Gestasyonel Diyabette Nötrofil- Lenfosit Oranı, Ortalama Platelet Hacmi ve Solubıl İnterlökin 2 Reseptör Düzeyi Yrd. Doç. Dr. Cuma MERTOĞLU Erzincan Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya
Gestasyonel diabetes mellitus Gestational diabetes mellitus (GDM) ilk defa gebelik esnasında ortaya çıkan, hiperglisemi ile sonuçlanan bir karbonhidrat intoleransıdır GDM sıklığı kullanılan tanı kriterine ve ülkelere göre farklı olmakla beraber tüm gebeliklerin % 4-18 inde. GDM, insülin direnci ve kronik subklinik inflamasyonla ilişkilendirilmiştir.
sil2r, NLO, PLO Solubıl interlökin-2 reseptörü (sil2r) T lenfosit aktivasyonunun bir markırıdır ve Tip 1-2 diyabet, hepatit, kanser gibi inflamatuvar hastalık süreçlerinde artmış olarak bulunmuştur. Nötrofil-lenfosit oranı (NLO) ve plateletlenfosit oranı (PLO) son zamanlarda GDM ile ilişkili inflamatuar parametreler olarak ileri sürülmüştür.
Ortalama trombosit hacmi (OTH) Ortalama trombosit hacmi (OTH), trombosit sayısı ve aktivitesi ile ilgili bir markırdır ve bazı çalışmalarda GDM hastalarında yüksek bulunmuştur. Literatürde GDM olan gebelerle, normal glukoz toleransı olan gebelerin sil2r, NLO, PLO ve OTH değerleri arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışma sayısının yetersiz olması nedeniyle bu çalışmada bu ilişkiyi inceledik
Materyal & Metot Gebeliğin 24-28. haftasında 75 gr OGTT uygulanan ve 52 GDM, 50 normal glukoz toleransı olan gebe çalışmaya alındı. Dünya sağlık örgütü tanı kriterlerine göre, açlık glukozu 126 mg/dl ve/veya 2-h glukozu 140 mg/dl olanlar GDM tanısı aldılar. Önceden bilinen diyabet, hipertansiyon, hiperlipidemi gibi kronik hastalığı olanlar ile akut enfeksiyonu olan gebeler çalışmaya dahil edilmedi.
Organizasyon OGTT Açlık glukoz (mg/dl) 1. h glukoz (mg/dl) 2. h glukoz (mg/dl) 3. h glukoz (mg/dl) WHO (1999)* 75 gr 126 Gerek yok 140 Gerek yok ACOG** 100 gr 95 180 155 140 IADPSG (2010)* 75 gr 92 180 153 Gerek yok *: tanı için bir değer yeterli. **:Tanı için en az iki değer gerekli.
Sonuçlar Parametre NGT (Mean±SD) GDM (Mean±SD) p değeri Yaş (yıl) 25 ±5.3 31 ±6 <0,001*** Açlık glukozu (mg/dl) 75 ± 7.8 79 ± 6.6 0,11 1. h-glukoz (mg/dl) 114 ± 27.3 158 ± 17.9 <0,001*** 2. h-glukoz (mg/dl) 98 ±18.9 158 ±15.5 <0,001*** WBC(10 3 mm 3 ) 9,8 ±2.55 9,9 ±2.03 0,73 Hemoglobin(g/dL) 12,2 ±1.1 12,2 ±0.97 0,98 Platelet(10 3 mm 3 ) 238 ±56.5 239 ±48.7 0,94 Nötrofil (10 3 / µl) 7,1 ±2.05 7,2 ±1.8 0,81 Lenfosit (10 3 / µl) 2,1 ±0.55 2,1 ±0.44 0,89 NLO 3,4 ±0.98 3,5 ±1.01 0,79 PLO 120 ± 40.6 117± 29.1 0,77 OTH (fl) 10,8± 1 10,3± 1.4 0,02* sil2r(u/ml) 352± 100 382±189 0,56 *: P 0.05, *** :P 0.001
MPV values (fl) 51 48 45 42 39 36 33 30 27 24 21 18 15 GDM NGT 14,0 13,5 13,0 12,5 12,0 11,5 11,0 10,5 10,0 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5 7,0 GDM NGT
Tartışma OTH değeri GDM lu grupta sağlıklı gebelere kıyasla daha düşük olarak bulunmuştur. Halbuki önceki çalışmaların çoğunda OTH değerinin GDM da arttığı, bir çalışmada da değişmediği iddia edilmiştir. Son bilgiler, OTH nin platelet fonksiyonunu gösteren bir test olamayacağı çünkü OTH nin kan alımından sonra analize kadar geçen süre, antikoagülan kullanımı, ölçüm tekniği gibi birçok değişkenden etkilenen, ölçümü iyi standardize edilmemiş bir test olduğu yönündedir
Maternal yaş yüksekliği GDM risk faktörleri arasında olduğu önceden belirtilmiştir.bu çalışmada da GDM li grubun yaş ortalaması normal gebelere göre daha yüksek bulundu. NLO ve PLO değerleri GDM olan gebelerle NGT lı gebeler arasında farklı değildi. Bu sonuçlara benzer şekilde Sargın ve ark. yaptıkları çalışmada GDM li gebeler ile NGT lı gebeler arasında NLO ve PLO değerleri arasında bir fark olmadığını göstermişlerdir. Yine aynı çalışmada lökosit, nötrofil ve lenfosit değerleri GDM li grupta daha yüksek bulunmuş. Ancak bizim çalışmamızda lökosit, nötrofil ve lenfosit değerleri iki grup arasında farklı değildi. Bizim sonuçlarımıza benzer şekilde Ozyer ve ark. da lökosit sayısı, CRP ve IL-6 düzeylerini GDM ile ilişkili bulmamışlardır.
Yılmaz ve ark. 42 GDM olan ve 68 non-gdm olan gebelerde yaptıkları çalışmada NLO ı GDM li grupta daha yüksek bulmuşlardır. Yüksek NLO ın GDM gelişiminde subklinik inflamasyonun göstergesi olarak bağımsız bir faktör olduğunu, iddia etmişlerdir. GDM in erken tanısında kullanılabileceğini öne sürmüşlerdir. Ancak bu çalışmada lökosit üst limiti 12,000 cells/ml alınmış ve bunu aşan değerler hariç bırakılmıştır.ortalama lökosit sayısı=7,715±1,463 cells/ml GDM grupta. Bizim çalışmamızda lökosit üst limiti 15,000 cells/ml alınmıştır. Çünkü gebelikte lökosit sayısı 15,000 cells/ml e kadar normal hematolojik değişiklik olarak kabul edilmiştir. Bizim çalışmamızda GDM li grupta lökosit sayısı ortalama 9,9 ±2.03 cells/ml olarak bulunmuştur.
Bu değerler Yılmaz ve ark. kinden daha yüksektir. Dolayısıyla NLO ve PLO değerleri arasında onların çalışmasından farklı olarak GDM da farklı bulmamamız bundan kaynaklanabilir. Diğer yandan normal gebelik dahi düşük dereceli sistemik inflamasyonla seyreden bir durumdur. Dolayısıyla GDM deki sistemik inflamasyon normal gebeliktekinden farklı olmayabilir.
Bir çalışmada IL2 ve sil2r düzeylerini GDM da farklı bulmamışlardır. Bizim çalışmamızda da sil2r düzeleri gruplar arasında farklı değildi. Başka bir çalışmada T2DM li hastalarda kontrol grubuna kıyasla TNF-α ve sil2r inflamatuar markırlarının düzeylerini daha yüksek bulmuşlardır. Çünkü her ne kadar önceki çalışmaların çoğunda inflamasyon ve DM in ilişkili olduğu gösterilse de GDM DM demek değildir. Çünkü GDMli gebelerin bir kısmı gebelik sonrasında DM geliştirirken bir kısmı normal olarak seyredebilmektedir. Ayrıca bu çalışmada kullandığımız WHO 1999 GDM kriterlerine göre, GDM tanısı konulan grubun içerisine DM li grupla beraber bozulmuş glukoz toleransı olan grup da dahil olmaktadır. Dolayısıyla bozulmuş glukoz toleransı olan grubun değerlerinin sonucu inflamatuar markırların GDM de farklı olmamasına neden olmuş olabilir.
Sonuç WHO tanı kriterlerine göre GDM tanısı alan gebelerde sil2r, NLO ve PLO normal gebelere kıyasla farklı değildir. Dolayısıyla bu parametrelerin GDM tanısında yeri yoktur. Aynı zamanda GDM de normal gebelikten farklı bir inflamatuar durum söz konusu değildir. OTH GDM li gebelerde azalmaktadır. Ancak yukarıda açıklanan son güncel bilgilere göre farklı değişkenlerden etkilenmesi nedeniyle OTH nin de GDM ile ilişkisi çelişkilidir. İlerleyen çalışmalarda farklı tanı kriterleri kullanılarak GDM de ilgili inflamatuar markırlar incelenebilir.
TEŞEKKÜR EDERİM