KPSS 2017 önce biz sorduk 50 Soruda 32 soru ÖABT FEN BİLİMLERİ FEN ve TEKNOLOJİ KİMYA Eğitimde 30. yıl
KOMİSYON ÖABT Fen Bilimleri / Fen ve Teknoloji Öğretmenliği 2. Kitap (Kimya) ISBN 978-605-318-657-1 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 6. Baskı: Kasım 2016, Ankara Proje-Yayın: Seher Reyhani Dizgi-Grafik Tasarım: Hilal Sultan Coşkun Türkçe redaksiyon: Seher Reyhani Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Vadi Grup Ciltevi A.Ş. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105 Yenimahalle/ANKARA (0312 394 55 91) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 26687 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi: 0312 430 67 50-430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24-434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net
ÖN SÖZ Sevgili Öğretmen Adayları, ÖABT FEN BİLİMLERİ / FEN VE TEKNOLOJİ konu anlatımlı setimiz dört kitap hâlinde düzenlenmiştir. "Fen Bilimleri / Fen ve Teknoloji 2. Kitap" adlı yayınımız Alan Bilgisi (Fizik, Kimya, Biyoloji, Yer Bilimi, Astronomi, Çevre Bilimi) ve Alan Eğitimi bölümlerini kapsamaktadır ve Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) Fen Bilimleri / Fen ve Teknoloji Öğretmenliği Alan Bilgisi Testi kapsamındaki kimya sorularını çözmek için gerekli bilgi, beceri ve teknikleri edinme ve geliştirme sürecinde siz değerli öğretmen adaylarımıza kılavuz olarak hazırlanmıştır. Kitabın hazırlanış sürecinde, sınav kapsamındaki temel alanlarda kapsamlı alanyazın taraması yapılmış, bu kitabın gerek ÖABT'de gerekse gelecekteki meslek hayatınızda ihtiyacınızı maksimum derecede karşılayacak bir başucu kitabı niteliğinde olması hedeflenmistir. Detaylı, güncel ve anlaşılır bir dilde yazılan konu anlatımları, çıkmış sorular ve detaylı açıklamalarıyla desteklenmiş, her ünite içeriği ÖSYM formatına uygun, çözümlü test sorularıyla pekiştirilmiştir. Ayrıca konu anlatımlarında verilen bilgi ve çözüm tekniklerine ek olarak uyarı kutucuklarıyla da önemli konulara dikkat çekilmiştir. Yoğun bir araştırma ve çalışma sürecinde hazırlanmış olan bu kitapla ilgili görüş ve önerilerinizi pegem@pegem.net adresini kullanarak bizimle paylaşabilirsiniz. Geleceğimizi güvenle emanet ettiğimiz siz değerli öğretmenlerimizin hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerine katkıda bulunabilmek ümidiyle... Başarılar...
FEN BİLİMLERİ / FEN VE TEKNOLOJİ ÖABT İLE İLGİLİ ÖNEMLİ BİLGİLER ÖABT FEN BİLİMLERİ / FEN VE TEKNOLOJİ ÖĞRETMENLİĞİ, 50 sorudan oluşmakta ve Fen Bilimleri / Fen ve Teknoloji Öğretmenliği Alan Bilgisi (Fizik, Kimya, Biyoloji, Yer Bilimi, Astronomi, Çevre Bilimi) ve Alan Eğitimi alanlarındaki bilgi ve becerilerini ölçmeyi hedeflemektedir. Öğretmenlik Alan Bilgisi Testinde çıkan sorular, Fen Bilimleri / Fen ve Teknoloji Öğretmenliği Lisans Programlarında verilen akademik disiplinlere paralel olarak hazırlanmaktadır. Sınavdaki Alan Soru dağılımı aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Genel Yüzde Yaklaşık Yüzde Soru Sayısı Alan Bilgisi Testi % 80 1-40 a. Fizik b. Kimya c. Biyoloji d. Yer Bilimi e. Astronomi f. Çevre Bilimi % 24 % 22 % 22 % 4 % 4 % 4 1-12 13-23 24-34 35-36 37-38 39-40 Alan Eğitimi Testi % 20 41-50 Genel Kültür, Genel Yetenek ve Eğitim Bilimleri Sınavlarınıza ek olarak gireceğiniz Öğretmenlik Alan Bilgisi Testi ile ilgili verilen bu bilgiler 2013-2014-2015-2016 Fen Bilimleri / Fen ve Teknoloji ÖABT sınavı çerçevesinde hazırlanmıştır. Sınav içeriğinde yapılabilecek olası değişiklikleri ÖSYM'nin web sitesinden takip edebilirsiniz.
İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM: MADDE ALAN BİLGİSİ A. KİMYA BİLİMİ... 5 Yunan Felsefesine Göre Kimya... 5 Orta Çağ'da Kimya... 6 Modern Kimyanın Öncüleri (17. Yüzyılda Kimya)... 7 Birim Sistemleri... 8 Ölçümlerde Belirsizlikler... 9 B. MADDE... 10 Maddenin Ortak Özellikleri... 10 Kapasite ve Şiddet Özelliği... 11 Maddenin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri... 11 Maddenin Ayırt Edici Özellikleri...12 Maddenin Sınıflandırılması... 18 1. Saf (Arı) Maddeler...18 Elementler...18 Bileşikler...19 2. Karışımlar (Saf Olmayan Maddeler)...20 Homojen Karışımlar (Çözeltiler)... 21 Çözeltilerin Sınıflandırılması... 21 Heterojen Karışımlar... 22 Karışımları Ayırma Yöntemleri... 23 C. MADDELERİN HÂL DEĞİŞİMİ... 24 D. MADDELER ARASI ISI ALIŞVERİŞİ... 25 ÇÖZÜMLÜ TEST... 28 ÇÖZÜMLER... 31 2. BÖLÜM: ATOM VE YAPISI A. STATİK (DURGUN) ELEKTRİK... 35 Atom ve Elektriklenme... 35 Faraday ın Elektroliz Deneyleri ve Atom Altı Parçacıklar... 35 Elektronun Keşfi... 36 Elektron Yükü İle Atomdaki Pozitif Yük Arasındaki İlişki... 38 Nötronun Keşfi... 39 B. ATOMUN TEMEL TANECİKLERİ VE ÖZELLİKLERİ... 39 Dalton Atom Modeli... 39 Thomson Atom Modeli... 39 Rutherford Atom Modeli... 40 C. IŞIK... 40 Elektromanyetik Dalga Modeli... 40 Işığın Dalga Modeli... 41 Madde-Işık Etkileşimi... 42 Dalga Mekaniği Atom Modeli (Modern Atom Kuramı)... 49
vi D. ATOMLARIN ELEKTRON DAĞILIMI... 50 Küresel Simetri... 52 İyonların Elektron Dağılımı... 53 Değerlik Orbitalleri ve Değerlik Elektronları... 54 Temel Hâl - Uyarılmış Hâl... 55 Kuantum Sayıları ve Atomik Dalga Fonksiyonları... 56 E. ATOM TÜRLERİ...61 İzotop Atomlar...61 İzobar Atomlar... 62 İzoton Atomlar... 62 İzoelektronik Atomlar... 62 Allotrop Atomlar... 63 Karbonun Allotropları... 63 Allotrop Atomların Özellikleri... 63 ÇÖZÜMLÜ TEST - 1...65 ÇÖZÜMLÜ TEST - 2...67 ÇÖZÜMLER - 1...69 ÇÖZÜMLER - 2...71 3. BÖLÜM: PERİYODİK ÇİZELGE A. PERİYODİK TABLONUN TARİHSEL GELİŞİMİ... 75 B. PERİYODİK CETVEL... 75 Periyodik Cetvelde Yer Bulma... 76 Grupların Genel Özellikleri... 78 Elementlerin Periyodik Cetvelde Değişen Özellikleri... 82 C. KOVALENT, İYONİK VE VAN DER WAALS YARIÇAPI... 90 1. Kovalent Yarıçap... 90 2. İyonik Yarıçap... 90 3. Van Der Waals Yarıçapı... 90 D. BÜYÜK PATLAMANIN DENEYSEL KANITLARI... 91 Mineraller... 91 Cevher... 91 Kavurma... 91 İndirgeme... 91 E. ALAŞIMLAR... 92 1. Örgü Boşluğu Alaşımları... 92 2. Metaller Arası (intermetalik) Bileşikler... 92 3. Süper Alaşımlar... 92 ÇÖZÜMLÜ TEST... 93 ÇÖZÜMLER... 96
vii 4. BÖLÜM: KİMYASAL BAĞLAR A. KİMYASAL TÜRLER... 101 Atom... 101 İyon... 101 Molekül... 101 Radikal... 101 B. KİMYASAL TÜRLER ARASINDA ETKİLEŞİM... 101 Kimyasal Türler Arasında Bağ Oluşumu... 101 Güçlü Etkileşimler... 102 Zayıf Etkileşimler... 106 Kimyasal Bağ Kavramı... 109 Lewis Yapılarının Yazılması...111 Formal Yük... 112 Rezonans... 113 Hibritleşme (Melezleşme)... 116 Molekül Geometrisi ve VSEPR Kuramı... 119 Moleküler Orbital Teorisi...126 Katılar...129 Kristal Türleri...130 ÇÖZÜMLÜ TEST... 134 ÇÖZÜMLER... 137 5. BÖLÜM: BİLEŞİKLER BİLEŞİKLER... 143 1. Basit (Kaba) Formül... 143 2. Molekül (Gerçek) Formülü... 143 3. Açık (Yapı) Formülü... 143 İyonik Bağlı Bileşiklerin Formüllerinin Yazılması ve Adlandırılması... 143 Kovalent Bağlı Bileşiklerin Yazılması ve Adlandırılması... 146 Bileşiklerin Sınıflandırılması... 148 ÇÖZÜMLÜ TEST... 154 ÇÖZÜMLER... 156 6. BÖLÜM: KİMYASAL TEPKİMELER A. KİMYASAL TEPKİMELER... 161 Basit Denklem Denkleştirme... 161 B. KİMYASAL TEPKİME TÜRLERİ... 163 1. Homojen Tepkime... 163 2. Heterojen Tepkime... 163 3. Endotermik Tepkime... 163 4. Ekzotermik Tepkime... 163 5. Analiz (Ayrışma) Tepkimeleri... 163 6. Sentez (Birleşme) Tepkimeleri... 164
viii 7. Yanma Tepkimeleri... 164 8. Yer Değiştirme Tepkimeleri... 166 9. Çökelme Tepkimeleri... 166 10. İndirgenme-Yükseltgenme (Redoks) Tepkimeleri... 166 11. Nötrleşme Tepkimeleri... 169 12. Metallerin Asit, Baz ve Su ile Tepkimeleri... 169 ÇÖZÜMLÜ TEST... 172 ÇÖZÜMLER... 175 7. BÖLÜM: MOL KAVRAMI MOL KAVRAMI... 181 1. Avogadro Sayısı ve Mol Sayısı... 181 2. Bağıl Kütle ve Mol Kütlesi... 183 3. Molar Hacim... 185 4. Avogadro Hipotezi... 186 ÇÖZÜMLÜ TEST... 187 ÇÖZÜMLER... 190 8. BÖLÜM: STOKİYOMETRİ A. KİMYASAL YASALAR... 195 1. Kütlenin Korunumu Yasası... 195 2. Sabit Oranlar Yasası... 195 3. Katlı Oranlar Yasası... 197 4. Sabit Hacim Oranları Yasası... 199 B. KİMYASAL HESAPLAMALAR... 199 1. Miktarlı Geçiş Problemleri... 200 2. Artan Madde Problemleri... 201 3. Karışım Problemleri... 202 4. Basit ve Molekül Formülü Bulma Problemleri... 204 5. Verim Problemleri... 205 6. Saflık Problemleri... 206 7. Birbirini İzleyen Reaksiyonlar... 207 ÇÖZÜMLÜ TEST... 208 ÇÖZÜMLER... 211
ix 9. BÖLÜM: GAZLAR A. GAZLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ... 217 Brown Hareketi... 217 B. KİNETİK GAZ TEORİSİ... 217 Gazların Difüzyonu... 218 Efüzyon... 219 C. GAZLARDA BASINÇ, HACİM, MOL SAYISI VE SICAKLIK İLİŞKİSİ... 220 Basınç... 220 İdeal Gaz Denklemi... 223 Gazların Yoğunluğu... 224 D. GAZ YASALARI... 225 1. Gazlarda Basınç-Hacim İlişkisi (n-t sabit) (Boyle-Mariotte Yasası)... 225 2. Gazlarda Basınç-Mol Sayısı İlişkisi (V ve T sabit... 228 3. Gazlarda Basınç-Sıcaklık İlişkisi (V-n sabit) (Gay Lussac Yasası... 228 4. Gazlarda Hacim-Sıcaklık İlişkisi (P-n Sabit) (Charles Yasası)... 228 5. Gazlarda Hacim-Mol Sayısı İlişkisi (P-T Sabit) (Avodagro Yasası)... 230 Kısmi Basınç... 232 Genel Gaz Denklemi... 233 Gazların Karıştırılması... 234 Tepkimeli Gaz Problemleri... 236 Su Üstünde Toplanan Gaz Basıncı... 239 Gerçek Gazlar... 240 Henry Yasası... 242 Atmosferde Su Buharı... 242 ÇÖZÜMLÜ TEST... 243 ÇÖZÜMLER... 247 10. BÖLÜM: ÇÖZELTİLER A. ÇÖZELTİLER... 253 Çözünme Olayı... 253 Çözünme Entalpisi... 253 B. ÇÖZELTİ TÜRLERİ... 253 1. Çözücünün Durumuna Göre Çözeltiler... 253 2. Çözünme Şekillerine Göre Çözeltiler... 254 3. Çözünen Madde Miktarına Göre Çözeltiler... 254 4. Çözünürlüğüne Göre Çözeltiler...255 C. ÇÖZÜNÜRLÜĞE ETKİ EDEN FAKTÖRLER... 255 Katıların Çözünürlüğüne Sıcaklığın Etkisi... 255 Gazların Çözünürlüğüne Sıcaklığın Etkisi... 256 Çözücü ve Çözünenin Türü... 256 Basınç... 256 Ortak İyon Etkisi... 257 D. ÇÖZÜNME HIZI... 258 Çözünme Hızını Etkileyen Faktörler... 258
x E. DERİŞİM (KONSANTRASYON)... 258 Kütlece % Derişim...259 Hacimce % Derişim...260 Molalite...261 ppm ve ppb...261 Molarite (Molar Derişim)...262 F. ÇÖZELTİLER ARASI TEPKİMELER... 265 1. Çökelme Tepkimeleri... 265 2. Nötrleşme Tepkimeleri... 266 3. Kimyasal Tepkimelerde Molarite Hesabı... 268 G. KOLİGATİF ÖZELLİKLER... 270 Buhar Basıncı... 270 Clausius-Clapeyron Denklemi... 272 Kaynama Noktası Yükselmesi... 274 Donma Noktası Alçalması (Kriyoskopi)... 275 Ozmotik Basınç ve Ozmos Olayı... 276 Viskozite... 278 Aktiflik Katsayısı ve İyonik Şiddet... 278 Analiz İle İlgili Temel Kavramlar... 279 Ayarlama ve Ayarlı Çözelti... 279 Birincil (Primer) ve İkincil (Sekonder) Standart... 279 Sistematik Belirli Hata...280 ÇÖZÜMLÜ TEST -1... 284 ÇÖZÜMLÜ TEST -2... 287 ÇÖZÜMLER -1... 288 ÇÖZÜMLER -2... 292 11. BÖLÜM: RADYOAKTİFLİK A. RADYOAKTİFLİK (ÇEKİRDEK TEPKİMELERİ)... 295 Alfa Işıması... 295 Beta Işıması... 295 Gama Işıması... 296 Pozitron Işıması... 296 Nötron Işıması... 297 Proton Işıması... 297 Elektron Yakalaması (K yakalaması)... 297 Doğal Radyoaktiflik... 299 Yapay Radyoaktiflik ve Bombardıman... 299 Fisyon (Çekirdek Bölünmesi... 299 Füzyon (Çekirdek Kaynaşması)... 299 Yarılanma Süresi...300 Radyasyon Birimleri... 303 Çekirdek Bağlanma Enerjisi... 303 Atom Altı Parçacıklar... 304
xi Radyoaktif Işık... 305 Absorblaşmış Doz... 305 Doğadaki Temel Kuvvetler... 306 Radyoaktif Tepkimelerin Kinetiği... 306 ÇÖZÜMLÜ TEST... 307 ÇÖZÜMLER... 310 12. BÖLÜM: TERMODİNAMİK A. KİMYASAL TEPKİMELERDE ENERJİ... 315 Sistem ve Çevre... 315 İç Enerji (U)... 315 Enerji ve İş... 315 Termodinamiğin I. Kanunu...316 B. KİMYASAL TEPKİMELERDE ENERJİ DEĞİŞİMİ... 318 Endotermik Tepkimeler... 318 Ekzotermik Tepkimeler... 319 Sistemlerde Entalpi Değişimi... 320 Oluşum Entalpisi (Isısı)... 321 Tepkime Entalpisi ( H) Hesaplanması... 322 Hess Yasası (Tepkime Isılarının Toplanabilirliği)... 324 Born - Haber Çevrimi...325 Bağ Enerjileri... 326 Kalorimetre Kabı... 327 İstemlilik... 329 Termodinamiğin 2. Kanunu... 331 Termodinamiğin 3. Kanunu... 332 Gibbs Serbest Enerjisi... 332 Serbest Enerji ve Kimyasal Denge... 334 Buharlaşma Entalpisi... 334 Trouton Kuralı... 335 ÇÖZÜMLÜ TEST -1... 337 ÇÖZÜMLÜ TEST -2... 339 ÇÖZÜMLER -1... 343 ÇÖZÜMLER -2... 345 13. BÖLÜM: KİMYASAL KİNETİK A. TEPKİME HIZI... 351 Tepkime Hızının İzlenmesi... 352 Çarpışma Teorisi... 353 B. TEPKİME HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER... 354 1. Derişimin Etkisi... 354 2. Sıcaklığın Etkisi... 354 3. Basınç ve Hacim Etkisi... 355
xii 4. Katalizörün Etkisi... 356 5. İnhibitör Etkisi... 357 6. Madde Cinsinin Etkisi... 357 7. Temas Yüzeyinin Etkisi... 358 C. HIZ DENKLEMİNİN YAZILMASI... 359 Tek Basamaklı (Mekanizmasız) Tepkimelerde Hız Bağıntısı... 359 Çok Basamaklı (Mekanizmalı) Tepkimelerde Hız Bağıntısı... 359 Tepkime Mekanizmasına Katalizörün Etkisi... 360 Deneysel Yoldan Hız Denkleminin Bulunması... 362 Birinci Dereceden Reaksiyonların Hız Denklemi ve Yarılanma Ömrü... 363 İkinci Dereceden Reaksiyonların Hız Denklemi... 364 Sıfırıncı Dereceden Reaksiyonların Hız Denklemi... 365 Anlık Hız... 366 ÇÖZÜMLÜ TEST -1... 367 ÇÖZÜMLÜ TEST -2... 371 ÇÖZÜMLER -1... 373 ÇÖZÜMLER -2... 376 14. BÖLÜM: KİMYASAL DENGE A. FİZİKSEL DENGE... 381 B. KİMYASAL DENGE... 381 Denge Sabiti... 381 Derişimler Türünden Denge Sabiti... 382 Dengenin Nicel Görünümü... 382 Kısmi Basınçlar Türünden Denge Sabiti... 385 Denge Sabitinin Değişimi... 386 Dengenin Kontrolü (Denge Kesri)... 388 C. DENGEYE ETKİ EDEN FAKTÖRLER (Le Chatelier İlkesi)... 389 1. Derişimin Etkisi... 389 2. Basınç ve Hacmin Etkisi... 391 3. Sıcaklığın Etkisi... 392 Kimyasal Dengenin Nedeni... 393 ÇÖZÜMLÜ TEST... 395 ÇÖZÜMLER... 398
xiii 15. BÖLÜM: ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ A. ÇÖZÜNÜRLÜK DENGESİ... 403 Çözünürlük... 403 Çözünme Olayında Düzensizlik Faktörü... 403 Çözünürlük Çarpımı... 404 Çözünürlük Çarpımının Hesaplanması... 404 Ortak İyonun Çözünürlüğe Etkisi... 406 Çökelme Koşulu... 407 Seçimli Çöktürme... 410 Çözünürlüğe Yabancı İyon Etkisi... 410 Çözünürlüğe Hidrojen (Hidronyum) İyonu Derişiminin Etkisi... 410 B. KOMPLEKS İYON DENGELERİ VE K çç... 411 Kompleks İyon Dengeleri ve Oluşum Sabitleri... 411 Kompleks İyonlar İçeren Bir Çözeltide Çökelek Oluşması... 412 Ligand Derişiminin Çökmeyi Önleyecek Şekilde Ayarlanması... 412 Ligand Derişiminin Çökmeyi Önleyecek Şekilde Kompleks İyon Oluşturması ve Çözünürlük... 412 Kompleks İyonları Oluşturan Bir Çözeltiden Çökelek Oluşması... 413 ÇÖZÜMLÜ TEST... 415 ÇÖZÜMLER... 418 16. BÖLÜM: SULU ÇÖZELTİLERDE ASİT - BAZ DENGESİ A. ASİT-BAZ TANIMLARI... 423 1. Arrhenius Asit-Baz Tanımı... 423 2. Lowry-Bronsted Asit-Baz Tanımı... 423 3. Lewis Asit-Baz Tanımı... 424 Saf Suyun İyonlaşması... 426 ph ve poh Kavramı... 426 Kuvvetli Asitlerde ve Bazlarda ph ve poh... 429 Sulu Çözeltilerde Zayıf Asit ve Baz Dengeleri... 430 Zayıf Asitlerde ve Bazlarda ph ve poh... 430 Poliprotik Asitler ve ph...432 İyonlaşma Yüzdesi... 432 B. NÖTRLEŞME...433 Tam Nötrleşme... 433 Kısmi Nötrleşme...434 Tampon Çözeltiler... 435 Hidroliz... 438 C. TİTRASYON... 439 Asit veya Bazların Titrasyon Eğrileri... 439 İndikatörler... 443 ÇÖZÜMLÜ TEST -1... 447 ÇÖZÜMLÜ TEST -2... 450 ÇÖZÜMLER -1... 452 ÇÖZÜMLER -2... 456
xiv 17. BÖLÜM: ELEKTROKİMYA A. ELEKTROKİMYA... 461 Aktiflik... 461 İndirgenme ve Yükseltgenme Potansiyeli... 462 B. ELEKTROKİMYASAL PİL... 464 Bir Elektrokimyasal Pilin Çalışma Sistemi... 464 Anot... 465 Katot... 465 Tuz Köprüsü... 465 Pil Denklemi ve Pil Potansiyeli... 466 Pil Potansiyelinin Değişimi... 467 Derişim Pilleri... 469 Derişimin Pil Gerilimine Etkisi-Nerst Denklemi... 470 Redoks Tepkimelerin İstemliliği... 471 C. ELEKTROLİZ... 473 Erimiş NaCI Tuzunun Elektrolizi... 475 NaCI Çözeltisinin Elektrolizi... 476 Kaplamacılık... 477 Elektrolizin Nicel Yönü... 478 ÇÖZÜMLÜ TEST... 482 ÇÖZÜMLER... 487 18. BÖLÜM: ORGANİK KİMYA A. ORGANİK BİLEŞİKLER VE ÖZELLİKLERİ...493 Hidrokarbonlar... 494 Alkanlar (Parafinler)... 494 Alkanların Adlandırılması... 497 İzomer Maddeler... 502 B. ALKANLARIN ELDESİ... 504 1. Würtz Sentezi... 504 2. Grignard Bileşiklerinin Hidrolizi... 504 3. Karboksilli Asit Tuzlarının Dekarboksilasyonu... 505 4. Alkil Halojenürlerin İndirgenmesi... 505 5. Doymamış Hidrokarbonların İndirgenmesi... 505 Sikloalkanlar... 505 C. DOYMAMIŞ HİDROKARBONLAR... 506 Alkenler... 506 Alkadienler... 507 Siklo Alkenler... 507 Alkenlerde İzomeri... 507
xv D. STEREOİZOMERİ... 508 Cis-trans izomerliği... 508 (E) ve (Z) Adlandırma Sistemi... 508 Chan-Ingold-Prelog Öncelik Sıralama Sistemi... 508 Halkalı Bileşiklerde Geometrik İzomeri...509 E. ALKENLERİN TEPKİMELERİ... 510 1. Yanma Tepkimeleri... 510 2. Katılma Tepkimeleri... 510 Alkenlerin Yükseltgenme Tepkimesi... 511 Alkenlerin Yükseltgenmeli Bölünmesi... 511 Polimerleşme Tepkimeleri... 511 Alkenlerin Elde Edilme Tepkimeleri...512 F. ALKİNLER... 513 Alkinlerin Adlandırılması... 513 Alkinlerin Tepkimeleri... 514 Alkinlerin Yükseltgenmeli Bölünmesi... 515 Alkinlere Katılma Tepkimeleri Özet... 515 Alkinlerin Elde Edilme Tepkimeleri... 516 G. ALKOLLER, ETERLER, ALDEHİTLER VE KETONLAR... 517 Alkoller... 517 Alkollerin Adlandırılması... 518 Eterler... 521 Aldehitler ve Ketonlar... 522 H. KARBOKSİLLİ ASİTLER, ESTERLER, KARBONHİDRATLAR, AZOTLU ORGANİK BİLEŞİKLER, AROMATİKLER... 526 Monokarboksilli Asitler... 526 Polikarboksilli Asitler... 526 Karboksilli Asitlerin Adlandırılması...527 Karboksilli Asitlerin Genel Elde Edilme Tepkimeleri... 527 Karboksilli Asitlerin Özellikleri... 528 Karboksilli Asitlerin Kimyasal Tepkimeleri... 528 Esterler... 530 Yağlar... 532 Karbonhidratlar... 533 Azotlu Organik Bileşikler... 534 Aromatik Bileşikler... 535 I. STEREOİZOMERİ... 545 Optik İzomeri (Optikçe Aktiflik)... 545 Asimetrik Karbon Atomu... 545 Simetrik Karbon Atomu... 546 Enantiyomerler ve Rotamerler... 547 Polarize Işık... 547 D ve L Tipi Enantiyomerler... 547 R-S Adlandırma Sistemi... 547 Rasemik Karışım... 548 Birden Fazla Asimetrik Karbon... 548
xvi İki Kiral Karbon Atomlu Bileşiklerde (R) ve (S)Sistemi... 548 Diastereomerler... 549 ÇÖZÜMLÜ TEST -1... 553 ÇÖZÜMLÜ TEST -2... 556 ÇÖZÜMLER -1... 561 ÇÖZÜMLER -2... 563 KAYNAKLAR... 569