İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ TEMİZ ENERJİ GÜNLERİ 12 RES YAPIM SÜREÇLERİ 15 ŞUBAT 2012 MESUT DAL PROJELER MÜDÜRÜ
SUNUM PLANI Türkiye nin Enerji Arz ve Talep Projeksiyonu Türkiye nin Yenilenebilir Enerji Potansiyeli Rüzgar Hidroelektrik Jeotermal Güneş Rüzgar Santralleri o o o Dünyada Rüzgar Enerjisi Gelişimi Türkiye'de Rüzgar Enerjisi Gelişimi Rüzgar santralı yatırım süreçleri Zorlu GÖÇEDAĞ RES yapım süreci filmi
ARZ-TALEP PROJEKSİYONU Türkiye nin Enerji Arz ve Talep Projeksiyonu
Küresel Enerji Talebinin Ekonomik Gelişim ile Etkileşimi EKONOMİK GELİŞME HAYAT STANDARTI ENERJİ TÜKETİMİ
12 Ekonomik Gelişim ve Elektrik Tüketimi İlişkisi 10 8 6 4 2 0 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012-2 -4-6 Elektrik Talebi Değişimi (%) GSYİH Değişimi (%) -8 Elektrik talebindeki artış 1986 dan 2012 ye kadar yaklaşık ortalama 7,7% iken; GSMH daki artış yaklaşık ortalama 5,2% olarak gerceklesmistir.
Türkiye ve Bazı Ülkelerin Elektrik Tüketimi
TÜRKİYE Kurulu Güç-Üretim Genel Bakış Kurulu Güç 2011 Toplam : 53.235,4 MW Elektrik Üretimi 2011 Toplam : 228.405,6 GWh Kurulu Kapasite 2011 GW % Elektrik Üretimi 2011 GWh % Termik 34.140,0 64,1 Kömür Doğal Gaz Diğer Sıvı Yakıtlar 12.355,7 16.304,9 5.479,4 23,2 30,6 10,3 Termik 170.913,7 74,8 Yenilenebilir Kaynaklar 19.095,4 35,9 Hidroelektrik 17.137,1 32,2 Yenilenebilir Kaynaklar 57.491,9 25,2 Rüzgar & Jeotermal & Diğerleri 1.958,3 3,7
TÜRKİYE 2011 Kurulu Gücünün kaynaklara dağılımı KURULUŞLAR KURULU GÜÇ KATKI SANTRAL SAYILARI MW % ADET FUEL-OİL + ASFALTİT + NAFTA + MOTORİN 1,374.4 2.6 24 İTHAL KÖMÜR + TAŞ KÖMÜRÜ + LİNYİT 12,355.7 23.2 24 DOĞALGAZ + LNG 16,304.9 30.6 155 YENİLENEBİLİR + ATIK 115.4 0.2 18 ÇOK YAKITLILAR KATI+SIVI 556.5 1.0 8 ÇOK YAKITLILAR SIVI+D.GAZ 3,548.5 6.7 52 JEOTERMAL 114.2 0.2 7 HİDROLİK BARAJLI 13,529.3 25.4 58 HİDROLİK AKARSU 3,607.7 6.8 251 RÜZGAR 1,728.7 3.2 47 TOPLAM 53,235.4 100.0 644
TÜRKİYE 2011 SONU ÜRETİMİNİN DAĞILIMI TÜRKİYE 2011 ÜRETİMİNİN BİRİNCİL KAYNAKLARA VE KURULUŞLARA GÖRE DAĞILIMI Birim : kwh TOPLAM PAYI FUEL-OİL 3,462,859,130 1.52% ASFALTİT 816,911,144 0.36% TAŞ.KÖMÜR 2,236,539,000 0.98% İTHAL KÖMÜR 22,872,735,082 10.01% LİNYİT 38,607,990,462 16.90% DOĞALGAZ 102,127,870,330 44.71% LPG 189,374,534 0.08% NAFTA 150,125,498 0.07% BİYOGAZ 401,481,953 0.18% DİĞER 47,836,000 0.02% TERMİK TOPLAM 170,913,723,133 74.83% Barajlı 42,301,314,439 18.52% Akarsu 9,765,915,153 4.28% HİDROLİK TOPLAM 52,067,229,592 22.80% JEOTERMAL TOPLAM 698,811,881 0.31% RÜZGAR TOPLAM 4,725,787,666 2.07% TÜRKİYE ÜRETİM TOPLAM 228,405,552,272 100.00%
TÜRKİYE12 YILLIK ENERJİ TALEP GELİŞİMİ YILLAR ENERJİ TALEBİ (GWh) ARTIŞ (%) 2001 126871-1,1 2002 132553 4,5 2003 141151 6,5 2004 150018 6,3 2005 160794 7,2 2006 174637 8,6 2007 190000 8,8 2008 198085 4,2 2009 194079-2,0 2010 210434 8,4 2011 228405 8.5
Eksen Başlığı TÜRKİYE KURULU GÜÇ GELİŞİMİ 35000.0 30000.0 25000.0 20000.0 15000.0 10000.0 5000.0 0.0 1913 1923 1933 1943 1953 1963 1973 1984 1988 1993 1998 2003 2005 2008 2009 2010 2011 Türkiye Kurulu Gücü 17.2 32.7 104.3 228.2 470.1 902.6 2207.1 4569.3 8284.8 10638.4 13021.3 22974.4 25902.3 27595.0 29339.1 32278.5 34140.0 Türkiye RES Kurulu Gücü(MW) 8.7 18.9 20.1 363.7 791.6 1320.6 1728.7
Türkiye nin Yenilenebilir Enerji Potansiyeli
Rüzgar Potansiyeli Türkiye de Kurulu Rüzgar Enerjisi Gücü: 1.728,7 MW Türkiye nin Teknik Rüzgar Enerjisi Potansiyeli: 120 GWh/yıl Türkiye, Rüzgar Enerjisi Potansiyeli açısından AB de 3ncü sıradadır. Türkiye nin Teknik ve Ekonomik Bağlantı Yapılabilir Rüzgar Enerjisi Potansiyeli: 12.000 MW Türkiye nin Tahmini teorik Rüzgar Enerjisi Potansiyeli: 400 GWh/yıl
Hidroelektrik Potansiyeli Türkiye nin Kurulu Hidroelektrik Gücü : 17.137,1 MW (potansiyelin Yaklaşık % 40 ı) Türkiye de İnşaat Aşamasında Hidroelektrik Santraller : 8.600 MW Türkiye, Hidroelektrik Enerji Potansiyeli açısından AB de 3ncü sıradadır. Türkiye nin Hidroelektrik Potansiyeli : 140 GWh/yıl Türkiye de Proje Aşamasında Hidroelektrik Santraller : 22.700 MW
Jeotermal Potansiyeli Türkiye nin Jeotermal Kurulu Gücü 114,2 MWe Türkiye nin Jeotermal Potansiyeli 2.000 MWe Türkiye, Jeotermal Enerji Potansiyeli açısından AB de 2. sıradadır. Türkiye nin Jeotermal Potansiyeli 31.500 MWt
Güneş Potansiyeli Türkiye nin Güneş Potansiyeli 500-700.000 MWe Türkiye, Güneş Enerjisi Potansiyeli açısından AB de 2. sıradadır.
RÜZGAR SANTRALLARI Neden Rüzgar Santralleri
Rüzgar Santrallerinin Avantajları Yakıt masrafları ve hammadde ihtiyaçları yoktur. Temiz enerji kaynağı olduğundan çevreye zararı yoktur. Tükenmeyen yenilenebilir enerji kaynağıdır ve fosil yakıt tüketimini de azaltır. Diğer santrallere göre daha kısa sürede kurulabilir (4-12 ay). Bu sayede kurulum aşamasında çevreye olumsuz etkisi daha az olmaktadır.örneğin Nükleer Santraller ortalama 7 yıl, Hidroelektrik Santraller 2 10 yıl, Doğal Gaz Santralleri 1,5 yıl kurulabiliyor, Kömür santralleri 1-4 yılda kurulabilmektedir. Santral arazisi ikili kullanıma açıktır. Yani rüzgar santrali çalışırken aynı zamanda ağaçlandırma ve tarımsal faaliyetler yapılabilmektedir. Böylece ormanlık alanların azalmasını engellemiş olur.
Rüzgar Santrallerinin Avantajları Sera gazı etkisi yapmamaktadır. Rüzgar türbinlerinin çevreye olan olumlu etkilerinin başında fosil yakıtlarının kullanımını ve yanma sonucu oluşan kirletici maddelerin emisyonunu azaltması sayılabilir.bunlardan en önemlisi de karbon oksitler, sülfür ve nitrojen gibi zararlı gazları yaymayarak sera gazı etkisine sebep olmamasıdır. Bir çok fosil yakıt kullanan santraller sülfür, karbon ve nitrojen oksitler yaymaktadır. Bu da çevreye önemli ölçüde zarar veren asit yağmurlarına yol açmaktadır. Ömrü dolan türbinleri söküp kaldırmak mümkündür. Arazi yeniden kullanılabilir.
Rüzgar Santrallerinin Dezavantajları Yüksek kurulu güçlü tesislerin büyüklüklerinin oldukça fazla olması nedeniyle görüntü kirliliği yaratabilir. Rüzgar türbinlerinin çevreye olan etkilerinin en büyüğü olarak gürültü seviyesi gösterilmektedir. Bir rüzgar türbininin 150 m yatay uzaklıktaki gürültü miktarının 43 Db(A) olduğu görülmektedir. Bu da bir ofis gürültüsünden daha azdır. Günümüz teknolojisi ile bu gürültü seviyesi daha da aşağıda kalıp, dezavantaj olmaktan çıkacaktır. Rüzgar santralleri yapmasa bile büyük kulesi ve pervaneleri ile doğal manzarayı bozması, Kuşların ölümüne sebep olması Telsiz iletişimini bozması gibi zararları da vardır.
Dünyada Rüzgar Enerjisi Gelişimi
Dünyada Rüzgar Enerjisi Gelişimi
TÜRKİYE RES KURULU GÜÇ GELİŞİMİ 1800 Türkiye RES Kurulu Gücü(MW) 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1998 2003 2005 2008 2009 2010 2011 Türkiye RES Kurulu Gücü(MW) 8.7 18.9 20.1 363.7 791.6 1320.6 1728.7
TÜRKİYE RES KURULU GÜÇ PROJEKSİYONU YILLARA GÖRE TÜRKİYE'NİN KURULU GÜCÜ VE MAKSİMUM TALEBİ VE SİSTEME BAĞLANABİLİR RÜZGAR KAPASİTESİ 120000 100000 MAKSİMUM TALEP 80000 KURULU GÜÇ MW 60000 40000 20000 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 YILLAR 2015 2016 2017 2018 2019 2020 BAĞLANABİLİR YENİLENEBİLİR KAPASİTESİ
TÜRKİYE RES LİSANS DURUMU TAHSİS EDİLEN ÇOKLU BAŞVURU KAPASİTESİ (MW) 5499,6 TAHSİS EDİLEN TEKLİ BAŞVURU KAPASİTESİ (MW) 2057 1 KASIM BAŞVURULARI ÖNCESİ TAHSİS EDİLEN KAPASİTE 3497.15 İŞLETMEDEKİ KAPASİTE (MW) 1728,7 TAHSİS EDİLEN TOPLAM KAPASİTE (MW) 11053,75
TÜRKİYE 2023 RES HEDEFİ 1 Kasım 2007 Öncesi 1 Kasım 2007 2023 e kadar 3497,15 MW + 7556,6 MW + 8946,25 MW = 20.000 MW 1728.7 MW İşletmede 700 MW İnşaa Halinde 2057 MW Tekli Başvuru 5499,6 MW TEİAŞ Yarışma
KANUNLAR MEVZUAT 4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu 5346 Sayılı YEK kanunu YÖNETMELİKLER Rüzgar Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi Yarışma Yönetmeliği Rüzgar Teknik Değerlendirme Yönetmeliği Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği YEK Belgesi Verilmesine Dair Yönetmelik
RES YAPIM AŞAMALARI PROJE GELİŞTİRME Ön Araştırmalar,Rüzgar Etüdü Sistem Bağlantı Noktası Araştırması Ölçüm Direği Dikilmesi Veri Toplama (bir yıl içerisinde 6 ay) Toplanan Verilerin Değerlendirilmesi Modellerle Çalışma Ön Fizibilite Yapılması Lisans müracaatı Yarışmaya katılım ve kazanma Hukuki İncelemeler Teşviklerin Araştırılması
RES YAPIM AŞAMALARI LİSANS ALMA Lisans Başvuru Dosyalarının Hazırlanması Lisans Başvurusu İnceleme ve Değerlendirme Döneminin Takibi Teknik Uygunluk Teminatlar, Ticaret Sicili Gazetesi, Şirket bilgileri, Sermaye arttırımı, Şirket ana sözleşmesinde gerekli değişiklikler vs. ÇED Başvurusu ve ÇED Belgesinin alınması Lisans Alınması Lisans alma süreci
RES YAPIM AŞAMALARI İNŞAAT ÖNCESİ DÖNEM İzinler Gerekmesi Halinde Ön İzin Alınması Rüzgar ölçümlerin yapılmasına devam edilmesi Bağlantı ve Sistem Kullanım Anlaşması Haritaların Yaptırılması Yol Projelerinin Yaptırılması Mülkiyet Dağılımı Tespiti Kamu Kurum ve Kuruluş Görüşlerinin Alınması İmar Planına Esas Jeolojik Etüd Yaptırılması ve Onayı İmar Planlarının Yaptrılması Kamulaştırma İşlemleri Arazi Tahsis İşlemleri Yasal Tüm İzinler ve Kesin İzin Alınması Bakanlık Proje Onayları (İnşaat, Elektrik, Mekanik) Şalt Sahası Proje Onayları ENH ÇED İşlemleri ve Onayı ENH Proje Onayı İnşaat Ruhsatının Alınması
RES YAPIM AŞAMALARI Mühendislik, Dizayn, Tedarik, Sözleşmeler Çeşitli türbin tiplerine göre üretim analizi ve micrositing yaptırılması Fizibilite yaptırılması Türbin Anlaşması EPC Sözleşmesinin Yapılması Mühendislik Şartnamelerinin Hazırlanması Zemin Etüdü Yaptırılması İnşaat Projelerinin Yaptırılması ve Kontrolü Elektrik Projelerinin Yaptırılması ve Kontrolü Mekanik Projelerin Yaptırılması ve Kontrolü Nakliye,Gümrük, Lojistik Planlaması ve Firma Seçimleri & Sözleşmeler Elektrik-Elektromekanik Teçhizat Temini İnşaat Firması Seçimi Elektrik Firması Seçimi Montaj Firması Seçimi ENH Firması Seçimi ENH Projesi Yapımı
RES YAPIM AŞAMALARI Proje Finansmanı Due Diligence Ekonomik Analiz Finansman Alternatifleri Anlaşmalar, Sözleşmeler Danışmanlarla Sözleşme Yapılması
RES YAPIM AŞAMALARI İNŞAAT DÖNEMİ Proje Uygulama ve İnşaat Dönemi Şantiye elektriği temini ve şantiye kurulumu Şantiye kontrol teşkilatının oluşturulması İnşat dönemi faaliyetlerinin denetlenmesi ve koordinasyonu (Bütçe, Zaman, Kapsam) Alt Yapı İnşaası Santral ve yardımcı tesislerin inşaatı Trafo Merkezi, Şalt Sahası İnşaası ENH İnşaası Elektrik-Elektromekanik teçhizat montajları Fider donanım montajı Türbin Montajı Nakliye, lojistik, vinç, vs. Test ve Devreye Alma Çalışmalarının Tamamlanması Santral Geçici Kabulü Sistem Kullanım Anlaşması Yapılması
RES YAPIM AŞAMALARI İŞLETME&BAKIM DÖNEMİ Ticari İşletme Teknik Bakım DİĞER Proje Uygulama Dönemi Boyunca Tüm Resmi Yazışmalar 6 Ayda Bir EPDK'na İlerleme Raporu Sunulması
SON MEVZUAT DEĞİŞİKLİKLERİ 2010 Yenilenebilir Enerji Kanununda değişiklik, Tarife sistemi ve Yerli Katkı Payı geldi 1 Kasım 2007 Rüzgar Müracaatlarının TEİAŞ yarışmaları sonuçlandırıldı. Yerli Katkı Payı Yönetmeliği Yayınlandı EPDK, Rüzgar ve Güneş ölçüm tebliğ taslağı yayınladı, Yeni müracaatlar için hazırlık var. 2011
Yenilenebilir Enerji Yasasındaki Kaynak Bazında Enerji Birim Fiyatları I Sayılı Cetvel II Sayılı Cetvel (Rüzgar) Tesis Tipi $ cent/ kwh Yerli Aksam Yerli Katkı İlavesi $ cent/ kwh Hidro 7,3 Kanat 0,8 Rüzgar 7,3 Jeneratör ve Güç elektroniği 1,0 Jeotermal 10,5 Kule 0,6 Biyokütle 13,3 Güneş 13,3 Rotor ve Nasel gruplarındaki mekanik aksamın tamamı 1,3
BEKLENTİLER Yerli üretilen parçaların kamu tarafından tespiti ile ilgili olarak basit ve çabuk işleyen prosedürlerin oluşturulması,
BEKLENTİLER Yerli üretime verilen teşvikin 2015 yılına kadar üretime geçen rüzgar santralleri ile sınırlanması, türbin üreticilerinin bu konuda yatırım kararı almasını mümkün kılamayacağından yerli üretime verilen teşvikin en geç 2012 yılı içinde 2020 yılında kadar uzatılması,
BEKLENTİLER Türbin Üretiminde kullanılan malzemelerin (en azından bir geçiş dönemi için sektör gelişinceye kadar), Türkiye de imal veya yurt dışından ithal edilmesine bakılmaksızın, montajın Türkiye de yapıldığında da istihdam sağlayacağı göz önünde bulundurularak, yerli üretime verilen teşvikten yararlandırılması,
BEKLENTİLER Yerli katkı payı, doğrudan yabancı yatırımları da ülkemize çekeceği düşünüldüğünde Rüzgar Santrali yatırımcılarının Yatırım Teşvik Belgesi ile K.D.V. muafiyetine tabii olduğu gibi, Rüzgar Türbini üretimine esas yurt dışından tedarik edilen malzemeler için de geçiş dönemi süresince K.D.V. muafiyeti sağlanması,
RÜZGAR SANTRALLARI Bangüç A.Ş. Lodos A.Ş. Bares A.Ş. Balıkesir Bandırma / 15 MW Ertürk A.Ş. İstanbul-G.O.P. / 24 Balıkesir Bandırma / 30 MW Sunjüt A.Ş. İstanbul Silivri / 0,85 MW Doğal A.Ş. MW İstanbul-Hadımköy / 1,2 MW Ertürk A.Ş. Çanakkale-Gelibolu / Sagap A.Ş. İstanbul Çatalca / 60 MW Anemon 15,2 MW A.Ş. Bilecik / 67 MW Çanakkale-İntepe / 30,4 As MW Makinsan Temiz A.Ş. Çanakkale Bores A.Ş. / 30 MW Çanakkale-Bozcaada / 10,2 MW Baki A.Ş. Balıkesir Şamlı /90 Ak-El MW A.Ş. İzmir K. Paşa / 66,66 Alize MW A.Ş. İzmir-Çeşme / 1,5 MW Ares A.Ş. İzmir-Çeşme / 7,2 MW Mare A.Ş. İzmir-Çeşme / 39,2 MW İnnores A.Ş. İzmir-Aliağa / 42,5 Sabaş MW A.Ş. Aydın-Çine / 19,5 MW ZORLU ZORLU Osmaniye Osmaniye 135 MW 110 MW TAMAMLANMIŞ İNŞA HALİNDE YAP İŞLET DEVRET Doğal A.Ş. Manisa-Akhisar / 30,4 MW Deniz A.Ş. Manisa-Akhisar / 10,8 MW Ezse A.Ş. Hatay Türbe / 35,1 MW Ezse A.Ş. Hatay Samandağ / 22,5 Deniz MW A.Ş. Hatay Samandağ / 30 MW
Teşekkür Ederiz...