ÖLÜ DOGUMLARDA KONJENİTAL ANOMALİNİN YERİ. ÖZET Bu araştırmada, 1981 ı 986 yı Harını kapsayan 6 yıllık dönemde Zeynep~Kamil

Transkript

1 ÖLÜ DOGUMLARDA KONJENİTAL ANOMALİNİN YERİ Dr. Coşkun BAYSAL<*> Dr. İzzet YÜCESOY<" > Dr. Erdolan DURUöz<... > Dr. Emel OSMANBAŞOÖLU< 0 > - ÖZET Bu araştırmada, 1981 ı 986 yı Harını kapsayan 6 yıllık dönemde Zeynep~Kamil Kadın ve Çocuk Hastalıkları Hastanesinde saptanan ölü doğumlarda konjenital anomalinin yeri tartışılmıştır. l tarihlerini kapsayan toplam 6 yıl içinde doğum servisinde canlı doğum olmuştur. Aynı tarihler arasında 2941 ölü doğum tespit edilmiştir. Ölü doğum oranı 0 canlı doğumda 25,73 olarak bulunmuştur. RESUME Le rôle des anomalies congenitales dans la mortalite foetale. Dans cette etude, on a recherche le rôle que Jouent les anomalies congenitales dans la mortalite foetale. Pendant la periode de 6ans entre a l'hôpital de Zeynep-Kamil. Dans cette periode, il ya eu nouveau-nes et 2941 mort du foetus. Le taux de mortalite perinitale pour 0 nouveau-nes vivants a ete de 25,73. GİRİŞ Gametlerin konjukasyonu ile başlayan ve doğuma kadar devam eden zaman içinde, gebelik ürününün gelişmesi her an bozulabilir. Bozukluğun niteliğine göre de gebelik intra uterin exitus, abortus ve çeşitli organ anomalileri ve organ gelişme bozuklukları ile sonuçlanır. Tüm bu patolojinin nedeni, nasıl önlenebileceği, gelecekte tekrar edip etmeyeceği konusunda gebenin sorunlarına muhatap olacak kimse, doğum hekimi olduğu gibi, konjenital çocuk anomalilerinin erken teşhisi ve tedavisi, hatta gerektiğinde gebeliğin erken sonlandırılması konusunda da yetkili ve sorumlu olan kimse yine doğum hekimidir. Ancak bütün bu ağır yükümlülüklerin yanında, doğum hekiminin elindeki imkanlar. bu soruları rahatlıkla cevaplandıracak kadar engin değildir. Hatta ülkemiz- 345

2 = ZEYNEP KAMiL TIP BÜLTENi de, doğum hekimi çoğu zaman hayatla bağdaşabilen konjenital çocuk anomalileri ile de sürpri~ olarak karşılaşmaktadır. Malformasyonlar, doğum hekimini ayrıca değişik yönlerden de ilgilendirmektedir: 1- Ağır malf ormasyonlar, bir distosi nedeni oluşturarak doğum mekanizmasını bozabilider. 2- Malformasyonlu doğan canlı çocuğun yaşaması, erken teşhis ve acil müdahale ile sağlanabilir. 3- Teratojen bir hastalık geçirmiş, irradyasyon, ışın veya ilaç almış aebejer, çocuklarının karşı karşıya bulundukları tehlikeyi bilmek isterler. Medikolegal problemer doğurabilecek bu konuda, gerekli ise, gebeliğe son verme kararını, kesin bir dille doğum hekimi teklif edecektir. 4- Evvelce malf.ormasyonlu bir çocuk doğurmuş annelerin, tekrar malf ormasyonlu çocuk doğurma riski veya normal çocuk dünyaya getirme şansları nedir? Tüm bu sorulara da somut verilere dayanarak cevap verecek olan kimse yine doğum hekimidir. Doğum hekimi konjenital malformasyonları ve buna neden olması muhtemel teratojenik faktörleri bilmek zorundadır. Konjenital malformasyonları, (0-1 yaş grubundaki çocuklarda 3. önemli ölüm nedeni He bu nedene bağlı ölümlerde O/o 18'lik oranı ouşturmaktadır.) Bununla birlikte ciddi gelişme defektleri daha çok abortus ve ölü doğumlarda, canlı doğumlara göre çok daha sık olarak görülmektedirm. Fraser'in 1959 yılında yaptığı bir çalışmada, konjenital malformasyonların küçük bir kısmının önemli bir Ç,CV..[~ sebebine dayandığı, bir diğer küçük bir grubun ise önemli bir ssnetüs i-"lörden ileri geldiği, mal formasyonların önemli bir kısmının ise ıen~ik 12redi R9zisxgpjle i,!ltr, aııj.wne ct,v.ı:.;jaktörü, arasındaki, karmaşık etkileşimler sonucu oluştuğu görmüştüru 2>. Çevre faktörü için en iyi bilinen örnek: erken gebelik dönemindeki geçirilen rubella'dır. Bu konjenital katilrakt, kalp anomalisi, orta kulak anomalisi, mikrosefali ve mental retardasyon gibi anomalilere yol açabilir. TABLO ÖLÜ DOÔUMDAKİ KONJENİTAL ANOMALİ ORANI Yıllar 1981~ 1986 Ölü Doğum Sayısı 2941 Konjenital Anomalili FetUs Sayısı Oran (11/o) 9,28

3 H BAYSAL YÜCESOY DURUÖZ OSMANIAŞO~LU TABLO il OLGUNUN ANOMALİ ÇEŞİTLERİNE GÖRE DAÔILIŞI Anomali Türü A n e n s e fwbi Hydrosefali Spina bifida Hydrosefali + Sp bifida Anensefali + HydramnİO.\ Fokomeli Toracopagus Disrosopus Omfalosel Batında tümoral kitle Cinsiyeti belli olmayan f et üs Tavşan dudak Tavşan dudak± Kus. ağzı r Olgu SayUl f Oran (O/o) , , ı ~ ı~oo-- TABLO ili OLGULARIN PARİTEYE GÖRE DAÖILIMI Parite o ve üstü Oran ('1/o) TABLO iv ANENSEFALİ OLGULARININ CİNSİYETE GÖRE DAÔILIMI Cinsiyet Kız Erkek Oran (OJo)

4 ZEYNEP KAMiL TIP' BÜLTENi TABLO V T()M KONJENİTAL ANOMALİ OLGULARININ CİNSİYETE GÖRE DAGILIMI Cinsiyet Kız Erkek Oran (OJo) Embryonun teratojenik bir ajana karşı hassasiyeti, ajanın uygulandığı anda}d embryonun, gelişim devresine bağlıdır. Bilindiği gibi, tüm organ ve sistemler, priomardia'ların erken farklılaşma döneminde, dış etkilere karşı hassasiyetleri vardır. Bu hassasiyet genel organ formasyonunun ilerlemesi ile azalır ve organogenesiz'in tamamlanmasından sonra ise ihmal edilebilir düzeye iner. Her teratojenik ajan celluer metabolizma üzerinde değişik şekilde etki eder. Değişik teratojenik ajanlar bu nedenle, embryo gelişmesinin aynı dönemde ve aynı organ sistemine etki etmelerine rağmen, değişik etkiler gösterir. Aynı ajan embryo gelişmesinin, delişik dönemlerinde değişik etkiler gösterebilmektedir. Fetusta malformasyona neden olan bu ajaıı, aynı zamanda embryo ölümüne de neden olabilmektedir. Bu bulgu, erken abortusiar için aynı zamanda bir açıklama oluşturmaktadır. Teratojenik ajanın her zaman anne or- - - ganizması için zararlı olması gerekmemektedir; örneğin subklinik olarak sıeyreden bir rubella enfeksiyonunun konjenital mal formasyona neden olduiu bilinmektedir. Lowe'nin 1973'de yaptığı bir araştırmada ispat edilmiş, spesifik teratojenlerin, insan embryosundaki gelişme anomalilerinin 0Jo5'inden sorumlu olduğu gösterilmiştir 13 '. MATERYEL - METOD yılları arasında 6 yıllık periyodda, hastanemiz doğum servisinde 2941 ölü doğum görülüp bu doğumlarda ise, konjenital anomali saptanmıştır. Bu olguların gebelik süreleri 36~40 hafta arasında değişmekteydi. Çalışmamızda ele alınan anomaliler gözle görülebilen makroskopik düzeyde anomaliler olup, tüm ölü doğumlara otopsi yapılması gerçekleştirilemediğinden iç organ anomalileri, konumuz dı-. şında kalmıştır.. TARTIŞMA Tablo l'de de görüldüğü gibi, ölü doğumdaki konjenital anomali oranı 07o9.28'dir yılında hastanemizde yapılan bir çalışmada, S8682 canlı doğumda, konjenital anomali oranı O/o 1.45 iken ölü doğumlarda bu oran OJo 1 1, 1 'e yükseldiği görülmektedir. Tablo Il'de, delişik konjenital anomalilerin, ölü doğumlardaki anonaliler arasındaki yeri görülmektedir. Tabloda da görüldüğü gibi olgunun 148'i,!DÇ!lsefaJl (0Jo54,22) idi.- Anomaliler arasında ikinci sırada ise 50 olgu (OJo 18.32) ile hıdrosefali olguları gelmektedir. ~nss:j;ıu ve hygrq Cfali ~a bi.f!da'nın birlikte görüldüğü olgula- 348

5 BAYSAL YÜCESOY DURUÖZ OSMANIA$0~LU rın toplamı, tüm olguların 11/o83.15'ini oluşturmaktadır. Gerçekten hastanemizde karşılaştığımız anomalilerin çoğunluğunu bu üç antite, ayn ayrı veya kombine şekilleri oluşturmaktadır. Tablo 1 il' de olguların parite' ye göre dağılımı görülmektedir. Olguların O/o49,08'i 1-4 parite grubunda yer almaktadır. 148 anensefali olgusunun OJo 64.86'sı, tüm konjenital anomalili ölü çocukların 0Jo56.04'U kız idi. Literatürde de anensefalik, f etuslerin OJo 70'inin kız olduğu bildirilmektedir. Anensefali olgularında, beyin dokusunun aşikar olarak mevcut olmaması yanında, surenal glandlarındaki volüm ve ağırlık azalması da mevcuttur. Ancak otopsi yapılamaması nedeni ile biz vakalarımızda bu bulguyu tesbit edemedik<j. 4 >. Son yıllarda obstetrikte geniş şekilde kullanılan ultrasonografi; konjenital anomalilerin tanısında, yeri doldurulmaz yarar sağlamıştır. Fetustaki iç organ anomalilerinin dahi, prenotal dönemde tanınması bu yöntem sayesinde mümkun olmuştur. Gebeliğin erken dönemlerinde ultrasonografik yöntemle tespit edilen hayatla bağdaşmayan anomali olgularında, bazı medikolegal sorunlar olmakla birlikte, gebeliğin sonlandırılması yoluna gidilmektedir. Hastanemize doaum için başvuran hastaların büyük bir kısmının ante natal muayenelere gelmemesi ve bu nedenle her hastanın ante natal devrede ultrasonografik tetkikinin yapılamamış olması, konjenital anomalili fetus gebeliklerinin erken devre sonlandırılmasına engel teşkil etmektedir. Literatürde en erken saptanan anensef ali olgusu 16 haftalık olarak bildirilmiştir. Konjenital çocuk anomalilerinin erken teşhisinde ultrasonografik muayene biyoşimik metodlara kıyasla bizi daha çabuk sonuca götürür. lnvaziv olmayan bu mu' ayene metodu prenatal diagnostik açıdan buyuk değere sahiptir. Gebelikte ultrason muayeneleri çocuğun intrauterin gelişmesi, fetusun olgunluğu ve dolum terminin tayini yanında anomalilerin, organik gelişme bozukluklarının ve fonksiyonel intrauterin durum bozukluklarının durumu hakkında da bize değerli bilgiler verir. Şüpheli olgularda Amniosentezle birlikte yapılacak diğer bioşimik metodları ile, zamanında mevcut çocuk anomalilerinin teşhisi konarak gerekli müdahaleler yapılabmr< 3 >. LiTERATÜR l) Benson C. Ralph. Current Obstetric~Oynecologic Diasnoslıı~Treatmlmt, ) Danforth N. Dand. Soott R. James. Obstetrics and Oynecology, ) Merger K. Levy J. Melchioir J. Precis d'obstetrique, ı ) Pritchard Mac-Donald Williams Obstetrics,