KALİTE FONKSİYON YAYILIMI YÖNTEMİNİN E-ÖĞRENME SİSTEM GELİŞTİRME SÜREÇLERİNE UYARLANMASI

KALİTE FONKSİYON YAYILIMI YÖNTEMİNİN E-ÖĞRENME SİSTEM GELİŞTİRME SÜREÇLERİNE UYARLANMASI ADAPTING THE QUALITY FUNCTION DEPLOYMENT METHOD TO E-LEARNING SYSTEM DEVELOPMENT PROCESSES Yrd. Doç.Dr. Murat Paşa UYSAL KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü mpuysal@kho.edu.tr Fahri SAKARYA KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü sakaryafahri@gmail.com Tayfun ERUN KHO Savunma Bilimleri Enstitüsü tayfun.erun@hotmail.com ÖZET: E-öğrenme uygulamaları gittikçe yaygınlaģırken bu tür sistemlerinin kalitesi, etkili bir öğrenmenin gerçekleģmesini sağlayacak önemli faktörlerden birisi olarak kabul edilmektedir. Yapılan araģtırmalar incelendiğinde, öğretim tasarımı, kullanılan teknoloji ve sağlanan yönetimsel iģlevler açısından kaliteli E-öğrenme sistemlerini ortaya koyacak yeni yaklaģımlara ihtiyaç olduğu düģünülmektedir. Endüstride ürün geliģtirme ve iyileģtirme amacıyla kullanılan Kalite Fonksiyon Yayılımı (Quality Function Deployment) (KFY) yöntemi, söz konusu yaklaģımlardan birisi olarak gösterilebilir. KFY, sistematik bir yöntem olup müģteri ihtiyaçları, beklentileri ve öznel faktörleri, ürün tasarımı ve geliģtirme süreçlerindeki sayısal ölçütlere dönüģtürmektedir. Bu çalıģmada, KFY süreçleri E- öğrenme sistem tasarımı ve geliģtirme süreçlerine uyarlanmıģtır. E-öğrenme sistem gereksinimleri ile bu gereksinimlerin ilgili süreçlerde gerçekleģebilmesini sağlayacak teknik özellikler, Kalite Evi (House of Quality) çerçevesinde ölçülebilen değerlerle ifade edilmiģtir. Anahtar sözcükler: Kalite Fonksiyon Yayılımı, E-Öğrenme. ABSTRACT: As the E-learning applications continue to be widespread, the quality of these systems is still accepted as the determining factor for an effective learning to occur. The review of literature suggests that new approaches leading to high-quality E-learning systems are needed in terms of instructional, technological, and managerial functionalities. The Quality Function Deployment (QFD) method can be presented as one of these approaches used for the product development or process improvement purposes in the industry. The QFD is a systematic method to translate the needs, subjective criteria, expectations of customers into the objective ones that can be measured and quantified. In this study, the QFD method is adapted to the E-learning design and development processes. The requirements of an E-learning system are expressed as technical descriptors that can be measured and quantified in the framework of House of Quality. Keywords: Quality Function Deployment, E-learning. 1. GİRİŞ Kalite kavramı günlük hayatımızdaki etkinliklerden değiģik akademik disiplinlere kadar karģımıza sıklıkla çıkan önemli bir kavramdır. Tasarım ve geliģtirme aģamalarından ürün sürecine kadar göz önünde bulundurulması ve mutlaka bir takım ölçülebilir ifadelerle gösterilmesi gereken bir konudur. Kalite kavramına kurumsal veya proje seviyesinde farklı düzeylerde yaklaģımlar olmakla birlikte literatürde karģımıza çıkanlardan birisi de Kalite Güvencesi (KG) yaklaģımıdır. KG ni, ürün veya hizmetlerde belirtilen gereksinimlerin istenilen kalitede karģılanması amacıyla uygulanan planlı ve sistematik

etkinlikler olarak tanımlamak mümkündür. Böylece, ürün geliģtirme aģamalarındaki bütün görev sorumluluklar belirlenmekte, kurumsal kaynakların etkili ve verimli kullanımı sağlanmaktadır. Öte yandan, teknolojideki hızlı değiģim sonucunda insanlar ve ülkeler birbirine bağımlı hale gelirken, küreselleģen dünyada, belirsizlik ve dinamik müģteri talepleri, iģletmeleri bu geliģmelere ayak uydurmaya zorlamaktadır (YeĢil, 2010). Organizasyonların rakipleriyle rekabet etmek zorunda olmaları, yaģamlarını devam ettirmeleri için her zaman rakiplerinden bir adım önde bulunmalarını gerektirmektedir (Kılınç, 2008). Bu bağlamda, ürün gereksinimlerine zamanında ve istenilen nitelikte karģılık veremeyen organizasyonlar, sahip oldukları avantajları zaman içerisinde yitirmeye baģlamaktadırlar (Day, 1998). Belirsizlik ortamında gereken esneklik ve çevikliği kazanabilmek, ihtiyaçların doğru Ģekilde analiz edilmesi ve beklentilere karģılık verecek kaliteli ürün/hizmetin üretilmesi ile doğru orantılıdır. Bu aģamada kaliteli bir ürün elde etmek için, kullanıcı beklentilerinin tam olarak karģılanmasına yardımcı olacak araç ve yöntemlere ihtiyaç bulunmaktadır. Ġhtiyaçların ürüne yönelik teknik özelliklere dönüģmesini sağlayan yöntemlerden birisi de Kalite Fonksiyonu Yayılımı dır (Quality Function Deployment) (KFY) (Bayraktar, 2007). KFY, rekabet gücünü arttırmak isteyen firmaların birçok alanda uygulayabilecekleri bir yöntem olmakla birlikte aynı zamanda ihtiyaçların istenilen nitelik ve nicelikte karģılanmasına yardımcı olan bir araçtır (Seyhan, 2005). E-öğrenme sistem uygulamaları gittikçe yaygınlaģırken bu tür sistemlerinin kalitesi, etkili bir öğrenmenin gerçekleģmesini sağlayacak önemli faktörlerden birisi olarak kabul edilmektedir. Öğretim tasarımıyla ilgili konular, kullanılan teknoloji ve yazılım, sistemin sağladığı yönetimsel iģlevlerin söz konusu kaliteyi etkileyen ana unsurlardan olduğu söylenilebilir. Bu bağlamda, literatürdeki çalıģmalar incelendiğinde, öğretim tasarımı, teknoloji ve sağlanılan yönetsel iģlevler açısından kaliteli E-öğrenme sistemlerini ortaya koyacak yeni yaklaģımlara ihtiyaç bulunmaktadır. Endüstride ürün geliģtirme ve iyileģtirme amacıyla kullanılan KFY yönteminin, söz konusu yaklaģımlardan birisi olabileceği düģünülmekedir. 2. KALİTE FONKSİYON YAYILIMI KFY, 1960 ların sonlarında Japonya da Shigeru Mizuno ve Yoji Akao tarafından geliģtirilmiģtir (Akao, 1990). Temel olarak ürün ve süreçlere yönelik müģteri ihtiyaçları ve öznel faktörleri, ürün tasarımı ve geliģtirilmesi aģamalarında kullanılacak sayısal ölçütlere dönüģtüren sistematik bir yöntemdir. KFY, bir tasarım ekibinin müģteri ihtiyaçlarını anlamasına yardım ederken ürün tasarım süreci esnasında kalite üzerine odaklanılmasını sağlamaktadır (Gonzalez 2004). Tang (2002), KFY nin ana hedefini bir ürünü yaratmak veya ürünü geliģtirmeye yardımcı olmak olarak ifade etmektedir. Akao (1990) ise KFY nı, müģteri memnuniyeti ve müģterinin taleplerini, tasarım hedeflerine ve üretim sürecindeki baģlıca kalite güvence noktalarına aktaran bir yöntem olarak tanımlamaktadır. Kullanıcıların bir üründen ne beklediğini anlamak ve bu beklentileri ürün geliģtirenlerin anlayacağı dile çevirmek, ürünün kalitesini arttıracağı gibi, yüksek müģteri memnuniyeti de sağlayacaktır. KFY yönteminde, ürün planlama, tasarım/parça planlama, süreç planlama ve üretim planlama olmak üzere dört ana aģama bulunmaktadır (Yenginol, 2008). Her aģamada müģteri ihtiyaçları ve beklentileri, ürüne ait özellikler ile bunları karģılayacak iģlevler, matris biçiminde iliģkilendirilerek üretim sürecine etki edecek sayısal değerlere dönüģtürülmektedir. Böylece, KFY yöntemi ile istenilen özelliklere sahip kaliteli ürünleri kısa sürede ortaya koyacak tasarım ve üretim süreçleri planlanmakta ve uygulanmaktadır. KFY yönteminde verilerin gösterimi ve ilgili hesaplamalar değiģik araçlarla yapılabilmektedir. Bu çalıģmadaki Kalite Evi (KE), matris yapısındaki bir tür tablolama aracı olan yazılım ile gerçekleģtirilmiģtir. (QFD-b, 2011). Temel olarak KE, teknik karakteristiklerle müģteri ihtiyaçlarına nasıl cevap verileceğini göstermektedir (Cohen, 1995). KE nde müģteri gereksinimleri neler, mühendislik gereksinimleri ise nasıllar olarak ifade edilmektedir. Ġstekler ve geresinimler arasındaki iliģikiler, grafiğin merkezinde iliģki matrisi biçiminde oluģturulmaktadır. KE nin çatısını teģkil eden matrisinde, ürünün özelliklerini belirleyecek teknik özellikler (nasıllar) arasındaki negatif ve pozitif yöndeki iliģkiler sayısal olarak gösterilmektedir (ġekil 1). KE nin farklı disiplinlerdeki problemlerin çözümünde, ürün ve geliģtirme süreçlerinin iyileģtirilmesinde kolay kullanılabilmesi, bu yöntemin kuvvetli taraflarından birisi olarak kabul edilmektedir (Lowe, 2000). ArdıĢık dört aģamalı süreçten oluģan model yardımıyla ürün gereksinimlerinin, hangi parça, süreç ve üretim yöntemlerinin kullanılmasıyla nasıl, nerede ve ne zaman

Önem Derecesi 5 th International Computer & Instructional Technologies Symposium, 22-24 September 2011 Fırat University, ELAZIĞ- TURKEY karģılanacağı belirlenmektedir. Böylece, ürünü oluģturan bileģenler, süreçler ve üretim planı, ürün gereknimleri biçiminde ayrıntılı olarak detaylandırılmıģ olmaktadır. Şekil-1 Kalite Evi (Fung, 1999). Teknik gereksinimler arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi Müşteri isteklerinin ölçülebilir gereksinimlere dönüştürülmesi Müşteri istek ve gereksinimleri Korelasyon Matrisi Teknik Gereksinimler NASIL- Müşteri istekleri ile teknik gereksinimler arasındaki ilişki Müşteri İstekleri -NE- İlişkiler Müşteri Rekabete Yönelik Değerlendirmeler Teknik gereksinimleri karşılamada rakiplere göre durum Rekabete Dayalı Teknik Değerlendirmeler Müşterilerin ürün veya hizmeti rakiplerinize kıyasla hangi sırada gördüğü İşletme Amaç ve Hedefleri Rekabet gücünü sağlamak için işletme hedefleri İlişkilerin gücüne ve önem düzeylerine dayalı önceliklerin değerlendirilmesi için kullanılan ölçü Sütun Ağırlıkları KFY yönteminin kullanıldığı disiplinlerden birisi de yazılım ve çoklu ortamlardır. Ġlk olarak Zultner (1992), yazılım endüstrisinde ürün geliģtirmede KFY nın kullanılabileceğini belirtmiģtir. Elboushi (1994), nesneye yönelimli yazılım geliģtirmede ihtiyaçlarının belirlenmesi ve tasarım analizi süreçlerine KFY yöntemini uyarlamıģtır. Hierholzer (1998), kurumsal uygulama ve yazılım alanında dünyanın önde gelen firmalardan birisi olan SAP da yazılım geliģtirme süreçlerinin iyileģtirilmesine yönelik bir pilot uygulama yapmıģtır. Kılınç (2008), KFY nı bulanık mantıkla bütünleģtirdiği çalıģmasında bir internet sitesi tasarlamıģtır. 2010 yılında KFY üzerine gerçekleģtirilen uluslararası sempozumda sunulan çalıģmalar incelendiğinde bu yöntemin farklı alanlara uyarlanmıģ örneklerini görmek mümkündür (QFD-a, 2011) KFY nın sistematik ve uyarlanabilir yapısı, bu yöntemin eğitim ve öğretim alanında öğretim tasarımı, program ve müfredat geliģtirme vb. konularda kullanımına imkân tanımaktadır. Okamoto (2002), çalıģmasında Meksika ulusal eğitim sisteminin iyileģtirilmesi ve yönetimine yönelik özel stratejileri belirlemek amacıyla KFY nı kullanmıģtır. Eğitim göstergelerini izlemek için kurumsal karne yöntemini (balances score card) çalıģmalarının son aģamasına dâhil etmiģtir. Yoshikawa (2003), toplam kalite yönetimi dersini internet tabanlı E-öğrenme sisteminden alan öğrencilerin öğrenme paternlerini belirlemek, içerik ve öğrenmelerini geliģtirmek amacıyla KFY nı kullanmıģtır. Chan (2006) çalıģmasında, hızla değiģen dünyada KFY yönteminin mesleki eğitimle ilgili müfredat ve program geliģtirme süreçlerine nasıl uyarlanabileceğini göstermiģtir. Prusak (2007), mühendislik eğitiminde tasarım ve üretim süreçleriyle ilgili derslerde, öğrencilerin sınıf içi ve laboratuvar etkinliklerini, öğretim amaçlarına ulaģmadaki etkilerini KFY nı kullanarak belirlemeye çalıģmıģtır. Mautsch (2010), kurumsal kaynak planlama yazılımlarıyla ilgili eğitimlerde müģterilerin gereksinimlerinin daha iyi karģılanması amacıyla KFY nı içeren bir uygulama yapmıģtır. 3. KFY YÖNTEMİNİN E-ÖĞRENME SİSTEM TASARIM SÜREÇLERİNE UYARLANMASI Bu çalıģmada, KFY yönteminin tasarım ve geliģtirme süreçleri, E-öğrenme sistem geliģtirme süreçlerine uyarlanmıģtır. Birinci aģamada (ürünün planlanması) kalite evi çerçevesinde, E-öğrenme sisteminin gereksinimleri ile bu gereksinimlerin ilgili süreçlerde gerçekleģebilmesini sağlayacak teknik özellikler, ölçülebilen ve karģılaģtırılabilen değerlerle ifade edilmektedir. Öğretimsel, teknolojik ve yönetimsel ana ve alt gereksimler ve bunlar için gereken teknik özellikler iliģkisel matris biçiminde gösterilmektedir (ġekil 2). Matrisin satırlarını E-öğrenme sisteminin gereksinimleri, sütunlarını ise sistemin temel teknik özellikleri oluģturmaktadır. Öğrenenler, öğreticiler ve sistem yöneticileri, gereksinimlerinin her birisine 1 ile 5 arasında puan vermektedirler. Bu puanların ortalamaları alınarak

gereksinimler önem derecelerine göre sıralanmaktadır. Satırları oluģturan E-öğrenme sistem gereksinimleri ile sütunları oluģturan sistem özellikleri, E-öğrenme uzmanları tarafından zayıf, orta veya kuvvetli seviyedeki derecelendirmelerden birisi ile puanlandırılarak iliģkisel matris oluģturulmaktadır. Sütunlarda yer alan e-öğrenme sisteminin özelliklerinin birbirleriyle olan pozitif ya da negatif yöndeki korelâsyonları ile hedeflenen sistem özelliklerinin önemleri yine uzmanlar tarafından belirlenmesinden sonra KFY nin birinci aģaması tamamlanmıģ olmaktadır (ġekil 2). KFY yönteminde ikinci aģama, ürünün (E-öğrenme sisteminin) tasarlandığı aģamadır. Birinci aģamada hesaplama yoluyla belirlenen E-öğrenme sisteminin en önemli özellikleri ikinci aģamaya taģınmaktadır. Bu özellikler, oluģturulan baģka bir iliģkisel matrisin satırlarına yerleģtirilirken sütunlarını ise E-öğrenme sistemini oluģturan bileģenler meydan getirmektedir. Ġkinci aģamada, birinci aģamada belirlenen teknik özellikler E-öğrenme sistem gereksinimlerini karģılayacak ürün bileģenlerine aktarılmaktadır. Ġlk aģamada izlenilen sistematik adımlar KFY yönteminin diğer aģamalarında da aynen izlenmekte, en önemli ölçütler bir sonraki aģamaya transfer edilmektedir. E-öğrenme sistem geliģtirme süreçlerinin planladığı üçüncü aģama ile söz konusu geliģtirme süreçlerinin kontrol edildiği dördüncü aģama bu çalıģmadaki sınırlılıklardan dolayı sonraki araģtırmalara bırakılmıģtır. QFD-b (2011) de belirtilen yazılım kullanılarak geliģtirilen E-Öğrenme sistemlerine yönelik kalite evi ġekil 2 de gösterilmiģtir. Şekil-2 E-Öğrenme sistemi kalite evi G E C A B D F E-Öğrenme sistemlerinin tasarımına yönelik KFY yönteminin birinci aģaması olan kalite evi ġekil 2 de, gereksinim ve teknik özelliklerine ait sayısal göstergeler Tablo 1 de de gösterilmektedir. ġekil 2 de elips biçiminde gösterilen B alanı öğretimsel, teknolojik ve yönetimsel gereksinimleri, C alanı bu gereksinimleri karģılayacak karakteristik ve teknik özellikleri, D alanı ise gereksinim ve teknik özellikler arasındaki güçlü, orta veya düģük seviyedeki iliģkileri içermektedir. A alanında, sistem gereksinimlerinin uzmanlar tarafınan belirtilen mutlak önem dereceleri ile yazılım tarafından otomatik olarak hesaplanan göreceli önem deceleri bulunmaktadır. F alanında, C deki teknik özellik ile A daki her bir gereksinim arasındaki iliģki decelerinin çarpımlarının toplamlarından oluģan ağırlıklı önem dereceleri yer almaktadır.

Yönetimsel gereksinimler Teknolojik göstergeler Teknolojik gereksinimler Öğretimsel gereksinimler Öğretime yönelik göstergeler 5 th International Computer & Instructional Technologies Symposium, 22-24 September 2011 Fırat University, ELAZIĞ- TURKEY Ayrıca F alanında, sütunlardaki teknik özelliklerin gerçekleģebilmesini temsil eden güçlük dereceleri farklı bir satırda gösterilmektedir. Kalite evinin oluģturulmasında kullanılan temel semboller ve sayısal göstergeler G alanındadır. E alanında kalite evi ifadesine ismini veren ve bir evin çatısı görünümündeki matrisi bulunmaktadır. C de yer alan teknik gereksinimlerin birbirlerine olan etkilerini gösteren, pozitif veya negatif yöndeki düzeylerini sembolize eden simgeler yerleģtirilmiģtir. Tablo 1: E-Öğrenme sistemi kalite evi gereksinimleri ve ilgili göstergeler A1 A2 B F1 F2 C G 5,1 4,0 Uygun öğretim kuramı kullanılmalıdır Öğrenenin bireysel özelliklerini dikkate almalıdır Öğrenme sürecinin kontrolüne imkân tanımalıdır Öğrenenlerin performansını dikkate almalıdır Güncel ve yeterli ders içeriklerine sahip 5,1 4,0 Çoklu ortam desteği Öğretim yönetim 3,8 3,0 hizmetlerini Kullanımı kolay ve kullanıcı dostu Güncel ve uygun 5,1 4,0 yazılım teknolojisi ile geliģtirilmelidir Uygun yazılım 6,4 3,0 geliģtirme süreçlerinden geçmiģ Yazılımın güncellenebilmelidir Uygun yerel ve geniģ 3,8 4,0 alan ağ yapısı bulunmalıdır Gerekli bilgi sistem desteğine sahip Teknik ve kiģisel 5,1 4,0 bilgi eriģim güvenliğini Kullanıcılara yardım 5,1 4,0 masası hizmeti Uygun geliģtirme ve satın alma maliyeti 8 228,2 7 215,4 10 373,1 6 57,7 8 46,2 7 124,4 7 134,6 9 205,1 10 176,9 6 173,1 9 211,5 10 343,6 9 224,4 10 157,7 10 150,0 9 207,7 Öğrenene uyarlanabilme Öğretimin bireyselleģtirilme Bilgi ve sunum yöntemini ayırabilme Sistemin kullanım ve eriģim kolaylığı Çoklu ortam desteği Öğretimle ilgili kayıt türleri Güncel ve yeterli konu içerikleri Uygun öğretim stratejileri DeğiĢik öğretim etkinlikleri Performans değerlendirme kabiliyeti ĠĢbirlikli öğrenme imkânı Sosyal paylaģım imkânı Web Hizmetinin Kalitesi Yerel alan ağı bant geniģliği Ġnternet eriģim hızı Donanım kapasitesi Θ Ο Kuvvetli seviyede iliģki Orta seviyede iliģki Zayıf seviyede iliģki Pozitif güçlü Pozitif Negatif Negatif güçlü Maksimuma çıkarılmalı Minimuma düģürümeli

Yönetimsel göstergeler 5 th International Computer & Instructional Technologies Symposium, 22-24 September 2011 Fırat University, ELAZIĞ- TURKEY 3,8 3,0 Uygun iģletme maliyeti Kurumun stratejik hedefleriyle uyumlu 9 238,5 9 138,5 Sürüm yükseltme sıklığı Yazılımın yönetim hizmetleri 10 361,5 GeliĢtirme ve satın alma maliyeti 10 355,1 ĠĢletme maliyeti 5 161,5 Dokümantasyon Kalitesi ġekil 2 de harf kodlarıyla gösterilen tasarım ve hesaplama alanlarında yer alan bu çalıģmadaki bilgi ve sayısal değerler, Tablo 1 de bütünleģik biçimde özet olarak sunulmuģtur. B sütünunda yer alan ve bir E-Öğrenme sistemine ait gereksinimler üç ana grup altında toplanmıģtır. Burada, öğretimsel, teknolojik ve yönetimsel olarak gruplanan toplam onsekiz alt gereksinim bulunmaktadır. Her bir gereksinim, 1 ve 5 arasında E-öğrenme sistemleri açısından önem ne göre uzmanlar tarafından ağırlıklandırılmaktadır. E-öğrenme ve eğitim teknolojileri konularındaki uzmanlar öğretimsel gereksinimleri, biliģim ve yazılım konusundaki uzmanlar teknolojik gereksinimleri, kurumsal politikalar hakkında bilgi sahibi olan ve yönetim kademesinde yer alan personel ise yönetimsel gereksinimleri puanlandırmaktadır. Tablo 1 de A2 sütünunda, bütün gereksinimlerin önem derecelerine göre ağırlıklandırılmıģ değerleri örenek olarak sunulmaktadır. A1 sütünunda, KFY yazılımı tarafından otomatik olarak hesaplanan göreceli önem dereceleri gösterilmektedir. Bunlar, A2 sütünundaki gereksinimlere verilen her bir ağırlık puanının toplam ağırlık puanındaki payına göre hesaplanmaktadır. Tablo 1 deki C sütünunda öğretim, teknoloji ve yönetim baģlıkları altında toplanan gereksinimleri karģılayacak karakteristik ve teknik özellikler belirtilmektedir. F2 sütünunda yer alan toplam puanlar, B ve C sütünları arasındaki iliģki dereceleri ile A1 sütünunda yer alan göreceli önem derecelerinin çarpımlarının toplamından oluģmaktadır. Bu puanlara dayalı olarak en yüksek puana sahip olan özellikler belirlenmekte, bu özellikler E-Öğrenme sistem bileģenleri ile iliģkilendirilmek üzere KFY yönteminin ikinci aģamasına aktarılmaktadır. F1 sütünundaki puanlar B sütünundaki gereksinimleri karģılayacak teknik özelliklerin, on puan üzerinden gerçekleģtirilebilme ni temsil etmekte, bu değerler ilgili E- öğrenme sistemini geliģtirecek personel tarafından kararlaģtırılmaktadır. Tablo 1 incelendiğinde, KE nin öğretimsel gereksinimlerden olan bilgi ve sunum yöntemini ayırabilme 373,1 puan ile en önemli gereksinim olarak karģımıza çıkmaktadır. Daha sonra sırasıyla, 361,5 puan ile geliģtirme ve satın alma maliyeti, 355,1 puanla iģletme maliyeti, 343,6 puan ile de sosyal paylaģım imkânı gelmektedir. KE de yer alan herhangi bir gereksinimin çıkarılması veya eklenmesi, önem derecelerinin değiģtirilmesi, gereksinimlerin almıģ olduğu puan ve sıralamalarını da etkilemekte, KFY yönteminin sonraki aģamalarında önemli değiģikliklere neden olabilmektedir. KFY yönteminin uygulanabilmesini gösterebilmek amacıyla bu çalıģmadaki puanlandırma iģlemleri, eğitim teknolojisi, yazılım geliģtirme ve E-öğrenme konularında çalıģmaları olan yazarın kendisi tarafından gerçekleģtirilmiģtir. 4. SONUÇ Kalite kavramı, birçok akademik disiplinde tasarım ve geliģtirme süreçleri açısından önemli bir yere sahiptir. Bağımsız veya sıralı süreçler önceden belirlenmiģ amaçlara yönelik olarak uygun biçimde iliģkilendirilirken bir takım göstergelerle de sistemlerin kalitesi ölçülmeye çalıģılmaktadır. E-öğrenme sistemleri kendi içinde tasarım, geliģtirme, uygulama ve değerlendirme etkinliklerini içeren farklı disiplinlere ait süreçleri kapsayabilmektedir. BiliĢim teknolojilerdeki geliģmeler, yönetim bilimi ve eğitim teknoljisiyle ilgili konularla birlikte düģünüldüğünde, kurumsal E-öğrenme uygulamalarının gün geçtikçe daha da karmaģık hale geldiği gözlenmektedir. Bu durum, E-öğrenmede kalite güvencesi, ölçümü ve geliģtirilmesi aģamasında araģtırmacıları çeģitli arayıģlara iterken değiģik çalıģmalarda bunun farklı örneklerini görmek mümkündür.

Bu çalıģmada, E-öğrenme tasarım ve geliģtirme süreçleri, KFY yönteminin birinci aģaması olan kalite evi çerçevesinde yeniden ele alınmıģ, tasarım ve planlamayla ilgili temel konulara değinilmiģtir. KFY da ikinci aģama, ürünün (E-öğrenme sisteminin) tasarlandığı aģamadır. Birinci aģamada belirlenen E- öğrenme sisteminin en önemli özellikleri ikinci aģamaya taģınmaktadır. Bu özellikler, oluģturulan baģka bir iliģkisel matrisin satırlarına yerleģtirilirken sütunları ise E-öğrenme sistemini oluģturan bileģenlerden meydana gelmektedir. Ġkinci aģamanın önemi, birinci aģamada belirlenen teknik özelliklerin E-öğrenme sistem gereksinimlerini karģılayacak ürün bileģenlerine aktarılmasını sağlamasındadır. Ġlk aģamada izlenilen sistematik adımlar diğer aģamalarda aynen izlenmekte, en önemli ölçütler bir sonraki aģamaya transfer edilmektedir. E-öğrenme sistemi geliģtirme süreçlerinin planladığı üçüncü aģama ile söz konusu geliģtirme süreçlerinin kontrol edildiği dördüncü aģama bu çalıģmadaki sınırlılıklardan dolayı sonraki araģtırmalara bırakılmıģtır. KAYNAKLAR Akao, Y, (1990). QFD: Integrating Customer Requirements into Product Design. Cambridge, MA: Productivity Pres. USA. Bayraktar, S. (2011). Yazılım iyileģtirmesinde kalite fonksiyon yayılımı ve bir uygulama. YayınlanmamıĢ yüksek lisans tezi. Ġstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Chan, C.Y.P. (2006). QFD-based curriculum planning for vocational education. The 11th International Symposium on QFD. Cohen, L. (1995). How QFD fits ın the organization. Addison Wesley Longman, USA. Day, R. G. (1998). Kalite fonksiyon yayılımı bir Ģirketim müģteri ile bütünleģtirilmesi. Cem Ofset, Ġstanbul,1998. Elboushi M, Zawacki S, & Domb E. (1994). Towards better object oriented software designs with quality function deployment. (http://trs-new.jpl.nasa.gov/dspace/bitstream/2014/33952/1/94-0687.pdf) adresinden 28 Mayıs 2011 tarihinde alınmıģtır Fung, R.Y.K, Law D.S.T. & Ip W.H. (1990) Design targets determination for inter-dependent product attributes in QFD using fuzzy inference. Int. J. Integ. Manuf. Syst. Gonzalez, M.E., Quesada, G. and Mueller, R., (2004). QFD strategy house: an innovative tool for linking marketing and manufacturing strategies. Market. Intell. Plan. Hierholzer A, Herzwurm G, & Schlang H. (1998). Applyıng QFD for software process improvement at SAP ag, Walldorf, Germany. Kılınç, M. S. (2008). İnternet sitesi tasarımında bulanık kalite fonksiyonu yayılımının uygulanması. YayınlanmamıĢ yüksek lisans tezi. Ġstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Lowe, A., Ridgway, K. & Atkinson, H. (2000). QFD in new production technology evaluation, International Journal of Production Economics. Mautsch, L.O., Herzwurm, G. & Krams, B. (2010). Curriculum planning for education in enterprise resource planning systems. The 15h International Symposium on QFD. Okamoto, R.H., & Riobóo, J.C.(2002). Deploying and integrating education system indicators with QFD:- An application case. The 7th International Symposium on QFD. Prusak, Z. (2007). Application of qfd in engineering education: Assurance of learning outcomes fulfillment. The 12th International Symposium on QFD. Seyhan, H. (2005). Kalite fonksiyon yayılımının incelenmesi ve bir uygulama. YayınlanmamıĢ yüksek lisans tezi. Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi. Tang, J., Fung, R.Y.K. & Xu, B (2002). A new approach to quality function deployment planning with financial consideration. Comp. Op. Res., 29, 1447 1463. QFD-A, 2011. The official source for QFD. (http://www.qfdi.org/books/qfd_abstracts_by_year/ 2010.html) adresinden 01 Haziran 2011 tarihinde alınmıģtır. QFD-B, 2011. The official source for QFD. (http://www.qfdionline.com) adresinden 01 Haziran 2011 tarihinde alınmıģtır. Yenginol, F. (2008). Neden kalite fonksiyon "göçerimi"?. İşletme Fakültesi Dergisi, 7 12. YeĢil, S. (2010). KahramanmaraĢ'ta faaliyet gösteren iģletmelerin yenilik faaliyetleri üzerine bir alan çalıģması. Bilgi Ekonomisi Dergisi. Yoshikawa, M., Watanabe, Y., & Shindo, H.(2003). E-Learning system for QFD with improving contents and mentoring in "e-tqm" Project. The 8th International Symposium on QFD. Zultner R. (1992). Quality function deployment (QFD) for software. Journal of American Programmer.