SUNUŞ Ulusal kalkınmanın önemli bir unsuru olan Verimlilik, insan gücü ve çevreyi gözeterek kaynakların etkin kullanımı ile yüksek katma değer yaratacak şekilde doğru ürün veya hizmetleri üretmek anlamına gelmektedir. Verimliliğin artırılmasına yönelik ulusal düzeyde yapılan çalışmalarda öncelikli olarak toplumun her kesiminde ve her ferdinde verimlilik bilincinin oluşturulması ve yaygınlaştırılması gerekmektedir. Bu bağlamda, her ulusun en gözde değerleri ve geleceğinin kurguları olan öğrencilerin verimlilik bilincine sahip olmaları ve bunu uygulamalarla bir hayat tarzına dönüştürmeleri önem arz etmektedir. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak verimlilik bilincinin oluşturulması ve yaygınlaştırılması amacıyla 2014 yılında başlatılan, 2015 yılında devam eden Verimlilik Haftası etkinlikleri, 2016 yılında 25 Nisan 1 Mayıs tarihleri arasında ulusal düzeyde daha da yaygın bir şekilde gerçekleştirilecektir. Verimlilik Haftası kapsamında verimlilik bilincini kamuoyuna benimsetmek amacıyla Verimlilik Proje Ödülleri, Ödüllü Öğrenci Yarışması, konferans, sempozyum, panel, seminer, çalıştay vb. çeşitli etkinlikler düzenlenecektir. Hafta kapsamında, özellikle çocuk ve gençlerimizde verimlilik bilincinin oluşturulması, geliştirilmesi ve verimli davranış biçimlerinin içselleştirmelerini sağlamak amacıyla 2016 Yılı Verimlilik Haftası Öğrenci Etkinlikleri nin düzenlenmesi de planlanmaktadır. Öğrenim yaşına gelen her çocuk aynı zamanda birçok da sorumluluğu üstlenir. Bu sorumluluklar yaşamın her döneminde artarak gelişir. Okul öncesi dönemde hep birilerinden destek alarak yaşayan çocuklarımız okullu olduğu andan itibaren artık her gün zamanında kalkmak, derste hazır bulunmak, ödevlerini yapmak ve sürekli öğrenmek zorundadır. Aile ortamında disiplini ve sorumluluğu yüksek bir yaşam tarzı görmüş çocuklar için bütün bunlara uyum sağlamak çok zor değildir. Bu görev ve sorumlulukları kolayca yerine getiren ve artık bir birey olmuş öğrencilerimiz için aynı zamanda bir toplumsal yaşam biçimi de şekillenmektedir. Bu yaşam biçimi içinde ailesiyle, öğretmeniyle, arkadaşlarıyla, okul görevlileriyle iyi ilişkiler ve sağlıklı iletişim bir gerekliliktir. Öğrenci iletişimini güçlendirmenin en önemli araçlarından biri de onları sosyal aktivitelerin içine almaktır. Ailesi ve öğretmenleri tarafından önerilen, topluma yararlı sosyal aktivitelerin içinde bulunmak, öğrencilerimizi toplum yararlı bireyler haline getirmek için büyük değer taşırlar. Öğrenci gelişimini sağlayan çeşitli kurslar, sportif etkinlikler, toplumsal dayanışmaya hizmet eden projeler içinde bulunan öğrenciler hem derslerinde hem de özel yaşamlarında başarıyı yakalar ve her şeyden önemlisi doğru iletişim kurma becerisini kazanırlar. Doğru iletişim de başarının anahtarı, duygusal zekanın varlığının belirtisidir. Bu anlayıştan hareketle 2016 Yılı Verimlilik Haftası kapsamında düzenlenecek öğrenci etkinliklerinin toplumsal iletişimi yüksek ve verimlilik bilincine sahip bireyler yetiştirmede önemli katkılarının olacağı inancıyla örnekli anlatımla hazırlanmış olan bu rehberin Okul Yöneticileri ve Proje Sorumlularına etkinlik planlamalarında yararlı olmasını dileriz. Verimlilik Genel Müdürlüğü
1. PROJE GENEL ÇERÇEVESİ Verimlilik kavramı işletme ve kuruluşlarda sürekli geliştirilmekte olan teknik yöntemlerle uygulama alanı bulan somut bir oluşumdur. Bireylerin verimli olmasından başlayarak, kurum ve kuruluşların verimli olması, buradan hareketle de bütün bir ülkenin verimli olmasından söz edilmektedir. Verimlilik, sürdürülebilirlik ve rekabet kavramları ile de doğrudan ilişkilidir. Bir kurum, kuruluş ve işletme verimli ise rakipleri karşısında rekabet düzeyi yüksektir ve gelecekte de var olabilmeye adaydır diyebiliriz. Verimlilik iş dünyasında verimli bireylerin varlığı ile hayat bulur. İş dünyasında verimli ve nitelikli bireylerin yer alması ise eğitimli, bilgiyle donanımlı bireylerin varlığı ile mümkündür. Verimlilik kavramının bireylerde bir hayat tarzına dönüştürülmesi ancak çocukluk ve gençlik dönemlerindeki algılamaların uygulamalar ile pekiştirilmesi ile mümkündür. Üretimde ve yenilik uygulamalarında verimlilikleri göreceli olarak yüksek olan ülkelerin iş yapma biçimlerinde ve toplumsal alışkanlıklarında da verimli oldukları görülmektedir. Ülkemizde verimli bir toplum dönüşümünün sağlanması ancak yeni nesillerimize verimlilik alışkanlıklarını kazandırmamız ile mümkün olabilecektir. Bunun sağlanabilmesi için Milli Eğitim yapılanmamızın temelini oluşturan okullarımızda verimlilik kavramının öğrencilerimize gereğince ve uygulamalı olarak öğretilmesi elzem görülmektedir. Bu proje çerçevesi ile Milli Eğitim Bakanlığımızın görev alanı içindeki okullarımızda; öğrenciler, öğretmenler, okul yönetimleri ve aileler olmak üzere okul yapılanması içinde yer alan tüm kesimleri kapsayan verimlilik uygulamaları önerileri ortaya konulmaktadır. Bu proje çerçevesi içinde yer alan projeler öneri niteliğinde olup, okul yöneticilerimizin ve öğretmenlerimizin burada önerilen projelere benzer ve/veya bunlarla ilişkili başka projeleri geliştirmeleri de mümkündür. 1.1. Proje Çerçevesinin Genel Amacı Bu proje çerçevesi; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik Genel Müdürlüğü tarafından, Milli Eğitim Bakanlığı nın merkez ve taşra teşkilatları ile ilköğretim ve ortaöğretim düzeyindeki özel ve devlet okullarındaki gençlerimizde verimlilik bilincinin oluşturulması, geliştirilmesi ve ülke çapında verimli toplum dönüşümünün sağlanmasına yönelik olarak yapabileceği uygulamalara ilişkin önerilerin sunulması amacıyla hazırlanmıştır. 1.2. Proje Çerçevesinin Özel Amacı Yurt sathında bütün illerimizde ilköğretim ve ortaöğretim düzeyindeki devlet ve özel okul yönetimlerinin; İldeki üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, bilim merkezleri, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının İl Müdürlükleri ile yapılacak işbirlikleri ile verimlilik bilincinin oluşturulması ve geliştirilmesi, verimli davranış bilincinin içselleştirilmesi ile ilgili verimlilik
artırıcı proje çalışmalarının hayata geçirilmesi ve etkinlikler düzenlenmesi dir. 2. PROJE ÇERÇEVESİNİN HEDEFLERİ Projenin uygulanması ile birlikte öğrencilerde, öğretmenlerde, Milli Eğitim Bakanlığı personelinde ve velilerde aşağıdaki hedeflere ulaşılması beklenmektedir; Verimlilik algısının oluşturulması, Verimliliğin davranış biçimine dönüşümünün ve içselleştirilmesinin sağlanması, Verimlilik ile ilgili sorun alanlarının belirlenmesine yönelik ortamlar oluşturarak çözüm önerilerinin geliştirilmesine destek olunması, Ülkenin geleceğini yönlendirecek özgün ve farklı düşünceler üreten, verimlilik algısı yüksek bireyler yetişmesine katkıda bulunulması. 3. VERİMLİLİK HAFTASI KAPSAMINDA UYGULANMASI ÖNERİLEN PROJE ÇERÇEVESİ Aşağıda Verimlilik Haftası kapsamında ilköğretim ve ortaöğretim düzeyindeki özel ve devlet okullarında gerçekleştirilebilecek etkinliklere ilişkin örnek proje önerileri bulunmaktadır. Bunun dışında konferans, seminer, çalıştay, odak grup toplantısı, vb etkinlikler için yararlanılabilecek detaylı konu başlıkları EK de verilmiştir. 3.1. Proje Önerileri 3.1.1. Proje Önerisi 1 Çalıştaylar Eğitim Sisteminde Verimliliğin Artırılmasına Yönelik Öneriler Geleceğin Öğretim Kurumları Nasıl Olmalı? Öğrenci Öğretmen- Okul -Veli İşbirliği ile Başarının Artırılması İş Bulmada Nitelikli Eğitimin Önemi Kalkınma Ajansları Üniversitelerin Endüstri Mühendisliği ve Psikoloji Bölümleri, Eğitim Fakülteleri Öğrenci Dernekleri Okul Aile Birlikleri
3.1.2. Proje Önerisi 2 Konferanslar Öğrencilere, Öğretmenlere ve Velilere Yönelik Verimlilik Bilinci Oluşturma ve Verimlilik Pratiklerine Dönüştürme Konferansları Üniversitelerin Endüstri Mühendisliği Bölümleri Verimlilik Genel Müdürlüğü Okul Aile Birlikleri Sivil Toplum Kuruluşları 3.1.3. Proje Önerisi 3 Bireysel Gelişim Seminerleri Öğrenmeye Odaklanma ve Verimli Öğrenme Sınav Fobisi İle Nasıl Baş Edilir? Zaman Yönetimi Stres Yönetimi Madde ve Sigara Bağımlılığı; Bilinçlenme ve Korunma Üniversitelerin Psikoloji Bölümleri Özel sektördeki danışman veya eğitmenler 3.1.4. Proje Önerisi 4 Temiz İl İstiyorum Etkinlikleri Atıkların Zararları Geri Dönüşüm Çevre Kirliliği Temiz Üretim Çevre Bilinci
Üniversitelerin Çevre Mühendisliği Bölümleri Çevre Bakanlığı İl Müdürlükleri İl Milli Eğitim Müdürlükleri, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İl Müdürlükleri 3.1.5. Proje Önerisi 5 Bilimle Tanışalım Bilim Dünyamızı Nasıl Yaşanılabilir Kılmakta? Bilimin İnsana Sağladığı Kolaylıklar Bilime İlgi Duymak ve Bilgilenmek Bilim Merkezleri Üniversiteler Teknoparklar İl Milli Eğitim Müdürlükleri, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı İl Müdürlükleri 3.1.6. Proje Önerisi 6 Başarı Hikayeleri Nasıl Başardım? Üniversiteler Sivil Toplum Kuruluşları İş Adamları, Sporcular, Mesleğinde Başarılı Kişiler 3.1.7. Proje Önerisi 7 Atölye Çalışmaları Öğretmenlerin, Okul Yönetiminin ve Velilerin Bakışı İle Öğrencilerin Verimli Olmasının Önündeki Engeller, Çözümler ve Fırsatlar
Öğrenci Dernekleri Okul Aile Birlikleri Üniversiteler 3.1.8. Proje Önerisi 8 Odak Grup Toplantıları Odak Grup Toplantısı belirli bir sorun kümesi üzerine bir yönetmen/yönetici başkanlığında konuya ilişkin deneyimli kişilerin katılımı ile; sorunun, sorunu oluşturan nedenlerin analiz edildiği, çözümlere ilişkin yaklaşımların bulunmaya çalışıldığı ve elde edilen sonuçların raporlandığı toplantılardır. Okullarda Madde ve Sigara Bağımlılığı Bilinci Nasıl Verilmeli? Okullarda Öğrenim Verimliliği Nasıl Artırılır? Okullarda Temiz Okul Uygulamaları Öğrenci Dernekleri Okul Aile Birlikleri Sivil Toplum Kuruluşları Üniversiteler Çevre Bakanlığı İl Müdürlüğü 4. PROJELERİN BÜTÇESİNİN KARŞILANMASI Etkinliklerin projelendirilmesinde her bir etkinliğin uygulama aşamaları göz önünde bulundurularak; proje uygulaması için gerekli insan kaynakları ve bütçesi belirlenmeli, bu kaynakların nasıl temin edileceği tanımlanmalıdır. Bütçe kaynağı olarak; proje ortağı kuruluşların kendi bütçeleri, kamu niteliğindeki kuruluşlardan ödül, salon, ikram vb. unsurların temini ve işletmelerden mali destek (sponsorluk) alınması gibi farklı kaynaklar kullanılabilir. Benzer biçimde proje uygulamasının zaman çizelgesi de hazırlanmış olmalıdır.
EK: KONFERANS, ÇALIŞTAY, SEMİNER, ODAK GRUP TOPLANTISI KONU ÖNERİLERİ 1.VERİMLİLİK ve EĞİTİM Kitap okuma alışkanlığının verimliliğe katkısı nedir? Verimli ders çalışmak ne demektir? Verimli ders çalışma teknikleri nelerdir? Ders çalışma ortamını etkileyen olumsuz şartlar nelerdir? Çok fazla çalışarak mı yoksa akılcı çalışarak mı başarılı olunur? Bilgi teknolojilerinin eğitimde kullanılmasının öğrenmeye etkisi nedir? Ekip çalışmasının başarıya olan etkisi nedir? Öğrenmeyi olumsuz etkileyen öğrenilmiş çaresizlik nedir? Sağlıklı beslenme başarıyı nasıl etkiler? Düzenli uyku alışkanlığı başarıyı nasıl etkiler? Düzenli bir yaşam öğrencinin başarısını nasıl etkiler? Sistemli çalışma öğrenci verimliliğini nasıl etkiler? Sorumluluk almak başarıyı nasıl etkiler? Dili düzgün kullanabilmenin önemi nedir? Hızlı okumanın başarıya etkisi nasıldır? Yaratıcılık nedir? Verimliliği nasıl etkiler? Öğrenciler, yaratıcılığa nasıl teşvik edilebilirler? Kalite nedir? Hayatımızı nasıl etkiler? Eğitimde kalite nasıl sağlanır? Duygusal zeka nedir? Verimlilik açısından duygusal zekanın kullanılmasının olumlu etkileri nelerdir? 2.OKULDA VERİMLİLİK Okulda verimliliği sağlamak için nelere dikkat edilmelidir? Öğretimde verimlilik nasıl sağlanabilir? Okullarda verimlilik kültürü nasıl oluşturulabilir? Verimlilik anlayışının hakim olduğu bir okulda öğrenciler daha mı başarılı olurlar? Okullarda, öğrenciler arası verimlilik konulu etkinlikler yapılmalı mıdır? Neden? Okullarda verimlilik kulüpleri kurulmalı mıdır? Neden? Verimlilik kulüpleri nasıl faaliyet gösterebilir? 3.ÇALIŞMA ORTAMI Sınıfta nasıl verimli olunabilir? Derslikler verimli çalışma, öğrenme ve eğitim için nasıl düzenlenmelidir? Ders araç gereçlerinin yerinde ve doğru kullanımının verimlilik üzerindeki etkisi nedir?
Teknolojinin okullarda yaygın kullanımı başarıyı nasıl etkiler? Ergonomi nedir? Ergonomik olmayan ortamlar, çalışmayı nasıl etkiler? Günlük yaşantıda dikkat edilmesi gereken ergonomik kurallar nelerdir? Sınıflarda ergonomik düzenlemelere örnek olarak neler gösterilebilir? Bir öğrencinin okul çantası ne gibi özelliklere sahip olmalı, nasıl düzenlenmeli ve nasıl taşınmalıdır? 4.VERİMLİLİK ve TOPLUM Verimli davranış modelini geliştirmek için öncelikler neler olmalıdır? Verimlilik bilinci nasıl oluşturulur? Sportif faaliyetlerin başarıya katkısı nasıl açıklanabilir? Sosyal aktivitelerin, öğrenci başarısını artırmada önemli etkisi var mıdır? Kişisel verimlilik nasıl artırabilir? Marka ne demektir? Her markalı ürün kaliteli midir? 5.VERİMLİLİK ve TUTUMLULUK Tutumlu olmak ne demektir? Tutumlu olarak verimlilik nasıl sağlanabilir? Tutumlu olmak, verimli olmak mıdır? Evde enerji kaynaklarını verimli kullanmak için nelere dikkat edilmelidir? Elektrikli ev aletlerinin üzerlerindeki enerji sınıfları işaretleri neden önemlidir? Okulda enerji kaynaklarını verimli kullanmak için nelere dikkat edilmelidir? Yenilenebilir enerji kaynaklarının nelerdir? 7.VERİMLİLİK ve TÜKETİM Tüketim deyince ne anlaşılmaktadır? Tüketici ne demektir? Eldeki parayı verimli kullanmak için alışveriş yaparken nelere dikkat etmek gerekir? Bilinçli bir tüketicinin ülkemize sağlayacağı yararlar nelerdir? Yerli Malı Haftası nedir? Ne zamandan beri kutlanmaktadır? Yerli malı kullanmanın verimliliğe katkısı nedir? 8.VERİMLİLİK ve İLETİŞİM İletişim nedir? İletişimin verimlilik kavramındaki yeri nedir? Etkili iletişim nasıl sağlanır? Kişiler arası iletişimin başarılı olabilmesi için neler yapılmalıdır? İletişim araçları nelerdir?
İletişim türleri nelerdir? Kişiler arası çatışma ne demektir? Kişiler arası çatışma iletişimi nasıl etkiler? 9.VERİMLİLİK ve GÜDÜLEME Güdüleme (motivasyon) nedir? Güdülemenin verimlilik kavramındaki yeri nedir? Güdülemeyi artırmak için neler yapılmalıdır? Öğrencinin başarılı olmasında cezalandırma- ödüllendirmenin etkisi nedir? Stres nedir? Stres kaynakları nelerdir? Stresin yararlı etkileri var mıdır? Nelerdir? Stresin olumsuz etkileri nelerdir? Stresle baş etme yöntemleri nelerdir? 10.VERİMLİLİK ve ZAMAN KAVRAMI Zaman nedir? Zaman yönetimi nedir? Ders çalışma saatlerinin planlanmasının başarıya etkisi nasıl olmaktadır? Ders çalışırken hedef ve önceliklerin belirlenmesi, öğrenci başarısını nasıl etkiler? Zaman nasıl verimli kullanılır? Zamanın boşa harcanmasına neden olacak tuzaklar nelerdir? 11.VERİMLİLİK ve ÇEVRE Çevre bilinci nedir? Çevre bilinci ülkemizde yeterince yerleşmiş midir? Geri dönüşüm nedir? Ne tür atıklar geri dönüştürülebilir? Zararlı atıklar nelerdir? Zararlı atıklar nasıl yok edilmelidir? Küresel ısınma nedir? Küresel ısınmanın nedenleri nelerdir? Küresel ısınmanın sonuçları nelerdir? Küresel ısınmayı engellememiz için almamız gereken bireysel tedbirler nelerdir? Eko- verimlilik nedir?