KOLLUM YETMEZLiGiNIN CERRAHI TEDAVİSİ SERKLAJ Or. Fikriye SARIOGLU (") Or. Ertuğrul BAYIRLI(.. ) Dr. Suzan ÜNAL [ ) Dr. Gülden ÖNAL (") GiRİŞ Kollum yetmezliği Hipokrat zamanından beri birçok araştırmacının dik katini çekmiş ve bu konu üzerinde çeşitli fikirler öne sürülmüştür. 87 yılında Olhausen bir veya birkaç gebelikten sonra görülen. düşüklerde istmık açıklığa sorumlu tutmuşlardır. 886 yılında Schwartz bu durumla ilgili tipik bir vaka yayınlamıştır. Etiyolojik nedenlerin başında servikal kanalın travmaları gelmektedir. Kürtaj esnasında yapılan zorlayıcı dilatasyonlar, doğumlar ve operasyonlar gibi, servikal travma geçirmemiş olanlarda da yetmezliğin görülmesi etiyo~ lojide konjenital faktörlerin rol oynadığını düşündürmüştür. 947 yılında başlayan araştırmalarla serviksin konnektiv dokudan zengin, adale doku sundan zayıf olduğu saptanmıştır. Daha sonra yapılan çalışmalar, gebelik ve.doğum esnasında kollumun yumuşaması, silinmesi ve açılmasının kon.. nektiv doku vasıtasıyla olduğunu ortaya çıkarmıştır. Kollum yetmezliğinin nedeni konnektiv dokunun konjenital veya travmatik bozulmasına bağlan.. mıştır. Pafmer 950 yılında yetmezliğin nöromüskuler defektlere bağlı olduğunu Heri sürmüştür. Kollum yetmezliğinin onarımı için ilk operasyon 938 yılında Fransada Donay tarafından yapılmıştır. Daha sonraları Palmer, Lacomme Lash ve lash, McDonald, Baden ve Baden, Barter arkadaşları ve Page cerrahi tedavi yöntemleri geliştirmişlerdir. 955 yılında Shirodkar, gebelerde uygulanan ve kendi adıyla anılan tek.. niği gelişmiştir. Bundan sonra serklaj giderek yaygınlaşmıştır. Serklaj operasyonunun tatbikinde kabul edilmiş bir zaman yoktur. Araş.. tırmacılar kendilerine göre bir süre ileri sürmüşlerdir. Bu ile 8 gebelik t l Zeynep Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi. 34
haftaları arasında değişmektedir. Endi ve Golob serklajı 3 ve 4 gebelik haftalarında, Viks ve arkadaşları anatomik yetersizlikte 5 nci haftadan ön~ ce, fonksiyonel yetersizlikte ise 5'ci haftada, Danielson 6~0 ci gebelik haftalarında tatbik etmişlerdir. McDonald serklaj operasyonunun 0 ci gebelik haftasından önce başarısız olacağına ve en iyi neticenin 0-8 ci. gebelik haftaları arasında alınacğını iddia etmiştir. METOD VE MATERVEL 983 yılında Zeynep - Kamil Hastanesinde, kollum yetmezliği nedeni ile müracaat eden 35 hastaya -4'cü gebelik haftaları arasında serklaj operasyonu uygulanmıştır. Bu, vakalardan 0 tnesi doğuma kadar takip edilmiş.. tir. 0 vakanın 0 tanesine McDonald, diğer 0 tanesine Sirodkor teknikleri uygulanmıştır. Serklaj uygulanan vakalar yaş BULGULAR VE TARTIŞMA miadında doğum oranı, operasyonun uygulandığı parite Serklajdan önceki gebelik sayısı, gebelik haftası, uygulandıktan sonraki gebeliğin seyri yönünden incelenmiştir. Yapılan serklaj operasyonunun kollum yetmezliğindeki başarı oranı ve ne zaman yapılmasının daha faydalı olacağı tartışılmıştır. Hastalar 5-7 gün hospitalize edilerek tokolitik tedavi yapılmıştır. Doğuma kadar kontrol altında bulundurulmuşlardır. TABLO: 0 SERKLAJ UYGULANAN VAKANIN ÖNCEKi GE.BELİK SAVILARI GÖRÜLMEKTEDİR Yaş 9-3-6 7-30 3 < 0 Gebelik sayısı 9 0 47 78 9~ yaşı gurubunda gebelik sayısı 9,3-6 yaş gurubunda gebelik sayısı 0,7-3 yaşı gurubunda gebelik sayısı 47, 3 yaşından fazla olanlarda gebelik sayısı 'dir. 0 gebenin serklaj operasyonu uygulanmadan önceki gebelik sayısı 78 olarak saptanmıştır. 78 gebeliğin 57 tanesi (%73) düşükle, 4 tanesi (%7) erken doğumla 7 tanesi (%0) miadında doğumla sonuçlan~ıştır (Tablo ). 34
TABLO: 0 VAKANIN SERKLAJDAN ÖNCE MEYDANA GELEN TOPLAM 78 GEBELİGİNİN SONLANMA ŞEKLi Yaş Gebelik sayısı Düşük Erken doğum Mi adında doğum 9-3-6 6-30 3-< 9 0 47 6 6 34 9 4 78 57 4 7 Oran %00 O/o73 %7 %0 TABLO: 3 0 YAKAYA UYGULANAN SERKLAJ OPERASYONUNUN CİNSİ VE VAŞA GÖRE DAGILIMI Yaş Shirodkar McDonald Vaka sayısı 9-3 3-6 \ 6 8 7-30 7 8 3 < 0 0 0 Serklaj uygulanan 0 vakanın O tanesine McDonald, diğer 0 tanesine de Shirodkar teknikleri uygulanmıştır. TABLO: 4 UYGULANAN SERKLAJ OPERASYONU VE UYGULAMA ANINDAKİ Gl!Bl!LİK HAFTASI Gebeliö haftası Uygulanan teknik -3 4-5 6-7 ~9 0- :.\. i Shirodkar McDonald 4 5 n % 4 %0 9 %45 3 3 343
4-5 ci gebelik haftasında uygulanan serklaj tüm vakaların %45'ni teşkil etmektedir. Merle S. Robaya göre serklaj için ideal gebelik zamanı -6 cı haftalar arası olduğu bildirilmiştir. Hastanemizde serklaj için se çilen zaman literatürdeki gebeli~< haftasına uymaktadır. Tabloda görüldüğü gibi. TABLO: 5 SHİRODKAR VE McDONALD OPERASYONU UYGULANAN VAKALARIN SONUÇLARI Shlrodkar McDonald Düşük Erken Mi adında doğum ci- y. _ogum canlı ölü %0 %0 %70 9 %90 %0 % 0 %00 0 %00 Merle S. Robaya göre Shirodkar usulunde başarı oranı %77,, McDonald da %70 olarak bulunmuştur. Bizde Shirodkar usulünde %70, McDonald %90 oranında başarı saptanmıştır. TABLO: 6 TÜM VAKALARIN SONUÇLANDIÖI HAFTALARA GÖRE DAGILIMI Hafta 0-4 5-9 30-33 34-H36 37-4 Vaka sayısı 7 0 Yüzde %85 0/o00 Miadında doğum vakaların %85'de, erken doğum vakaların %0'da, düşük vakaların 'de saptanmıştır. TABLO: 7 SERKLAJ YAPILAN HASTALARIN HAFTALARI SONLANMA ŞEKLİ VE ORANI Haftalar -3 4-5 6-7 8-9 0- -3 4< Düşük Erken doğum %0.. -==--=~ ~~~-.. -=~~ 7 Mi adında doğum 3 8 3 %85 TOPLAM 4 9 3 3 0 % %0 %45 O/o5 ' %00 344
-3 haftalar arasında vakaların %0'sina serklaj uygulanmıştır. Bun. ların 'i miadında doğumla sonuçlanmıştır. 4-5. haftalar arasında vakaların %45'ine serklaj'uygulanmıştır. %40 oranında doğumla sonuçlanmış~ tır. 6-7 ci haftalarda serklaj uygulananlarda mi adında doğum oranı % 5'tir. TABLO: 8 0 HASTANIN SERKLAJ ÖNCESİ 78 GEBELiKTE VE SERKİLAJLI 0 GEBELİKTE SONLANMA $EKLi Düşük Erken doğum Miadında doğum SerklaJ öncesi gebelik 57 %73 4 %7 7 %0 78 %00 Serklajlı geeblik %0 7 %85 0 %00 SONUÇ Serklaj öncesi miadında doğum oranı % 0 iken serklajla bu oran %85'e çıkmıştır. Literatürde bu oran %7-84 arasında belirtilmiştir. Elde ettiğimiz oran bildirilen değere uymaktadır. Serklaj, kollum yetmezliği bulunan vakalarda erken doğumu önleyen önemli bir tedavi yoludur. Vakaların seçimi, başarıda en önemli bir faktör olarak görülmektedir. Anamnezde tekrarlayan ikinci. trimestir düşükleri ve erken doğumların bulunması, fizik muayenede saptanan kollum bulguları teş-. histe önemli unsurları oluşturmaktadır. olduğu Uterus kontraksiyonları, kanama ve su kesesinin ileri derecede prolabe vakalarda, serklaj tatmin edici sonucu vermekten uzaktır. Serklajın, kollum yetmezliği bulunan vakalarda erken doğumu önleyen etkin bir tedavi yolu olduğu gösterilmiştir. Vakaların seçiminin başarıda en önemli bir faktör olduğu müdahale esnasında uterus kontraksiyonları ve kanamanın bulunmasının sonucu olumlu yönde etkilediği gösterilmiştir. LiTERATÜR L Baden, W.F. and Baden, E.E. Cervical incompetence: Current Therapy Am. J. Obstet Gynec. 79:545, 960. ). Barter, R.H. Dusbaberk, J.A., Tynday, C.M. and Erkenbeck R.V: Furter e:xperlences with the Shirodkar Operation. Anı. Obstet Gynec. 85:79, 963.,345
3. Buckingham, J.C., Buethe Jr. ra and Danforth, D.N., Collagermuscle ratio in clinically normal and clinically incampetent cervices. Am. J. Obstet. Gynec. 9 :3, 965. 4. Danforth, D.N. and Chapmen, J.C.F., The lncarporation of the isthmus uteri. Am. J. Obstet. Gynec. 59:979: 950. 5. Oanforthe, O.H.., McElin, T.W. and States M.N.. Studies on fetal membraness bursting tension. Am. J. Obstet. Gynec. 65:380, 953. 6. Hefner. J.D., Patow, W.E. and Ludvig Jr., J.M., A new surgical procedure for the correction of the incompeted cervix during pregnancy. Obstet and Gynec. 8:66, 96., 7. Lash, A.F. and Lash, S.R., Habitual Abirtion: The incompetent lnternal os of the cervix Am. J. Obstet Gynec. 59:68, 950 8. Okla, J. and Lesinskl, J., Shirodkars procedure incervical incompetence Am. J. Obstet. Gynec. 97:3, 967. 9. Robby, M.S., The Management of cervical ıncompetence (Ucla Experiene with Cerclage Procedures Obstet and Gynec. 4 :08, 973. 346