HAPİS CEZASINI GEREKTİREN VERGİ SUÇLARINDA DAVA ZAMANAŞIMI VE ZAMANAŞIMININ BAŞLANGICI

Benzer belgeler
İÇİNDEKİLER SUNUŞ...V ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...IX KISALTMALAR...XVII GİRİŞ...1

VERGİ SUÇUNA TEŞEBBÜS 4369 SAYILI KANUNDAN SONRA DA MÜMKÜN MÜDÜR?

II-4369 SAYILI KANUNA GÖRE KAST VE BİLME UNSURU

Tahsilat Genel Tebliği (Seri: A Sıra No: 1) nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri: A Sıra No: 7) Sonrasında Zamanaşımı Uygulaması

: Tahsilat Genel Tebliği (Seri: A Sıra No: 1) Nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri: A Sıra No: 7) yayımlandı.

IÇINDEKILER I. BÖLÜM HÜKÜM KURMA ESASLARI. f) Cezanın İnsan Onuruyla Bağdaşır Nitelikte Olması 4. da) Birim Gün Sayısının Belirlenmesi 11

VERGİ CEZALARINDA İNDİRİM MÜESSESESİNİN ÖZELLİKLERİ

İÇİNDEKİLER GİRİŞ...1 I.

Türk Rekabet Hukukunda Tekerrür

SPKn İDARİ PARA CEZALARI

CEZA MUHAKEMESİNDE BEKLETİCİ SORUN KARARININ DAVA ZAMANAŞIMININ DURMASINA ETKİSİ

Danıştay 4. Dairesi, E:2014/4451, K:2016/2209 Tekerrür nedeniyle artırımlı ceza uygulaması için ikinci fiilin, birinci fiile ilişkin cezanın

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... IX

Yeni İş Mahkemeleri Kanununun Getirdiği Değişiklikler

TAHSİLAT GENEL TEBLİĞİ (SERİ: A SIRA NO: 1) NDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR TEBLİĞ (SERİ: A SIRA NO: 7)YAYIMLANDI

İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesine İlişkin Tarihli Yönetmeliğin 11 ve 19. Maddeleri Anayasaya Aykırıdır

6736 SAYILI KANUN KAPSAMINDA GV, KV VE KDV MATRAH ARTIRIMINDA BULUNAN FİRMALARDA VERGİ İNCELEMESİ YAPILIP YAPILAMAYACAĞI

TDK Yayını. 1 Bu nedenle gerekçede vergi suçu; Vergi Kanunlarının koyduğu vazife ve mecburiyetlerin mükellefler

İPTAL BAŞVURUSUNA KONU OLAN YASA MEDDESİ İLE İLGİLİ AÇIKLAMA:

Sirküler Tarihi : Sirküler No : 2016/025

T.C. D A N I Ş T A Y Yedinci Daire

Sirküler no: 082 İstanbul, 1 Ekim 2010

3. SUÇ POLİTİKASININ TEMEL İLKELERİ I. HUKUK DEVLETİ İLKESİ II. KUSUR İLKESİ III. HÜMANİZM İLKESİ

ZAMANAŞIMINA UĞRAMIŞ GÜMRÜK VERGİLERİNE PARA CEZASI UYGULANABİLİR Mİ?

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2016/078 Ref: 4/078. Konu: SERİ:A SIRA NO:1 TAHSİLAT GENEL TEBLİĞİNDE DEĞİŞİKLİK YAPILMIŞTIR

İÇİNDEKİLER BEŞİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ... VII DÖRDÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ... IX ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ... XI İÇİNDEKİLER... XIII

Anılan rejimde ekonomik değeri olmayan atıklar ise fire olarak tanımlandığından bu atıklar dahilde işleme rejiminin konusunu oluşturmamaktadır.

VERGİ SİRKÜLERİ NO: 2016/47

İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER... VII

2:Ceza muhakemesinin amacı nedir? =SUÇUN İŞLENİP İŞLENMEDİĞİ KONUSUNDAKİ MADDİ GERÇEĞE ULAŞMAK

TÜRKİYE DE CEZA VE ADALET SİSTEMİ

Yeminli Mali Müşavirlik Bağımsız Denetim ve Danışmanlık

Prof. Dr. Çetin ARSLAN Hacettepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Başkanı

3. DAVAYA KONU ÖZEL USULSÜZLÜK CEZALARININ: Türü DönemiTutarı(TL) Kat Tutarı Özel Usulsüzlük Cezası 01/ /

Ö z e t B ü l t e n Tarih : Sayı : 2018/3

VERGİYE UYUMLU BAZI MÜKELLEFLERE GELİR/KURUMLAR VERGİSİ İNDİRİMİ GETİRİLDİ:

Ali Kemal Yıldız Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi

Arş. Gör. F. Umay GENÇ

VERGİ KAÇAKÇILIĞI SUÇLARI VE MUHASEBE HİLESİ

CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNUN YÜRÜRLÜK VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN

2. BA BS FORMLARINA İLİŞKİN USULSÜZLÜK CEZASI UYGULAMASINDA LEHE OLAN HÜKÜMLER

3984 sayılı kanunda şeref ve haysiyet

ĐŞÇĐ ALACAKLARINDA ZAMANAŞIMI SÜRESĐNĐN BAŞLANGICI

ÖZET : 353 Sayılı Kanunun 10/^ maddesi uyarınca asker kişi sayılan. UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ CEZA BÖLtMÜ. sanıkların askerî cezaevinde işledikleri

VERGİ HUKUKU BÜTÜN İBRAHİM NİHAT BAYAR FİNAL SORULARI

HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HUKUKİ MÜZAKERE TOPLANTILARI. Denizli KASIM 2013

Emre Can BASA MÜKELLEFLERİN ÖZEL İŞLERİNİ YAPMA SUÇU

SİRKÜLER. Vergi Usul Kanunu'na "Teminat uygulaması" başlıklı 153/A Maddesi Eklenmiştir.

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adalet MYO

CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER

CEZA HUKUKU GENEL HÜKÜMLER

İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM CEZA HUKUKU. 1. Kavram

SİGORTA PRİMİ VE İŞSİZLİK SİGORTASI PRİMLERİNDE ZAMANAŞIMI SÜRESİ

Vergi Usul Kanunu'nun 353/1 Ve 374/1. Maddeleri Kapsamında Kesilen Özel Usulsüzlük Cezaları Hakkında Hukuki Bir Değerlendirme

Yasemin BABA Türk Ceza Kanunu nda Etkin Pişmanlık İSTANBUL ARŞİVİ

İDARİ PARA CEZALARINDA UYGULAMA

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2017/120 Ref: 4/120

denetim mali müşavirlik hizmetleri

VERGİLERİNİ ZAMANINDA ÖDEYEN MÜKELLEFLERE 1 OCAK 2018 TARİHİNDEN İTİBAREN VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMASI BAŞLIYOR

CEZA MUHAKEMESİ KANUNUNUN YÜRÜRLÜK VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN. BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler

Yargıtay İçtihatları Işığında Vergi K açakçılığı Suçlarında Suç Tarihinin Belirlenmesi

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2012/33 Ref: 4/33. Konu: ÇEK KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN YAYINLANMIŞTIR

ANAYASA MAHKEMESİ KARARI. İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN : Genç Asliye Ceza Mahkemesi

VERGİYE UYUMLU MÜKELLEFLERE VERGİ İNDİRİMİ UYGULAMASI.

KONU: 5904 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu Ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun İle Getirilen Düzenlemeler Hakkında

İÇİNDEKİLER ÜÇÜNCÜ BASKI İÇİN ÖNSÖZ... IX İKİNCİ BASKI İÇİN ÖNSÖZ... XI ÖNSÖZ... XIII İÇİNDEKİLER...XV

1 VERGİ HUKUKU VE TEMEL KAVRAMLAR

1 Sulhi Dönmezer, Sahir Erman, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, İstanbul 1994, Onbirinci Baskı, Cilt 1 Sh. 22

Sirküler no: 070 İstanbul, 1 Temmuz 2009

İÇİNDEKİLER ÖZET... V İÇİNDEKİLER... IX KISALTMALAR... XIII GİRİŞ...1

VERGİ BARIŞI KANUNUNA GÖRE HAPİS CEZASINI GEREKTİREN VERGİ SUÇLARININ DURUMU

TÜRK CEZA KANUNUNUN YÜRÜRLÜK VE UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN ileti5252

BASIN SUÇU VE TEŞEBBÜS SORUNU

KABAHAT GENEL TEORİSİ AÇISINDAN VERGİ KABAHATLERİ İSTANBUL ARŞİVİ

KATMA DEĞER VERGİSİ KISMİ TEVKİFAT UYGULAMASINDA KDV İNDİRİMİ VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Trabzon üçüncü noteri olan davalı ise, süresinde zamanaşımı itirazında bulunmuştur.

5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNA GÖRE UYGULANACAK İDARİ PARA CEZALARI (2012 YILI )

5237 TCK DEĞĠġĠKLĠK TASARISI Cinsel Suçlarla Ġlgili Bölüm. Önerilen DeğiĢiklik Cinsel saldırı (Tasarı Madde 42)

ÖNSÖZ 3 EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAZISI 5 İÇİNDEKİLER 7-12 KANUNLAR VE KAYNAKLAR BİRİNCİ BÖLÜM Genel Bilgiler Dersin adı ve konusu 17

T.C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü

SANIĞIN TEMYİZ AŞAMASINDAKİ TUTUKLULUK HALİNİN AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARI IŞIĞINDA İFADE ETTİĞİ ANLAM VE BUNUN İÇ HUKUKUMUZDAKİ YANSIMASI:

Doç. Dr. Zeynel T. KANGAL. Bursa Uludağ Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi KABAHATLER HUKUKU

1. Ceza Hukukunun İşlevi, Kaynakları ve Temel İlkeleri. 2. Suçun Yapısal Unsurları. 3. Hukuka Aykırılık Unsuru

TÜM YÖNLERİYLE ÖDEME EMRİ

tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 478 sıra no lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ni kapsamaktadır.

Sirküler Rapor /108-1

Yrd. Doç. Dr. Zeynel T. KANGAL Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Öğretim Üyesi KABAHATLER HUKUKU

Haklara Tecavüz Halinde Hukuki Ve Cezai Prosedür

TEBLİĞ GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 301)

GELİR VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ TASLAĞI (SERİ NO: )

ORGANİZE HAYALİ İHRACAT EYLEMLERİNİN YASAL GELİŞMELER KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Beraat Eden Sanıklar Müdafiinin Vek âlet Ücreti

VERGİ İNCELEMELERİ SONUCU TARH EDİLEN VERGİ İLE KESİLEN CEZALAR NASIL MUHASEBELEŞTİRİLİR?

T U T U K L A M A v e T U T U K L A M A S Ü R E L E R İ

SİRKÜLER İstanbul, Sayı: 2017/033 Ref: 4/033

DUYURU: /25

Cinsel taciz suçu TCK. nun 105 inci maddesinde düzenlenmiştir. Burada;

Bazı makalelerde, bu iptal kararı ile kanuni temsilcilerin geçmişe yönelik sorumluluklarının kalktığına dair yorumlar okuyoruz.

GEÇİCİ VERGİ BEYAN DÖNEMLERİ AZALTILMALI, ORANLARI YENİDEN BELİRLENMELİDİR

Transkript:

1 Avukat Bekir Baykara HAPİS CEZASINI GEREKTİREN VERGİ SUÇLARINDA DAVA ZAMANAŞIMI VE ZAMANAŞIMININ BAŞLANGICI Bekir BAYKARA Avukat Ankara Barosu Üyesi Not: Bu Makale Vergi Dünyası Dergisinin Şubat 2004 Tarihli 270.. Sayısında Yayınlanmıştır. I-GİRİŞ: Ceza hükümlerini içeren VUK nun dördüncü Kitabı 4369 sayılı kanun ile köklü değişikliklere uğramıştır. 4369 sayılı kanun ile vergi suçlarının yapısı değişmiş, bu nedenle de yerleşmiş Yargıtay ve Danıştay içtihatları büyük oranda anlamını yitirmiştir. Yeni duruma göre içtihatlar oluşma safhasındadır. Bu durum maliyeciler ve mali konularla uğraşanlar arasında da hatalı diyebileceğimiz yorumlara neden olabilmektedir. Bu konulardan birisi de hapis cezasını gerektiren vergi suçlarında zamanaşımı ve bunun başlangıç zamanıdır. VUK nunda 4369 sayılı kanun ile yapılan değişiklikten sonraki yani durumla ilgili iki makale yayınlamıştık 1 2. Bu yazımızda ise, özellikle (1) no lu dipnotta yer alan yazımızla bağlantılı olduğunu düşündüğümüz bir konuyu inceleyeceğiz. Yazımızda inceleyeceğimiz konu, hapis cezasını gerektiren vergi suçlarında (VUK 359. Maddedeki suçlar) 3 dava zamanaşımı süresi ve bu sürenin başlangıcıdır. Yazımızın giriş bölümünden sonra Türk Ceza Kanununda (TCK) zamanaşımı ve vergi suçlarına uygulanması incelenecektir. Daha sonraki bölümünde ise hapis cezasını gerektiren vergi suçlarında, zamanaşımı süresi ve bu sürenin başlangıcı ele alınacaktır. II-TÜRK CEZA KANUNUNA GÖRE DAVA ZAMANAŞIMI VE VERGİ SUÇLARINA UYGULANMASI A-DAVA ZAMANAŞIMI Zaman, tabii bir olay, bir akıştır. Zaman aynı zamanda, hukukun kendisine hukuki sonuçlar bağladığı, hukuki bir olaydır. Zaman soyut bir kavramdır. Süre (müddet) ise soyut 1 Vergi Suçuna Teşebbüs 4369 Sayılı Kanundan Sonra Da Mümkün Müdür, Yaklaşım Ekim 2001, Sayı 106, Sh. 167-174. 2 Vergi Suçunda Kast Unsuru 4369 Sayılı Kanundan Sonra Kaldırıldı Mı?, Maliye Postası, Eylül 2001, Sayı 505. 3 Vergi Usul Kanununda düzenlenen ve hapis cezasını gerektiren diğer suçlar; 360. md.de düzenlenen iştirak, 362. md.de düzenlenen vergi mahremiyetinin ihlali, 363. md.de düzenlenen Mükellefin Özel İşlerini Yapan Memurlar başlığını taşımaktadır. Görüldüğü gibi iştirak dışındaki maddeler vergi suçu değildir. Bu nedenle (iştirak dışında) bu maddeler inceleme konumuzun dışında tutulmuştur.

2 olan zamanın somut bir kesimini ifade eder. Süreler belirli (muayyen) olarak sınırlandırılmış ve tespit edilebilir zaman dilimleridir. 4 Zamanaşımı (müruru zaman) da bir süre (müddet)tir. 5 Zamanaşımı, devletin cezalandırma hakkını düşüren (ortadan kaldıran) bir nedendir. 6 Ceza hukukunda zamanaşımı dava zamanaşımı ve ceza zamanaşımı olarak ayrı ayrı düzenlenmiştir. (TCK 102 ila 118. maddeleri). TCK 102. maddede göre dava zamanaşımı süreleri (müddetleri) düzenlenmiştir. Bu süreler, altı aydan yirmi seneye kadar olup, suçun ağırlığına göre değişir. Ancak TCK nun 125-173 maddelerindeki suçlar yurt dışında işlenmiş ise zamanaşımı yoktur. Dava zamanaşımı süresinin hesabı ile ilgili iki sistem vardır. Bunlar somut (müşahhas) ceza sistemi, soyut (mücerret) ceza sistemidir. Bu iki sisteme karma sistemi, ekleyenlerde vardır. Somut ceza sisteminde, dava zamanaşımının hesabında, somut olayda, ağırlatıcı ve hafifletici sebepler dikkate alınarak, faile verilecek ceza esas alınır. Soyut ceza sisteminde ise, zamanaşımının hesabında, kanunda belli edilen cezanın üst sınırı esas alınır. Soyut ceza sisteminde (somut ceza sisteminin aksine) fiile ve faile ilişkin ağırlatıcı ve hafifletici unsurlar dikkate alınmaz. Karma sistemde ise ağırlatıcı ve hafifletici unsurlardan fiile (eyleme) ilişkin olanları dikkate alındığı halde, faile (suçluya) ilişkin olanları dikkate alınmaz. Türk Ceza Kanunu soyut ceza sistemini esas almıştır. Daha doğrusu, Yargıtay ın bu konudaki görüşü böyledir. (Ceza Hukuku yazarları arasında aksi görüşte olanlar vardır). Yargıtay bu görüşünü iki içtihadı birleştirme kararında belirtmiştir. 7 Zamanaşımı TCK 104. madde de belirtilen hallerde kesilir. 8 Zamanaşımı kesildiğinde, bu zamana kadar işleyen süre yok sayılır, başa dönülür. Yani her zamanaşımını kesen her olayda, suçun işlendiği (tamamlandığı) güne dönülür. Ancak bu durum sonsuza kadar uzamaz. Zamanaşımını kesen nedenler, zamanaşımı süresini en fazla kanunda belirlenen sürenin yarısı kadar uzatılabilir. Örneğin beş yıllık zamanaşımı süresi, ne kadar kesilirse kesilsin 5+(5:2)=7,5 yıl (yedi yıl altı ay)dan daha fazla olmayacaktır. (TCK 104/2 son cümle.) Zamanaşımı, TCK 107. madde de belirtilen hallerde durur. 9 Zamanaşımının durması, durduran neden ortadan kalkıncaya kadar işlememesi, bu neden ortadan kalkınca, kaldığı yerden tekrar işleyeme başlaması demektir. 4 Nami Çağan, Vergi Hukukunda Süreler, Ankara 1975, Sh. 1. 5 TCK 104/II son cümlesi. müruru zaman müddetini... şeklindedir. 6 Abdullah Polat Gözübüyük, Türk Ceza Kanunu Şerhi, Kazancı Yayınları, 5. Baskı, C.1, Sh. 1096. 7 Yargıtay ın K. 07.05.1947, E. 3, K. 15 ve 03.06.1942 E. 36, K. 15 sayılı içtihadı birleştirme kararları. 8 Zamanaşımı, mahkumiyet hükmü, yakalama, tevkif (tutuklama), celp veya ihzar müzekkereleri (sorgu için yazı ile çağırma ve bir ceza işlemi için zorla getirme yazısı), adli makamlar huzurunda sanığın sorguya çekilmesi, sanık için son soruşturmanın açılmasına ilişkin karar ve C. Savcısının mahkemeye yazdığı iddianame ile kesilir. 9 Kamu davasının açılması izin (mezuniyet) veya karar alınmasına veya başka bir mercide çözümü gereken bir sorunun çözümüne (bekletici meseleye bağlı ise) zamanaşımı durur.

3 Konumuz dışında olmakla birlikte ceza zamanaşımı konusunda da kısa açıklama yapmak isteriz. Ceza zamanaşımını, fail mahkum olduktan sonra, infaz (cezanın yerine getirilmesi) ile ilgilidir. Ceza zamanaşımı süreleri TCK 112 md. de düzenlenmiş olup dava zamanaşımına göre daha uzundur. Ceza zamanaşımı mahkumiyet hükmünün kesinleştiği veya infazın kesildiği andan başlar. TCK 114. madde de belirtilen hallerde ceza zamanaşımı kesilir. Dava zamanaşımından farklı olarak burada üst sınır yoktur. B-CEZA KANUNUNUNDAKİ ZAMANAŞIMI HÜKÜMLERİNİN VERGİ SUÇLARINA UYGULANMASI Vergi hukukunda üç tür zamanaşımı süresi bulunmaktadır. Bunlar; tarh zamanaşımı (VUK 113-114), tahsil zamanaşımı (6183 S.K. 102) ve ceza kesme zamanaşımı (VUK 374) dır. Öngörülen bu süreler vergi borcuna ve idari cezalara ilişkindir. VUK nun 359. maddesi ile düzenlenen hapis cezalarına ilişkin zamanaşımı süresi vergi kanunlarında belirlenmemiştir. O halde bu durumda VUK nun 359. maddesinde düzenlenen suçlarda zamanaşımı genel hükümlere, yani Türk Ceza Kanununa göre belirlenecektir. Bu, TCK 10. maddede ki Bu Kanundaki hükümler, hususi ceza kanunlarının buna muhalif olmayan mevaddi hakkında da tatbik olunur hüküm gereğidir. Vergi ceza hukukunda TCK nun genel hükümlerinin uygulanması konusu daha önce yayımlanan makalemizde geniş olarak incelenmiştir. 10 Dava zamanaşımının başlangıcı, TCK madde 103 de düzenlenmiştir. Madde de dava zamanaşımı başlangıcı, tamamlanmış suçlar, teşebbüs halinde kalmış suçlar ile müteselsil ve mütemadi 11 suçlar için ayrı ayrı düzenlenmiştir. TCK 103. Maddeye göre tamamlanmış suçlarda dava zamanaşımı fiilin vukuu gününden itibaren başlar. Ceza hukukunda fiil dendiğinde; hareket nedensellik bağı netice (sonuç) anlaşılır. 12 O halde fiilin vukuu gününden sözünden, suçun sonucunun oluşuğu günü anlamak gerekir. Çünkü bazen, suçu oluşturan hareketler yapıldıktan daha sonraları sonuç oluşabilir. Yani dava zamanaşımı sonucun oluştuğu günden itibaren başlar. 13 10 Bekir BAYKARA Vergi Suçuna Teşebbüs 4369 Sayılı Kanundan Sonra Da Mümkün Müdür. 11 Mütemadi suç, devamlı suç olarak karşılanmaktadır. (Doğan Soyaslan age. Sh. 2441) Müteselsil suç-mütemadi suç karşılaştırması için bkz. İsmail Malkoç age. Sh. 192. 12 Sulhi Dönmezer Sahir Erman, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Genel Kısım II. Basım İstanbul 1994 C.3 Sh. 256. 13 Dönmezer-Erman age. Sh. 256, Gözübüyük age. C.1 Sh. 1117, Ayhan Önder, Ceza Hukuku Dersleri İstanbul 1992 Sh. 678. Aksi görüş (yani zamanaşımının neticenin gerçekleşmesinden önce, hareketin yapıldığı anda başladığı görüşü), İsmail Malkoç, age Sh. 252. Ancak Yargıtay, üstelik vergi suçu ile ilgili verdiği bir kararda (9. C.D. 31.10.1996 E. 1099 K. 5903 vergi suçunda dava zamanaşımının başlangıç tarihinin sonucun (yani vergi kaybının) oluştuğu tarih olduğuna karar vermiştir. (Kararın özeti Kayıhan, İçel ve arkadaşları Yatırım Teorisi

4 Kanuna göre teşebbüs (tam veya eksik teşebbüs) halinde dava zamanaşımı, son hareketin veya faaliyetin yapıldığı andan başlar 14. Mütemadi ve müteselsil suçlarda dava zamanaşımı temadi (devam) ve teselsülün bittiği günden başlar. III-HAPİS CEZASINI GEREKTİREN VERGİ SUÇLARINDA DAVA ZAMANAŞIMI VE BAŞLANGICI A-ADLİ VERGİ SUÇLARINDA ZAMANAŞIMI Yukarıda açıkladığımız gibi dava zamanaşımı (kamu davasının açılabileceği en son zaman) TCK md. 102 de düzenlenmiştir. Anılan madde de, dava zamanaşımı cürümlerde dört, kabahatlerde iki kademede düzenlenmiştir. 15 TCK 102. Maddenin birinci fıkrasının 4 no lu bendinde Beş seneden ziyade (fazla) olmamak üzere ağır hapis veya hapis...cezasını müstelzim (gerektiren) durumlarda beş sene lik dava zamanaşımı belirlenmiştir. TCK 102. Madde de belirlenen dava zamanaşımı süreleri yukarıdaki bölümde açıkladığımız gibi, vergi suçları için de uygulanacaktır. Vergi suçu işleyenler adına VUK nun 359. Maddesinin (a) fıkrasına göre altı aydan üç yıla kadar hapis cezası, (b) fıkrasına göre on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezası hükmolunur. Bu durumda TCK 102/I-4 maddesine göre vergi suçunda dava zamanaşımı beş yıl olacaktır. Bu süre hem tamamlanmış hem de teşebbüs halinde kalmış vergi suçları için aynı ve beş yıldır. Vergi suçları için söz konusu olan bu beş yıllık süre, tabiiki hiç kesilmemesi veya durmaması halinde söz konusudur. Dava zamanaşımını kesen TCK 104. Maddedeki nedenlerden biri gerçekleştiğinde, süre daha uzun olacaktır. Ancak zamanaşımı ne kadar kesilirse kesilsin vergi suçları için bu süre yedi yıl altı aydan (7,5 yıldan) daha fazla olamaz. 16 (TCK 104/II-son cümle). Yukarıda belirttiğimiz gibi, dava zamanaşımını durduran nedenlerden birisi varsa, (durduran neden ortadan kalkmadıkça) üst sınır söz konusu olmayacaktır. B-VERGİ SUÇUNDA ZAMANAŞIMININ BAŞLANGICI 1-Tamamlanmış Vergi Suçlarında Dava zamanaşımı Yukarıda açıkladığımız gibi TCK 103. Maddeye göre tamamlanmış suçlarda dava zamanaşımı sonucun gerçekleştiği andan itibaren başlar. Sonuç ise hareketten ayrı ve İstanbul 2000, Sh. 359.) (ancak bu karar 4369 S.K. dan öncedir. Aşağıda açıklayacağımız gibi vergi suçunda 4369 S.K. dan sonra -esas itibariyle- artık, hareketten ayrı netice yoktur.) 14 Dönmezer-Erman age. Sh. 257. 15 Kayıhan, İçel vd. age. Sh. 353. 16 Yrg. 9. CD. 17.03.1993 tarih ve E. 1993/988 K. 1999/1325 Karar için bkz. (Yunus Şengöz Vergi Hukukunda Hürriyeti Bağlayıcı Cezayı Gerektiren Suçlarda Dava Zamanaşımı Süresi, Yaklaşım Eylül 2001, Sayı 105, Sh. 145.)

5 hareketin neden olduğu dış dünyadaki değişikliktir. Neticesi harekete bitişik suçlarda 17, hareket yapıldığı anda sonuç da oluşur, dolayısıyla dava zamanaşımı da başlar. 18 Sonucun hareketten ayrıldığı suçlarda (maddi suçlarda) ise, sonuç hareketten ayrıdır. Dolayısıyla yazımızın yukarıdaki bölümünde açıkladığımız gibi, dava zamanaşımı sonucun oluştuğu günden başlar. VUK nun 359. Maddesinde düzenlenmiş vergi suçunun sonucu, 4369 S.K. dan önce, vergi ziyaı (kaybı) idi. Dolayısıyla 4369 S.K. dan önce, vergi suçunda dava zamanaşımı vergi kaybı 19 olduğu gün başlar. Halbuki 4369 S.K. ile, vergi zıyaı suçun unsuru olmaktan çıkarılmıştır 20. Vergi suçunun oluşumu için vergi ziyaı şartı kaldırılmıştır. VUK nun 359. Maddedeki hareketlerden birinin yapılması, vergi suçunun oluşumu için yeterlidir. ( Bu konuyu başka bir yazımızda ayrıntılı olarak incelemiştik 21.) Böylece vergi suçu, neticesi harekete bitişik suç, şekli suç veya sırf hareket suçu olarak adlandırılan suç sınıfına girmiştir. 22 Bu durumda, 4369 S.K. dan sonra, vergi suçunda dava zamanaşımı için vergi kaybının oluşması beklenmeyecektir. Dava zamanaşımı, 4369 S.K. dan sonra VUK nun 359. Madde de belirlenen hareketler yapıldığı günden itibaren işlemeye başlayacaktır. Bu nedenle, dava zamanaşımının vergi ziyaının oluştuğu günden itibaren başladığı düşüncesine 23 katılmıyoruz. Bu düşünceye kanıt olarak gösterilen 9. C.D. nin 17.03.1993 tarih ve E. 1993/988, K. 1999/325 sayılı kararı 4369 S.K. dan önceki hükümlere göre doğrudur. Ancak 4369 S.K. ile yapılan değişiklikten sonra ise anlamı kalmamıştır. 24 2-Teşebbüs Halinde Kalmış Vergi Suçlarında Dava Zamanaşımı Vergi suçlarına teşebbüsü düzenleyen VUK nun 358. Maddesi, 4369 S.K. ile kaldırılmıştır. Bu durum vergi suçlarına teşebbüsün kaldırıldığı gibi bir düşünceye yol açmıştır. Bu, doğru değildir. Çünkü, VUK 358. Maddesinin kaldırılması, vergi suçuna teşebbüsü kaldırmaz, fakat genel hükümlere (TCK hükümlerine) tabi kılar. Dolayısıyla TCK 17 Bu suçlar, sırf hareket suçu veya şekli suç olarak da anılmaktadır. 18 Ayhan Önder age. Sh. 678. 19 Vergi kaybı VUK nun 342. Maddesinde tanımlanmıştır. 20 Yargıtay Ceza Genel Kurulu (Yrg. CGK), (22.05.2001-11/99-104). Mater Kaban, Halim Aşaner, Özcan Güven, Gürsel Yalvaç, Yargıtay Ceza Genel Kurulu Kararları, Ankara 2001, sh. 980. 21 Bekir Baykara, agm. 22 Bekir Baykara agm., ayrıca Adnan Çavuş Vergi Suçunda Netice Unsuru, Yaklaşım, Ağustos 2001, S.104 Sh 192. 23 Yunus Şengöz, agm. 24 Benzer durum için bkz. Kayıhan, İçel ve Arkadaşları, Yaptırım Teorisi İstanbul 2000, Sh. 359, 195 no lu dipnotta özetlenen 9 C.D: 31.10.1996 tarih, E. 1099 K. 5903 sayılı kararı, sahte fatura tanziminde suçun oluşması için aranan vergi ziyaı,... denerek, vergi ziyaı vergi suçunun sonucu olarak alınmakta ve zamanaşımının bu tarihte başladığını belirtmektedir. Bu hüküm kararın verildiği tarihte doğru olmakla birlikte Kitabın yazıldığı 2000 yılı için 4369 S.K.ile durum değişmiştir.

6 10. Madde gereği, aynı kanunun 61 ve 62. Maddelerindeki şartlarla vergi suçuna teşebbüs mümkündür. Fakat bu açıklamalara rağmen vergi suçuna teşebbüs, 4369 S.K. ile, esas itibariyle kaldırılmıştır. Ancak bu kaldırma 358. Maddenin kaldırılması nedeni ile değil, vergi suçunun niteliğinin değiştirilmesi ile gerçekleşmiştir. Gerçekten yeni düzenlemede, 359. Madde de sonuç unsuru olarak vergi ziyaının alınmaması bu suçu şekli suç veya sırf hareket suçu haline getirmiştir. Bu tür suçların yapısı gereği esas itibariyle teşebbüs mümkün değildir. Ancak daha önceki bir yazımızda belirttiğimiz gibi 25 359. Madde de belirtilen bir halde vergi suçuna eksik teşebbüs mümkündür, bir halde de tartışmalıdır. Sırf hareket suçlarında, teşebbüs ancak hareketin parçalara ayrılması halinde mümkündür. VUK 359. Maddesinin b fıkrasının 2 no lu bendinde yer alan Belgeleri Maliye Bakanlığı ile anlaşması olduğu halde basılması veya sahte olarak basılması fiili, parçalara ayrılabilir. Dolayısıyla suç yolu vardır ve teşebbüs mümkündür 26. VUK nun 359/a-1 maddesinde düzenlenen çift defter kullanma suçunda...vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde... ifadesi, vergi ziyaının bu suçun sonucu (neticesi) gibi bir düşünceye sevk etmektedir. 27 Oysa çift defter kullanma suçunda vergi ziyaı bu suçun sonucu değil cezalandırma şartıdır. 28 Yukarıda açıkladığımız gibi vergi suçuna teşebbüs istisnai bir halde de olsa mümkündür. TCK 103. Maddeye göre teşebbüs halinde dava zamanaşımı, en son hareketin yapıldığı gün başlayacaktır. Bu hüküm aynen vergi suçuna teşebbüste de uygulanacaktır. Örneğin sahte belge basan bir matbaacı filmini hazırladığı gün (daha basmadan, teşebbüs halinde yakalandığı gün), dava zamanaşımının başlangıcı olacaktır. Burada çift defter kullanma suçunda dava zamanaşımının başlangıcını tartışmak gerekir. Bu suça neticeli suç dersek, tamamlanmış ve teşebbüs hali için, TCK 103. maddeye göre ayrı ayrı dava zamanaşımı söz konusu olacaktır. Kanunda belirtilen Vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde... ifadesini, vergi ziyaı bu suçun neticesi değil ancak cezalandırma şartıdır dersek 29 teşebbüs söz konusu olmayacaktır. 30 Cezalandırma şartı gerçekleşerek (yani vergi kaybı oluştuğunda) dava zamanaşımı başlayacaktır. 31 Bu durumda 25 Bekir Baykara, agm Sh. 172-173. 26 Bekir Baykara, agm. Sh. 172 27 Adnan Çavuş, Vergi Kaçakçılığı suçunda Netice Unsuru, Yaklaşım, Ağustos 2001 Sayı 104, Sh. 192. 28 Bekir Baykara agm. Sh. 173. 29 Yukarıda belirttiğimiz gibi bu görüş bize aittir. 30 Ayhan Önder, age. Sh. 378. 31 Dönmezer, Erman age, Sh. 258, Ayhan Önder age. Sh. 681. (Yazarlara göre cezalandırma şartı ihtiva eden suçlarda, dava zamanaşımı şartın gerçekleştiği anda başlar.)

7 da, dava zamanaşımının başlangıcı açısından çift defter kullanma suçunu neticeli sayma veya saymama arasında fark kalmamaktadır. 3-Suça İştirak halinde Zamanaşımı Uygulaması bilindiği gibi suça iştirak (suç ortaklığı) tek kişi tarafından işlenebilen bir suçun, birden fazla kişinin katılımıyla işlenmesidir. Genel olarak iştirak TCK nın 64-67. md.lerinde cürüm ve kabahate iştirak başlığı altında düzenlenmiştir. Kanun koyucu vergi suçları için genel düzenlemeden ayrılmış, bu konuyu VUK 360. md.de iştiraki 32 ayrıca düzenlemiştir. Dolayısıyla vergi suçları için bu madde uygulanacaktır. Ancak zamanaşımı konusu VUK nunda düzenlenmediği için TCK hükümlerine başvurulacaktır. İştirak (katılma) halinde işlenen suçlarda zamanaşımı, suça katılanların tümü için aynıdır. TCK 106. md.ye göre katılanlardan herhangi biri için zamanaşımını kesen olaylar, diğerleri için de zamanaşımını keser. Bu durum her türlü iştirak için geçerlidir. 33 Ancak zamanaşımının durması konusunda TCK nunda hüküm olmadığından, bir ortak için zamanaşımının durması diğer suç ortaklarını etkilemez. 34 4-Müteselsil Suçta Zamanaşımı TCK 80. md.ye göre, bir suç işleme kararını yerine getirme amacıyla, kanunun aynı hükmünün, değişik zamanlarda ihlali tek suç sayılır. Ancak ceza altıda birden yarıya kadar artırılır. Buna müteselsil 35 suç 36 denmektedir. Vergi suçlarında da teselsül kabul edilmektedir 37. Ancak bu ayrı bir yazı konusudur. Müteselsil suçlarda zamanaşımı teselsülün bittiği günden itibaren başar. (TCK 103.)Teselsülün bittiği gün ise, teselsül eden suça ilişkin en son ihlalin yapıldığı gündür. 32 Vergi suçlarının birden çok kişi tarafından işlenmesi hali daha önce VUK nun üç ayrı maddesinde düzenlenmiştir. Bunlar, iştirak (338. md.), teşvik (346. md.) ve yardım (347. md.)dir. Bu maddeler 4369 sayılı Kanunla 01.01.1999 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kaldırılmıştır. Bunların yerine 360. md.de iştirak başlığı altında düzenleme yapılmıştır. 33 Kubilay Taşdemir, Ceza Davalarında Zamanaşımı, Ankara, Sh. 30. 34 Age. Sh. 30. 35 Müteselsil, arası kesilmeden, birbirini izleyen, zincirleme anlamına gelir. Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük, Ankara, 1998. 36 Müteselsil suç TCK 80. Madde de düzenlenmiştir. Müteselsil suç deyimi için bazıları Devam eden suç olarak (Doğan Soyaslan Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 1998 Sh. 2301.), bazıları da zincirleme suç (İsmail Malkoç, Açıklamalı İçtihatlı Türk Ceza Kanunu, Ankara 2000 Sh. 191) demektedirler. 37 Yrg. CGK, 05.03.2002 E. 2002/11-28 K. 2002/179, YKD Haziran 2002, C. 28, S. 6, Sh. 929. Dava konusu olayda mükellef 1998 yılının Mayısında 1, Ağustosunda 3, Eylülünde 1, Aralığında 1 adet sahte fatura kullanmış ve KDV den indirmiştir. Aynı mükellef 1999 yılının Ocak ayında da 2 adet sahte faturayı KDV indiriminde kullanmıştır. Yetkili ağır ceza mahkemesi 15 ay ağır hapis cezasını hükmetmiştir. 11. CD. Kararı, her bir fatura kullanma fiilinin ayrı bir suç oluşturduğu gerekçesi ile bozmuştur. Yerel Mahkeme Kararında direnmiş, bunun üzerine Ceza Genel Kurulu sanığın teselsül eden iki ayrı fatura kullanma suçundan dolayı cezalandırılması gerektiği gerekçesiyle yerel mahkeme kararını bozmuştur.

8 SONUÇ: Yazımızın metninde açıkladığımız gibi vergi kaçakçılığı suçunda dava zamanaşımı süresi beş yıldır. Dava zamanaşımını kesen nedenler var ise bu süre en fazla yedi yıl altı ay olacaktır. Yani beş yıl içinde hakkında kamu davası açılmamış veya açılıp da yedi yıl içinde karara bağlanmamış ise kişiler artık cezalandırılmayacaktır. Dava zamanaşımı, tamamlanmış vergi suçunda hareketin yapıldığı andır. Çünkü, 4369 S. K. dan sonra vergi suçu artık neticesi harekete bitişik suçtur. Bu nedenle dava zamanaşımının başlangıcı için vergi kaybı beklenmeyecektir. (Halbuki 4369 S.K. dan önce, dava zamanaşımının başlangıcı, suçun oluştuğu gün, yani vergi kaybının doğduğu gündü.) Ancak çift defter kullanma suçu bu kuralın istisnasıdır. Yani, 4369 S.K. dan sonra da çift defter kullanma suçunda zamanaşımı eskisi gibi vergi kaybının doğduğu gün başlayacaktır. Vergi suçuna teşebbüs, 4369 S.K. dan sonra, esas itibariyle mümkün değildir. Bunun nedeni, bu kanunla vergi suçuna teşebbüsü düzenleyen 358. maddenin kaldırılması değil, bu suçun niteliğinin değişmesi sırf hareket suçu yani şekli suç haline gelmesidir. Ancak buna rağmen bir halde teşebbüs mümkündür. Bu hal VUK nun 359/b-2 maddesinde yer alan anlaşmalı olmadığı halde belgeleri basma veya sahte olarak basma halidir. Bu durumda teşebbüs mümkündür ve dava zamanaşımının başlangıcı son hareketin yapıldığı gün olacaktır. Vergi suçlarında teselsül mümkündür. Müteselsil suçlarda zamanaşımının başlangıcı ise teselsülün bittiği gün olacaktır.