İLAÇ UYGULAMA HATALARININ ÖNLENMESİNDE HASTA ve YAKINLARI EĞİTİMİ Hazırlayan: Lütfiye İnci BELKIZ*, Fatma ZOR** *Acıbadem Atakent Hastanesi, Bebek Bakım Odası Hemşiresi **Acıbadem Atakent Hastanesi, Yenidoğan Yoğun Bakım Ekip Lideri Hazırlanma Tarihi: 06/06/2016
Sunu Planı Hasta Kaynaklı İlaç Hataları İlaç Uygulama Hatalarının Önlenmesinde Hasta ve Hasta Yakınlarının Eğitimi Hasta Eğitiminin Aşamaları Örnek Hasta Eğitimi
Hasta Kaynaklı İlaç Hataları Hasta birey kaynaklı hatalar, ilaç doğru reçetelendiği ve bireye bilgi verildiği hal de yapılan hatalardır. http://cdn.pudra.com/2715/620x400/cocuk-ilac-surup-hastalik-mkl.jpg
Bu hatalar şu şekilde sıralanabilir: 1. Reçete edilmeyen ilacın kullanılması (örn; viral enfeksiyonda hastanın kendi kendine antibiyotik başlaması), 2. Reçete edilen ilacın kullanılmaması (örn; kolesterol düşürücü ilacın kullanılmaması), http://www.prospectmagazine.co.uk/wp-content/uploads/2013/12/personalised-medicine-pic.jpg
3. İlacın yanlış doz, zaman veya koşullarda kullanılması (örn; tansiyon ilacının 24 saatte bir yerine aklına geldikçe, ihtiyaç duyuldukça alınması), 4. İlacın erken kesilmesi (örn; antibiyotiğin ateş düşünce kesilmesi). http://i.milliyet.com.tr/yenianaresim/2011/01/19/fft99_mf1100688.jpeg
Bu hataların nedeni şunlar olabilir: 1. Hasta bireyin yaşlı, çocuk olması ya da zihinsel yetersizliği bulunması, 2. Kronik hastalığa bağlı olarak bıkkınlık içinde olması, 3. Hastalığını inkâr etmesi, 4. Tedavinin önemini kavramamış olması, 5. Hastanın ilaç uygulaması konusunda yeterli bilgilendirilmediği hâlde, bunu sağlık çalışanına iletmemesi.
Her sorunda olduğu gibi, ilaç hatalarının önlenmesinde hata nedenlerinin ortaya konması ve nedenleri azaltıcı bir yol izlenmesi gerekir. İlaç uygulama hatalarının azaltılmasında hekimlere, hemşirelere ve kurumlara büyük görev düşmektedir. Bu görevler arasında hastalara verilen ilaç kullanım eğitimleri de önemli yer almaktadır. http://www.apollohospdelhi.com/sites/default/files/desk/internal-medicine.png
İlaç Uygulama Hatalarının Önlenmesinde Hastaların Eğitimi İlaç hakkında hastaya bilgi verilmeli, hastanın ilacı nasıl, ne zaman, ne kadar süre ile ne dozda kullanacağını anlayıp anlamadığı sorgulanmalı, anladığı hasta birey tarafından tekrar ettirilerek onaylatılmalı, istenmeyen etkiler açıklanmalı, bu durumda ne yapması gerektiği açıklanmalıdır.
Hasta Eğitimi Aşamaları Veri toplama Planlama Uygulama Değerlendirme Kaydetme
ÖRNEK HASTA EĞİTİMİ Vitamin D Veri Toplama Bebeklerin gelişimi için D vitamini çok önemlidir. D vitamini; yeterli kemik gelişimin sağlanmasına yardımcı olur. Bağırsaklardan kalsiyum ve fosfor emilimini sağlar, kemiklerden mobilize eder ve böbreklerden atılımını önler. D vitamini eksikliğinde bebekteki bıngıldağın geç kapandığı fazlalığında ise erken kapandığı görülmüştür. D vitamini aynı zamanda kemik gelişimi için de çok önemlidir.
DEVİT-3 Nedir ve Ne İçin Kullanılır? Anne sütündeki D vitamini daha kolay emilmesine rağmen miktarı (anne sütünde D vitamini 12-60 iü) bebeğin günlük D vitamini ihtiyacı olan 400 iü yi karşılamamaktadır. Dvit 3 damla bebeğin günlük d vitamini ihtiyacını karşılamaya destek olarak hekim orderı ile kullanılan vitamin desteğidir. Bu takviyenin doğumdan sonraki ilk 15 gün içinde başlanması gerekir.
Planlama Hasta /Hasta yakını eğitim için ne zaman uygun olur? En iyi nasıl öğrenir? İlaç ile ilgili doküman verilebilir mi?
Uygulama DEVİT-3 Damla Nasıl Kullanılır? Anne sütü alan bebeklerde 3 damla (400 ünite) ağız yolu ile Günde bir kez verilmektedir!!! DEVİT-3 Damla Nasıl Saklanmalıdır? 25''C'nin altındaki oda sıcaklığında, ağzı sıkı kapalı olarak, ışıktan uzakta saklayınız. Ambalajdaki/kartondaki/şişedeki son kullanma tarihinden sonra DEVİT-3'ü kullanmayınız.
Değerlendirme İlacı nasıl kullanacağını anlatabiliyor mu? Herhangi bir soru sormak istediğinde bize nasıl ulaşacağını biliyor mu? http://webders.net/d-vitamini-eksikligi-ders-90-4635p1.html
Hasta bilgilendirme ve çıkış formundaki bu kısma ilacın ismi yazılır: Dvit3 damla Kaydetme Hastanın, hastaneden çıkmadan önce ilacın/damlanın verildiği en son tarih ve saat yazılır. Aileye bir sonraki dozun verileceği tarih hakkında bilgilendirme yapılır. Hekim orderına göre ilacın verilme dozu yazılır. Dvit 3 damla günde 1 kez verilmektedir. Aç ya da tok verilebilmektedir. ASG Örneğidir
Kaynaklar 1. Akçin E. Yataklı tedavi kurumlarında hasta eğitimine yönelik hemşirelik etkinlikleri. İstanbul Üniversitesi Florance Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2006; 14 (57): 109 122. 2. Arndt M. Nurses' medication errors. J Adv Nurs. 1994; 19 (3): 519 526. 3. Avşar G. Klinik Hemşirelerinin Uyguladıkları Hasta Eğitiminin Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, 2006 (Danışman: Doç. Dr. Mağfiret KAŞIKÇI). 4. Özkan S. Hasta Eğitiminde Hemşirenin Rolü. İçinde: I.Uluslararası ve V. Ulusal Hemşirelik Eğitimi Kongre Kitabı. 2001; 275 302. 5. Ovalı F. Yenidoğan İlaç Rehberi. 5.Basım. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi, 2014: 388-389. 6. Rankin S., Stallings D.K. The Process Of Teaching and Learning. Patient Education, 4th Edition, Philadelphia, 2001: 94 99. 7. Skiba M. Strategies for identifying and minimizing medication errors in health care settings. Health Care Manag (Frederick) 2006; 25 (1): 70 77. 8. Smith D, Duell JD, Martin B. Client Education. Clinical Nursing Skills. 2000: 1013 1019. 9. Uzun Ş, Arslan F. İlaç uygulama hataları. Türkiye Klinikleri J Med Sci. 2008; 28: 217 222.