yağ: Çimento fabrikalarında,alçı fabrikalarında, kireç fabrikalarında, kil kurutma fırınlarında, demir-çelik yüksek fırınlarında ve enerji santrallerinde mevcut yakıta ilave edilerek ya da enerji geri kazanımı amacıyla kullanıma uygun atık yağlardır. (I. Kategori yağlar da bu amaçla kullanılabilir) III. Kategori Atik Yağ: Ağır metaller sınır değerlerin üzerindedir. Rejenerasyon ve rafinasyona uygun olmayan, yakıt olarak kullanılması insan ve çevre sağlığı açısından risk yaratan ve lisanslı tehlikeli atık yakma tesislerinde yakılarak zararsız hale getirilmesi gereken atık yağlardır.
Bitkisel Atık Yağlar AB de bitkisel aık yağlar için ayrı bir Direktif bulunmamaktadır. Bitkisel atık yağlar genelde pilot projeler ile toplanır ve biyo-dizel yapımında kullanıldığı için AB Yenilenebilir Enerji Direktifi ne göre raporlanır. Türkiye de, bitkisel atık yağların kontrolü yönetmeliği 2005 yılında yayımlandı. Bitkisel Atık Yağ: Rafine sanayinden çıkan soap-stock ları, tank dibi tortuları, yağlı toprakları, kullanılmış kızartmalık yağları, çeşitli tesislerin yağ tutucularından çıkan yağları ve kullanım süresi geçmiş olan bitkisel yağları (zeytin, ayçiçeği, mısır, pamuk, soya, kanola ve aspir) - Atık yağların ithalatı yasaktır. - Atık yağların kaynakta azaltılması ve geri kazanılması esastır.
Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 8 Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler; a) Yetki sahasında bulunan lokantalar, sanayi mutfakları, oteller, tatil köyleri, motel ve yemekhaneler, hazır yemek üretimi yapan firmalar ile diğer yerlerde gerekli denetimleri yaparak kullanılmış kızartmalık yağların kanalizasyona dökülmesini önlemekle, b) Sınırları dahilinde kullanılmış kızartmalık yağ üreten işletmelerin (Değişik ibare:rg-30/3/2010-27537) (1) çevre lisanslı geri kazanım tesisleriyle veya valilikten geçici depolama izni almış toplayıcılarla yıllık sözleşme yapmalarını sağlamak, buna ilişkin kayıtları ilgili valiliğe bildirmek, sözleşme yapmayanlara gerekli cezai işlemi uygulamakla, c) 2008 yılından itibaren kullanılmış kızartmalık yağların hanelerden toplanması için gerekli sistemi kurmak, halkı bu konuda bilgilendirerek atık yağ toplama faaliyetlerini 2008 yılı itibariyle başlatmakla, ilgili hususlarda gerekli tedbirleri alır.
Bitkisel Atık Yağlar Türkiye de: Toplam tüketim: 1,5 milyon ton (2010) Toplam toplanan: 111 bin ton (2010) Toplanan kızartmalık atık yağ: yaklaşık 5 bin ton (2010) Rafine atığı bitkisel yağ: yaklaşık 80 bin ton (2010) Geri kazanım: 36 bin ton (2010) - Ürün geri kazanımı (Biyo-dizel, endüstriyel yağ üretimi) - Enerji geri kazanımı Kaynak: ÇSB
Bu proje Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir. TEŞEKKÜRLER Mahmut Özgür Şakı REC Türkiye Danışmanı sakiozgur@gmail.com 0532 3570740