Nükleotid - en - Dna - Kromozom Fen ve eknoloji Fosfat - Şeker - Organik Baz 6. Kromozomlar DN molekülü ve protein kılıftan oluşmuşlardır. DN molekülünün yapısında da genler bulunur. enler ise nükleotitlerden oluşmuştur. Dolayısıyla numaralandırılmış kutucuklarda verilen yapıların basitten karmaşığa doğru sıralanışı; 3 Nükleotid - 2 en - 4 DN - 1 Kromozom 4. DN molekülü 200 200 100 100 50 50 75 75 1. zincir 2. zincir Nükleotid sayısı = Fosfat sayısı = Şeker sayısı 1. zincirdeki toplam nükleotit sayısı: 2. zincirdeki toplam nükleotit sayısı: 425 425 850 nükleotid Nükleotidlerin Yapısı 11. Nükleotid hangi bazı içeriyorsa o bazın ismiyle adlandırılır. Sitozin nükleotidi sitozin, şeker ve fosfat yapılarından oluşur. Dolayısıyla doğru cevap I - II ve IV olur. DN molekülünde; 125 adenin nükleotidi 300 guanin nükleotidi 300 sitozin nükleotidi 125 timin nükleotidi oplam 850 nükleotid vardır. Dolayısıyla, 850 nükleotid = 850 fosfat = 850 deoksiriboz şeker DN'nın Yapısı 13. 1. Zincir 2. Zincir 2. Zincir Hidrojen bağı sayısı 50 x 2 = 100 75 x 2 = 150 200 x 3 =600 100 x 3 = 300 oplam 1150 hidrojen bağı = arasındaki hidrojen bağı sayısı arasındaki hidrojen bağı sayısı Buna göre, B seçeneğinde verilen adenin bazı sayısı doğrudur. DN molekülünde 125 adenin bazı vardır. 8. Sınıf Fen ve eknoloji Soru Bankası Çözümler
DN Zincirleri rasındaki Zayıf Hidrojen Bağı 11. DN molekülü 150 150 1100 1100 oplam 2500 nükleotit Fen ve eknoloji DN'nın Kendini Eşlemesi 6. I. DN'nın iki zinciri arasındaki bağlar eşlenme sırasında kopar. (Doğru) II. DN kendi hücre bölünmesi öncesi eşler. (Doğru) III. DN'nın eşlenmesinde bir zincirdeki adenin karşısına sitozin nükleotiti gelir. (Yanlış) (denin karşısına timin nükleotiti gelir.) Nükleotid sayısı = Deoksiriboz şeker=fosfat sayısı sayısı 2500 nükleotid = 2500 deoksiriboz = 2500 fosfat (Melek'in yorumu doğrudur.) D I. II. III. Y 150 + 150 = 300 ( + ) 1100 + 1100 = 2200 ( + ) + + = 300 + 3 = 2200 + 22 (Metin'in yorumu yanlıştır.) Mitoz Bölünme Hidrojen Bağı Sayısı Hidrojen bağı sayısı 150 x 2 = 300 1100 x 3 = 3300 sayısı oplam 3600 hidrojen bağı (Şule'nin yorumu yanlıştır.) = arasındaki bağ sayısı arasındaki bağ Doğru yanıt seçeneğidir. Mitoz bölünmeyle ilgili; I. 2n kromozomlu hücrelerde görülür. (Doğru) II. Üreme hücreleri mitoz sonucu oluşur. (Yanlış) (Üreme hücreleri mayoz sonucu oluşur.) III. Üreme hücreleri mitoz bölünme geçirir. (Yanlış) (Üreme hücreleri "sperm-yumurta" mitoz bölünme geçirmez.) IV. Mitoz sonucu kromozom sayısı değişmez. (Doğru) V. Mitoz sonucu 4 hücre oluşur. (Yanlış) (Mitoz sonucu 2 hücre oluşur.) 8. Sınıf Fen ve eknoloji Soru Bankası Çözümler
Mitoz Bölünmenin anlılar İçin Önemi Fen ve eknoloji Bitki Hayvan Hücresinde Sitoplazma Bölünmesi 5. nıl : Kırılan kolun iyileşmesi (Mitoz bölünme-onarım) 8. Zeynep: ğaç gövdesinin büyümesi (Mitoz bölünme-büyüme) Furkan: Kuru soğanda yeşil yaprakların oluşması (Mitoz bölünme - üreme) İnsanda üreme hücresinin oluşması (Mayoz bölünme) Hayvan hücresinde hücre duvarı bulunmaz. Şekli küreye benzer. Bundan dolayı verilen şekil bir hayvan hücresidir. Kromozomların eş parçalarının kutuplara doğru çekildiği evre anafaz evresidir. Mayoz Bölünme Mitoz Bölünmenin Evreleri 3. Mitoz bölünmede evrelerin gerçekleşme sırası; 9. K hücresi 2n mayoz I 3. 4. 1. n n n n n n mayoz II 5. 2. M hücresi I. K hücresi 2n kromozomludur. (Doğru) II. M hücresi n kromozomludur. (Doğru) III. M hücresi üreme hücresidir. Doğru yanıt seçeneğidir. 8. Sınıf Fen ve eknoloji Soru Bankası Çözümler (Doğru)
Fen ve eknoloji Mayoz Bölünmenin anlılar İçin Önemi Homolog - Kromozom 2. Verilen şemada 1. olayda dişi üreme hücresi olan yumurta ve erkek üreme hücresi olan sperm mayoz bölünme sonucu oluşur. 2. olayda yumurta ve sperm döllenerek zigotu oluşturur. 3. olayda ise zigot mitoz bölünmeler geçirerek bireyleri oluşturur. Dolayısıyla; 1. olayda mayoz bölünme gerçekleştiği için kromozom sayısı yarıya iner ve genetik çeşitlilik sağlanır. 2. olayda döllenme gerçekleşir. 3. olayda gerçekleşen mitoz bölünme sadece eşeyli üreyen canlılarda değil, bütün canlılarda görülür. 9. Mayoz bölünmede parça değişimi; I. Homolog kromozolar arasında gerçekleşir. II. Mayoz I de görülür. III. Kalıtsal çeşitlilik sağlanır. Eşeyli - Eşeysiz Üreme 8. Bezelye tarafından tohumlardan yeni bezelyelerin oluşması eşeyli üremedir. Eşeyli üremede yeni bezelyelerin genetik yapıları ana canlıdan farklı olur. Deniz yıldızlarının ortadan kesilerek her parçasından yeni deniz yıldızlarının oluşması eşeysiz üremedir. Yavru deniz yıldızlarının genetik yapısı ana bireyle aynıdır. Bira mayasının tomurcuklanarak yavru bireyler oluşturması eşeysiz üremedir. Yavru bireylerin genetik yapısı ana birey ile aynıdır. Mayoz ve Mitoz Bölünmenin Karşılaştırılması Üreme Hücrelerinin Oluşumu 6. Mayoz bölünmede; sırasıyla; K DN eşlenir. M Kromozomlar oluşur. N Kromozomlar arasındaki parça değişimi olur. L Homolog kromzomlar ayrılır. Doğru yanıt seçeneğidir. 13. Mitoz Bölünme; 1- Vücut hücrelerinde görülür. 2- Sonucunda iki hücre oluşur. 3- Kromozom sayısı aynı kalır. 4- Kromozomlar arası parça değişimi görülmez. Mayoz Bölünme; 1- Üreme ana hücrelerinde görülür. 2- Sonucunda dört hücre oluşur. 3- Kromozom sayısı yarıya iner. 4- Kromozomlar arası parça değişimi görülür. Buna göre yşe 3 numaralı özellikleri karıştırmıştır. Doğru yanıt seçeneğidir 8. Sınıf Fen ve eknoloji Soru Bankası Çözümler
İnsanda Üremeyi Sağlayan Yapı ve Organlar 4. I. Sperm Kanalı: Spermlerin ve idrarın vücuttan dışarı çıkarılmasını sağlar. II. Döl Yatağı: Zigotun yerleştirdiği ve geliştiği yerdir. III. estisler: Spermlerin üretildiği yerdir. IV. Yumurta Kanalı: Döllenme bu kanalda gerçekleşir. Fen ve eknoloji Çocukluktan Ergenliğe eçiş 8. Buse 15 yaşında ve ergenlik dönemindedir. Ergenlik dönemindeki değişimler; - Hayatı sorgulama - Koltuk altlarında kıllanma - Kilo artması görülür. ncak ihtiyaçlarını karşılayamama bebeklik dönemine ait bir özelliktir. Ergenlik ve Sağlık 3. Sperm Yumurta a) Kamçılı I. Kamçısız II. z sitoplazmalı b. Bol sitoplazmalı III. Küçük c. Büyük Yumurta ve sperm ile ilgili soruda verilen özelliklerden b -II ve c-iii ile yer değiştirmelidir. 11. Ergenlik döneminde olan Fatih'in ailesi; I. Fatih'i sosyal aktivitelere yönlendirmelidir. II. Fatih'le empati kurarak ona bu dönemle ilgili bilgiler vermelidir. III. Fatih için kişisel gelişim uzmanından yardım almalıdır. IV. Fatih'i sportif aktivitelere yönlendirmelidir. 4. Şemada verilen üreme olayında "b" yumurta, "a" ise spermdir. Yumurta (b) nın oluşması mayoz bölünme ile gerçekleşir. I olayı mayoz bölünmedir. "a" ve "b" nin kromozom sayıları 23 olur. "c" zigottur ve zigot yumurta kanalında sperm (a) hücresinin yumurta (b)'yı döllenmesiyle oluşur. III. olayda zigot, mitoz geçirdiği için kalıtsal çeşitlilik görülmez. 6. Basit makineler; Basit Makineler İş yapma kolaylığı sağlar. Kuvvet kazancını verir. Kuvvet Kuvvetin yönünü değiştirebilir. 8. Sınıf Fen ve eknoloji Soru Bankası Çözümler
11. Sabit Makara Fen ve eknoloji Palangalar 8. Soruda kuvvet kazancını sorduğu için yük ağırlıklarını gözardı edebiliriz. K L M N F 1. düzenek P 1 P 2 Yukarıdaki sistemde; K ve M hareketli makaradır. İp, kuvvet uygulanarak aşağı çekildiğinde K ve M makaraları da yüklerle beraber yukarı doğru hareket eder. L ve N sabit makaradır. avana sabitlenmiştir. Kuvvet ve yükün hareketinden etkilenmez. Sabit makaralarda kuvvetten kazanç yoktur. I. düzenekte 2 tane sabit makara verilmiştir. Sabit makaralarda kuvvet kazancı yoktur. Düzenekte verilen yük; yükle aynı büyüklükteki kuvvet ile çekilir. Kuvvet kazancı = Kuvvet = 1 2. düzenek evap 1 evap 2 L ve N L ve N 2 F2 II. düzenekte 1 tane sabit, 1 tane hareketli makara vardır. Düzenekte verilen yük 2 yükü ile dengelenir. Kuvvet kazancı = Kuvvet = 2 = 2 3. düzenek Hareketli Makara 8. Hareketli makaralarda; II. Kuvvetten kazanç vardır. (Doğru) III. Yoldan kazanç yoktur. (Doğru) IV. Bir yere sabitlenmiştir. (Yanlış) Hareketli makaralar bir yere sabitlenmez. Kuvvetin uygulanmasıyla aşağı ve yukarı yönlü hareket eder. Dolayısıyla; I. ve II. ifadeler doğrudur. III. düzenekte verilen makaraların hepsi sabittir. Dolayısıyla kuvvet kazancı yoktur. Kuvvet kazancı = Kuvvet = 1 8. Sınıf Fen ve eknoloji Soru Bankası Çözümler
IV. düzenek bir palanga sistemidir ve kuvvet yukarı yönlüdür. Kuvvet yukarı yönlü olduğu zaman kuvvet kazancı makara sayısının bir fazlası kadardır. Yani IV düzenekte kuvvet kazancı 3 kattır ve en fazladır. 4. düzenek Fen ve eknoloji Kaldıraç Çeşitleri 4. eviz kıracağında ve el arabasında yük ortada, destek ve kuvvet uçlarda olmalıdır. Buna göre; 1 2 3 F 4 ün ortada yani 2 numaralı yerde olduğu seçenek "B" seçeneğidir. Kuvvet Kazancı 5. Basit makinelerde kuvvet kazancı yükün kuvvete bölünmesiyle bulunur. Kuvvet Kazancı = Kuvvet Kaldıraçlarda desteğe göre denge formülü; Kuvvet Hesaplama 1. F P = 80 N F. 2 = 80. 3 F = 120 N (Şekilde verilen kuvvet 120 N dur.) Kuvvet x Kuvvet kolu = x kolu ) 30 N B) 120 N elde edilecek şe- Kuvvet Yukarıdaki denklemi kilde düzenlersek; Kuvvet Kolu Kolu Dolayısıyla; = Kuvvet 2 br 1 br.2 = 30 = 15 N 1 br 2 br.1 = 120.2 = 240 N ) 240 N D) 40 N F 4 Kuvvet kazancı = Kuvvet = Kuvvet Kolu Kolu 2 br 2 br 3 br.2 = 240.2 = 240 N 1 br F 4.1 = 40.3 F 4 = 120 N Özetleyecek olursak; kaldıraçlarda kuvvet kazancı iki yoldan bulunabilir. 1) ü kuvvete oranlayarak 2) Kuvvet kolunu yük koluna oranlayarak Şekilde verilen 120 N'luk kuvvet ile D seçeneğindeki F 4 kuvveti aynıdır. 8. Sınıf Fen ve eknoloji Soru Bankası Çözümler
Makara -Kaldıraç Fen ve eknoloji Eğik Düzlem - Makara - Kaldıraç 10. P Destek P F Şekil I Şekil II Destek F 8. I. şekilde verilen kaldıraçta kuvvet kolunun uzunluğu, yük kolunun uzunluğuna eşit olduğundan dolayı kuvvetten kazanç veya yoldan kazanç yoktur. II. şekilde verilen sabit makarada da kuvvetten kazanç veya yoldan kazanç yoktur. - Her iki makinede de destek ortadadır. Demet'in yorumu doğrudur. - Her iki makinede de kuvvet kazancı yoktur. Özlem'in yorumu yanlıştır. - Kaldıraçta destek F'ye yaklaştırılırsa kuvvet kolu küçülür ve kuvvet büyüklüğü artar. Bülent'in yorumu yanlıştır. Buna göre, yalnız Demet'in yorumu doğrudur. Doğru yanıt seçeneğidir. Yoldan kayıp, kuvvetten kazanç olan basit makineler III. şekildeki hareketli makarada ve IV. şeklindeki eğik düzlemde yoldan kayıp kuvvetten kazanç vardır. 11. P Eğik Düzlem l h 2l h α P α Şekil I Şekil II iki düzenektede bulunan yükün eşit yüksekliğe çıkarılması için I. sinde l, II. sinde ise 2l kadar hareket ettirilmiştir. Bu nedenle II. düzenekte alınan yol I. düzeneğe göre daha fazladır. (lınan Yollar) II > I I. düzenekte yoldan kazanç II. düzeneğe göre daha fazladır. II. düzenekteki kuvvet kazancı daha fazla olduğundan > olur. (Kuvvet büyüklükleri) > 8 8. Sınıf Fen ve eknoloji Soru Bankası Çözümler