DOĞAL DOĞUMA HUKUKSAL BAKIŞ Av. Halide SAVAŞ Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Uzmanı
DOĞAL DOĞUM HER KADININ HAKKIDIR
HASTA HAKLARI YÖNETMELİĞİ
Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi ve Bakım Madde 11- Hasta, modern tıbbi bilgi ve teknolojinin gereklerine uygun olarak teşhisinin konulmasını, tedavisinin yapılmasını ve bakımını istemek hakkına sahiptir. Tababetin ilkelerine ve tababet ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı veya aldatıcı mahiyette teşhis ve tedavi yapılamaz.
DOĞAL DOĞUM NEDİR? BİR TIBBİ MÜDAHALE MİDİR?
TIBBİ MÜDAHALE Canlı doğasının olağan akışına, Tıp bilimi çerçevesinde Karışma, Araya girme.
Tıbbi Gereklilikler Dışında Müdahale Yasağı Madde 12- Teşhis, tedavi veya korunma maksadı olmaksızın, ölüme veya hayati tehlikeye yol açabilecek veya vücut bütünlüğünü ihlal edebilecek veya akli veya bedeni mukavemeti azaltabilecek hiçbir şey yapılamaz ve talep de edilemez.
TIBBİ MÜDAHALE HATASI hekimin, tedavi sırasında standart uygulamayı yapmaması, beceri eksikliği veya hastaya tedavi vermemesi ile oluşan zarar Dünya Tabipler Birliği 44. Genel Kurulu 1992 2013 Av.Halide Savaş
TIP HUKUKUNDA SORUMLULUK; TIBBİ MÜDAHALENİN YANLIŞ, EKSİK GERÇEKLEŞTİRİLMESİNDEN YAPILMASI GEREKEN TIBBİ MÜDAHALELERİN YAPILMAMASINDAN İHMALDEN ÖNGÖRÜLMESİ GEREKEN ZARARLI SONUCUN ÖNGÖRÜLMEMESİNDEN KAYNAKLANABİLİR
HUKUKA UYGUNLUK KOŞULLARI Müdahalede bulunacak kişi bu konuda, eğitimli ve yetkili olmalıdır Müdahale meşru bir amaçla gerçekleştirilmelidir Hastanın, müdahale hakkında bilgilendirilmiş rızası alınmış olmalıdır Müdahale; mevcut, ulaşılabilen tıp bilimtekniğine uygun olarak, dikkatli ve özenli şekilde gerçekleştirilmelidir
1219 sayılı TABABET KANUNU MADDE 51 Ebeler gebelerin muayenesiyle bunların hıfzıssıhhatlerine mütaallik tedabirin ifasına ve doğumun teshiline ve bu esnada yapılacak basit manevraların ve çocuk için lâzım gelen ilk tedbirlerin ifasına salâhiyettar iseler de
1219 sayılı TABABET KANUNU MADDE 51 her nevi alet ve saire tatbik etmeleri memnu ve sureti avarızı velâde vekayiinde behemahal bir tabip davetine mecburdurlar. Her ebe Sıhhiye ve Muaveneti İçtimaiye Vekâletince tâyin olunacak levazım ve edviyeyi doğum vekayiinde beraberinde bulunduracaktır.
HUKUKA UYGUNLUK KOŞULLARI Müdahalede bulunacak kişi bu konuda, eğitimli ve yetkili olmalıdır Müdahale meşru bir amaçla gerçekleştirilmelidir Hastanın, müdahale hakkında bilgilendirilmiş rızası alınmış olmalıdır Müdahale; mevcut, ulaşılabilen tıp bilimtekniğine uygun olarak, dikkatli ve özenli şekilde gerçekleştirilmelidir
Genel Olarak Bilgi İsteme Madde15 Sağlık durumu, Kendisine uygulanacak tıbbi işlemler, Bunların faydaları ve muhtemel sakıncaları, Alternatif tıbbi müdahale usulleri, Tedavinin kabul edilmemesi halinde ortaya çıkabilecek muhtemel sonuçlar, Hastalığın seyri ve neticeleri, Sözlü veya yazılı olarak
Hastanın Rızası ve İzin Madde 24- -Hasta küçük veya mahcur ise velisinden veya vasisinden izin alınır. -Veli-vasi izin vermezse ve müdahale tıbben zorunlu ise Mahkeme kararı gerekir. İzin şartı aranmayan haller -Veli-vasisinin olmadığı,hazır bulunamadığı -Hastanın ifade gücünün olmadığı (ACİL) -Veli-vasisi-mhk.den izin alınmasının zaman alacağı ve derhal müdahale edilmezse hayatı veya hayati organlardan birisi tehdit altına gireceği haller -Rızanın geri alınması, hastanın tedaviyi reddetmesi anlamına gelir. -Hayatı veya hayati organlardan birisini tehdit eden acil haller haricinde, rızanın her zaman geri alınması mümkündür. -Rızanın müdahale başladıktan sonra geri alınması, ancak tıbbi yönden sakınca bulunmaması şartına bağlıdır.
Tedaviyi Reddetme ve Durdurma Madde 25- -Kanunen zorunlu olan haller dışında ve -Doğabilecek olumsuz sonuçların sorumluluğu hastaya ait olmak üzere; -Hasta, uygulanacak veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetmek veya durdurulmasını istemek hakkına sahiptir -Bu halde,tedavinin uygulanmamasından doğacak sonuçlar hastaya veya kanuni temsilcilerine veyahut yakınlarına anlatılır ve bunu gösteren yazılı belge alınır.
Ceza Sorumluluğunu Kaldıran Ve Azaltan Sebepler Md.24-26 Kanunun hükmünü yerine getiren kimseye, Amirinin konusu suç teşkil etmeyen emrini yerine getiren kimseye, Hakkını kullanan kimseye, * İgilinin (Kişinin üzerinde mutlak surette tasarruf edebileceği bir hakkına ilişkin olarak) rızası üzerine eylemde bulunan kimseye CEZA VERİLMEZ
VÜCUDU ÜZERİNDE MÜDAHALE GERÇEKLEŞTİRİLMESİNE GERÇEKLEŞTİRİLMEMESİNE KARAR VERECEK KİŞİ EHLİYETLİ ve DURUMU HAKKINDA AYDINLANMIŞ OLAN HASTADIR
AYDINLATILMIŞ ONAM rızanın hukuken geçerli olabilmesi için, 1-Kişinin, sağlık durumunu, yapılacak müdahaleyi ve etkileri ile sonuçlarını bilmesi, 2-Bu konuda yeteri kadar aydınlanması ve 3-İradesini bildirirken baskı altında kalmaması, serbest olması gerekir. 2013 Av.Halide Savaş
AYDINLANMA+ONAM Bu itibarladır ki ancak, aydınlanmış ve serbest bir irade sonucu verilmiş rıza hukuken değeri olan bir rızadır. (Y 4. H.D. E. 1976/6297 K. 1977/2541 T. 7.3.1977) 2013 Av.Halide Savaş
Hastanın Muhasebe Yapması Tıbbi müdahaleye rıza konusunda kazanılacaklar (iyileşme vb.) ile bedel (müdahalenin riskleri) arasındaki değerlendirme süreci, rızaya dahildir. Bu durumda aynı kişinin (hukuksal yarar sahibinin), tartması gereken yararları ve zararları söz konusudur. Kaynak:Mosenheuer Andreas, Hekimlerin Cezalandırılabilirliğinin Sınırı Olarak Varsayımsal Rıza, Tıp Ceza Hukukunun Güncel Sorunları, s.76, 77, V.Türk Alman Tıp Hukuku Sempozyumu, 28 Şubat-1 Mart 2008 Ankara, Türkiye Barolar Birliği Yayınları:142
Onamda Süre Hastanın rızasını oluşturması için hastaya, aydınlatma ve rıza arasında uygun bir süre tanınmalıdır. Acil bir durum olmadıkça ameliyat masasında alınan rızalar geçersizdir. Kaynak:Deryal Yahya. Özel Sağlık İşletmelerinde Hastanın Aydınlatılması ve Rızasının Alınması,s.138, Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, Türk Alman Tıp Hukuku Sempozyumu, Cilt: III, Sayı:2, Yıl:2006
Tıbbi Malpraktis-Komplikasyon Ayrımında Sorumluluklar ZARARLI SONUCUN ÖZELLİKLERİ SONUCUN ADI SONUÇTAN SORUMLULUK Öngörülemeyn Önlenemeyen Kaza, Tesadüf Sorumluluk Doğmaz Öngörülebilen Önlenemeyen Komplikasyon Sorumluluk Doğmaz (Öngörülebilen (beklenen) zararlı sonuç hakkında hastanın AYDINLATILMIŞ ONAMININ alınmış olması ve kusurlu fiillerle zarara sebebiyet verilmemiş olması koşulu ile) Öngörülebilen Önlenebilen Tıbbi Malpraktis Sorumluluk Doğar Kaynak:Halide Savaş,Yargıya Yansıyan Tıbbi Müdahale Hataları,s.283,Seçkin Yayıncılık, Ankara,2011
SONUÇ DOĞAL DOĞUMDAN ÖNCE GEBEYE SÜREÇ HAKKINDA BİLGİ VERİLMELİDİR. DOĞAL DOĞUMUN FAYDALARI SAKINCALARI,OLUŞABİLECEK DURUMLAR ALTERNATİF UYGULAMALARIN FAYDALARI SAKINCALARI,OLUŞABİLECEK DURUMLAR ANLATILMALIDIR
SONUÇ AYDINLATILMIŞ GEBENİN İSTEĞİ VE RIZASI ile TIP BİLİMİ VE TEKNİĞİNİN GEREKLİLİKLERİ DOĞRULTUSUNDA HAREKET EDİLMELİDİR.
TEŞEKKÜRLER halidesavas@gmail.com