İÇİNDEKİLER Önsöz ve Teşekkür... vii İkinci ve Sonraki Baskılara Önsöz ve Teşekkür... ix İçindekiler...xiii Giriş...1 Birinci Bölüm BİR BİLİM OLARAK İKTİSADİ DÜŞÜNCE TARİHİ...9 İktisadi Düşünce Tarihi Hakkında, 9 İktisadi Doktrin ve İlgili Kavramlar, 14 Neden İktisadi Düşünce Tarihi Öğrenmeliyiz?, 17 İktisadi Düşünce Tarihi ile İlişkili Bilimler, 20 İktisadi Düşünce Tarihinde Temel Tartışmalar/Ayrımlar, 23 İnsan Davranışlarının Tipolojisi Tartışması, 24 Materyalizm İdealizm Tartışması, 24 Ortodoksi Heterodoksi Ayrımı, 25 Relativizm Absolutizm Tartışması, 26 Değer Tartışması, 26 Mülkiyet Tartışması, 27 Liberalizm ve Müdahalecilik Tartışması, 28 İnsan Psikolojisi Tartışması, 29 Yöntem Tartışması, 30 Araştırma Soruları, 31 Deneme Testi, 31 Bir Biyografi: Immanuel Kant, 33 İkinci Bölüm ANTİK YUNAN DA VE ROMA DA İKTİSADİ DÜŞÜNCE...35 Antik Yunan Öncesi İktisadi Düşünce, 35 Antik Yunan da Ekonomik ve Siyasi Atmosfer, 40 Eflatun (Platon) ve Aristoteles te (Aristo) İktisadi Düşünce, 45 Devlet ve İşbölümü Düşüncesi, 47 Mülkiyet Düşüncesi, 51 Ticaret Düşüncesi, 54 Antik Yunan da Para, 56 Roma İmparatorluğu nda İktisadi Düşünce, 57
xiv Araştırma Soruları, 59 Deneme Testi, 59 Bir Biyografi: Aristoteles, 61 Üçüncü Bölüm İSLAM DİNİ NDE İKTİSADİ DÜŞÜNCE...63 Genel Olarak Din ve İktisat İlişkisi, 63 İslam Dininin Ekonomik Paradigması, 67 İslam da Genel Ekonomik İlkeler/Öneriler, 73 Ekonomik ve Toplumsal Adalet, 73 Fonksiyonel Mülkiyet İlkesi, 74 Rekabet Yerine Uyum İlkesi, 75 Sınırlı Ekonomik Özgürlük, 76 Düzenleyici Devlet İlkesi, 77 İslam da Özel Ekonomik İlkeler, 78 İktisadın Tanımı ve Ekonomik Problem, 78 Zenginlik, Üretim ve Tüketim, 79 Üretim Faktörleri, 79 Para, Kredi ve Ticaret, 81 Malî Siyaset ve Zekât, 82 Diğer Ekonomik İlkeler, 82 Araştırma Soruları, 83 Deneme Testi, 83 Bir Biyografi: M. Bin Ahmet el-gazali et-tusî, 85 Dördüncü Bölüm İBN-İ HALDUN DA İKTİSADİ DÜŞÜNCE...87 Giriş, 87 İbn-i Haldun un Tarih Bilimine Bakışı, 88 İbn-i Haldun da Umran ve Asabiyet Kavramları, 90 İbn-i Haldun a Göre İktisadi Faaliyet, 93 İbn-i Haldun da Emek Çalışma ve İşbölümü, 94 İbn-i Haldun a Göre Devlet ve Ekonomideki Rolü, 96 İbn-i Haldun da Gelir ve Gelir Dağılımı Düşüncesi, 98 Araştırma Soruları, 99 Deneme Testi, 99 Bir Biyografi: Abdurrahman İbn-i Haldun, 101
xv Beşinci Bölüm ORTAÇAĞ DA İKTİSADİ DÜŞÜNCE...103 Feodal Siyasi ve Ekonomik Yapı, 103 Ortaçağda Skolâstik Düşünce, 110 Ortaçağda Değer ve Adil Fiyat Düşüncesi, 113 Ortaçağda Faiz ve Para Düşüncesi, 115 Ortaçağda Ticaret ve Kâr Düşüncesi, 118 Ortaçağda Mülkiyet Düşüncesi, 120 Yeni bir Mezhebe Doğru: Reform, 121 Max Weber ve Protestan Ahlakı, 127 Rönesans ve Reform: İktisadi Düşüncede Dönüşüm, 129 Araştırma Soruları, 132 Deneme Testi, 132 Bir Biyografi: Snt. Thomas Aquinas, 134 Altıncı Bölüm OSMANLI DA İKTİSADİ DÜŞÜNCE...135 Giriş, 135 Osmanlı Dünyasında Zorunluluklar, 140 Düşünce ve İnançlardan Kaynaklanan Zorunluluklar, 140 Pratikten Kaynaklanan Zorunluluklar, 143 Osmanlı Düşüncesinde Temel İktisat Politikaları, 145 İktisat Politikaları ile İlgili Uygulamalar, 147 Yenileşme Dönemi Osmanlı İktisadi Düşüncesi, 149 Araştırma Soruları, 153 Deneme Testi, 153 Bir Biyografi: Mehmet Genç, 155 Yedinci Bölüm MERKANTİLİST İKTİSADİ DÜŞÜNCE...157 Merkantilist Düşüncenin Tarihsel Koşulları, 157 Merkantilist Düşüncenin Temel İlkeleri, 162 Merkantilizmde İktisat Politikaları, 164 Merkantilist Düşünürler, 166 Merkantilist Uygulamalar, 170 Merkantilizmin Değerlendirilmesi, 173 Araştırma Soruları, 174 Deneme Testi, 174
xvi Bir Biyografi: Sir Willam Petty, 176 Sekizinci Bölüm FİZYOKRATİK İKTİSADİ DÜŞÜNCE...177 Fizyokrasinin Doğduğu Siyasi ve Ekonomik Atmosfer, 177 Fizyokratik Düşüncenin Temel İlkeleri, 180 Doğal Düzen ve Fizyokratik Yöntem, 180 Net Üretim Düşüncesi, 183 Tek Vergi Düşüncesi, 185 Gelir Dağılımı: Quesnay Tablosu, 187 Fizyokrasinin İktisadi Düşünceye Katkıları, 189 Araştırma Soruları, 190 Deneme Testi, 190 Bir Biyografi: Dr. François Quesnay, 192 Dokuzuncu Bölüm KLASİK İKTİSADİ DÜŞÜNCE...193 Giriş, 193 Liberal Felsefenin Doğuşu ve Aydınlanma Düşüncesi, 194 Aydınlanma Felsefesi ve Klasik İktisat, 195 Liberal İktisadi Düşüncenin Oluşması: Öncüler, 199 Klasik Düşüncenin Felsefesi, 206 Klasik İktisatta Yöntem: Ricardo Egemenliği, 211 Değer Teorisi, 213 Üretim Teorisi, 215 Gelir Dağılımı Düşüncesi, 217 İstihdam Teorisi, 221 Klasik İktisatta Para Düşüncesi: Miktar Denklemi, 223 Klasik Dış Ticaret Teorisi, 224 Araştırma Soruları, 228 Deneme Testi, 228 Bir Biyografi: Adam Smith, 230 Onuncu Bölüm NEO KLASİK İKTİSADİ DÜŞÜNCE...231 Giriş, 231 Neo klasik İktisadın Doğduğu Atmosfer, 235 Neo klasik İktisatta Yöntem ve Genel İlkeler, 238
xvii Sübjektivizm ve Marjinal Analiz, 243 Neo Klasik Değer, Fiyat ve Piyasa Teorisi, 247 Neo Klasik Maliyet ve Arz Teorisi, 252 Neo Klasik Bölüşüm ve Gelir Dağılımı Teorisi, 256 Neo klasik Ekolde Denge, 259 Neo klasik İktisatta Para, 260 Neo Klasik Dış Ticaret Teorisi, 262 Eksik Rekabet Teorileri, 263 Araştırma Soruları, 268 Deneme Testi, 268 Bir Biyografi: Alfred Marshall, 270 On Birinci Bölüm KLASİK İKTİSADA ELEŞTİRİLER...271 Giriş, 271 Klasik İktisadın Yöntemine Yapılan Eleştiriler, 274 Tarihçi Okul: İngiltere, 275 Tarihçi Okul: Almanya, 278 Kurumcu İktisat: ABD, 283 Hümanizm ve Milliyetçilik, 295 Araştırma Soruları, 298 Deneme Testi, 298 Bir Biyografi: Thorstein Bunde Veblen, 300 On İkinci Bölüm JOHN MAYNARD KEYNES ve İKTİSADİ DÜŞÜNCESİ...301 Keynesyen Düşüncenin Doğduğu Tarihsel Atmosfer, 301 Keynes in Klasik Teoriye Yönelttiği Eleştiriler, 304 Keynesyen Model: Talep Kral Yaklaşımı, 309 Keynesyen İstihdam Teorisi, 310 Keynesyen Teoride Denge ve Çarpan, 315 Keynesyen Düşüncede Yatırım Kararı, 317 Keynesyen Teoride Para ve Para Politikasının Etkinsizliği, 318 Keynes in Getirdikleri, 320 Müdahalecilik mi Liberalizm mi? Keynes Hayek Tartışması, 320 Araştırma Soruları, 322 Deneme Testi, 322 Bir Biyografi: John Maynard Keynes, 324
xviii On Üçüncü Bölüm KEYNESYEN İKTİSADIN YORUMLANMASI: NEO KLASİK SENTEZ...325 Giriş, 325 IS LM ya da Hicks-Hansen Modeli, 328 IS LM Eğrisinin Ekonomik Analizdeki Yeri, 331 Mundel Fleming Modeli, 335 Keynesyen İktisada Katkılar: ABD, 335 Phillips Eğrisi: Ya İşsizlik Ya Enflasyon, 337 AD AS Modeli, 338 Araştırma Soruları, 339 Deneme Testi, 340 Bir Biyografi: Paul Antonhy Samuelson, 342 On Dördüncü Bölüm SOSYALİST İKTİSADİ DÜŞÜNCE ve MARKSİZM...343 Marks Öncesi Sosyalizm, 343 Ütopik Sosyalizm, 346 Devlet Sosyalizmi, 350 Anarşist Sosyalizm (Anarşizm), 352 Fabian Sosyalizmi (Fabianizm), 354 Bilimsel ya da Devrimci Sosyalizm: Marksizm, 355 Marksizm in Felsefi Temelleri, 356 Materyalizm ve İdealizm, 357 Diyalektik Felsefe ve Diyalektik Materyalizm, 358 Diyalektik Materyalizmden Tarihi Materyalizme, 359 Marksizm de Aksiyon Felsefesi, 362 Marksist Düşüncenin İktisadi Analizi, 363 Marksist Artı Değer Teorisi, 363 Marksist Sermaye Birikimi ve Büyüme Teorisi, 367 Marksist Kâr Teorisi, 368 Proleterya, Sefalet ve Kriz Teorisi, 370 Marksist Ticari Kâr ve Tarımda Kapitalizm, 371 Marks ta Geleceğin Toplumu, 374 Neo Marksizm: Bağımlılık Okulu, 376 Kapitalizmin Çöküşü: Marks, W. Sombart ve J. A. Schumpeter, 378 Araştırma Soruları, 380
xix Deneme Testi, 380 Bir Biyografi: Karl Heinrich Marks, 382 On Beşinci Bölüm MONETARİST İKTİSADİ DÜŞÜNCE...383 Giriş, 383 Neo Klasik İktisada Dönüş, 385 Monetarist Düşüncenin Temel Özellikleri, 389 Monetarizmin Getirdikleri, 393 Monetarizm de Phillips Eğrisi, 399 Monetarizmin Önerileri, 401 Araştırma Soruları, 402 Deneme Testi, 402 Bir Biyografi: Milton Friedman, 404 On Altıncı Bölüm POST KEYNESYEN İKTİSAT...405 Giriş, 405 Post Keynesyen İktisadın Varoluş Gerekçesi ve Gelişimi, 406 Post Keynesyen İktisadın Genel Özellikleri, 408 Post Keynesyen İktisadi Düşüncenin Getirdikleri, 410 Post Keynesyen Metodoloji, 411 Post Keynesyen Düşüncede Piyasa ve Fiyatlar, 412 Post Keynesyen Düşüncede Para ve Enflasyon, 413 Post Keynesyen Düşüncede İstihdam, 414 Post Keynesyenizmin Önerileri, 415 Araştırma Soruları, 416 Deneme Testi, 416 Bir Biyografi: Joan Violet Robinson, 418 On Yedinci Bölüm ARZ YANLI İKTİSAT ve RASYONEL BEKLEYİŞLER TEORİSİ...419 Giriş, 419 Arz Yanlı İktisadın Tarihi Arkaplanı, 420 Arz Yanlı İktisadın Genel Özellikleri, 422 Rasyonel Bekleyişler Teorisi, 426 Araştırma Soruları, 432 Deneme Testi, 432 Bir Biyografi: Jean Baptiste Say, 434
xx On Sekizinci Bölüm AVUSTURYA OKULU: F. A. von HAYEK ve J. A. SCHUMPETER...435 Giriş, 435 Avusturya Okulu nun Genel Özellikleri, 436 Hayek te Sosyal ve İktisadi Düşünce, 439 Hayek in İktisat Metodolojisi, 440 Hayek in Toplumsal Düzen Anlayışı, 441 Hayek te Piyasa Düşüncesi, 442 Hayek te Para Enflasyon ve Konjonktür Düşüncesi, 444 Hayek in Planlı Ekonomiye Bakışı, 446 Schumpeter da İktisadi Düşünce, 447 Schumpeter de İktisat Metodolojisi,448 Schumpeter de Girişimci Teorisi, 449 Schumpeter in Kapitalizm Teorisi, 450 Schumpeter in Diğer Teorileri, 450 Araştırma Soruları, 452 Deneme Testi, 452 Bir Biyografi: Friedrich August von Hayek, 454 On Dokuzuncu Bölüm KAMU TERCİHİ TEORİSİ ve ANAYASAL İKTİSAT...455 Giriş, 455 Kamu Tercihi Teorisinin Tanımı ve Temel İlkeleri, 457 Kamu Tercihi Teorisi ve Devlet, 460 Kamu Ekonomisi Niçin Başarısızdır?, 462 Hukuk Bazlı Bir Çözüm Önerisi: Anayasal İktisat, 465 Frieburg Okulu ve Ordo Liberalizm, 467 Araştırma Soruları, 468 Deneme Testi, 468 Bir Biyografi: James McGill Buchanan, 470 Yirminci Bölüm İKTİSADİ SİSTEMLER...471 Giriş, 471 İktisadi Sistem Nedir?, 476 İktisadi Sistemler Karşılaştırılabilir mi?, 478 İktisadi Sistemler ve Yakınlaşma (Convergence) Sorunu, 481
xxi İktisadi Sistemlerin Kurumları, 483 İktisadi Sistemlerin İşleyiş Mekanizması, 486 Karma Ekonomik Model, 487 Faşizm, 488 Araştırma Soruları, 492 Deneme Testi, 492 Bir Biyografi: Viladimir İlyiç Ulyanov (Lenin), 494 DENEME TESTLERİ CEVAP ANAHTARI... 495 BİBLİYOGRAFYA... 497