Finansal Başarı Karşılaştırması 2014/9-2016/9

Finansal Başarı Karşılaştırması 2014/9-2016/9

Çalışmanın Amacı ve Kapsamı Futbol, Türkiye'de ve dünyada her geçen gün giderek büyürken beraberinde yeni sektörler yaratan devasa bir ekonomik yapı haline gelmiştir. Biz bu çalışmamızda Süper Lig'de yer alan dört büyük kulübümüzün yıllık finansal durumlarını ve bunun futbol başarılarıyla olan ilişkisini inceledik. Çalışmamızda aşağıda yer verdiğimiz parametreleri değerlendirdik: Takımların gelir ve gider gelişimi ve gelir dağılımları, Sezonlar boyunca oynanan maçlarda 18 kişilik kadrodaki her bir oyuncunun, isim gözetmeden, takımına sağladığı Katma Değer (KD), Galibiyet ve gol başına düşen ortalama gider, Takımların net finansman giderlerinin gelir içerisindeki payı, Takımların özkaynaklarının yıllara göre değişimi. Çalışmamıza dâhil ettiğimiz takımlar Beşiktaş JK, Fenerbahçe SK, Galatasaray SK, Trabzonspor SK dır. Besfin Araştırma Ekibi Ali Enver Arslan Kurumsal Finans Uzmanı ali.arslan@besfin.com Anıl Birinci Kurumsal Finans Uzmanı anil.birinci@besfin.com Emre Advan Kurumsal Finans Uzmanı emre.advan@besfin.com Çalışmamızda kullandığımız veriler 1 2013/14, 2014/15 ve 2015/16 sezonlarına 2 ait mali veriler 3 olup, bu verilerden yola çıkarak takımların toplam gelirleri ve toplam giderlerini bir arada kullanarak toplu olarak getiri/maliyet analizlerini yaptık. Ferda Besli Başkan ve CEO ferda.besli@besfin.com 1 Ülke içi turnuva verileri http://www.tff.org.tr internet sitesinden alınmış olup, 1 Haziran 29 Şubat tarihleri arası oynanan ulusal maçlar dikkate alınmıştır. 2 Futbol kulüplerin mali yılları (sezonları) 1 Haziran tarihinden başlayıp bir sonraki senenin 31 Mayıs ına kadar devam etmektedir. 3 Kulüplerin mali verileri http://www.kap.gov.tr den alınmıştır. *Çalışma hakkında bilgi almak için Ali Enver Arslan ile irtibata geçebilirsiniz. 1

Takımların Gelirlerinin ve Giderlerinin Gelişimi Neredeyse tüm takımların giderlerinde, geçtiğimiz 3 yılda sürekli bir artış yaşandığını görüyoruz. Özellikle Fenerbahçe son 1 sezonda giderlerini %42 oranında arttırmıştır. 2015/16 sezonu 9 aylık verilerine göre gelirleri ve giderleri en yüksek olan takım Fenerbahçe'dir. Fenerbahçe nin 2016-9 döneminde gelirlerindeki %107 lik artış futbolcu satışları, stadyum hasılatı ve isim hakkı gelirlerindeki artışlardan kaynaklanmaktadır. Beşiktaş'ın son 3 yılda gelir ve giderlerinin ortalama büyümesine baktığımızda, diğer takımlara kıyasla gelirlerinin giderlerine büyüme oranının daha yüksek olduğunu görüyoruz. Beşiktaş ın 2016-9 döneminde görülen %63 lik artış futbolcu satış ve kiralamaları, lisanslı ürün satışları, UEFA gelirleri ve kur farkından doğan gelirlerdeki artışlardan kaynaklanmaktadır. 2015/16 sezonu 9 aylık verilerine göre Beşiktaş, %63 ile gelirlerini en yüksek oranda arttıran takım olurken, Galatasaray %44 ile onu takip etmektedir. Trabzonspor 2016-9 verilerine bakıldığında gelirleri en az artan kulüp olmuştur. *Gelirlere finansman gelirleri ve faaliyetle ilgili gelirler de dâhildir. *Giderlere finansman giderleri ve faaliyetle ilgili giderler de dâhildir. 2

Takımların Gelir Dağılımı Süper Lig devlerinin gelir dağılımına baktığımızda,özellikle Trabzonspor ve Beşiktaş ta yayın gelirlerinin toplam gelir içerisindeki payının diğer gelirlere kıyasla her iki sezon için de oldukça yüksek olduğunu görüyoruz. Galatasaray, diğer takımlardan farklı olarak 2014/15 sezonunun 9 aylık döneminde sponsorluk, isim hakkı ve reklam gelirlerinden yayın gelirlerine göre daha çok gelir elde etmiştir. 2015/16 sezonunda ise yayın gelirleri ve sponsorluk gelirleri dağılımı eşitlenmiştir. Trabzonspor ve Beşiktaş için ikinci önemli ve büyük gelir kalemi sponsorluk, isim hakkı ve reklam gelirleri olmuştur. Maç hasılatı ise gelirler içerisinde diğer kalemlere kıyasla düşük bir paya sahiptir. Kulüplerimiz bu sezon oyuncu satışlarından da ciddi gelir elde etmiştir. Demba Ba, Ersan Gülüm, Melo, Burak Yılmaz, Sow gibi oyuncuların satışı kulüplerin elini mali yönden rahatlamıştır. * Fenerbahçe, 2014 ve 2015 yılları 9 aylık verilerinde gelir dağılımına ait verilerin yayınlanmaması sebebiyle bu çalışmada yer almamıştır. * Diğer gelirlerin içerisinde mağazacılık gelirleri, transfer gelirleri, UEFA gelirleri gibi gelirler yer almaktadır. 3

Futbolcuların Takımlarına Sağladıkları Net Katma Değer *Takımların amblemlerinin yanında bulunan rakamlar takımların toplam giderlerini, amblemin büyüklüğü ise toplam gelirlerini göstermektedir Çalışmamızın bu bölümünde takımların her maçta toplam 18 kişilik bir kadro ile maça çıktıkları varsayımı ile ve ortalama olarak ilgili sezonda kadroda yer almış 18 futbolcunun sezonun incelemeye tabi dönemi boyunca takımlarına sağladıkları katma değer incelenmiştir. İncelemede analize elverişli miktarda veriye ulaşmak adına incelenen periyodlar bir önceki sezon verileriyle birlikte incelenmiştir. Analizimizde yer verdiğimiz Süper Lig devlerinin tümü futbolcu başına negatif Katma Değer (KD) yaratmışlardır. Değer negatif olmaya devam etse de 2014/15 sezonundan 2015/2016 sezonuna gelirken Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray için bir iyileşme söz konusudur. Ancak Trabzonspor gelirleri artmasına rağmen negatif katma değeri artmıştır. 4

Galibiyet Başına Düşen Gider *Sütunların üst kısmında yer alan rakamlar, takımların analize tabi dönemler boyunca elde ettikleri galibiyetleri temsil etmektedir. Sütunların içinde yer alan rakamlar ise takımların galibiyet başına giden gelirleridir. İncelemede analize elverişli miktarda veriye ulaşmak adına incelenen periyodlar 23 lig maçı ile sınırlandırılmıştır. Galatasaray ın incelenen dönem boyunca galibiyet başına gideri en fazla olan takım olduğunu görüyoruz. 4 kulübün de galibiyet başına düşen gideri artmıştır. Ancak Fenerbahçe aynı galibiyet sayısındayken, Beşiktaş ın ise galibiyet sayısı artmasına rağmen bu oranı arttırması kulüplerimizin harcamalarda çok dikkatli olmadığına işaret ediyor. 5

Gol Başına Düşen Gider *Sütunların içinde yer alan rakamlar takımların incelenen döneme göre gol başına düşen gider miktarlarını göstermektedir. Atılan gol sayıları 23 maç üzerinden değerlendirilmiştir. Süper Lig 2015/16 sezonunun incelenen dönemleri içerisinde atılan maliyeti en yüksek gol Fenerbahçe ye aittir. Fenerbahçe nin 2016 yılında gol başına gideri 13.4 Milyon TL olmuştur. Galatasaray ın gol başına düşen giderlerine bakıldığında attığı gol sayısı ile doğru bir orantı görülmektedir. 2016 yılında attığı toplam gol sayısı en yüksek seviyeye çıkarken, gol başına gideri de bir önceki yıla göre artış göstermiştir. Beşiktaş 2016 yılında attığı gol sayısını artırmasına rağmen gol başına giderleri de artış göstermiştir. Bu durum, 2016 yılı içerisindeki artan giderlere dikkat çekmektedir. Trabzonspor bir önceki yıla göre giderleri %40 artarken attığı gol sayısı %37 azalmıştır: Gol başına gider %118 büyümüştür. 6

EBITDA & Kar / Zarar Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray ın faaliyetlerinden elde ettikleri zararın bu sezon ile beraber kara dönmesi 3 kulüp açısından önemlidir. Finansal Fair Play kurallarına uymakta problem yaşayan kulüplerimiz son dönemde gelirlerinin de artmasıyla beraber faaliyet karlılığında bir nebze iyileşme dönemine girmişlerdir. Trabzonspor ise hem faaliyetlerden oluşan zararı büyütmekte hem de toplam zarar da diğer 3 kulübün önüne geçmektedir. EBITDA nın pozitife geçmesiyle beraber kulüplerin Net Finansal Borç/EBITDA oranı nispeten iyileşse de hala olması gerekenin çok üstünde ve çift hanelerdedir. Dünyada bu oranın 2-3 civarında olması makul kabul edilmektedir. Net Finansal Borç/EBITDA oranı 3 üzerindeki firmaların borçluluğu yüksek kabul edilmektedir. 7

Mali Borçlar Galatasaray 590 milyon TL Beşiktaş 378 milyon TL Fenerbahçe 577 milyon TL Toplam Mali Borç - Mil. TL 2014/9A 2015/9A 2016/9A CAGR Beşiktaş 168 261 431 60% Fenerbahçe 311 462 577 36% Galatasaray 339 456 590 32% Trabzonspor 107 145 155 20% Trabzonspor 155 milyon TL Beşiktaş ın son 3 yılın 9 aylık verilerine bakıldığında, mali borçlarındaki ortalama yıllık %60 büyüme oranı ile incelenen dönemde mali borçları en hızlı büyüyen takım olmuştur. Fenerbahçe, %36 ile ikinci olurken, %35 ile Galatasaray üçüncü ve %20 ile Trabzonspor dördüncü konumundadır. Trabzonspor 155 Milyon TL ile 2015-9 dönemi içerisinde toplam mali borcu en az olan takımdır. 8

Takımların Piyasa Değeri Piyasa Değeri - Mil. TL 2014/9A 2015/9A 2016/9A CAGR Beşiktaş 444 581 1.123 59% Fenerbahçe 740 1.154 1.234 29% Galatasaray 479 476 371-12% Trabzonspor 90 150 189 45% Kaynak: Reuters Beşiktaş nin piyasa değeri son 3 yıl içerisinde ortalama %59 oranında artmıştır. Trabzonspor ise ortalama %45 değer kazanarak en çok değer kazanan ikinci Süper Lig takımı olmuştur. Galatasaray ortalama %12 değer kaybederek tek değer kaybeden takım olurken, Fenerbahçe ise %29 değer artışı ile Trabzonspor u takip etmektedir. *İlgili yılların 29 Şubat tarihli değerleridir. 9

Mali Borç ve Piyasa Değeri Karşılaştırması Genel olarak bakıldığında, takımların borçluluğunun piyasa değerlerine oranla oldukça yüksek seviylerde olduğunu görmekteyiz. Bu oran son üç sene içerisinde Galatasaray ve Fenerbahçe için artış göstermiştir. 2015/16 sezonunu kapsayan 9 aylık dönem verilerine baktığımızda Galatasaray'ın borçlarının piyasa değerlerinin üzerinde olduğu görülmektedir. 2016-9 dönemi verilerine göre Beşiktaş ve Fenerbahçe nin sırayla mali borçları piyasa değerine oranı en düşük takımlar olduğu görülmektedir. 10

Net Finansman Gideri ve Geliri Karşılaştırması Finansman giderlerinin büyük çoğunluğunu faiz giderlerinin oluşturduğu düşünülürse, Beşiktaş, Fenerbahçe ve Galatasaray ın 2015/16 9 aylık dönem faiz giderileri, gelirlerinin yaklaşık %18 ine karşılık gelmektedir. Trabzonspor ise sadece %11 ile en düşük orana sahip olan takım olmuştur. Son 3 sezonda Fenerbahçe ve Trabzonspor da finansman giderlerinin payı yükselirken, Galatasaray ve Beşiktaş ta düşüş göstermiştir. 11

Takımların Özkaynaklarının Değişimi Takımların, yüksek maliyetlerden kaynaklı yıllar boyu zarar etmeleri özkaynaklarına da yansımış durumdadır. Bu durum takımların özkaynaklarını yıllar içerisinde eritmiştir. Daha detaylı incelendiğinde son 3 yılın 6 aylık dönemlerinde özkaynaklarda bir düşüş trendi olduğunu görebiliyoruz. 2015-6 döneminde -522.9 Milyon TL ile özkaynakları en düşük takım olan Beşiktaş olurken, Beşiktaş ı -420,7 Milyon TL ile Fenerbahçe izlemektedir. 12

Sonuç Fenerbahçe ve Beşiktaş sırayla önceki yıllara kıyasla gelirlerini en çok arttıran takımlar olmuşlardır. Takımların futbolcu başına düşen Katma Değeri (KD) tüm takımlar için negatiftir. Bu durum da futbolculara yapılan yatırımın geri dönüşünün yeteri kadar alınamadığının göstergesidir. Takımların gelirlerinin önemli bir kısmını yayın gelirleri oluşturmaktadır. Sponsorluk, isim hakkı ve reklam gelirleri de gelirleri oluşturan önemli kalemlerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle futbolcu satış ve kiralamalarından bu sezon elde dilen gelir kulüplerimiz için olumlu bir gelişmedir. 2016 yılının maliyeti en yüksek galibiyeti, galibiyet başına 48 Milyon TL giderle Galatasaray a aittir. Bu sıralamada Fenerbahçe 33 Milyon TL ile ikinci olurken, Trabzonspor ortalama 30 Milyon TL ile üçüncülüğü olmuştur. Beşiktaş, son 3 yılın 9 aylık verileri baz alındığında ortalama %60 büyüme ile mali borçları en çok artan takım olmuştur. Beşiktaş ı borçlarının ortalama büyümesi %36 olan Fenerbahçe takip etmektedir. Beşiktaş ortalama %59'luk artış oranıyla, piyasa değeri en çok artan takım olurken, Galatasaray ise ortalama %12'lik değer kaybıyla 4 büyükler arasında değer kaybeden tek takım olmuştur. Takımların mali borçlarının piyasa değerlerine oranı oldukça yüksek seviyelerdedir. 2015/16 9 aylık dönem kapsamında mali borçlarının piyasa değerine oranı en yüksek takım olan Galatasaray için bu oran %159 iken, en düşük olan takım Beşiktaş için ise %38 olmuştur. 2015/16 9 aylık dönem itibariyle, Beşiktaş ve Galatasaray gelirlerinin %18'i kadar net finansman giderine sahip iken, Fenebahçe de bu oran %17 dir. Trabzonspor ise %11 ile en düşük orana sahip takım olmuştur. 13

Değerlendirme Çalışmamızda Süper Lig'in dört büyük takımının son 3 yılın 9 aylık dönemlerine ait finansal verilerini kullandık. Bu veriler ışığında belirli oranlar oluşturarak analizlerini yaptık. Yaptığımız analizlerde de görüldüğü üzere takımlarda mali disiplin ve finansal planlama konusunda ciddi eksiklikler mevcuttur. Özellikle yabancı futbolcuların ücretlerinin döviz cinsinden ödeniyor olmasına karşın gelirlerin Türk Lirası cinsinden olması, kulüplerimizin döviz kurlarındaki dalgalanmalardan etkilenme oranlarını minimum seviyeye indirmeleri için kontrollü bir finansal planlamanın önemini daha da arttırmaktadır. Yanlış transfer politikalarından vazgeçip daha kontrollü ve parasal geliri çeşitlendirmeye yönelik politikalara önem verilmesi, maliyetlerin azalmasını ve giderlerin kontrol edilmesini sağlayacaktır. Takımların artan maliyetlerden kaynaklı zararları özkaynaklarına da yansımış ve özkaynaklardaki bu erime her geçen yıl daha da artmıştır. Bu durum, son yıllarda oldukça fazla sayıda kulübün canını yakan finansal Fair Play kuralları dikkate alınarak doğru ve planlı özkaynak artırımına gidilmelidir. Galibiyet ve gol başına giderlere bakıldığında, takımlarımızın artan galibiyet ve gol sayılarına rağmen borçlarının daha hızlı bir şekilde artması sportif başarı ve finansal başarı arasındaki ilişkiye dikkat çekmektedir. Sonuç olarak, takımlarımızın sportif başarıya odaklandıkları kadar finansal başarıya da önem vermeleri gelecekte hem marka hem de kulüp değerlerinin artmasını sağlayacaktır. 14

Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Tic. A.Ş. Tel: +90 212 609 83 50 Faks: +90 212 609 83 49 Avrupa Rezidans Karayolları Mah. Abdi İpekçi Cad. No:30 27. Kat 34250 Küçükköy Gaziosmanpaşa İSTANBUL www.besfin.com Bu çalışma, Besfin tarafından özel olarak hazırlanmıştır. Çalışmanın içeriği Besfin in bilgisi dışında kopyalanıp yayınlanamaz. Çalışmanın kapsadığı görüşler ve yorumlar genel kabul görmüş teorik yaklaşımlar olup, gerçekleşmeleri koşullara bağlıdır. Çalışmanın içeriğinin Besfin bilgisi dışında direkt kullanımından doğacak olan zararlardan Besfin ve çalışanları sorumlu tutulamaz. 2015 Besfin Finansal Hizmetler Danışmanlık ve Tic. A.Ş.