DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ İşletme Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümü INCOTERMS 2000 By Duygu Sakin - 2004433032 Arzu Turgut - 2004433038 Övgü S. Şahin - 2004433035 Ceren Doğan 2004433013 D. Zelal Özcan 2004433??? TİCARET HUKUKU Yrd. Doç. Dr. Pınar Baklacı Dokuz Eylül Üniversitesi 11 Haziran 2009
1. INCOTERMS 2000 Incoterms amacı, kapsamı, yapısı Terminoloji i. Liman ya da belli bir ticaretle ilgili teamüller ii. Gümrükleme iii. Ambalaj iv. Malların Muayenesi v. Konşimento ve Konteyner vi. Taşıyıcıya talimat verme hakkı vii. ICC Tahkimi 2. İHRACATTA TESLİM ŞEKİLLERİ INCOTERMS 2000 C li Teslim Şekilleri i. MAL BEDELİ veya NAVLUN / COST AND FREIGHT (CFR) ii. MAL BEDELİ, SİGORTA ve NAVLUN / COST, INSURANCE AND FREIGHT (CIF) iii. TAŞIMA ÜCRETİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM / CARRIAGE PAID TO (CPT) iv. TAŞIMA ÜCRETİ ve SİGORTA ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM / CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO (CIP) F li Teslim Şekilleri i. Gemi Doğrultusunda Masrafsız Free Alongside Ship (FAS) ii. Gemide Masrafsız Free on Board (FOB) iii. Taşıyıcıya Masrafsız Free Carrier Alongside (FCA) D li Teslim şekilleri i. SINIRDA TESLIM - DELİVERED AT FRONTIER (DAF) ii. GEMİDE TESLİM - DELIVERED EX SHIP (DES) iii. RIHTIMDA TESLİM - DELIVERED EX QUAY (DEQ) iv. GÜMRÜK RESMİ ÖDENMEKSİZİN TESLİM - DELIVERED DUTY UNPAID (DDU) v. GÜMRÜK RESMİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM /-DELIVERED DUTY PAID (DDP)
INCOTERMS Uluslararası Ticaret Odası (ICC) tarafından uluslararası ticarette kullanılan terimlerin bir standarda kavuşturulması amacıyla uygulamaya konulan bir programdır. Belli bir sözleşmenin tarafları, çoğu durumda, diğer ülkelerdeki farklı ticari uygulamalardan haberdar değillerdir. Bu durum yanlış anlaşılmalara, çekişmelere ve işin mahkemelere varmasına, aynı zamanda zaman ve para kaybına yol açabilmektedir. Bu sorunlara çözüm bulunması amacıyla ticari terimlerin yorumu için geçerli bir dizi uluslar arası kural olan INCOTERMS, ilk olarak 1936'da yayınlanmış ve zamanla uluslararası ticarette yaşanan değişikliklere bağlı olarak 1963, 1967, 1976, 1980, 1990 yıllarında revize edilmiştir. Günümüzde geçerli olan sürüm ise 1 Şubat 2000'de uygulamaya giren INCOTERMS 2000'dir. Incoterms in amacı ve kapsamı Incoterms in amacı dış ticaret alanında en yaygın kullanılan terimlerin yorumu için bir dizi uluslar arası kural oluşturmaktır. Böylece bu tür terimlerin farklı ülkelerde yapılan farklı yorumların oluşturduğu belirsizlikler ortadan kalkması veya en azından büyük ölçüde azaltılmış olması amaçlanıyor. Incoterms in kapsamının satım sözleşmesinin taraflarının satılan malların teslimine ilişkin hak ve yükümlülükleriyle sınırlıdır. Incoterms sadece satım sözleşmesi ile ilgilenir. Incoterms, satıcının malları, alıcının tasarrufuna bırakma veya taşıma için teslim etme veya varış noktasına teslim gibi taraflara yüklenmiş belirli borçları ve bu durumlarda hasarın geçişini düzenler. Ayrıca malların ithalat ve ihracat için gümrüklenmesi ve ambalajlanması borçları ile, alıcının malları teslim alma ve ilgili yükümlülüklerin gereği gibi yerine getirildiğini kanıtlama borçlarını düzenler. Genel olarak Incoterms sözleşmenin ihlalinden doğan sonuçlar ile ve çeşitli imkansızlıkların sonucu oluşan sorumluluktan muafiyet halleriyle ilgilenmez. Bu sorunlar satım sözleşmesinin içerdiği diğer hükümlere ve uygulanacak hukuka göre çözümlenmelidir. Incoterms, her zaman öncelikle malların ulusal sınırlar dışında satımında kullanılmak üzere oluşturulmuştur; bu nedenle uluslar arası ticari terimlerdir. Incoterms in sürekli olarak gözden geçirilmesinin temel nedeni çağın ticari uygulamalarına uyarlanması ihtiyacıdır. Incoterms de yapılan değişikliklerin sonucunda, taraflar satım sözleşmelerine Incoterms i uygulamak niyetinde olduklarında hangi Incoterms in uygulanmasını tercih ettiklerini belirtmeleri gerekmektedir. Yani standart sözleşmelerde veya tacirlerin kullandığı sipariş formlarında eski Incoterms e açık atıfta bulunuluyorsa eski Incoterms uygulanır. Incoterms in belli bir versiyonuna atıf yapılmaması, tarafların sözleşmelerinin bir parçası olarak bu versiyonu mu yoksa daha eski bir versiyonu mu uygulamak istedikleri konusunda bir uyuşmazlığa neden olabilir. Bu nedenle Incoterms 2000 i kullanmak isteğinde olan tacirler, açıkça sözleşmelerinin Incoterms 2000 ne tabi olduğunu belirtmelidirler.
Terminoloji: Liman ya da belli bir ticaretle ilgili teamüller Incoterms farklı ticaret ve bölgelerde kullanılmak üzere bir dizi terim sunduğu için, tarafların yükümlülüklerini her zaman kesin bir şekilde belirlemek imkânsızdır. Bir dereceye kadar belli bir liman ya da ticaretle ilgili teamüllere ve ya tarafların önceki işlemlerinde belirlemiş olabilecekleri uygulamalara başvurmak gerekir. Satıcı ve alıcılar sözleşme sırasında bu tür uygulamalardan haberdar olmalı ve bir belirsizlik olduğunda da satış sözleşmesindeki uygun maddeler yoluyla hukuki açıdan sorunu çözebilirler. Gümrükleme Gümrükleme sadece satıcını ya da alıcının mallarının ithal ve ya ihraç eden ülke gümrüğünden geçirmesi ile ilgili yükümlülük ve gümrük vergisinin ödenmesi değil, aynı zamanda malların gümrükten geçirilmesi ile ilgili bütün idari işlemleri de yerine getirme ve ilgili makamlara bildirmeyi de kapsamaktadır. Normalde gümrük işlemlerinin işlemin yapılacağı ülkede ikamet eden taraf ya da en azından bu taraf adına hareket eden bir kimse tarafından yerine getirilmesi arzu edilir. Yani, ihracatçı malların ihracat işlemlerini, ithalatçı da ithalat işlemlerini yerine getirmelidir. Ambalaj Satıcının malları ambalajlama yükümlülüğü öngörülen taşıma türüne ve süresine göre değişebileceğinden, satış sözleşmesi yapılmadan önce taşıma koşullarının kendisine bildirilmesi koşuluyla, satıcının malları taşıma için gerekli şekilde ambalajlamakla yükümlü olduğunun belirtilmesinin gerekli olduğu düşünülmüştür. Malların Muayenesi Çoğu durumda alıcıya, malların satıcı tarafından taşınmak üzere teslim edilmeden önce ya da teslim sırasında muayene ettirmesi önerilir( buna yükleme öncesi muayene ya da kısaca PSI denir). Sözleşmede başka türlü belirtilmemişse, alıcı kendi yararına yaptırdığı bu muayene ile ilgili masrafları kendi karşılayacaktır, karşılanmayacak ise, muayene masraflarını karşılamak satıcıya düşer. Konşimento ve Konteyner Geleneksel olarak, CFR ve CIF terimleri çerçevesinde, satıcının ibrazı kabul gören tek belge yükleme konşimentosudur. Konşimento üç önemli görevi yerine getirmektedir; - malların gemiye yüklendiğine kanıt
- taşıma sözleşmesinin varlığına kanıt - eldeki belgenin diğer tarafa devriyle beraber taşınmakta olan mallar üzerindeki hakların da o tarafa devredilmesinde aracılık Akreditifli ödemelerde bankalar satıcıların sunmuş oldukları belgeleri sadece belgelerin içeriği ile sınırlı kalmak koşulu ile incelerler. Dolayısı ile akreditif amiri olan bir banka kendisinden ödeme almak için başvuruda bulunan satıcının akreditifte şart koşulan malları hasarsız ve eksiksiz olarak yüklediğini ancak konşimentoya bakarak anlayabilir. Dolayısı ile akreditif işleminin ödeme ile sonuçlanabilmesi için konşimento üzerinde malların akreditifte belirtilen tarih, yer ve miktarda eksiksiz olarak yüklendiğinin belirtilmesi gerekmektedir aksi halde satıcının akreditife konu olan malları yüklenmediği veya eksik yüklendiği düşünüleceği için ödeme yapılmayacaktır. Ürünlerin içerisine konuldukları konteyner denilen koruyucu kaplar sistematik olarak konteynerın kime ait olduğunu, konteynerın ne tip bir konteyner olduğunu ve konteynırın hangi seri numarasına sahip olduğunu gösterecek şekilde işaretlendikleri için yükleme ve boşaltma işlemlerinde bir standardizasyon ve kolaylık sağlamaktadırlar. Taşıyıcıya talimat verme hakkı C terimleri uyarınca, mallar için ödemede bulunan alıcı, satıcının bu ödemenin ardından taşıyıcıya talimatla vererek mallar üzerinde tasarrufta bulunmasının engellemelidir. Belli taşıma biçimleri(hava, deniz, kara) için kullanılan bazı taşıma belgeleri, tarafların satıcının taşıyıcıya yeni talimatlar vermesini hukuken engelleyebilecek şekilde alıcıya nakliye senedinin orjinalini ve ya bir nüshasını elinde tutma imkânı sağlamaktadır. Fakat deniz yoluyla taşımacılık için kullanılan konşimento dışındaki belgelerin böyle bir engelleme işlevi bulunmamaktadır. ICC Tahkimi Aralarında bir uyuşmazlık olduğu takdirde ICC tahkimine başvurma olanağına sahip olmayı arzu eden sözleşme tarafları, sözleşmelerinde ve ya ortada bir sözleşme bulunmuyorsa, aralarındaki sözleşmeye temel olan yazışmalarda ICC tahkimi konusunda açık olarak anlaşmaya varmalıdır. Bir sözleşme ve ya karşılıklı yazışmalarda, bir ya da birkaç incoterms e yer verilmiş olması, tek başına ICC tahkimine başvurma yolunda bir anlaşma bulunduğu anlamına gelmez. ICC tarafından, aşağıdaki standart tahkim şartına yer verilmesi önerilmektedir. İş bu sözleşmeden doğacak ve ya bu sözleşmeyle ilgili bütün anlaşmazlıklar, Milletlerarası Ticaret odası Uzlaştırma ve Tahkim Kuralları uygulanarak, bu kurallar dairesinde tayin edilen bir ve ya birden fazla hakem tarafından kesin olarak karara bağlanacaktır. Incoterms in Yapısı 1990 yılında, anlama kolaylığı açısından, terimler birbirinden farklı dört temel kategoriye ayrılmıştır. Bunlardan ilkinde, satıcı sadece malları kendi işyerinde alıcının tasarrufuna bırakmaktadır ( E terimi-
İş yerinde teslim-). İkinci grupta satıcıdan, malları alıcı tarafından tayin edilen bir taşıyıcıya teslim etmesi istenir ( F terimleri). C terimlerinde ise satıcı, taşıma işlemi için kendisi sözleşme yapmasına rağmen, malların hasar görmesi riskini veya malların yüklenmesi ve yola çıkmasından sonra meydana gelebilecek olayların yaratacağı ek masrafları kendisi üstlenmez. Son olarak D terimlerinde, satıcı, malların varma yerine getirilmesin kadar gereken bütün masrafları ve riskleri üzerine alır. İHRACATTA TESLİM ŞEKİLLERİ INCOTERMS 2000 1. Ticari İşletmede Teslim / Ex Works (EXW) 2. Taşıyıcıya Teslim / Free CARRIER (FCA) 3. Gemi Doğurultusunda Teslim / Free Alongside Ship (FAS) 4. Gemi Bordasında Teslim / Free on Board (FOB) 5. Mal Bedeli veya Navlun / Cost and Freight (CFR) 6. Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun / Cost, Insurance and Freight (CIF) 7. Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage Paid To (CPT) 8. Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim / Carriage and Insurance Paid To (CIP) 9. Sınırda Teslim / Delivered At Frontier (DAF) 10. Gemide Teslim / Delivered Ex Ship (DES) 11. Rıhtımda Teslim ( Gümrük Vergi ve Harçları Ödenmiş Olarak ) / Delivered Ex Quay (Duty Paid) (DEQ) 12. Gümrük Resmi Ödenmemiş Olarak Teslim / Delivered Duty Unpaid (DDU) 13. Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim / Delivered Duty Paid (DDP) C Lİ TESLİM ŞEKİLLERİ C li terimler satıcının taşıma için alışılmış şartlar altında ve nasraflar kendisine ait olmak üzere sözleşme yapmasını gerektirir. Bu yüzden ilgili C teriminden sonra satıcının hangi noktaya kadar masrafların karşılayacağının açıkça belirtilmesi gerekir. - CIF ve CIP te satıcı aynı zamanda sigorta yaptırmak ve sigorta masraflarını karşılamak zorundadır. C li teslim şekilleri tüklemede satış sözleşmeleridir. Buna gore satıcı malları muted rotadan ve alışılagelmiş bir şekilde kararlaştırılan yere kadar taşınması ile ilgili normal taşıma masraflarını ödemekle yükümlüdür. Malların zıya ve hasara uğrama riskinden, ayrıca malların taşınmak üzere uygun biçimde teslim edilmesinden sonra meydana gelen olayların yol açtığı ek masraflardan alıcı sorumludur.
- C li teslim şekillerini diğer terimlerden ayıran 2 önemli nokta vardır. 1- Satıcının hangi noktaya kadar taşıma sözleşmesini yapmak ve masraflarını karşılamakla yükümlü olduğu 2- Hasarın paylaşılması Satıcı taşıma sözleşmesi yaparak, malları taşıyıcıya teslim ederek ve CIF ve CIP terimlerine gore sigorta yaptırarak yerine getirdikten sonra bütün hasar ve masraflardan kurtulur. C li 4 teslim şeklinden CPT ile CFR birbirine benzer olup aradaki fark CPT nin tırla taşımada kullanılan bir terimken CFR nin gemiyle taşıma terimi olmasıdır. Ayni şekilde CIP ile CIF terimleri birbirine benzerken CIP tırla CIF ise gemiyle taşımada kullanılan terimlerdir. MAL BEDELİ veya NAVLUN / COST AND FREIGHT (CFR) Bu terim ile satıcı belirlenen varış limanına malı gönderebilmek için gerekli tüm giderleri ve navlunu ödemek zorundadır. Ancak malla ilgili yitik bir hasar rizikoları ile giderlerde görülebilecek artış, yükleme limanında malların gemi küpeştesini geçmesi anından itibaren satıcıdan alıcıya devredilmiş olur. CFR terimi satıcının ihraç için malları gümrükten geçirmesi gerektiğini belirtir. MAL BEDELİ, SİGORTA ve NAVLUN / COST, INSURANCE AND FREIGHT (CIF) Bu terim ile satıcı CFR'deki yükümlülüklerine aynen sahiptir. Ancak ek olarak, malların taşınması sırasında yitik veya hasar rizikosuna karşı deniz sigortası temin etmek durumundadır. Satıcı sigorta sözleşmesini yapar ve sigorta primini öder. Alıcı bu terim ile satıcının sigortada sadece minimum kuvertür temin etme yükümlülüğü bulunduğunu bilmelidir. Bu terim satıcının ihraç için malları gümrükten geçirmesi gerektiğini belirtir. Bu terim sadece deniz ve iç su taşımacılığında kullanılır. Eğer gemi küpeştesi pratikte birşey ifade etmiyorsa CIP terimini kullanmak daha uygun olur. TAŞIMA ÜCRETİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM / CARRIAGE PAID TO (CPT) Bu terim satıcının, malın kararlaştırılan varış yerine kadar taşınması için gerekli navlunu ödediği anlamına gelir. Malın yitik ve hasarına ait rizikolarla birlikte taşıyıcıya teslimden itibaren doğabilecek ek masraflar, malların taşıyıcının nezaretine verilmesinden itibaren satıcıdan alıcıya geçer. Taşıyıcı bir taşıma sözleşmesinde demir, kara, deniz, hava, içsu taşımacılığı ya da bunların birleşmesi sonucu ortaya çıkan taşımacılık işlemini üstlenen kimsedir.
TAŞIMA ÜCRETİ ve SİGORTA ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM / CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO (CIP) Bu terim ile satıcı CPT' deki yükümlülüklerine aynen sahiptir. Ancak ek olarak malların taşınması sırasında yitik veya hasar rizikosuna karşı kargo sigortası temin etmek durumundadır. Satıcı sigorta sözleşmesini yapar ve sigorta primini öder. F Lİ TESLİM ŞEKİLLERİ Gemi Doğrultusunda Masrafsız Free Alongside Ship (FAS) ( olarak belirtilen yükleme limanında) Gemi Doğrultusunda Masrafsız terimi, malların belirtilen yükleme limanında, gemi yanında satıcı tarafından teslim edilmesi demektir. Bu durum, bu andan itibaren, alıcının mallara ilişkin bütün masrafları, ziya ve hasar risklerini üstlendiğini ifade eder. FAS terimi ihraç için malların satıcı tarafından gümrüklenmesini gerektirir. Bu durum, ihracat için gerekli gümrükleme işlemlerini alıcının yerine getirmesini öngören önceki Incoterms sürümlerinin aksidir. Fakat taraflar malların ihracat için alıcı tarafından gümrüklenmesini isterlerse, bu durum satım sözleşmesine eklenecek açık ifadelerle belirtilmelidir. Bu terim sadece deniz veya içsu taşımacılığında kullanılabilir. Gemide Masrafsız Free on Board (FOB) ( olarak belirtilen yükleme limanında) Gemide Masrafsız terimi, belirtilen yükleme limanında malların küpeşteyi aşmasıyla satıcının malları teslim ettiği anlamına gelir. Bu durum, bu andan itibaren artık, alıcının mallara ilişkin bütün masrafları, zıya ve hasar risklerini üstlendiğini ifade eder. FOB terimi, satıcının malları ihracat için gümrüklemesini gerektirir. Bu terim sadece deniz veya içsu taşımacılığında kullanılabilir. Eğer taraflar, malların gemi küpeçtesini aşarak teslim edilmeleri niyetinde değillerse, FCA terimi kullanılmalıdır. Taşıyıcıya Masrafsız Free Carrier Alongside (FCA) ( olarak belirtilen yerde) Taşıyıcıya Masrafsız terimi, ihracatçının malı kendi ülkesinde alıcının belirttiği yerde ve belirttiği taşımacıya teslim etmesi demektir. Teslim edilen yer, ihracatçının kendisine ait deposu veya fabrikası ise, ihracatçı malı nakliye aracına yükleme ve yükleme sırasındaki olabilecek risklerinden sorumludur. Eğer teslim yeri başka bir yerdeyse, malları taşıt üzerinde taşımacıya teslim eder. Malın boşaltma maliyeti ve bu sıradaki risklerden ihracatçı değil, ithalatçı sorumludur.
D Lİ TESLİM ŞEKİLLERİ SINIRDA TESLIM - DELİVERED AT FRONTIER (DAF) Bu terim satıcının teslim yükümlülüğünün, malların ihraç için gümrükten geçirilip, sınırda belirlenen yer ya da noktada ancak bitişik ülkenin gümrük sınırından önce emre hazır tutulmasıyla sona ermesini ifade eder. Sınır terimi, ihraç ülkesinin sınırı da dâhil olmak üzere herhangi bir sınır için kullanılabilir. Dolayısıyla, terimin içinde söz konusu sınırın her zaman nokta ya da yer belirtilerek kesin şekilde tanımlanmış olması hayati olarak önem taşımaktadır. GEMİDE TESLİM - DELIVERED EX SHIP (DES) Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malı belirlenen varış limanında, gemi bordasında, ithal gümrüğünden geçirmeden alıcının emrine hazır tutmakla sona erer. Satıcı, malların belirlenen varış limanına getirilmesi için gereken tüm gider ve rizikoları üstlenir. Bu terim sadece deniz veya içsu taşımacılığı için kullanılabilir. RIHTIMDA TESLİM - DELIVERED EX QUAY (DEQ) (varış limanı... olarak belirtilmek suretiyle) Rıhtımda teslim terimi, satıcının, belirlenen varış limanındaki rıhtımda (iskelede), ithalat için gerekli gümrükleme işlemleri yerine getirilmemiş olarak alıcının tasarrufuna bırakmakla malları teslim ettiğini ifade eder. Satıcı, malların belirlenen varış limanına taşınması ve rıhtıma (iskeleye) boşaltılmasına ilişkin bütün hasar ve masrafları üstlenmelidir. DEQ terimi, malların ithalat için gümrüklenmesi ve bununla ilgili tüm işlemlerin, vergilerin, resim ve diğer harçların ödenmesi yükümlülüğü alıcının üstlenmesini öngörür. BU DURUM, İTHALAT İÇİN GEREKLİ GÜMRÜKLEME İŞLEMLERİNİ SATICININ YERİNE GETİRMESİNİ ÖNGÖREN ÖNCEKİ INCOTERM VERSİYONLARININ AKSİDİR. Fakat taraflar malların ithalinde ödenen masrafları kısmen veya tamamen satıcının yükümlülükleri arasına katmak isterlerse, bu durum satış sözleşmesine bu amaçla eklenecek açık bir ifade ile aydınlığa kavuşturulmalıdır. Bu terim sadece mallar denizyolu veya içsu veya çok vasıtalı taşıma ile varma limanında gemiden rıhtıma (iskeleye) boşaltılmakla teslim edilecekse kullanılabilir. Bununla beraber taraflar malların rıhtımdan limanın içinde veya dışında başka bir yere aktarılmasına ilişkin hasar ve masrafları satıcının yükümlülükleri arasına katmak isterlerse, DDU veya DDP terimleri kullanılmalıdır.
GÜMRÜK RESMİ ÖDENMEKSİZİN TESLİM - DELIVERED DUTY UNPAID (DDU) Satıcının ihracat ithalat için gümrüklemeden ve belirtilen varma yerinde gelen taşıma aracından boşaltmadan malları alıcıya teslim ettiğini ifade eder. Satıcı varış ülkesinde ithalat için herhangi bir gümrük resmi dışında, malların buraya taşınmasıyla ilgili bütün hasar ve masrafları yüklenmelidir. Bu gümrük resmi ile malları ithalat için zamanında gümrüklememesinden kaynaklanan her türlü masraflar ve hasarlar alıcı tarafından karşılanmalıdır. Bu terim, her türlü taşıma şekli için kullanılır. Eğer teslim varma limanında gemide veya rıhtımda gerçekleştirilecek ise DES veya DEQ terimleri kullanılmalıdır. GÜMRÜK RESMİ ÖDENMİŞ OLARAK TESLİM /-DELIVERED DUTY PAID (DDP) Bu terim ile satıcının teslim yükümlülüğü, malların ithal ülkesinde belirlenen yerde emre hazır tutulması ile sona erer. Satıcı, malların o noktaya kadar taşınması, ithal gümrüğünden geçirilmesi için gerekli vergi, resim ve diğer harçlar dahil olmak üzere riziko ve giderleri üstlenmek durumundadır. EXW terimi satıcı için ne kadar az yükümlülük ifade ediyorsa, DDP terimi de o kadar çok yükümlülük ifade etmektedir. Kaynakça: 1- http://tr.wikipedia.org/wiki/incoterms 2- www.geo-logistics.com/wtr_customs/incoterms.asp 3- www.pbb.com/en/tools/incoterms/incoterms2000.pdf 4- www.amazon.com/incoterms-2000-official-rules-interpretation/dp/9284211999 5- http://www.egeliihracatcilar.com/asp/content.asp?ms=1&id=0 6- Dış ticaret ve Uluslar arası Pazarlama Uzmanlık Sertifikası(hrm&Dokuz Eylül Üniversitesi)