GİRİŞ İnsan var olduğundan beri, her türlü ihtiyacını karşılamak maksadıyla çalışma hayatının içinde yer almaktadır. İnsan; su, yemek, ısınma, uyku gibi bedeninin varlığını sürdürebilmesi için en temel ihtiyaçları olan fizyolojik ihtiyaçlarından sonra, temel ihtiyaçlarından biri olan güvenlik ihtiyacını karşılamak isteyecektir. İnsanın fizyolojik ve psikolojik açıdan korunma ihtiyacı olan güvenlik ihtiyacı, insanın hayatının önemli bir kısmını geçirdiği iş hayatında da önemli bir yer işgal etmektedir. Yaşamının önemli bir kısmını iş yerinde geçiren insanın, buradaki güvenlik ihtiyacını karşılamak amacıyla, işçi sağlığı ve iş güvenliği adı altında bazı sistematik çalışmalar yürütülmüş ve işçi sağlığı ve iş güvenliği, disiplinler arası bir kavram ve çalışma alanı olarak tüm dünyaya yayılmıştır. Dünya da iş kazası ve meslek hastalıklarından kaynaklanan kaybedilen yaşamlar düşünüldüğünde, işçi sağlığı ve iş güvenliği hakkındaki çalışmaların ve bu konuda gerçekleştirilmesi gereken ilerlemenin önemi gözler önüne serilmektedir. Çalışma hayatında meydana gelen iş kazalarının çoğu güvensiz davranışlar sebebiyle meydana gelmektedir. Bu durum, güvensiz davranışları önlemeyi amaçlayan işçi sağlığı ve iş güvenliği çalışmalarının artmasına ve bu çalışmaların son yıllarda gündeme gelen güvenlik kültürü kavramı çevresinde ilerlemesine sebep olmuştur.
1. YÖNTEM 1.1. Çalışmanın Metodolojisi: 1.2. Örneklem: Çalışmanın örneklemini, 3 ülke kapsamaktadır. Türkiye de 4 Polanya da 1 ve İtalya da 1 il olmak üzere toplam 6 ayrı merkezde gerçekleştirilmiştir. Çalışmamızın toplam örneklem sayısı 936 olarak sonuçlanmıştır. Araştırmaya katılan kişiler isteğe bağlı olarak gelişi güzel örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. 1.3. Çalışmanın Demografik Yapısı: Çalışmamızda 3 ayrı ülke söz konusudur. Türkiye de toplamda 891 denek ile görüşülmüştür. İtalyada bu sayı 26, Polanya da ise 15 denek ile görülmüştür. Örneklemde yer alan toplam denek sayısı ise 936 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye % 95,2 lik bir temsiliyettedir. Polanya % 2,0 ve İtalya ise % 2,8 lik bir temsiliyettedir. Yüzdesel dağılım Grafik.1.1 de yer almaktadır. Grafik.1.1 Ülkelerin Ankete Katılım Oranları - % 2,8% 2,0% Türkiye İtalya Polanya 95,2% Aynı şekilde İl bazlı oranların yer aldığı Grafik.1.2 yi inceleyecek olursak, Gaziantep % 42,5 oranında en yüksek temsiliyet sağlanan il olduğu görülmektedir. Sonrasında sırası ile Bolu % 29,9, Tunceli % 11,9, Ankara % 10,9, İtalya % 2,8 ve Polanya % 1,6 lık bir temsiliyete sahiptir.
Grafik.1.2 İl Bazlı Ankete Katılım Oranları - % 11,9% 2,8% 1,6% 10,9% Ankara Bolu 29,9% Gaziantep Tunceli 42,5% İtalya Polanya Çalışmamızda 4 ayrı soru formu kullanılmıştır. Çapraz karşılaştırmalar yapabilmek adına ü İş Güvenliği Uzmanları Formu ü Öğrenci Formu ü Öğretmen Formu ü Şirket Formu olmak üzere 4 ayrı form düzenlenmiş ve bu 4 ayrı kesime gidilmiştir. İş güvenliği uzmaları % 7,1 lik, öğrenci % 34,3 lük, öğretmen % 9,9 luk ve şirketler ise % 48,7 lik bir temsiliyete sahip olmuşlardır. Grafik.1.3 te temsiliyetin yüzdesl gösterimi yer almaktadır.
Grafik.1.3 Form Bazlı Ankete Katılım Oranları - % 7,1% 48,7% 34,3% İş Güvenliği Uzmanları Formu Öğrenci Formu Öğretmen Formu Şirket Formu 9,9% Çalışmada yer alan 4 formun şehir bazlı tablosu Tablo.1.1 de verilmiştir. Bolu ilinde öğrenci temsiliyetinin %20,8 Lik bir yüksek orana sahip olduğu ve Gaziantep ilinde ise %29,5 lik bir oranda da şirket formunun yüksek bir temsiliyet gösterdiği gözlenmiştir. Tunceli ilinde İş güvenliği uzmanı ile görüşülememiştir. Ankara da ise öğrenci ve öğretmen formlarının oranının anketlerin yaz döneminde yapılması dolayısı ile düşüklüğü söz konusudur. Ankara Bolu Gaziantep Tunceli Polanya İtalya İş Güvenliği Uzmanları Formu 3,5% 0,1% 2,9% 0,4% 0,1% Öğrenci Formu 0,6% 20,8% 9,0% 3,8% Öğretmen Formu 0,5% 3,4% 1,2% 4,8% Şirket Formu 6,2% 5,6% 29,5% 3,2% 1,6% 2,7% Tablo.1.1 Şehir/Form yüzdesel çapraz tablosu - Toplam Baz 936.
2. ANALİZLER Çalışmanın bu kısmında formlardan elde edilen veriler analiz edilerek sunulacaktır. Analizlerin sunum yönteminde il il gidişat sözkonusu olacaktır. Her ilin kendi alt başlığı altında 4 ayrı form analiz edilecek ve yorumlar getirilecektir. 2.1. ANKARA İLİ ANALİZ SONUÇLARI Ankara da toplamda 102 anket yapılmıştır. Çalışmamızın Ankara ayağı, 33 iş güvenliği uzmanı, 6 öğrenci, 5 öğretmen ve 58 şirket ile görüşülerek sonuçlanmıştır. 2.1.1. Şirket ve/veya Ofis Soru Formu Analizleri Şirket ve ofis çalışanları veya yetkilileri için hazırladığımız soru formumuzda 18 soru yer almaktadır. Soru.1. Şirketin yer aldığı iş kolunu seçiniz? Örneklemimizde 4 ayrı iş kolu hedeflenmiştir. Bunlar; ü İnşaat ü Otomasyon ü Çalışma Ofisleri ü Tekstil den ibarettir. Ankara da ilk iki iş kolu ile görüşme gerçekleştirilememiştir. Çalışma Ofisleri ile 39 ve Tekstil sektöründen 18 firma ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışılan firmalarda 4 adet farklı pozisyondaki çalışanlar çalışmaya dahil edilmiştir. Soru.2 de alınan bilgiler doğrultusunda Ankara ilinde % 61,4 oranında Düşük Vasıflı Personel ile ve % 3,5 er oranlarda ise Yönetim kademesinde ve Teknik Personel pozisyonundaki çalışanlarla görüşülmüştür.
Grafik.2.1 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu Şirketteki Pozisyon Oranları - % Çalışma Ofisleri 3,5% 3,5% Yönetim Teknik Personel Düşük Vasıflı Personel 61,4% 3. Sorumuzda katılımcılardan şirketteki toplam çalışan sayısını belirtmeleri istenmiştir.% 75,4 lük bir oranda 26-50 arası çalışan, % 22,8 lik oranda 11-25 arası çalışan ve % 1,8 l,k oranda ise 5 ten az sayıda çalışanın bulunduğu işletmeler ile görüşüldüğü Grafik.2.2 den görülebilmektedir. Grafik.2.2 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu Şirketteki Çalışan Oranları - % 1,8% 33,3% 1-5 6-10 63,2% 11 ve üstü 4. sorumuzda şirkette şirkette iş güvenliği ile ilgilenen personel olup olmadığı ve var ise sayısının belirtilmesi istenmiştir. Ankara ili içerisinde görüşülen 57 şirketin 56 sında iş güvenliği ile ilgilenen personel olduğu 1 de ise böyle bir personelin bulunmadığı bildirilmiştir.
Şirketlerde iş güvenliği ile ilgili personel oranları şu şekilde dağılmıştır. % 63,2 oranında 1-5 arası personelin olduğu, % 33,3 oranında 6-10 arası personelin yer aldığı, % 1,8 oranında 11 ve üstü sayıda personelin olduğu ve %1,8 oranında ise ilgili personelin tahsis edilmediği görülmüştür. Grafik.2.3 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu Şirketteki İş Güvenliği Personel Oranları - % 1,8%1,8% 33,3% 1-5 6-10 63,2% 11 ve üstü Hiç yok 5. sorumuzda iş güvenliği ile ilgili olarak oluşturulması gereken teknik alt yapı sorunlarının ilgili birimlerce kolayca görülmesini sağlayan ancak uygulama alanında ülkemizde zorlanılan 15 adet teknik kavram hakkında çalışanların bilgi dereceleri sorulmuştur. 1-Hiç bilmiyorum ve 5- Çok iyi biliyorum ölçeğinin kullanıldığı sorumuzda görülmüştür ki 15 ifade neredeyse hiç bilinmemekte yada çok az bilinmekte. Hiç Bilmiyorum 96,5% Bilmiyorum 1,8% S5-Başlangıç Tehlike Analizi Ne biliyorum ne Bilmiyorum Biliyorum 1,8% Çok iyi biliyorum Hiç Bilmiyorum 96,5% Bilmiyorum 3,5% S5-Hızlı Derecelendirme Metodu Ne biliyorum ne Bilmiyorum Biliyorum Çok iyi biliyorum S5-Olay Ağacı Analizi Hiç Bilmiyorum 96,5%
Bilmiyorum Ne biliyorum ne Bilmiyorum 3,5% Biliyorum Çok iyi biliyorum Hiç Bilmiyorum 45,6% Bilmiyorum 54,4% S5-Birincil Risk Analizi Ne biliyorum ne Bilmiyorum Biliyorum Çok iyi biliyorum Hiç Bilmiyorum 45,6% Bilmiyorum 52,6% S5-Neden-Sonuç Analizi Ne biliyorum ne Bilmiyorum Biliyorum 1,8% Çok iyi biliyorum Hiç Bilmiyorum 47,4% Bilmiyorum 49,1% S5-Güvenlik Denetimi Ne biliyorum ne Bilmiyorum 1,8% Biliyorum Çok iyi biliyorum 1,8% Hiç Bilmiyorum 45,6% Bilmiyorum 50,9% S5-What İf? Ne biliyorum ne Bilmiyorum 3,5% Biliyorum Çok iyi biliyorum Hiç Bilmiyorum 52,6% Bilmiyorum 47,4% S5-Hata Ağacı Analizi Ne biliyorum ne Bilmiyorum Biliyorum Çok iyi biliyorum Hiç Bilmiyorum 45,6% Bilmiyorum 47,4% S5-Tehlike ve İşletilebilme Çalışması Metodolojisi Ne biliyorum ne Bilmiyorum 5,3% Biliyorum 1,8% Çok iyi biliyorum Hiç Bilmiyorum 45,6% Bilmiyorum 45,6% S5-Olası Hata Türleri ve Etki Analizi Ne biliyorum ne Bilmiyorum 5,3% Biliyorum Çok iyi biliyorum 3,5%
Hiç Bilmiyorum 45,6% Bilmiyorum 50,9% S5-Risk Haritası Ne biliyorum ne Bilmiyorum 1,8% Biliyorum Çok iyi biliyorum 1,8% Hiç Bilmiyorum 43,9% Bilmiyorum 45,6% S5-Tehlike Derecelendirme İndeksi Ne biliyorum ne Bilmiyorum 7,0% Biliyorum 3,5% Çok iyi biliyorum Hiç Bilmiyorum 43,9% Bilmiyorum 49,1% S5-İş Güvenliği Analizi Ne biliyorum ne Bilmiyorum 1,8% Biliyorum 5,3% Çok iyi biliyorum Hiç Bilmiyorum 43,9% Bilmiyorum 50,9% S5-Checklist Ne biliyorum ne Bilmiyorum 5,3% Biliyorum Çok iyi biliyorum Hiç Bilmiyorum 45,6% Bilmiyorum 52,6% S5-Risk Değerlendirme Karar Matris Metodolojisi Ne biliyorum ne Bilmiyorum 1,8% Biliyorum Çok iyi biliyorum Tablo.2.1 Risk Analiz Metodları Bilinirlik - %. Genel bilinirlik ortalamasına bakıldığında oran oldukça düşük durumdadır. Genel ortalama 5 puan üzerinden 1,5 puan olarak belirlenmiştir.
Genel Ortalama 1,5 S5-Başlangıç Tehlike Analizi 1,07 S5-Hızlı Derecelendirme Metodu 1,03 S5-Olay Ağacı Analizi 1,07 S5-Birincil Risk Analizi 1,57 S5-Neden-Sonuç Analizi 1,59 S5-Güvenlik Denetimi 1,60 S5-What İf? 1,59 S5-Hata Ağacı Analizi 1,48 S5-Tehlike ve İşletilebilme Çalışması Metodolojisi 1,64 S5-Olası Hata Türleri ve Etki Analizi 1,71 S5-Risk Haritası 1,62 S5-Tehlike Derecelendirme İndeksi 1,71 S5-İş Güvenliği Analizi 1,69 S5-Checklist 1,62 S5-Risk Değerlendirme Karar Matris Metodolojisi 1,57 Tablo.2.2 Risk Analiz Metodları Bilinirlik Ortalaması - Mean. 6. Sorumuzda ise belirlenmiş olan Risk Analiz Metodları nın çalışanar tarafından kullanılıp kullanılmadığı sorulmuştur. Bu kısımda da görülmüştür ki belirlenen metodolojiler kullanılmamaktadır. Hiç Kullanmıyorum 100% Az Sıklıkla Kullanıyorum 0% S6-Başlangıç Tehlike Analizi Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% Hiç Kullanmıyorum 98% Az Sıklıkla Kullanıyorum 2% S6-Hızlı Derecelendirme Metodu Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% Hiç Kullanmıyorum 100% Az Sıklıkla Kullanıyorum 0% S6-Olay Ağacı Analizi Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% S6-Birincil Risk Analizi Hiç Kullanmıyorum 97% Az Sıklıkla Kullanıyorum 3%
Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% Hiç Kullanmıyorum 34% Az Sıklıkla Kullanıyorum 66% S6-Neden-Sonuç Analizi Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% Hiç Kullanmıyorum 34% Az Sıklıkla Kullanıyorum 66% Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% S6-Güvenlik Denetimi Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% 44 0% Hiç Kullanmıyorum 34% Az Sıklıkla Kullanıyorum 66% S6-What İf? Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% Hiç Kullanmıyorum 34% Az Sıklıkla Kullanıyorum 66% S6-Hata Ağacı Analizi Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% Hiç Kullanmıyorum 33% Az Sıklıkla Kullanıyorum 67% S6-Tehlike ve İşletilebilme Çalışması Metodolojisi Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% Hiç Kullanmıyorum 33% Az Sıklıkla Kullanıyorum 66% S6-Olası Hata Türleri ve Etki Analizi Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 2% Çok Sık Kullanıyorum 0% Hiç Kullanmıyorum 33% Az Sıklıkla Kullanıyorum 67% S6-Risk Haritası Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% S6-Tehlike Derecelendirme İndeksi Hiç Kullanmıyorum 93%
Az Sıklıkla Kullanıyorum 5% Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 2% Çok Sık Kullanıyorum 0% Hiç Kullanmıyorum 95% Az Sıklıkla Kullanıyorum 5% S6-İş Güvenliği Analizi Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% Hiç Kullanmıyorum 97% Az Sıklıkla Kullanıyorum 3% S6-Checklist Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% Hiç Kullanmıyorum 98% Az Sıklıkla Kullanıyorum 2% S6-Risk Değerlendirme Karar Matris Metodolojisi Orta Sıklıkla Kullanıyorum 0% Sıklıkla Kullanıyorum 0% Çok Sık Kullanıyorum 0% Tablo.2.3 Risk Analiz Metodları Kullanım - %. Bilinirlik ve Kullanım genel ortalamalarının birlikte verildiği Tablo.2.4. incelendiğinde görülecektir ki bilinirlikle orantılı olarak genel kullanım ortalamasıda oldukça düşük seviyelerdedir. Çalışanlar teknik olarak iş ortamlarının güvenliğinin nasıl ortaya çıkarabilineceğine dair teknik bilgi ve birikime sahip değillerdir. Bilinirlik Kullanım S5-Başlangıç Tehlike Analizi 1,07 1,00 S5-Hızlı Derecelendirme Metodu 1,03 1,02 S5-Olay Ağacı Analizi 1,07 1,00 S5-Birincil Risk Analizi 1,57 1,03 S5-Neden-Sonuç Analizi 1,59 1,66 S5-Güvenlik Denetimi 1,60 1,66 S5-What İf? 1,59 1,66 S5-Hata Ağacı Analizi 1,48 1,66 S5-Tehlike ve İşletilebilme Çalışması Metodolojisi 1,64 1,67 S5-Olası Hata Türleri ve Etki Analizi 1,71 1,71 S5-Risk Haritası 1,62 1,67 S5-Tehlike Derecelendirme İndeksi 1,71 1,10 S5-İş Güvenliği Analizi 1,69 1,05
S5-Checklist 1,62 1,03 S5-Risk Değerlendirme Karar Matris Metodolojisi 1,57 1,02 Genel Ortalama 1,50 1,33 Tablo.2.4 Risk Analiz Metodları Bilinirlik ve Kullanım Ortalamaları- Mean. 7. Sorumuzda işyeri hekimleri hakkında yeni yönetmelik çıktığından ve yönetmeliğin tehlikeli işlerde çalışanların periyodik sağlık kontrollarının üç yılda bir yapılmasını öngördüğü belirtilmiştir. Bu yeni yönetmeliğin katılımcılar tarafından görüşlerinin 5 li likert ölçeği ile olumlu bir gelişme olup olmadığını değerlendirmeleri istenmiştir. % 3,4 lük oranda Kesinlikle Olumlu, % 77,6 oranında Olumlu, ve % 19 oranında da Ne olumlu Ne olumsuz olduğu belirtilmiştir. Olumsuz olduğunu düşünen çalışan ise bulunmamaktadır. Grafik.2.3 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu İşyeri Hekimi Yönetmeliği Oranları - % 3,4% 19,0% Kesinlikle Olumsuz Olumsuz Ne olumlu Ne olumsuz Olumlu 77,6% Kesinlikle Olumlu 8. sorumuzda katılımcılara imkanları olsa iş güvenliği noktasında ne gibi değişiklikler yapacakları veya yapmak isteyecekleri sorulmuştur. Yarı açık soru tarzında sorulan sorumuzda 4 ifade bizler tarafından belirlenip sunulmuş ve çalışanların varsa fikir belirtmeleride istenmiştir. %94,8 gibi yüksek bir oranda OSGB lerin hizmetlerinin en az dörtte üçünü 50 den az işçi bulunan işyerlerine sunmalarını şart koşardım ifadesi almıştır. % 3,4 oranında ise her 100 C sınıfı sertifikalı başına 1 A sınıfı sertifikalı danışman atardım ifadesi almıştır. % 1,7 oranında ise Sektörler temelinde altı aylık dönemler halinde denetimlerin başlatılması ifadesi söylenmiştir.
Grafik.2.4 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu İşyeri Hekimi Yönetmeliği Oranları - % 1,7% Her 100 C sınıfı sertifikalı başına 1 A 3,4% sınıfı sertifikalı danışman atardım. OSGB'lerin hizmetlerinin en az dörtte üçünü 50'den az işçi çalıştıran işyerlerine sunmalarını şart koşardım Sektörler temelinde altı aylık dönemler halinde başlatırdım 94,8% İlk iki yıl için işyeri hekimliği iş güvenliği uzmanlarının en az görev süreleri ni dörtte bire düşürürdüm 9. Sorumuzda katılımcılara yeni iş güvenliği yasasının çalışma ortamlarının sorunlarını çözüp çözemeyeceği hakkındaki görüşlerini belirtmeleri istenmiştir. % 87,9 gibi yüksek bir oranda tarafsız olduklarını belirtmişlerdir. % 8,6 lık oranda çözüm getiteceğini belirtmişlerdir. Olumsuz bakış açısına sahip katılımcı oranları ise % 1,7 şerlik oranlarda Kesinlikle çözüm getirmeyecek ve çözüm getirmez diyenlerden oluşmaktadır. Çalışanların büyük bir kısmının yeni yasa hakkında bilgi sahibi olmadıkları alınan sonuçlardan görülmektedir. Olumlu veya olumsuz görüş açısına sahip katılımcı çalışan oranı oldukça düşük seviyelerdedir. Grafik.2.5 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu Yeni Yasanın Çözüm Getirme Oranları - %
8,6% 1,7% 1,7% Kesinlikle Çözüm Getirmez Çözüm Getirmez Tarafsızım Çözecektir 87,9% Kesinlikle Çözecektir 10. Sorumuzda İşçilerin iş sağlığı güvenliğinde daha etkin rol oynaması için ne gerekir? sorusu sorulmuştur. %98,3 gibi yüksek bir oranda Yasaların iş sağlığı güvenliği önlemi almayan işverene ağır cezalar getirmesi ifadesi ön plandadir. İşçiler nezninde ağır para cezalarının çok etkili olacağı net bir görüş olarak hakim durumdadır. Grafik.2.6 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu İşçilerin iş sağlığı güvenliğinde etkin rol Oranları - % 1,7% İşçilerin iş sağlığı güvenliği alanında eğitimli olmaları İş müfettişlerinin işyerlerini daha sık/sıkı denetlemesi Yasaların iş sağlığı güvenliği önlemi almayan işverene ağır cezalar getirmesi 98,3% Kendi örgütlerinin güçlü olması 11. Soruda İş güvenliği ile ilgili mevzuatların yeterli olduğunu düşünüyor musunuz? sorusuna katılımcılardan 5 li likert ölçeğinde cevap vermeleri istenmiştir. Kesinlikle Yetersiz %1,7 oranında, Yetersiz diyenler büyük bir çoğunluğa sahip olup %93,1 oranında Ne yeterli ne
yetersiz diyenler %3,4 ve Yeterli diyen hiç yokken Kesinlikle yeterli diyenler ise %1,7 oranında olduğu görülmüştür. Grafik.2.7 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu İş güvenliği ile ilgili mevzuatların yeterli mi? Oranları - % 3,4% 1,7% 1,7% 93,1% Kesinlikle Yetersiz Yetersiz Ne yeterli ne yetersiz Yeterli Kesinlikle Yeterli Görüleceği gibi katılımcıların büyük bir çoğunluğu işçi güvenliği ile ilgili mevzuatların yetersizliğinden yakınmaktadır. Bu alanda yapılacak yeniliklerin olumlu karşılanacağı aşikardır. 11. sorumuza ek olarak sorduğumuz 12. sorumuzda da iş sağlığı ve güvenliği alanında yetersizliklerin giderilmesinde birince derece sorumlu kurumun kim olduğu sorulmuştur. Grafik.2.8 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu İş güvenliği ile ilgili kurum hangisidir? Oranları - % Diğer Ulusal İş Sağlığı Güvenliği Konseyi 67,2% İşçi Sendikaları 8,6% Danıştay Meslek Odaları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 24,1% 1 2 3 4 5 6 7 8 Grafik.2.8 den de görüleceği gibi % 67,2 oranında Ulusal İş Sağlığı Güvenliği Konseyi en yetkili kurum olduğu söylenmiş, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ise % 24,1 lik bir
oranla ikinci sırada yer almaktadır. İşçi sendikalarının sorumlu olduğunu düşünen katılımcıların oranı ise % 8,6 dır. 13. Soruda çalışılan kurumunuzda güvenlik yönetim sistemine sahip olunup olunmadığı sorulmuştur. % 91,4 oranında evet güvenlik yönetim sistemine sahibiz derken, % 8,6 ornaında hayır cevabı verilmiştir. Grafik.2.8 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu Kurumunuzda Güvenlik yönetim sistemine sahip misiniz? Oranları - % 8,6% Şirketimiz ile ilgili bir durum değil 91,4% 14. Sorumuzda Kuruluşunuza düzenli olarak ziyarette bulunan güvenlik memur'una sahip misiniz? şeklindedir. % 96,6 oranında cevabı ve % 3,4 oranında da Bilmiyorum cevabı verilmiştir. Güvenlik memurlarında kurumlara yapılan ziyaretlerin kurum çalışanları tarafından hissedilmediği veya böyle bir ziyaretin yapılmadığı görülmektedir.
Grafik.2.8 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu Kurumu Güvenlik memurunun düzenli ziyarette 3,4% bulunması - Oranları - % Bilmiyorum 96,6% 15. Sorumuz olan Kobi'nizde işe özgü MSG ile ilgili materyallere kolaylıkla ulaşabiliyormusunuz? cevap olarak %98,3 oranında Bazen erişim sağlamakta zorlandıklarını, %1,7 oranında ise güçlükle erişim sağlandığı bildirilmiştir. Kolay erişim sağlandığını söyleyen ise çıkmamıştır. Grafik.2.9 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu Kurumu içinde MSG materyallerine ulaşım - Oranları - % 1,7% Kolay erişim mevcut Bazen zorlanıyoruz 98,3% Güçlükle erişim sağlanabiliyor Bilmiyorum 16. Sorumuzda Güvenlikle ilgili kolaylıkla ulaşabileceğiniz başvuru kaynağı var mıdır? şeklinde sorulmuştur. Katılımcıların % 98,3 ü güvenlikle ilgili başvuru kaynaklarının yetersizliğinden yakınmıştır. % 1,7 oranında ise yeterli kaynağın mevcut ve ücretsiz olduğunu belirtmiştir.
Grafik.2.9 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu Güvenlikle ilgili başvuru kaynağı varmı - Oranları - % 1,7%, fakat maliyetleri çok yüksek, yeterli kaynak mevcut ve ücretsiz, güvenlikle ilgili başvuru kaynağı yetersiz 98,3% Bilmiyorum 17. Sorumuzu İşinizle ilgili yeni mevzut ve yasaları öğrenme şansına sahip misiniz? şeklinde sorduk. Grafik.2.10 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu İşinizle ilgili yeni mevzut ve yasaları öğrenme şansına sahip misiniz? - Oranları - % 3,4% 6,9% hızlı bir şekilde öğreniyorum fakat geç öğreniyorum Pek sık öğrenemiyorum Hiç öğrenme şansım yok 89,7% Katılımcıların cevapları incelendiğinde, % 89,7 oranında çalışanların iş ile ilgili yeni mevzuat ve yasaları öğrenme şansına pek sık öğrenemedikleri şeklinde cevaplamışlardır. % 6,9 oranında bu şansa sahip olsalar bile çok geç öğrenebildiklerini belirtmişlerdir. %3,4 oranında ise hiç öğrenme şansına sahip olmadıklarını belirtmişlerdir.
Çalışma ofislerine sorduğumuz son sorumuz ise 18. İşiniz ile ilgili yasal mevzuatları öğrenme ve yürürlüğe koymak adına aşağıdakilerden hangileri sizce yararlı olacaktır? şeklindedir. Grafik.2.11 Ankara İli Çalışma Ofisleri Formu Yasal mevzut ve yasaları öğrenme? - Oranları - % 13,8% 19,0% Kobiler arası sanal iletişim ağı ile temas kurabilmek 15,5% MSG eğitimleri sonrası tecrübeleri paylaşıp geri bildirim alabileceğiniz bir iletişim ağı Online eğitim ve dökümanların bulunabileceği bir sistem 6,9% 12,1% 32,8% Sorularınızı sorabileceğiniz online forumlar Online hazırlanmış MSG sözlüğü Yaşadığınız sorunları sorabileceğiniz müşteri hizmetleri sistemi % 19,0 oranında Kobiler arası sanal iletişim ağı ile temas kurabilmek, % 32,8 oranında MSG eğitimleri sonrası tecrübeleri paylaşıp geri bildirim alabileceğiniz bir iletişim ağı, %12,1 oranında Online eğitim ve dökümanların bulunabileceği bir sistem, % 6,9 oranında Sorularınızı sorabileceğiniz online forumlar, % 15,5 oranında Online hazırlanmış MSG sözlüğü ve % 13,8 oranında ise Yaşadığınız sorunları sorabileceğiniz müşteri hizmetleri sistemi nin bilgi edinmede yararlı olacağı belirtilmiştir. 2.1.2. İş Güvenliği Uzmanları Sorunları Soru Formu Analizleri İşyerinde İSG ni sağlamak hem insani bir zorunluluk, hemde yasal bir yükümlülüktür. Günümüzde önemli boyutlara ulaşan iş kazalarının sayısını azaltarak güvenli çalışma koşullarını sağlamak, İSG ne yönelik çalışmalara gereken önemin verilmesi ile ancak mümkündür. Bu noktada iş kazalarının birinci dereceden ve doğrudan nedenini oluşturan güvensiz durumlar ile güvensiz davranışların oluşumunu önleyecek güvenlik önlemlerinin geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda iş güvenliği çalışmalarında en önemli ve
ilk aşamayı üretim sürecinden ve işyeri ortamından kaynaklanan tehlikelerin saptanması oluşturmaktadır. Bunun için de işyerinin, üretim teknolojisinin, üretim araçlarının, kullanılan maddelerin, elektirik tesisatlarının ve diğer kullanılan aletlerin yapısı, özellikleri incelenmeli, üretim sürecinden ve işin niteliğinden kaynaklanan tehlikeler belirlenmeli bunlara ilişkin güvenlik önlemleri tespit edilirken de kaza istatistikleri ve kaza analizleri asla göz ardı edilmemelidir. Bu noktada işyerini ve üretim sürecini iyi bilen, kaza analizlerini yorumlayabilecek, işin niteliğine ve üretim araçlarının işlevine uygun olarak tehlikeleri tespit edecek, bunlara yönelik koruyucu güvenlik önlemlerini belirleyecek ve en önemlisi tarafsız ve bağımsız bir uzmana (teknik elemana) ihtiyaç duyulmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkarılan yönetmeliklerle İSG sistemi ihtiyaçlar doğrultusunda yeniden şekillendirilmiştir. Yeni sistem tarafların İSG gibi önemli bir ortak hedef için güçlerini birleştirmelerini teşvik ederken, daha önceki mevzuatta yer alamayan pek çok yeni kavramı da gündeme getirmiştir. İşyerinde İSG hizmetleri içinde özellikle iş güvenliğini sağlamak amacı ile ilk kez iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik eleman sıfatı ile yeni bir personel istihdamı öngörülmüştür. 4857 sayılı İş Kanunun yürürlüğe girdiği Haziran 2003 tarihinden günümüze kadar geçen dönemde söz konusu maddeye ilişkin aşağıdaki düzenlemeler yapılmıştır. Çalışmanın bu bölümünde iş sağlığı ve güvenliği konusunda uzman pozisyonunda görev alan veya hizmet veren uzmanlarla görüşülmüş va analiz sonuçlarına yer verilmiştir. İlk sorumuz iş sağlığı ve güvenliği uzmanlarının sahip oldukları belgenin sınıfı hakkında olmuştur. Ankara ilinde 33 iş sağlığı güvenliği uzmanı ile görüşülmüştür. Çalışmanın genel raporlanması 33 sayısı üzerinden % (yüzdesel) hale getirilerek sunulmuştur. Görüşülen tüm iş sağlığı güvenliği uzmanlarımız A sınıfı belgeye sahip olduklarını bildirmişlerdir. Grafik.2.13 Ankara İli İSG Formu Yasal mevzut ve yasaları öğrenme? - Oranları - %
A B 10 C Bİlmiyorum Çalışmamıza katılan iş güvenliği uzmanlarının kaç yıldır hizmet verdiklerini soruduğumuzda görülmüştür ki, % 81,8 oranında 0-5 yıl arası, %12,1 oranında 5-10 yıldır, % 3 oranında 10-20 arası ve % 3 oranında da 20 yıldan fazla süredir hizmet vermekte olduklarını söylemişlerdir. Grafik.2.14 Ankara İli İSG Formu Hizmet verilen süre - Oranları - %
12,1% 3,0% 3,0% 0-5 yıl 5-10 yıl 10-20 yıl 20 yıl ve üstü 81,8% Bir sonraki sorumuzda, iş güvenliği uzmanı olarak kaç yıldır çalıştıklarını sorduk. %84,8 oranında 0-1 yıldır, %12,1 oranında 1-3 yıldır, % 3 oranında 3-5 yıldır bu mesleği yapmakta olduklarını söylemişlerdir. 5 yıl ve üzeri bu meslekte olan İSG uzmanı çalışmamızda çıkmamıştır. Grafik.2.15 Ankara İli İSG Formu İSG Uzmanı olarak çalışılan süre - Oranları - % 12,1% 3,0% 0-1 yıl 1-3 yıl 3-5 yıl 5 yıl ve üstü 84,8%
Son olarak 10 tane belirlenmiş ifadeye iş sağlığı uzmanlarının Kesinlikle katılıyorum 5 ve Kesinlikle katılmıyorum 1 olmak üzere puan vermeleri istendi. Gelen cevapların genel ortalaması 3,57 olup likert ölçeğinin orta noktası olan 2,5 puanından yüksektir. Yani gelen bütün cevaplar olumlu olduğu görülmektedir. Firmaların denetlerken doğrudan ve dolaylı olarak iş verenlerin müdahalesi ile karşılandığı belirtilmiştir. Bu durumun çözülmesi gerek bir problem olduğu görülmektedir. İş sağlığı uzmanlarının puanlamaları doğrultusunda iyileştirmeler yapılmasının faydalı olacağı aşikardır. Genel Ortalama 3,57 - S21-Firmaları denetlerken doğrudan ve dolaylı olarak işverenlerin müdahalesiyle karşılaşıyorum. 3,82 - S21-Firmaları denetlerken kendimi psikolojik anlamda işverenlere karşı bağımlı hissediyorum. 3,73 - S21-İşyerleri için öngörülen çalışma/denetleme sürelerinin az olduğunu düşünüyorum. 3,48 - S21-İş güvenliği uzmanları için bir taban ücretin belirlenmesi gerektiğini düşünüyorum. 3,52 S21-Meslekte belli bir süre deneyim kazandıktan sonra uzmanlık yapılabilmesi gerektiğini + düşünüyorum. 3,67 - S21-Uzmanlık eğitiminin süresinin yeterli olmadığını düşünüyorum. 3,61 - S21-Uzmanlık sınavında sorulan soruların yeterli bilgi sorgulaması yapmadığını düşünüyorum. 3,48 S21-Uzmanların sadece kendi meslek alanlarındaki işyerlerinde çalışabilmeleri gerektiğini + düşünüyorum. 3,30 S21-Üniversite eğitiminde iş güvenliği konusunun işlendiği zorunlu derslerin bulunması gerektiğini + düşünüyorum. 3,52 - S21-Sektörde sertifikasını para karşılığı kiralayan uzmanlar olduğunu görüyorum. 3,61 2.1.3. Öğrenci Soru Formu Analizleri Çalışmamızın bir diğer ayağı olarak meslek lisesi öğrencileri ile görüşülerek iş güveliği konusunda öğrencilerin halihazırdaki fikir ve hissiyatları alınmaya çalışılmıştır. İlk sorumuz olarak 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu hakkında bilginiz var mı? şeklinde sorulmuştur. Grafik.2.16 Ankara İli Öğrenci Formu 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu bilinirlik - Oranları - %
0% 0% 100% Ankete katılan öğrencilerin hepsi (% 100) bu iş kanunu hakkında bilgi sahibi olduklarını bildirmişlerdir. Çalışmamızda her alan 24. Soru İş sağlığı ve güvenliğinin iş hayatını etkilediğini düşünüyor musunuz? sorusudur. Grafik.2.17 Ankara İli Öğrenci Formu İş sağlığı ve güvenliğinin iş hayatını etkilediğini düşünüyor musunuz? - Oranları - % 16,7% 16,7% 66,7% Öğrencilerin % 66,7 si iş sağlığının iş hayatını etkilediğini düşünmektedir. % 16,7 şer oranında kısmen etkiler ve etkilemez cevapları verilmiştir. Bir sonraki sorumuzda öğrencilerimize Eğitim hayatınız boyunca işçi sağlığı ve güvenliği hakkında bilgilendirildiniz mi? diye sorduk.
Grafik.2.18 Ankara İli Öğrenci Formu Eğitim hayatınız boyunca işçi sağlığı ve güvenliği hakkında bilgilendirildiniz mi?- Oranları - % 16,7% 83,3% % 83,3 oranında evet eğitim aldık cevabı verilmiştir. % 16,7 oranında ise cevabı verilerek bu konuda eğitim almadıklarını bildirmişlerdir. 26. sorumuzda öğrencilere Atölyelerinizde iş güvenliği ile ilgili uyarı levhaları yeterli midir? sorusunu sorduk. Grafik.2.19 Ankara İli Öğrenci Formu Atölyelerinizde iş güvenliği ile ilgili uyarı levhaları yeterli midir?- Oranları - % 33,3% 66,7% % 66,7 oranında evet yeterli cevabı verilmiştir. % 33,3 oranında ise kısmen yeterli olduğu düşünülmektedir. Atölyelerinizde iş güvenliği ile ilgili uyarı levhaları yeterli olmadığını düşünen öğrenci ise mevcut değildir.
Bir sonraki sorumuzda öğrencilerin, öğretim elemanları tarafından iş güvenliği ile ilgili düzenli olarak uyarılıp uyarılmadığını sorduk. Grafik.2.20 Ankara İli Öğrenci Formu Öğretim elemanları tarafından uyarılma- Oranları - % 16,7% 83,3% % 83,3 oranında evet cevabı gelirken, % 16,7 oranında ise kısmen uyarıldıklarını söylemişlerdir. Bir önceki soruya verilen cevapla birlikte düşündüğümüzde okullarda iş sağlığı konusunda öğrencilerin yeterince bilgi ve dikkat sahibi oldukları görülmektedir. Öğrenci katılımcılara eğitiminiz boyunca uzman kişiler tarafından bilgilendirme toplantıları yapılıp yapılmadığı sorusuna ise % 50 oranında evet cevabı verilmiştir. % 16,7 oranında kısmen bu tür toplantılar yapıldığı ve % 33,3 oranında ise bu tür toplantılara yer verilmediği söylenmiştir. Grafik.2.21 Ankara İli Öğrenci Formu Eğitiminiz boyunca uzman kişiler tarafından bilgilendirme toplantıları yapıldı mı?- Oranları - %
16,7% 5 33,3% Öğrencilere iş güvenliği kurallarına gereken hassasiyeti gösterip göstermedikleride sorulmuştur. Öğrenciler tarafından % 83,3 oranında evet cevabı verilmiştir. % 16,7 oranında ise kısmen cevabı alınmıştır. Öğrencilerin iş sağlığı konusunda gerekli hassasiyete ve bilince sahip oldukları alınan cevaplardan sonra görülmüştür. Grafik.2.22 Ankara İli Öğrenci Formu Öğrenci olarak iş güvenliği kurallarına gereken hassasiyeti gösteriyor musunuz? - Oranları - % 16,7% 83,3% Öğrencilere sorduğumuz bir diğer soru ise İş sağlığı ve güvenliği konularını derslerinizde işliyor musunuz? şeklindedir. % 66,7 oranında, %16,7 oranında ve yine %16,7 oranında ise cevabı verilmiştir.
Grafik.2.23 Ankara İli Öğrenci Formu İş sağlığı ve güvenliği konularını derslerinizde işliyor musunuz? - Oranları - % 16,7% 16,7% 66,7% Eğitiminiz boyunca atölye derslerinizde iş kazası geçirme sıklığı nedir? şekilnde sorulan bir sonraki sorumuza öğrenci katılımcılar %33, 3 oranında Çok sık cevabı vermiştir. Yine %33,3 oranında sıklıkla cevabı gelmiştir. % 16,7 şer oranlarda ise sıklıkla ve nadiren cevapları verilmiştir. Görülmektedir ki öğrenciler eğitim hayatlarından itibaran iş kazası geçirme riskine sahip olduklarını bildirmişler ve bu farkındalığa sahip olduklarını göstermişlerdir. Grafik.2.24 Ankara İli Öğrenci Formu Eğitiminiz boyunca atölye derslerinizde iş kazası geçirme sıklığı nedir? - Oranları - % 33,3% 16,7% Çok az Az 16,7% Nadiren Sıklıkla 33,3% Çok sık Eğitim hayatları sırasında iş kazası geçirme bilincinin sorgulandığı sorumuzdan sonra öğrencilerimize Atölye dersi veren öğretim elemanlarının işçi sağlığı ve güvenliği konusunda yeterli bilgiye sahip olduğuna inanıyor musunuz? şeklinde sorudğumuz sorumuza % 66,7
oranında, %16,7 şer oranlarda ise ve kısmen cevapları verilmiştir. Görülmüştür ki öğrenciler eğtimleri sırasında yaşayabilecekleri iş kazalarına karşı öğretmenlerinin yeterli bilgiye sahip olduklarını düşünmekteler. Grafik.2.25 Ankara İli Öğrenci Formu Atölye dersi veren öğretim elemanlarının işçi sağlığı ve güvenliği konusunda yeterli bilgiye sahip olduğuna inanıyor musunuz? - Oranları - % 16,7% 16,7% 66,7% Yine öğrencilere müfredat içerisine yerleştirilmiş bir işçi sağlığı ve güvenliği ile ilgili ders olmasını istermisiniz şeklinde sorulan sorumuza % 66,7 oranında, %% 16,7 şer oranlarda ise kısmen ve hayır cevapları verilmiştir. İşçi sağlığı ve güvenliği adı altında açılacak derslere öğrencilerin istekli oldukları görülmüştür. Grafik.2.26 Ankara İli Öğrenci Formu İşçi sağlığı dersi istemisiniz? - Oranları - %
16,7% 16,7% 66,7% Yine öğrenci katılımcılara sorulan İş sağlığı ve güvenliğine dikkat edilmesi iş verimliliğini ve kalitesini artırır mı? şeklindeki sorumuza % 66,7 oranında hayır cevabı verilmiştir. % 33,3 oranında ise kısmen cevabı verilmiştir. Görülmüştür ki her ne kadar öğrenciler işçi sağlığı ve güvenliği noktasında yeterli bilince sahip olsalar bile, iş sağlığının iş kalitesine yansımayacağı görüşünü belirtmişlerdir. Grafik.2.27 Ankara İli Öğrenci Formu İş sağlığı ve güvenliğine dikkat edilmesi iş verimliliğini ve kalitesini artırır mı? - Oranları - % 33,3% 66,7% Öğrencilerimizin % 66,7 sine göre atölyelerde tehlike ve risk belirlemesi yapılmış durumdadır. % 33,3 oranında ise kısmende olsa tehlike ve risk belirlemesi yapılmış olduğunu belirtmişlerdir.
Grafik.2.28 Ankara İli Öğrenci Formu Atölyelerde tehlike ve risk belirlemesi yapılmış mıdır? - Oranları - % 33,3% 66,7% Yine öğrencilerden gelen cevaplar sonucunda tezatlık içerdiği görülen bir başka sorumuzda ise Her iş yeri, aldığı işçiye işe başlatmadan önce işçi sağlığı ve güvenliği eğitimi vermeli midir? şeklinde sorulmuştur. Alınan cevaplar incelendiğinde % 66,7 oranında hayır, % 16,7 şer oranlarda ise evet ve kısmen cevapları alınmıştır. Grafik.2.29 Ankara İli Öğrenci Formu Her iş yeri, aldığı işçiye işe başlatmadan önce işçi sağlığı ve güvenliği eğitimi vermeli midir? - Oranları - % 16,7% 16,7% 66,7% 2.1.4. Öğretmen Soru Formu Analizleri Çalışmamızın son hedef kitlesi ise öğretmenlerden oluşmaktadır. Öğretmenlere 14 adet soru sorulmuş ve iş güvenliği hakkında fikirleri alınmaya çalışılmıştır. Öğretmenlere yönelik ilk sorumuz 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu hakkında bilginiz var mı? sorusudur. % 60 oranında hayır cevabı alınmıştır. % 20 şer oranlarda
ise evet ve kısmen cevapları alınmıştır. Görülmektedir ki öğretmenler öğrencilere nazaran daha az oranda iş kanunu hakkında bilgi sahibidirler. Grafik.2.30 Ankara İli Öğretmen Formu 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu hakkında bilginiz var mı? - Oranları - % 2 2 6 Öğretmenlerimize sorduğumuz bir diğer sorumuz ise, İş sağlığı ve güvenliğinin iş hayatını etkilediğini düşünüyor musunuz? şeklindedir. % 80 oranında evet cevabı alınmıştır. % 20 oranında ise hayır cevabı verilmiştir. Grafik.2.31 Ankara İli Öğretmen Formu İş sağlığı ve güvenliğinin iş hayatını etkilediğini düşünüyor musunuz? - Oranları - %
2 8 Anketimize katılan öğretmenlerimizin, öğrencilerini işçi sağlığı ve güvenliği hakkında bilgilendirme yapıp yapmadıklarını sorduk. Alınan cevaplar sonucunda görülmüştür ki, % 60 oranında, % 20 oranında evet ve yine % 20 oranında hayır cevapları verilmiştir. Öğretmenlerin öğrencilere işçi sağlığı hakkında çok bilgilendirme yapmadıkları görülmektedir. Öğrencilerinde müfredatte işçi sağlığı dersini görmek istemeleri bize bu konuda ki eksiği göstermektedir. Grafik.2.32 Ankara İli Öğretmen Formu Öğrencilerinize işçi sağlığı ve güvenliği hakkında bilgilendirme yapıyor musunuz? - Oranları - % 2 6 2 Bir sonraki sorumuz Atölyelerinizde iş güvenliği ile ilgili uyarı levhaları yeterli midir? şeklinde sorulmuştur. Katılımcı öğretmenlerimizin % 60 ı kısmen, % 20 si ve % 20 ise hayır cevabı vermiştir. Grafik.2.33 Ankara İli Öğretmen Formu Atölyelerinizde iş güvenliği ile ilgili uyarı levhaları yeterli midir? - Oranları - %
2 6 2 Öğretmenlere sorulan bir başka soru ise öğretim elemanları olarak iş güvenliği ile ilgili düzenli olarak uyarılıyor musunuz? sorusu olmuştur. % 60 oranında evet, % 40 oranındaysa hayır cevabı gelmiştir. Öğretim görevlilerinin iş güvenliği noktasında uyarıldıklarını ama yeterli olmadığı görmekteyiz. Grafik.2.34 Ankara İli Öğretmen Formu Öğretim elemanları olarak iş güvenliği ile ilgili düzenli olarak uyarılıyor musunuz? - Oranları - % 4 6 Bir sonraki sorumuzda öğretmenlerimizin şu soruya cevap vermeleri istendi. Uzman kişiler tarafından bilgilendirme toplantıları yapıyor musunuz? % 100 oranında evet cevabı alınmıştır. Grafik.2.35 Ankara İli Öğretmen Formu Uzman kişiler tarafından bilgilendirme toplantıları yapıyor musunuz? - Oranları - %
10 Yine öğretmenlerimizin iş sağlığı konusundaki hassasiyetlerinin ölçülmek istendiği sorumuz Öğretmen olarak iş güvenliği kurallarına gereken hassasiyeti gösteriyor musunuz? şeklinde sorulmuştur. Grafik.2.36 Ankara İli Öğretmen Formu Öğretmen olarak iş güvenliği kurallarına gereken hassasiyeti gösteriyor musunuz? - Oranları - % 4 6 Çalışmanın 44. Sorusu ise İş sağlığı ve güvenliği konularını derslerinizde işliyor musunuz? şeklinde olmuştur. % 60 oranında evet cevabı % 40 oranında ise kısmen cevabı alınmıştır. Grafik.2.37 Ankara İli Öğretmen Formu İş sağlığı ve güvenliği konularını derslerinizde işliyor musunuz? - Oranları - %
4 6 45. soru olarak Sizce atölye derslerinizde iş kazası geçirme sıklığı nedir? sorusuna cevap olarak % 80 oranında nadiren ve % 20 oranında da çok sık cevabı verilmiştir. Atölye derslerindeki iş kazalarının yoğunluğu dikkat çekici niteliktedir. Grafik.2.38 Ankara İli Öğretmen Formu Sizce atölye derslerinizde iş kazası geçirme sıklığı nedir? - Oranları - % 2 Çok az Az 8 Nadiren Sıklıkla Çok sık S46. Atölye dersi veren öğretim elemanlarının işçi sağlığı ve güvenliği konusunda yeterli bilgiye sahip olduğuna inanıyor musunuz? sorusuna karşılık olarak % 80 oranında evet cevabı alınmışken % 20 oranında hayır cevabı verilmiştir. Grafik.2.39 Ankara İli Öğretmen Formu Atölye dersi veren öğretim elemanlarının işçi sağlığı ve güvenliği konusunda yeterli bilgiye sahip olduğuna inanıyor musunuz? - Oranları - %
2 8 Yine öğretmelere sorduğumuz anketimizde yer alan 47.nolu sorumuz İşçi sağlığı ve güvenliği ile ilgili ders olmasını istermisiniz? şeklinde yer almıştır. Öğretmen katılımcıların % 80 i evet derken % 20 ise kısmen cevabı vermiştir. Öğrencilerinde benzer talepte bulundukları düşünülecek olursa, bu eksikliğin iş sağlığı ve güvenliği konusunda okullarda bir eksiklik olarak bulunduğu görülmüştür. Grafik.2.40 Ankara İli Öğretmen Formu İşçi sağlığı ve güvenliği ile ilgili ders olmasını istermisiniz? - Oranları - % 2 8 Soru 48 de İş sağlığı ve güvenliğine dikkat edilmesi iş verimliliğini ve kalitesini artırır mı? sorusunun cevabı aranmıştır. Katılımcı öğretmenlerin % 100 ü hayır cevabı vermişlerdir. Öğrencilerde olduğu gibi öğretmenlerde de iş sağlığı ve güvenliği ile iş verimliliği arasında bir bağlantı kurmadıkları görülmektedir.
Grafik.2.41 Ankara İli Öğretmen Formu İş sağlığı ve güvenliğine dikkat edilmesi iş verimliliğini ve kalitesini artırır mı? - Oranları - % 10 49. soru olarak Atölyelerinizde tehlike ve risk belirlemesi yapılmış mıdır? sorusunu sorduk ve gördük ki, % 60 oranında hayır ve % 40 oranında evet cevabı verilmiştir. Yine öğrencilerde olduğu gibi öğretmenlerde de atölyelerde tehlike ve risk belirlemesi noktasında soru işaretleri mevcuttur. Grafik.2.42 Ankara İli Öğretmen Formu Atölyelerinizde tehlike ve risk belirlemesi yapılmış mıdır? - Oranları - %
4 6 Öğretmenlere sorduğumuz ve anketimizinde son sorusu olan Her iş yeri, aldığı işçiye işe başlatmadan önce işçi sağlığı ve güvenliği eğitimi vermeli midir? sorusuna karşılık olarak % 80 oranında hayır ve % 20 oranında kısmen cevapları verilmiştir. Yine bu noktada bir tezat ile karşı karşıya olunduğu ve öğretmenlerin işçi sağlığı ile ilgili farklı bir hissiyatta oldukları düşünülmektedir. Grafik.2.43 Ankara İli Öğretmen Formu Her iş yeri, aldığı işçiye işe başlatmadan önce işçi sağlığı ve güvenliği eğitimi vermeli midir? - Oranları - % 2 8