Dr. A. Tarık GÜMÜŞ Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı. Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Dr. A. Tarık GÜMÜŞ Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı. Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü"

Erdem Uzunlar
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Dr. A. Tarık GÜMÜŞ Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı Sosyal Devlet Anlayışının Gelişimi ve Dönüşümü

2 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... vii İÇİNDEKİLER...xi KISALTMALAR... xvii GİRİŞ...1 Birinci Bölüm SOSYAL DEVLETİN ORTAYA ÇIKIŞI I. GENEL OLARAK...3 II. SOSYAL DEVLET ÖNCESİ DÖNEM...11 A. KLASİK LİBERAL ANLAYIŞIN ORTAYA ÇIKIŞI Feodal Döneme Tepki ve Feodalitenin Çöküşü...11 a. Feodal Dönemin Anlamı ve Temel Özellikleri...11 b. Feodal Sisteme Tepki ve Feodalitenin Çöküşü Ticaretin Gelişmesi ve Burjuvazinin Etkinliğinin Artması Birey-Devlet İlişkisinde Meydana Gelen Değişiklikler ve Bireyin Ön Plana Çıkması Fikri Planda Ortaya Konulan Düşünceler...32 a. Siyasi Liberalizme İlişkin Düşünceler...33 b. Ekonomik Liberalizme İlişkin Düşünceler... 38

3 xii B. KLASİK LİBERAL ANLAYIŞIN DEVLET YÖNETİMİNE YANSIMASI Genel Olarak Klasik Liberal Devlet Anlayışında Piyasaya Devlet Müdahalesi Klasik Liberal Devlet Anlayışında Birey Refahı ve Sosyal ve Ekonomik Haklar III. KLASİK LİBERAL DEVLETTEN SOSYAL DEVLETE: TEMEL DİNAMİKLER...85 A. GENEL OLARAK...85 B. KLASİK LİBERAL ANLAYIŞIN YETERSİZLİĞİNİN ANLAŞILMASI VE LİBERALİZMİN DÖNÜŞÜMÜ C. SANAYİLEŞME SÜRECİ VE İŞÇİ SINIFININ MÜCADELELERİ Sanayileşme ve İşçi Sınıfını Doğuran Dinamikler Sanayileşme Çağında İşçi Sınıfının Mücadeleleri ve Bu Mücadelelerin Çeşitli Ülkelerdeki Gelişim Süreci İşçi Sınıfının Başarıya Ulaşmasında, Sosyalist ve Komünist Düşüncelerin Etkisi ve Burjuvazinin Uzlaşmacı Tavrı D. I. DÜNYA SAVAŞI NIN SOSYAL DEVLET ÜZERİNDEKİ ETKİSİ E DÜNYA EKONOMİK KRİZİ F. SOSYAL DEVLETİN FİKRİ PLANDA ORTAYA ÇIKIŞI G. II. DÜNYA SAVAŞI VE SOSYAL DEVLETİN GEREKLİLİĞİNİN ANLAŞILMASI H. DEMOKRATİK GENİŞLEMEYLE SOSYAL YÖNDEKİ TALEPLERİN UYGULAMAYA AKTARILMASI

4 xiii İkinci Bölüm SOSYAL DEVLETİN İÇERİĞİ, GELİŞİMİ VE YANSIMALARI I. KAVRAMSAL ÇERÇEVE A. SOSYAL DEVLETİN ANLAMI Sosyal Devletin Benzer Kavramlardan Ayırt Edilmesi a. Sosyal Devlet ve Refah Devleti b. Sosyal Devlet ve Sosyalist Devlet c. Sosyal Devlet ve Hukuk Devleti Sosyal Devlete İlişkin Tanımlama Girişimleri B. TEMEL ÖZELLİKLERİ İnsan Onuruna Yaraşır Asgari Hayat Standartlarının Sağlanması Sosyal Adaleti Sağlama Devletin Piyasaya Müdahalesi ve Adil Gelir Dağılımının Sağlanması Sosyal ve Ekonomik Hakların Sağlanması a. Genel Olarak b. Sosyal ve Ekonomik Hakların Kişisel ve Siyasal Haklardan Ayırtedilmesi c. Sosyal Devlet Açısından Ayırt Edici Nitelikte Olan Haklar İçin Kullanılan Terminoloji d. Sosyal ve Ekonomik Hakların Anlamı II. DEVLET ANLAYIŞININ SOSYAL DEVLET YÖNÜNDE GELİŞİMİ A. GENEL OLARAK B. SOSYAL DEVLETİN GELİŞİM SÜRECİNDE BENİMSENEN SOSYAL DEVLET MODELİNİN ROLÜ C. SOSYAL DEVLET YÖNÜNDE YAŞANAN GELİŞİMİ AÇIKLAMAYA ÇALIŞAN YAKLAŞIMLAR

5 xiv III. SOSYAL DEVLET YÖNÜNDE YAŞANAN GELİŞİMİN YANSIMALARI A. SOSYAL DEVLET YÖNÜNDE YAŞANAN GELİŞİMİN DEVLET ANLAYIŞINA YANSIMALARI Sosyal Harcamalarda Artış Kamu Hizmetlerinde Genişleme Birikim ve Kalkınma Modellerinin Sosyal Amaçlara Hizmet Etmesi Toplumun Belli Bir Refah Düzeyine Kavuşturulmaya Çalışılması B. SOSYAL DEVLET YÖNÜNDE YAŞANAN GELİŞİMİN HAK VE ÖZGÜRLÜK ANLAYIŞINA YANSIMALARI Genel Olarak Anayasa ve Uluslararası Belgelerde Sosyal ve Ekonomik Hakların Yer Alması Sosyal ve Ekonomik Hakların Bireyin Refahına Yansımaları a. Sosyal Güvenlik Hakkı (1) İngiltere (2) ABD (3) Almanya (4) İsveç (5) Türkiye b. Çalışma Hakkı c. Sağlık Hakkı d. Eğitim Hakkı e. Konut Hakkı f. Toplu Sosyal Haklar

6 xv Üçüncü Bölüm SOSYAL DEVLET ANLAYIŞINDA YAŞANAN DÖNÜŞÜM I. DÖNÜŞÜMÜ HAZIRLAYAN FAKTÖRLER A. DEVLETİN MALİ KRİZİ Genel Olarak Devletin Mali Krizinin Nedenleri Mali Kriz Karşısında Sosyal Devletin Yeniden Yapılandırılması B. DÜŞÜNSEL FAKTÖR: NEO-LİBERAL DÜŞÜNCE Genel Olarak Neoliberal Düşüncenin Sosyal Devlete Yönelik Eleştirileri, Çözüm Önerileri ve Karşı Karşıya Kaldığı Eleştiriler Neoliberal Düşünce Karşısında Üçüncü Yol Önerisi C. KÜRESELLEŞME SÜRECİ Genel Olarak Küreselleşmenin Boyutları ve Sosyal Devlet Üzerindeki Etkileri a. Teknolojik Boyutu b. Ekonomik Boyutu c. Siyasi Boyutu II. SOSYAL DEVLETTE YAŞANAN DÖNÜŞÜMÜN YAPISAL İFADESİ: DÜZENLEYİCİ DEVLET MODELİ A. GENEL OLARAK B. EKONOMİK BOYUTU Genel olarak Devletin Düzenleyici İşlevler Üstlenmesi a. Özelleştirmeler b. Deregülâsyonlar c. Siyaset ve Ekonominin Birbirinden Ayrılması

7 xvi 3. Sosyal Devletten Rekabet Devletine Geçiş a. Sosyal Harcamaların Azaltılması b. İşgücü Maliyetlerinin ve Etkinliğinin Azaltılması c. Vergilerin Düşürülmesi C. İDARİ (YÖNETSEL) BOYUTU III. SOSYAL DEVLETTE YAŞANAN DÖNÜŞÜMÜN HAK TEMELİNDEKİ İFADESİ A. GENEL OLARAK B. SOSYAL GÜVENLİK HAKKI İngiltere ABD Almanya İsveç Türkiye C. ÇALIŞMA HAKKI D. SAĞLIK HAKKI E. EĞİTİM HAKKI F. KONUT HAKKI G. TOPLU SOSYAL HAKLAR SONUÇ KAYNAKÇA

Benzer belgeler

SOSYAL GÜVENLİK HAKKI AÇISINDAN YAŞLI BAKIMI

Doç. Dr. ŞEBNEM GÖKÇEOĞLU BALCI SOSYAL GÜVENLİK HAKKI AÇISINDAN YAŞLI BAKIMI İsveç Modeli ve Uluslararası Belgeler Işığında Bir İnceleme İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...VII İÇİNDEKİLER...XI KISALTMALAR... XV GİRİŞ...1