HAMİTABAT ELEKTRİK ÜRETİM VE TİCARET AŞ (HEAŞ) 2012 YILI RAPORU
Bu rapor; 03.12.2010 tarih ve 6085 sayılı Kanun ile 08.06.1984 tarih ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname uyarınca düzenlenmiştir.
Bağlı ortaklığın unvanı : Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret Anonim Şirketi Merkezi Bağlı olduğu kuruluş : Lüleburgaz-Kırklareli : Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) Sermaye durumu (*) Ortaklar Taahhüt edilen Ödenen TL (%) TL 1-Elektrik Üretim AŞ (EÜAŞ) 4.996 49.960 99,92 49.960 2-Gerçek kişiler 4 40 0,08 40 Toplam 5.000 50.000 100,00 50.000 (*) EÜAŞ Yönetim Kurulu nun 14.12.2012 tarih ve 54-378 sayılı kararı gereği, Ocak- 2013 ayında gerçek kişilere ait paylar EÜAŞ a devredilerek pay defterine işlenmiştir.
Karar organı (Yönetim kurulu) Karar Temsil ettiği Görevli bulunduğu süre organındaki Adı ve soyadı Bakanlık Kuruluştaki görevi Başlama Ayrılma görevi veya Kuruluş veya mesleği tarihi tarihi 1- Başkan İbrahim KAPUSUZ HEAŞ Genel Müdür V 04.05.2011 29.01.2013 HEAŞ Genel Müdür 29.01.2013 2- Üye Mehmet ÜZER EÜAŞ MTA Genel Müdürü 29.09.2010 3 - Üye Osman KARA EÜAŞ 4 - Üye Mehmet Hamdi YILDIRIM EÜAŞ ETKB Özel Kalem Müdürü ETBK Maden İşleri Genel Müdürü 29.09.2010 29.09.2010 5 - Üye İlker TOKAY EÜAŞ Hazine Gen. Müd. Yrd. 06.06.2011 Devam ediyor Devam ediyor Devam ediyor Devam ediyor Devam ediyor Denetçiler Denetim Temsil ettiği Görevli bulunduğu süre organındaki Adı ve soyadı Bakanlık Kuruluştaki görevi Başlama Ayrılma görevi veya Kuruluş veya mesleği tarihi tarihi 1 - Denetçi Mithat AHLATCI EÜAŞ Özel Sektör 29.09.2010 Devam ediyor 2 - Denetçi Mithat YÜKSEL EÜAŞ EÜAŞ Daire Bşk. 04.04.2011 18.05.2011 3 - Denetçi Ömer Faruk GÜNGÖRDÜ " " " 10.06.2011 EÜAŞ Hazine Gen. Müd. Yrd. 06.06.2011 Devam ediyor Devam ediyor
KISALTMALAR BOTAŞ : Boru Hatları ile Taşıma A.Ş. dd: Devre dışı DGKÇS: Doğal Gaz Kombine Çevrim Santralı DSİ: Devlet Su İşleri EPDK: Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu ESA: Elektrik Satış Anlaşması ETKB: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı EOH: Eşdeğer İşletme/Çalışma Saati EÜAŞ: Elektrik Üretim Anonim Şirketi EÜT : Elektrik Üretim Tesisleri GSMH: Gayri Safi Milli Hasıla GSYİH: Gayri Safi Yurt İçi Hasıla GWh:Gigawatt saat (1 milyar watt saat) KAMU-İŞ: Kamu İşletmeleri İşverenleri Sendikası KÇGT: Kombine Çevrim Gaz Türbini KHK: Kanun Hükmünde Kararname KİT: Kamu İktisadi Teşebbüsleri Kr: Kuruş kva: Kilo volt amper (Bin volt amper) kwh: Kilowatt saat (Bin watt saat) MWh: Megawatt saat (1 milyon watt saat) MTA: Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü PMUM: Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi Sm 3 : 1atmosfer (1,01325 bar) basınç ve 15 0C koşulundaki gaz hacmi SKHKKY : Sanayi Kaynaklı Hava Kalitesi Kontrol Yönetmeliği TEAŞ: Türkiye Elektrik Üretim, İletim Anonim Şirketi TEDAŞ: Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi TEİAŞ: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi TEK: Mülga Türkiye Elektrik Kurumu TES-İŞ: Türkiye Enerji Su ve Gaz İşçileri Sendikası TETAŞ: Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt Anonim Şirketi TL: Türk Lirası TS: Termik Santral YAL : Yük alma talimatı YAT : Yük atma talimatı ITM : Yük Tevzii Merkezi YPK: Yüksek Planlama Kurulu
İÇİNDEKİLER Sayfa I. TOPLU BAKIŞ I II. İDARİ BÜNYE 1 A- Mevzuat 1 B- Teşkilat 2 C- Personel durumu 6 III. MALİ BÜNYE 12 A- Mali durum 12 B- Mali sonuçlar 16 IV. İŞLETME ÇALIŞMALARI 19 A- Giderler 20 B- Tedarik işleri 23 C- Üretim ve maliyetler 27 D- Pazarlama 42 E- Sigorta işleri 44 F- İşletme sonuçları 44 G- İştirakler 47 H- Yatırımlar 47 V. BİLANÇO 53 - Aktif 53 - Pasif 62 VI. GELİR TABLOSU 70 VII. EKLER 79
I. TOPLU BAKIŞ Mülga Türkiye Elektrik Kurumu Genel Müdürlüğü (TEK) Yatırım Programına alınan Hamitabat Doğalgaz Kombine Çevrim Santralı Projesi, 1984 yılında 6 ünite olarak ABB (ASEA-İsveç-BROWN BOVERİ COMPANY-Almanya ortak girişimi)-enka Konsorsiyumuna ihale edilmiş, ancak 1986 yılında yapılan tevsii ile santralin ünite sayısı 12 ye çıkarılmıştır. Her birisi 92 MW gücünde 8 adet gaz türbini ve 96 MW gücünde 4 adet buhar türbini olmak üzere 12 ünitesi bulunan ve kurulu gücü toplamı 1.120 MW olan santralin, ilk ünitesi 24.11.1985 tarihinde, son ünite ise 13.04.1989 tarihinde devreye alınmıştır. Mülga TEK e bağlı işletme müdürlüğü statüsünde çalışmaya başlayan Santral, 12.8.1993 tarih ve 93/4789 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile TEK in iki ayrı şirket şeklinde yeniden yapılandırılması sonucunda, Türkiye Elektrik Üretim İletim A.Ş. (TEAŞ)'ın işletmesi olmuştur. Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) nun 11.08.1995 tarih ve 95/62 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsamı ve programına alınması ile birlikte Santralin statüsü, ÖİB tarafından Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. (HEAŞ) unvanı ile bir anonim şirkete dönüştürülmüştür. Şirketin, 4046 sayılı Kanunun 20/A maddesi uyarınca hazırlanan ana sözleşmesi, Lüleburgaz Ticaret Sicil Memurluğunda, 04.10.1995 tarih ve 2592 sicil numarası ile tescil edilmiş ve 09.10.1995 tarih ve 3888 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmıştır. ÖYK nın 30.08.1997 tarih ve 97/34 sayılı Kararı ile Santral özelleştirme kapsam ve programından çıkarılmıştır. Anılan kararda Santralin eski statüsüne iadesi de yer almıştır. Ancak Santral, Yüksek Planlama Kurulu nun 25.12.1997 tarih ve 97/T-94 sayılı Kararı doğrultusunda, mevcut unvanı ile TEAŞ ın bağlı ortaklığı şeklinde yeniden yapılandırılmış, daha sonra 05.02.2001 tarih ve 2001/2026 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile TEAŞ ın üç ayrı iktisadi devlet teşekkülü olarak yeniden teşkilatlandırılması sonucunda da EÜAŞ ın bağlı ortaklığı olmuştur. Bu hususlara ilişkin değişikliklerin ilgili ticaret siciline tescili yapılmıştır. Diğer taraftan HEAŞ, Özelleştirme Yüksek Kurulu nun 27.10.2010 tarih ve 2010/90 sayılı Kararı ile yeniden özelleştirme kapsam ve programına alınmıştır. Şirketin son beş yıllık faaliyetine ilişkin bazı değerler aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir. I
Toplu bilgiler Ölçü 2008 2009 2010 2011 2012 Son iki yıl Artış veya azalış farkı (%) Sermaye Bin TL 50 50 50 50 50 - - Ödenmiş sermaye Bin TL 50 50 50 50 50 - - Öz kaynaklar Bin TL 171.245 182.185 178.744 194.689 196.816 2.127 1,1 Yabancı kaynaklar Bin TL 717.924 816.606 836.046 256.835 280.105 23.270 9,1 Finansman giderleri Bin TL 21.690 7.853 4.143 8.374 2.811 (5.563) (66,4) Maddi duran varlıklar (Edinme değeri) Bin TL 400.903 446.438 451.461 451.809 451.894 85 0,02 Maddi duran varlıklar birikmiş amort. Bin TL 360.267 361.912 368.474 374.861 380.883 6.022 1,6 Yatırımlar için yapılan nakdi ödemeler Bin TL 18.422 45.232 5.106 373 1.886 1.513 405,9 Yatırımların gerçekleşme oranı (Nakdi) % 72 98 24 6 9 3 50,0 Tüm alım tutarı Bin TL 1.163.944 871.622 841.310 1.130.332 1.703.159 572.827 50,7 Satın alınan doğal gaz miktarı Bin Sm 3 1.838.357 1.531.152 1.322.145 1.259.853 1.488.221 228.368 18,1 Satın alınan doğal gaz tutarı Bin TL 1.160.791 868.028 836.733 1.124.412 1.679.268 554.856 49,4 Santralın kurulu gücü MW 1.120 1.120 1.120 1.156 1.156 - - Kapasiteden yararlanma oranı % 81 68 59 54 63 9 16,7 Toplam üretim maliyeti Bin TL 1.200.500 906.306 877.570 1.165.526 1.724.422 558.896 48,0 Üretilen elektrik enerjisi (Brüt) GWh 7.995 6.694 5.750 5.419 6.384 965 17,8 Satılan elektrik enerjisi ( Net) GWh 7.651 6.404 5.470 5.178 6.104 926 17,9 Net satış tutarı Bin TL 1.224.661 975.802 1.024.624 1.252.354 1.747.559 495.205 39,5 Ortalama birim üretim maliyeti Kr/kWh 15,69 14,15 16,04 22,51 28,25 5,74 25,5 Ortalama birim satış maliyeti Kr/kWh 15,77 14,26 16,17 22,65 28,38 5,73 25,3 Ortalama birim satış fiyatı Kr/kWh 16,01 15,24 18,73 24,18 28,63 4,45 18,4 Stoklar : Malzeme Bin TL 5.060 6.767 15.229 15.182 24.936 9.754 64,2 Diğer stoklar Bin TL 1.166 864 5 8 10 2 25 Memur ( Ortalama) Kişi 4 4 5 3 2 (1) (33,3) Sözleşmeli ( Ortalama) Kişi 20 23 27 28 33 5 17,9 İşçi ( Ortalama) Kişi 296 280 247 216 199 (17) (7,9) Personel için yapılan tüm giderler Bin TL 15.362 16.625 18.383 17.417 16.880 (537) (3,1) Cari yıla ilişkin : - Memurlar için yapılan giderler Bin TL 178 180 297 188 141 (47) (25,0) - Memur başına düşen aylık ortalama gid. TL 3.703 3.748 4.950 5.222 5.875 653 12,5 - Sözleşmeliler için yapılan giderler Bin TL 626 738 959 1.109 1.460 351 31,7 - Sözleşmeli başına düşen aylık ort.gider TL 2.610 2.674 2.960 3.301 3.687 386 11,7 - İşçiler için yapılan giderler Bin TL 13.764 14.406 13.935 12.811 12.895 84 0,6 - İşçi başına düşen aylık ortalama gider TL 3.875 4.287 4.701 4.943 5.400 457 9,2 Dönem karına iliş.vergi ve diğer yas.ykm. Bin TL 472 11.573 25.872 15.030 5.338 (9.692) (64,5) Tahakkuk eden vergiler Bin TL 7.397 21.273 53.430 33.616 10.590 (23.026) (68,5) GSYIH'ya katkı (Üretici fiyatlarıyla) Bin TL 34.421 80.845 163.503 103.286 43.946 (59.340) (57,5) GSYIH'ya katkı (Alıcı fiyatlarıyla) Bin TL 41.771 90.545 191.062 121.872 49.198 (72.674) (59,6) GSMIH'ya katkı (Alıcı fiyatlarıyla) Bin TL 41.771 90.545 191.062 121.872 49.198 (72.674) (59,6) Faaliyet karlılığı (Öz kaynaklar yönünden) % 11 35 78,4 42,7 8,0 (34,7) (81,3) Mali karlılık (Öz kaynaklar yönünden) % 1 31 71,3 39,0 13,6 (25,4) (65,1) Ekonomik karlılık % 0 7 13,0 18,0 6,2 (11,8) (65,6) Faaliyet kârı veya zararı Bin TL 18.369 62.828 140.174 79.636 15.574 (64.062) (80,4) Dönem kârı veya zararı Bin TL 2.351 56.222 127.503 72.857 26.601 (46.256) (63,5) Bilanço karı veya zararı Bin TL 171.480 215.704 279.871 236.067 199.502 (36.565) (15,5) II
EÜAŞ ın bağlı ortaklığı olan HEAŞ ın sermayesi 50 bin TL olup, Özelleştirme Yüksek Kurulu nun 27.10.2010 tarih ve 2010/90 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınmıştır. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından, HEAŞ ın %100 oranındaki hissesinin blok satış yöntemi ile özelleştirilmesi için 28.02.2013 tarihinde çıkılan ilana göre iki firma teklif vermiş, denetim tarihi (Mayıs 2013) itibariyle, 28.05.2013 tarih ve 28660 sayılı Resmi Gazete de, 27.05.2013 tarih ve 2013/94 Karar No lu Özelleştirme Yüksek Kurulunun kararı yayınlanmış olup satış ile ilgili prosedürün gerçekleşmesinin beklendiği görülmüştür. 4628 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin, 10.05.2006 tarih ve 5496 sayılı Kanun ile eklenen 4 üncü fıkrası gereği, özelleştirme programına alınmış olan HEAŞ ın ETKB ve EÜAŞ ile ilgisi devam etmekte olup, özelleştirmeye hazırlama ve özelleştirilme ile personele ilişkin işlemleri, 4046 sayılı Kanun hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir. 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu nun 5496 sayılı Kanun ile eklenen geçici 9 ve 10 uncu maddelerinde; 01.09.2006 ile 31.12.2012 tarihleri arası fiyat eşitleme mekanizmasının uygulanacağı geçiş dönemi olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda, Elektrik Üretim A.Ş (EÜAŞ) tarafından, bünyesindeki portföy üretim şirketleri (Bağlı ortaklıklar dahil) adına elektrik dağıtım şirketi ile ayrı ayrı olmak üzere geçiş dönemince geçerli olacak elektrik satış anlaşmaları (ESA) imzalanmıştır. Bu kapsamda HEAŞ, 2012 yılında ürettiği net 6.104 GWh li elektrik enerjisini, satış anlaşmaları çerçevesinde elektrik dağıtım şirketlerine ve doğrudan PMUM a satmıştır. Üretilen enerjinin ortalama üretim maliyeti 28,25 Kr/kWh, satış maliyeti 28,38 Kr/kWh, ticari maliyeti 28,42Kr/kWh olmuş, satış fiyatı ise 28,63 Kr/kWh olarak gerçekleşmiştir. Şirkette, 35 i memur ve sözleşmeli, 199 u işçi olmak üzere ortalama 234 kişi çalışmıştır. Bilanço büyüklüğü 476,9 milyon TL olan Şirket, 2012 yılı faaliyet döneminde 15,6 milyon TL faaliyet kârı, 26,6 milyon TL dönem kârı elde etmiştir. Hamitabat Kombine Çevrim Santrali, 1985-1989 yılları arasında devreye alınmış olan her biri 92 MW gücünde 8 adet gaz türbini ile 96 MW gücünde 4 adet buhar türbini olmak üzere 12 üniteden oluşmaktadır. Santralin 1.120 MW olan toplam kurulu gücü, yapılan revizyonlar neticesinde 6 adet gaz türbininde 6 şar MW lık güç artışı sağlanmak suretiyle 1.156 MW a yükselmiş ve bu durum 17.11.2011 tarihinde lisansına kaydedilmiştir. III
Santralin, her bir ünitenin yıllık 8.784 saat çalışma esasına göre belirlenen teorik üretim miktarı 10.154 GWh olmakla birlikte, 2011 yılında fiili olarak yıllık toplam 84.707 saat çalışmaya karşılık 6.384 GWh lık brüt üretim gerçekleşmiştir. Buna göre üretim miktarı yönünden kapasite kullanım oranı %62,9 olmuştur. Termik santrallerde birçok verimlilik göstergesi olmakla birlikte temel verimlilik göstergesi; 1 kwh enerji üretmek için kullanılan ısı miktarını belirten özgül ısı tüketimi, diğer bir ifadeyle termik verimdir. En son ünitesi 1989 yılında devreye alınmış olan Hamitabat santrali ünitelerinin dizayn termik verim değeri %47,3 olup, cari yılda bu oran %44,69 olmuştur. Santralin cari yıl özgül ısı tüketimi, önceki yıla göre %0,7 oranında artarak 1.924 kcal/kwh seviyesine yükselmiştir. Diğer taraftan doğal gaz kombine çevrim santrallerindeki teknolojik gelişmeler neticesinde bu tip santrallerdeki güncel termik verim değerleri %60 ları aşmış durumdadır. Önceki yıllarda Hamitabat santralinde A, B ve D bloklarındaki 6 ünite gaz türbininde model yükseltme işlemi yapılmış olup, kalan C bloğundaki eski tip gaz türbinleri, yenilenen gaz türbinlerinden çıkan eski parçaların değerlendirilmesi için orijinal dizayn modelinde işletilmektedir. Santrale ait 4 adet türbinin çalışma saatleri revizyon limit değerlerinin üzerinde bir eşdeğer çalışma saatine ulaşmış olup bu gaz türbinleri revizyonlarının yapılması büyük önem arzetmekte olup, aksi halde küçük arızaların daha büyük ve maliyetlerdeki arızalara dönüşmesi, devre dışı kalınabileceğinden santral emreamade olma zaman ve oranının düşmesi, üretim miktarı ve verimliliğinin azalması gibi olumsuzluklarla karşılaşılabilecektir. Daha büyük arızalar ve maliyetler zamanla santralın devre dışı kalmasına neden olabileceğinden, revizyon limit değerlerinin üzerinde bir eşdeğer çalışma saatine ulaşmış olan gaz türbinleri revizyonlarının yapılması yönündeki çalışmaların hızlandırılması gerekmektedir. Öneriler: Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. nin 2012 yılındaki çalışmaları üzerinde Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonunda getirilen öneriler aşağıdadır. 1-Revizyon limit değerlerinin üzerinde bir eşdeğer işletme saatine ulaşmış olan gaz türbinleri revizyonlarının yapılması yönündeki çalışmaların hızlandırılması (Sayfa: 35), IV
2-Raporun ilgili bölümlerinde yer alan ve rapor ekinde (Ek:13) listesi verilen diğer öneri ve tavsiyelerin de yerine getirilmesi. Sonuç: Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. nin 26.3.2013 tarihinde kendi yönetim kurulunda kabul edilen 2012 yılı bilançosu 26.600.517,38 Türk Lirası dönem kârı ile kapanmış bulunmaktadır. V
II. İDARİ BÜNYE A- Mevzuat: Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. (HEAŞ), TEAŞ ın işletmesi olan Hamitabat Gaz Türbinleri Kombine Çevrim Santralinin, Özelleştirme Yüksek Kurulu nun 11.08.1995 tarih ve 95/62 sayılı Kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alınması ile birlikte, statüsünün 4046 sayılı Kanun çerçevesinde anonim şirkete dönüştürülmesi sonucu kurulmuştur. Şirketin, 4046 sayılı Kanunun 20/A maddesi uyarınca hazırlanan ilk ana sözleşmesi, Lüleburgaz Ticaret Siciline 04.10.1995 tarih ve 2592 sicil numarası ile tescil edilmiş ve 09.10.1995 tarih ve 3888 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yayımlanmıştır. Özelleştirme Yüksek Kurulu nun 30.08.1997 tarih ve 97/34 sayılı Kararı ile Santral özelleştirme kapsam ve programından çıkarılarak eski statüsüne iadesi kararlaştırılmıştır. Ancak HEAŞ, Yüksek Planlama Kurulu nun 25.12.1997 tarih ve 97/T-94 sayılı Kararı doğrultusunda mevcut unvanı korunarak TEAŞ ın bağlı ortaklığı statüsünde yeniden yapılandırılmış, 05.02.2001 tarih ve 2001/2026 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile TEAŞ ın üç ayrı iktisadi devlet teşekkülü olarak yeniden teşkilatlandırılması sonucunda ise EÜAŞ ın bağlı ortaklığı olmuş ve bu değişikliklere ilişkin hususların ticaret siciline tescili yapılmıştır. Şirket Ana Sözleşmesinin 3 üncü maddesinde; Şirketin elektrik üretim ve ticareti amacıyla kurulduğu hususu ile faaliyet konuları detaylı bir şekilde yer almıştır. Ayrıca Şirketin 233 sayılı KHK, EÜAŞ Ana Statüsü ve Şirket Ana Sözleşmesi hükümleri dışında Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi olduğu belirtilmiştir. Şirket, elektrik enerjisinin üretim ve satış faaliyetlerini,14.3.2013 tarih ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile buna ilişkin ikincil mevzuat ve EPDK ca kendisine verilen üretim lisansı çerçevesinde yürütmektedir. Anayasa nın 165 inci maddesi ve 3346 sayılı Kanun hükümlerine göre TBMM denetiminde bulunan Şirket, 4046 sayılı Kanun ile 03.12.2010 tarih ve 6085 sayılı Sayıştay Kanunu uyarınca denetlenmektedir. Şirkette çalıştırılan personelin özlük ve sosyal hakları; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, 399 sayılı KHK, 6245 sayılı Harcırah Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, bütçe kanunları, Bakanlar Kurulu Kararları, Yüksek Planlama Kurulu kararları ile bunların ek ve değişiklikleri ve ilgili yönetmelikler doğrultusunda yürütülmektedir. 1
Diğer taraftan Elektrik Piyasası Kanununun 14 üncü maddesinin, 09.07.2008 tarih ve 5784 sayılı Kanunun 4 üncü maddesiyle eklenen (4) üncü fıkrasında; Elektrik Üretim Anonim Şirketi ve/veya müessese, bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve işletme birimleri ile varlıkları özelleştirme programına alınsa bile bunların bağlı oldukları Bakanlık veya kurumları ile ilgileri ve mülkiyetinin bağlı bulundukları kurum ve/veya kuruluşlara aidiyeti aynen devam eder. Ancak, bu kuruluşların özelleştirmeye hazırlanmalarına yönelik teknik, mali, idari ve hukuki işlemler, personele ilişkin işlemler ve özelleştirilmelerine ilişkin iş ve işlemler, 24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde gerçekleştirilir. Ancak bu kuruluşların ve bu kapsamda oluşturulabilecek yeni anonim şirketlerin yönetim kurulu başkanlığı ve üyelikleri, denetim ve tasfiye kurulu üyelikleri ve genel müdürlükleri ile yapılacak atamalar ve bu görevlerden alınma işlemlerine ilişkin olarak Başbakana teklifte bulunma yetkisi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanına aittir. Başbakan bu maddeyle ilgili yetkisini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanına devredebilir. hükmü yer almaktadır. 14.3.2013 tarih, 6446 sayılı Kanunda, elektrik piyasası yeniden düzenlenmiş, bu Kanunun 30 uncu maddesi ile yukarıda belirtilen düzenleme korunmuştur. Özelleştirme Yüksek Kurulu nun 27.10.2010 tarih ve 2010/90 sayılı Kararı ile yeniden özelleştirme kapsam ve programına alınan HEAŞ, 6446 sayılı Kanunun 18 inci maddesi gereği, EÜAŞ bünyesinde faaliyetlerini sürdürmektedir. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından, HEAŞ ın %100 oranındaki hissesinin blok satış yöntemi ile özelleştirilmesi için 28.02.2013 tarihinde çıkılan ilana göre iki firma teklif vermiş, denetim tarihi (Mayıs 2013) itibariyle, 28.05.2013 tarih ve 28660 sayılı Resmi Gazete de, 27.05.2013 tarih ve 2013/94 Karar No lu Özelleştirme Yüksek Kurulunun kararı yayınlanmış olup satış ile ilgili prosedürün gerçekleşmesinin beklendiği görülmüştür. B- Teşkilat: 233 sayılı KHK ve Ana Sözleşmesine göre şirketin organları genel kurul, yönetim kurulu, denetçiler ile genel müdürlükten oluşmaktadır. Şirketin, 05.03.2010 tarih ve 4-13 sayılı yönetim kurulu kararı ile kabul edilen teşkilat şeması rapor ekleri (Ek:1) arasına alınmıştır. Şirketin 2012 yılı yapılanmasını gösteren teşkilat şemasına göre; doğrudan genel müdüre hukuk müşavirliği, özel büro şefliği, sağlık servisi ve koruma ve güvenlik amirliği, genel müdür yardımcılığına 4 şube müdürlüğü bağlanmıştır. Teşkilat şemasında şube müdürlüklerine bağlı 4 müdür yardımcılığı ile bunlara bağlı 8 başmühendislik ve 7 şeflik yer almıştır. 2
Şirketin sermaye yapısı raporun başlangıcında bulunan çizelgede gösterilmiştir. 233 sayılı KHK nin 26 ncı maddesine göre, bağlı ortaklık genel kurulunun en geç Haziran ayı sonuna kadar toplanması ve Sayıştay raporunu da dikkate alarak karar vermesi gerekmektedir. Şirketin 2011 yılı faaliyetlerine ilişkin genel kurul toplantısı, 29.06.2012 tarihinde yapılmıştır. 233 sayılı KHK ve Ana Sözleşmede; Şirketin karar organı olan yönetim kurulunun bir başkan ve dört üyeden oluştuğu, genel müdürün aynı zamanda yönetim kurulunun da başkanı olduğu, genel müdürün ilgili Bakanın teklifi üzerine ortak karar ile yönetim kurulu üyelerinden birinin Hazine Müsteşarlığı nın bağlı olduğu Bakan, diğer üçünün ise ilgili Bakan tarafından 3 yıllık süre için atanacağı, denetçilerin ise ilgili Bakan, Hazine Müsteşarlığı nın bağlı olduğu Bakan ve ana teşekkül genel müdürlüğünce 3 yıllık süre için atanacağı hususları yer almıştır. 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 18 inci maddesinde, Şirketin özelleştirme programına alındığı 27.10.2010 tarihinden itibaren şirket genel müdürü ile yönetim ve denetim kurulu üyeliklerine yapılacak atamalarda, Başbakana teklifte bulunma yetkisi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına verilirken, bu göreve yapılacak atama konusunda Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakana 233 sayılı KHK ile verilen yetkiler korunmuştur. Yönetim ve denetim kurulunun oluşumu, üyelerin atanma tarihleri, temsil ettiği kuruluşlar ve diğer özellikleri raporun başlangıcında yer verilen yönetim ve denetim kurulu çizelgelerinde gösterilmiştir. Önceki yıl raporunda da değinildiği gibi anılan çizelgeden de görüleceği üzere, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı tarafından atanan 3 yönetim kurulu üyesi ile 1 denetçinin atama işlemleri, 29.09.2010 tarihinde yapılmış olup Şirketin özelleştirme programına alındığı 27.10.2010 tarihinden önce gerçekleştirilmiştir. Bir denetçi ise 233 sayılı KHK nin 25 inci maddesine dayanılarak Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının 04.04.2011 tarih ve 1893 sayılı Oluru ile atanmış, ancak bu kişi 18.05.2011 tarih ve 2693 sayılı Bakanlık Oluru ile aynı usulle görevden alınmış ve bu defa aynı kişi 4628 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi ve 233 sayılı KHK nin 25 inci maddesi gereğince, Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının teklifi ve Başbakanlığın 10.06.2011 tarih ve 2692 sayılı Oluru ile atanmıştır. Hazine Müsteşarlığının 07.06.2011 tarih ve 30251 sayılı yazısında; 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 14 üncü maddesi ile 233 sayılı KHK nin bağlı ortaklık yönetim kurulu üyelerinin atanmasına ilişkin 24 üncü ve denetim kurulu üyelerinin atanmasına ilişkin 25 inci madde hükümleri uyarınca, Devlet Bakanı ve Başbakan 3
Yardımcılığı Makamından alınan 06.06.2011 tarih ve 2011/636 sayılı Olur ile bir yönetim ve bir denetim kurulu üyeliğine üçer yıllık süre için ataması yapılmıştır. Ancak 4628 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde; HEAŞ ın özelleştirme programına alındığı 27.10.2010 tarihinden sonra yönetim ve denetim kurulu üyeliklerine Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının teklifi ve Başbakan Onayı ile atama yapılabileceği hükmü yer almıştır. Bu nedenle bir yönetim ve bir denetim kurulu üyeliğine, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcılığı Makamının 06.06.2011 tarih ve 2011/636 sayılı Olur ile Hazine Müsteşarlığını temsilen yapılan atama işlemleri mevzuata uymamaktadır. Yönetim kurulu kararlarının hukukiliğinin tartışılmaması için söz konusu atamaların 4628 sayılı Kanunun 14 üncü maddesine uygun hale getirilmesi önem arz etmekte idi. Bu itibarla; 4628 sayılı Kanunun 14 üncü maddesi gereği, HEAŞ ın özelleştirme programına alındığı 27.10.2010 tarihinden sonra yönetim ve denetim kurulu üyeliklerine Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının teklifi ve Başbakan Onayı ile atama yapılabileceğinden, Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcılığı Makamının 06.06.2011 tarih ve 2011/636 sayılı Olur ile Şirketin bir yönetim ve bir denetim kurulu üyeliğine, Hazine Müsteşarlığı temsilcisi olarak yapılan atama işlemlerinin, hukuki ve mali sorunlarla karşılaşılmaması için 4628 sayılı Kanunun 14 üncü maddesine uygun hale getirilmesi hususunda ilgili merciler nezdinde girişimlerde bulunulması önerilmişti. Şirket 26.06.2012 tarih ve 1425 sayılı yazı ile durumu EÜAŞ Genel Müdürlüğüne bildirmiş, EÜAŞ Genel Müdürlüğü de 13.07.2012 tarih, 9044 sayılı yazısı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığına intikal ettirmiş, son olarak denetim tarihi (Nisan 2013) itibariyle; 30.03.2013 tarih ve 28603 sayılı Resmi Gazete de yayınlanan 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu nun Özelleştirme başlıklı 18 inci maddesinin 3 üncu fıkrasında; atama yetkileri de dahil olmak üzere Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanın bu fıkra kapsamına giren işlemlere ilişkin 8.6.1984 tarihli ve 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede yer alan yetkileri saklıdır. Denilmiş, bu itibarla önceki yıl raporunda değinilen ve yukarıda açıklanan atama ile ilgili yapılan uygulama eksikliğin de giderilmiş olduğu görülmüştür. Şirketin Yönetim Kurulu 2012 yılı içinde 23 toplantı yapmış ve çeşitli konularda 60 adet karar almıştır. HEAŞ ın genel müdür ve yönetim kurulu başkanlığı, 03.10.2006 tarih ve 2006/8514 sayılı müşterek karar ile atanan genel müdür ve yönetim kurulu başkanının 25.04 2011 tarih ve 2011/320 sayılı müşterek karar ile görevinden alınarak, EÜAŞ Yönetim Kurulunun 27.04.2011 tarih ve 24/155 sayılı Kararı ile EÜAŞ Genel 4
Müdürlüğünde müşavir kadrosuna atanması ile birlikte boşalan Genel Müdürlüğe; Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının 27.04.2011 tarih ve 2356 sayılı Olur u ile; genel müdür ve yönetim kurulu başkanlığının boşalması nedeniyle şirket işlerinin aksamadan ve istenilen seviyede yürütülmesi gerekçe gösterilerek, söz konusu göreve yeni bir atama yapılıncaya kadar, Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. Genel Müdürlüğünde müşavir kadrosunda görev yapan bir personel, 657 sayılı Kanunun 86 ncı maddesi gereğince vekaleten atanmış, 29.01.2013 tarih ve 520 sayılı Başbakan Olur u ile de Genel Müdür ve Yönetim Kururlu Başkanlığına asaleten ataması yapılmıştır. Diğer taraftan yaklaşık 18 aydır boş bulunan genel müdür yardımcılığı kadrosuna, EÜAŞ Yönetim Kurulunun 19.04.2013 tarih ve 10-10 sayılı kararı ile bir atama yapılmıştır. - Hukuk işleri: Şirketin I sayılı cetvele dahil memur kadrolarında bir adet hukuk müşavirliği kadrosu bulunmaktadır. Bu kadroya atama yapılmamıştır. Şirketin hukuk işleri, kısmi zamanlı hizmet alımı esasına göre çalıştırılan sözleşmeli bir avukat marifetiyle yürütülmektedir. Kısmi zamanlı sözleşme ile çalıştırılan avukattan, avukatlık hizmetleri yanında şirket işlerinin gerektirdiği müşavirlik hizmetleri de alınmaktadır. Sözleşme ile çalıştırılan avukat tarafından, inceleme tarihi (Nisan 2013) itibariyle 44 adet dava dosyasının takibinin yapıldığı tespit edilmiştir. Geçmiş yıl denetim raporlarında detaylı bir şekilde açıklandığı üzere, santralde bulunan dizel jeneratörün kontrol sistemi üzerinde yüklenici firma tarafından yapılan çalışmalar esnasında dizel jeneratörde meydana gelen hasar hakkında EÜAŞ Teftiş Kurulu tarafından düzenlenen 30.05.2008 tarih ve 2008/7 sayılı İnceleme Raporu ve 17.09.2008 tarih ve 2008/13 sayılı Soruşturma Raporu uyarınca, yüklenici firma (NES Jeneratör Mak. Elk. Elek. San. Tic. Ltd. Şti.) aleyhine kusur ve zarar miktarının tespiti ve zararın tazmini hususlarında 2010/319 Talimat ve 2008/340 Esas sayılı dosya ile açılan ve ilk bilirkişi incelemesinde jeneratöre verilen zararda davalının kusurlu olduğu ve zarar miktarının 1.085.105 Avro olduğu yönünde rapor verilmiş, dava aşamasında tekrar keşif yapılarak kusur ve zarar yönünden tespit yapılmış ve anılan bilirkişi raporunda zarar hesaplanmadığı için bilirkişilerden ek rapor istenmiş ve 28.10.2011 tarihli ek raporda, özetle firmanın jeneratörün hasar görmesinden %100 kusurlu olduğu, söz konusu jeneratör tamir edilse bile eski performansını sağlayamayacağı, yenisinin alınması gerektiği ve yenisinin 1,1-1,3 milyon Avro civarında olduğu yer almış, bu bilirkişi raporu doğrultusunda dava konusuna ilişkin talep miktarının 2.080.340 TL olarak ıslah edilmesi istenmiş ve 30.04.2012 tarihli duruşmada; ıslah dilekçesinin davalıya tebliğ edilmesine ve sonraki duruşmanın 17.05.2012 tarihinde yapılmış sonuç 5
olarak Islah dilekçesi tebliğe çıkarılmış, davalı şirket adres değiştirmiş olduğundan tebligat geri gelmiş, HMUK 35 inci maddesine göre yeniden tebligat çıkartılmış, davayla ilgili hukuki sürecin devam ettiği görülmüştür. - Teftiş işleri: Şirketin teftiş işleri, kendisine ait teftiş birimi bulunmadığından, ana teşekkül EÜAŞ Teftiş Kurulu Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Ayrıca şirket, 233 sayılı KHK uyarınca Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı nın gözetim ve denetiminde bulunmaktadır. EÜAŞ Teftiş Kurulu Başkanlığınca, Şirketin 01.01.2008-30.04.2011 tarihleri arasında gerçekleşen işlemlerinin teftişi 02.05.2011 tarihide başlatılmış ve incelemeler sonucunda 15.09.2011 tarih ve 7 sayılı cevaplı teftiş raporu düzenlenmiş olup, denetimimiz tarihi (Nisan-2013) itibariyle Şirketin 2012 yılı işlemleri ile ilgili teftişin yapılmadığı görülmüştür. Şirket işlemlerinin periyodik olarak teftişe tabi tutulması gerekli görülmektedir. C- Personel durumu: 1- Personel kadroları ve personele ilişkin işlemler: Şirketin 2012 yılı personel kadro ve pozisyonları ile ortalama çalışan ve dönem sonu fiili personel sayıları, önceki yıl verileri ile birlikte aşağıdaki çizelgededir. 2011 2012 Çalışan personel Çalışan personel Personel Yıl Norm Program Yıl Ortalama sonu kadro kadro Ortalama sonu kişi kişi sayı sayı kişi kişi A Memurlar 1 - Genel idari hizmetler 3 2 9 2 2 2 - Teknik hizmetler Toplam ( A ) 3 2 9 2 2 B Sözleşmeliler 1-399 sayılı KHK ye göre çalışanlar 28 31 55 33 34 Toplam ( B ) 28 31 55 33 34 C İşçiler 1 - Sürekli işçiler (Kapsam içi) 216 216 322 199 195 2 - Geçici işçiler Toplam ( C ) 216 216 322 199 195 Genel toplam ( A+B+C ) 247 249 386 234 231 Yüklenici işçileri 88 91 90 89 Şirketin, 2012 yılı sonu itibariyle 399 sayılı KHK ye göre ihdas edilmiş I sayılı 6
cetvelde 9 memur kadrosu, II sayılı cetvelde 55 sözleşmeli personel pozisyonu ve 322 daimi işçi pozisyonu olmak üzere, toplam 386 personel kadro ve pozisyonu bulunmaktadır. 2012 yılı sonu itibariyle Şirketin 9 memur kadrosundan 7 si, 55 sözleşmeli pozisyonundan ise 21 i boştur. Yıl içerisinde, 1memur naklen tayin, 4 sözleşmeli personel açıktan tayin ve 1 sözleşmeli personelde başka bir bağlı ortaklıktan geçiş suretiyle Şirkete gelmişlerdir. Diğer taraftan raporun ekinde (Ek:4) yer alan çizelgeden de görüleceği üzere 2012 yılında 28 emekli, 3 ölüm olmak üzere 31 kişi işten ayrılmış, buna karşılık 2012 yılı içinde açıktan tayin suretiyle 10 işçi alımı yapılmıştır. Şirketin 27.10.2010 tarihide özelleştirme programına alınmasının da etkisiyle, daha önceden de çok sayıda olan müdür, mühendis, şef ve memur kadro ve pozisyonlarının boş olması ile deneyim sahibi yetişmiş işçi personelin emekliye ayrılması, teknik ve idari personel eksikliği nedeniyle şirket çalışmalarında sıkıntıya neden olmakta, personelin hizmet içi eğitimi ve deneyim kazanmasını engellemekte, diğer taraftan özelleştirme süreci mevcut çalışanların da motivasyonunu olumsuz yönde etkilemektedir. 01.03.2011-28.02.2013 tarihlerini kapsayan 14 ncü dönem toplu iş sözleşmesi gereği işçilerin yıllık izinlerini kullanmadıkları takdirde ücretli izin haklarının emekli olurken nakit olarak ödenmesi gerekmektedir. İşçilerin yıllık izinlerinin zamanında kullandırılmaması, çalışanların beden ve ruh sağlığını olumsuz etkilemesinin yanında, yıllar itibariyle birikmiş ücretsiz izin haklarının emekli olurken nakit olarak ödenmesi halinde kuruluşa önemli bir mali yük getirmektedir. Nitekim yapılan incelemelerde denetim tarihi (Nisan -2013) itibariyle 40 işçinin kullanmadığı, 31ile 90 gün arasında birikmiş izinlerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Çalışanların beden ve ruh sağlığının olumsuz etkilenmesinin ve birikmiş izin ücretleri nedeniyle ortaya çıkan kaynak ihtiyacının getirdiği mali yüklerin önlenmesi için yıllık ücretli izinlerin zamanında kullandırılarak, izin birikimlerine meydan verilmemesi önerilir. 2012 yılında çalışan ortalama personel sayısı, önceki yıla göre %5 oranında azalarak 234 kişi olmuştur. Bunun 2 si memur, 33 ü sözleşmeli ve 199 u da işçi statüsündeki personelden oluşmaktadır. 2012 yılı sonu itibariyle Şirkette, 2 memur, 34 sözleşmeli ve 195 işçi olmak üzere toplam 231 kişi çalışmıştır. 7
Personelin servislere dağılımı ve 2012 yılı içindeki hareketini önceki yıl verileriyle birlikte gösteren çizelgelere, raporun ekleri (Ek: 2, 3, 4) arasında yer verilmiştir. Ayrıca, yıl içerisinde muhtelif hizmet işleri ile ilgili olarak ortalama 90 yüklenici işçisi çalışmıştır. 2- Personele yapılan harcamalar: Şirket personeli için 2012 yılında yapılan harcamalar aşağıda gösterilmiştir. 8
Personele yapılan harcamalar 2011 2012 Harcanan Harcanan Geçmiş yıllar. Toplam Kişi başına Ödeneğin Esas Ek Sosyal Cari yıl ilgili ödeme Toplam Kişi başına harcama ayda düşen son durumu ücretler ödemeler giderler toplamı ve geri alışlar harcama ayda düşen Bin TL TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL Bin TL TL A- Yön.kurulu üyeleri ve denetçiler (kuruluş dışı) 224 202 182 57 239 239 B- Memurlar 188 5.222 522 32 88 21 141 141 5.875 C- Sözleşmeli personel 1.109 3.301 1.354 1.084 165 211 1.460 1.460 3.687 D- İşçiler 15.896 4.943 12.687 5.058 4.345 3.492 12.895 2.145 15.039 5.400 Genel toplam(a+b+c+d) 17.417 14.765 6.356 4.655 3.724 14.735 2.145 16.880 Geçen yıl toplamı 17.847 6.436 4.255 3.641 14.332 3.085 17.417 Fark (3.082) (80) 400 83 403 (940) (537) 9