fi HUKUKU KOM TES KENAN MÜLAY M TAYFUN DAL YILDIZ CEBESOY YEKSAN MÜfiERREF ALAYAT NEVZAT BAKIR GÜLSEREN YILDIRIM MERAL YILDIZ MEVH BE ULAfi YILMAZ BEBEK EM NE MANAV GÜL ZAR ÖZEV BAfiKAN BAfiKAN YARDIMCISI SEKRETER KOM TE RAPORLARI 865
2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU fl hukuku komitemiz 11 meslek mensubundan oluflmakta olup çal flmalar n 5 ayr grup olarak yapmaktad r. Komitemiz ilk toplant s n 15.11.2008 tarihinde yapm fl ve daha sonra 7 çal flma toplant s yaparak bu dönem ile ilgili çal flmalar n tamamlam flt r. fl hukuku komitesi olarak amac m z gerek meslek mensuplar gerekse iflverenler için ilk kaynak olarak kullan lacak bir ifl hukuku kitab haz rlamakt r. Bu kitab n oluflumunda ifl hukuku temelinde ele al nan her konu üzerinde derinlemesine çal flmalar yap l rken ilave olarak yarg süreci ve uyuflmazl klar ile ilgili çal flmalara da yer verilecektir. fl hukuku konusunda çal flanlar ve iflverenler için ilk kaynak kitap olmas hedeflenen çal flmam zda afla daki konularda tan mlamalar, uygulamada gerekli bilgiler, karfl lafl lan sorunlar, idari para cezalar ve çözüm için ilgili yarg kararlar, form belge ve dilekçe örnekleri yer alacakt r. fl hukukunun üzerinde çal fl lan her konuda di er ilgili hukuk dallar ile ilgili iliflkisi ifllenecektir. fl hukukunun konusuna giren çal flmalarda iflçi iflveren aras nda oldukça s k bir ba ml l k iliflkisi söz konusudur. fl hukukunun önemli bir niteli i de sadece iflçi iflveren de il iflçi, iflveren devlet iliflkisinin düzenlenmesinde de kendini göstermektedir. Bizler meslek mensuplar olarak bu üçlü iliflkinin tamda ortas nda yer almaktay z. Gerek iflin düzenlenmesinde gerekse uyuflmazl k noktas nda yap c, yol gösterici, çözüme ve uzlaflmaya yönelik davran fllar sergilemek zorunday z. Bu bak mdan ifl hukuku ile ilgili gerek temel ilkeleri gerekse uyuflmazl k ve yarg sürecine iliflkin safhalar ayr nt l bir flekilde bilme mecburiyetindeyiz. Komitemiz bu noktadan hareket ederek çal flmalar n afla- daki konu bafll klar nda yapmaktad r. Çal flmam z n birinci ve girifl bölümünde ifl hukukunun temel ilkeleri, genel bilgiler, ifl hukukun temel kavramlar, ifl hukukunun konusu ve nitelikleri, ifl hukukunun özel ve genel kaynaklar ele al nacakt r. Bu konularla ilgili olarak örnek olaylar, örnek yarg kararlar ve yap lan temel yanl fllara iliflkin araflt rma ve gözlem ve sonuçlar ele al nacakt r. Çal flmam z n ikinci bölümünde ifl sözleflmeleri, ifl sözleflmesi türleri, ifl sözleflmesinin yap lmas, sona ermesi ve hükümsüzlü ü iflçinin ve iflverenin borçlar konular ele al nacakt r. Bu bölümde özellikle uygulamaya yönelik pratik bilgiler örnek olaylar ve yarg kararlar ile ilgili birçok örne e yer verilecektir. Üçüncü bölümde çal flma süreleri, fazla çal flma, tatiller ve tatil ücretlerinden yararlanma flekilleri, ulusal bayram ve genel tatiller, y ll k ücretli izin konular ele al nacakt r. Ayr - ca öteki ifl kanunlar yla ( Deniz fl Kanunu, Bas n fl Kanunu) ile ilgili çal flmalara da yer verilecektir. Bu konularla ilgili çal flma hayat nda s kl kla ortaya ç kan sorunlar üzerinde özel olarak durulacakt r. Dördüncü bölümün de ise toplu ifl hukuku ve sendikalarla ilgili genel bilgiler verile- 866
cek, toplu ifl sözleflmesi ve toplu ifl uyuflmazl klar ve çözüm yollar konular ele al nacak bu konularla ilgili gerekli bilgiler verilecektir. ifl hukukunun uygulamas ndan do an iflveren, iflçiler ve devlet aras nda yo un olarak yaflanan sorun ve problemler do al olarak meslektafllar m z da yak ndan ilgilendirmektedir. Bu bak mdan çal flmam z n son bölümünde meslektafllar m z aç s ndan mesleki faaliyetlerini yürütürken ifl hukuku alan nda karfl laflt klar temel sorunlar araflt r larak bu konularla ilgili uygulamaya yönelik çal flmalar planlanm flt r. Bu çal flmalarda; sözleflme örnekleri tazminat hesaplamalar sözleflme fesihleri fazla çal flmaya iliflkin ve izinler ile ilgili uygulamalar ele al nacakt r. Bunlar n d fl nda uyuflmazl klar ve yarg sürecinde bütün safhalar örnekler verilerek ayr nt l bir flekilde incelenecektir. Bu güne kadar yap lan çal flmalarda komite üyelerimizin tümü büyük bir özveri ile çal flm fl olup bu çal flmalar n sonunda meslektafllar m z n bafl ucu kitab olacak bir eser yaratmak istemekteyiz.bu çal flmam z 2009 y l içerisinde bitirip kitap olarak yay nlamak komite üyeleri olarak en büyük hayalimizidir. fi HUKUKU KOM TES Nisan 2009 KOM TE RAPORLARI 867
fi HUKUKU KOM TES ARA RAPOR fl Hukuku Komitemiz on bir üyeden oluflmaktad r. Komitemiz ilk toplant s n 15.11.2008 tarihinde yaparak çal flmalar na bafllam flt r. lk çal flma döneminde yedi, fluana kadar toplamda ondört toplant ile çal flmalar n sürdürmektedir. fl Hukuku Komitesi olarak ilk amac m z ; gerek meslek mensuplar, gerekse iflverenler için, baflvurulabilecek ilk kaynak olarak kullan labilecekleri bir ifl hukuku kitab haz rlamakt. Fakat bu kitap ile ilgili çal flmalar m z devam ederken; ülkemizde ifl sa l ve güvenli i konusunda ortaya ç kan olumsuz tablo ve önlenebilir eksiklikler olmas bizleri önceli i fl Sa l Ve güvenli i konusuna vermeye yönlendirdi. Ve çal flmalar m z bu konuyla ilgili olarak sürdürmeye karar verdik. Bafllad m z ve sürdürmekte oldu umuz çal flmalar neticesinde hedeflerimizi 3 ana bafll k alt nda toplad k. Bu hedefler ; ilk olarak,avrupa Birli i mevzuat n n Türk mevzuatlar na uygunlu unun araflt r lmas, mevzuat m za anlafl l r bir flekilde uygulanmas için yap lacak çal flmalar; ikinci olarak; konu ile ilgili anlafl l r, do ru, uygulamaya yönelik bilgilerin ve yarg sürecinin de yer ald bir kitap haz rlamak; son olarak da SMMMO ve üniversiteler iflbirli iyle ;meslek mensuplar, iflçi ve iflveren örgütleriyle e itim çal flmalar yapmakt r. Bu hedeflerimizle ilgili komitemiz taraf ndan tüm alt yap çal flmalar tamamlanm fl durumdad r. 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU fi SA LI I VE GÜVENL LE LG L PROBLEMLER VE SORUNLAR 1- flyeri Yap s ndan Kaynaklanan Sorunlar: Ülkemizdeki iflyerlerinin %90 nda çal flan iflçi say s 10 kiflinin alt nda oldu undan etkin bir ifl güvenli i organizasyonu oluflturmak pek mümkün de ildir. flletmeler küçük oldu u için bu konuya ay rd klar bütçeleri de s n rl d r. 2-Yasal Düzenlemelerden Kaynaklanan Sorunlar: Ülkemizde konuyla ilgili yeterli yasal düzenlemeler olmakla birlikte bu düzenlemelerin çok da n k olmas büyük problem oluflturmaktad r. Birçok kanunda konuya de inilmifltir.bunlar;anayasa maddeleri, 4857 say l fl Kanunu, Umumi H fz s hha Kanunu, SSK Kanunu, Deniz fl Kanunu, Bas n fl Kanunu dur. Kanunlar n d fl nda konuyla ilgili birçok Kanun Hükmünde Kararname, ülkemizin imzalad uluslararas sözleflmeler, 29 adet tüzük ve 20 adet yönetmelik vard r. 3-E itimle lgili Sorunlar: E itim eksikli i her konuda oldu u gibi bu konuda da karfl - m za ç kan önemli bir sorundur. Ve maalesef bu eksikli in sonuçlar çok a r olmaktad r. 868
Türkiye statistik Kurumu nun fl Kazalar ve fle ba l Sa l k Problemleri Araflt rmas na göre ; istihdam edilen ilkokul mezunlar n n % 3.7 si bir ifl kazas geçirmiflken, yüksek ö retim mezunlar nda kaza geçirenlerin oran % 0.9 olmas bu sorunun ne kadar ciddi boyutlarda oldu unu göstermektedir. 4-Kazalardan Sonra Ortaya Ç kan Sorunlar: Bu konu özellikle ilk yard m ve t bb müdahaledeki eksiklikler fleklinde görülmektedir. Baz kazalar n sonuçlar zaman nda müdahale olamad ndan daha da a r olabilmektedir. Bu nedenle; ilkyard ma tüm sektörlerde gerekli önem ve öncelik verilmeli, meslek hastal klar hastanelerinin say s ve kalitesi art r lmal, rehabilitasyon merkezleri kurulmal ve ülkemizdeki meslek hastal klar tan sistemleri gelifltirilmelidir. 5-Örgütlenme ve Araflt rma Eksikliklerinden Ortaya Ç kan Sorunlar: Kanun ve yönetmeliklerin uygulanmas nda ortaya ç kan sorunlar ve genelde denetimden kaynaklanan sorunlard r. Uygulanabilirli i olan yöntemler gelifltirilmeli ve denetimler cezai yapt r mda çok yap c nitelikte olmal d r. HEDEFLER M Z Ülkemizde ifl sa l ve güvenli i ile ilgili uygulamalarda karfl lafl lan sorunlar iflçi, iflveren yükümlülükleri, idari ve ceza yapt r mlar kanun, tüzük, yönetmelik, tebli baz nda detayl olarak inceleyerek söz konusu mevzuat iflçi, iflveren ve meslek mensuplar n n kullan mlar na uygun olarak tasnif edip sadelefltirilmifl bir flekilde doküman aflamas na getirerek ilgili yerlere ulaflt rmak ve daha sonra e itim çal flmalar na bafllamakt r. Bu süreç ile ilgili komitemiz; stanbul Üniversitesi ktisat Fakültesi Çal flma Ekonomisi Kürsü Baflkan ndan gerekli deste i almak üzere temasa geçmifltir. Yarg tay kararlar n tamamlay c unsur olarak gördü ümüzden konuyla ilgili yap lacak tüm çal flmalarda önemli bir k sm n oluflturacakt r. Böylece ifl sa l ve güvenli i ile ilgili temel sorunlar m zdan olan e itim, ülkemizdeki iflyerlerinin çal flan iflçi say s n n 10 kiflinin alt nda olmas, bilgi ve donan m eksikli i nedeniyle etkin bir ifl güvenli i organizasyonunu olmamas, var olan yasal düzenlemelerin çok say da ve da n k olmas gibi sorunlar n çözümünde, toplumda önemli bir yeri olan meslek kuruluflumuzun mensuplar olarak üzerimize düflen görevi yapm fl olaca m z n inanc n tafl yoruz. KOM TE RAPORLARI 869
AMACA YÖNEL K YAPILMASI DÜfiÜNÜLENLER " fl sa l ve güvenli i ile ilgili en güzel veya en anlaml slogan" adl yar flma düzenlenebilir. Bu yar flma SMMMO yaflam ve di er bas n yay n kurulufllar nda ilan edilip ilan okuyan herkesin bu konuya dikkati çekilebilir. Böylece bu proje daha genifl bir kitleye yay lm fl, sesini duyurmufl olur. Genifl kat l ml (iflveren, iflveren temsilcisi, iflçi, iflçi sendika temsilcileri, meslek mensuplar n n kat l m n n olaca ) panel, sempozyum gibi e itim faaliyetleri düzenlenebilir. Bunun yan s ra ifl kazalar n n yo un oldu u bölgeler pilot bölgeler seçilerek iflçilere yönelik fl sa l ve güvenli i hakk nda dar kapsaml e itim programlar da düzenlenebilir. Bu e itimler afifl, broflür, kitap gibi yay nlarla desteklenebilir. fl kazalar n n yo un oldu u pilot bölgelerde veya sektörlerde (tersane,deri sanayi,inflaat vb) iflçi ve iflverenlere yönelik anket çal flmas yap labilir. Yap lan anket sonuçlar na göre; ifl kazalar n n nelerden kaynakland ve en önemli unsur olan bu ifl kazalar n n ne kadarl k k sm n n önlenebilirli i oldu u, bunun için al nacak tedbirler vb konusunda bir düzenleme yap larak ilgili kurum ve kurulufllara bildirimleri yap labilir. Çal flmalar n stanbul d fl nda da duyulabilmesi için televizyon ve radyo programlar nda yer al nabilir. Gazetelerde röportaj verilebilir. Yine odam z n bir üst kuruluflu olan TÜRMOB dan gerekli destekler al narak di er illerdeki SMMM odalar yla çal flmalar m z ve sonuçlar paylafl labilir. 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU BEKLED M Z SONUÇLAR Çal flmalar m z sonucunda ifl sa l ve güvenli i ile ilgili dört boyutta sonuç beklemekteyiz; 1. flverenler ifl sa l ve güvenli i ile ilgili alacaklar tedbirleri ek bir masraf, ek bir maliyet olarak görmek yerine tam tersine ifl kazalar ve meslek hastal klar n ve dolay s yla maliyeti azaltan, verimlili i ve üretim art fl n sa layan tedbirler oldu unun önemi belirtilecektir. Önlemek ödemekten kolayd r slogan na dikkat çekilecektir. 2. Proje süresince verilecek mesajlarla devletin fl Sa l ve Güvenli ine iliflkin düzenlemelerin bütün çal flanlar kapsayacak flekilde geniflletilmesi, iflçi say s gözetilmeksizin bütün iflyerlerine yayg nlaflt r lmas, baflta ifl denetimi olmak üzere, ifl sa l ve güvenli i hizmet birimleri etkin hale getirilmesi, AB normlar na uygun bir fl Sa l ve Güvenli i Kanunu ç kar lmas konular na ve prosedürlerin daha uygulanabilir olmas na dikkat çekilecektir. 870
3. Meslek mensuplar için yeni uzmanl k alanlar n n varl hat rlat lacakt r. (Çevre Muhasebesi ve Yönetim Muhasebesi olarak) ve fl Hukuku Komitesinin çal flmas sonucu uygulanabilirli i ve anlafl labilirli i yüksek bir fl sa l ve güvenli i çal flmas meslek mensuplar n n yararlanmas na sunulacakt r. 4. Pilot bölgelerde yap lan e itim çal flmalar nda çal flanlar n bilinçlendirilmesi ve motivasyonu, ifl kazalar riskinde azalma sa lanacakt r. YAPILMASI ÖNCEL KLE HEDEFLENM fi E T M BAfiLIKLARI E itim çal flmalar üç ayr bölüm olarak düflünülmektedir. 1. Bölüm : Tehlike Arz eden Sektörlerde; Genel ifl sa l ve güvenli i kurallar fl kazalar ve meslek hastal klar n sebepleri ve iflyerindeki riskler, Kaza, yaralanma ve hastal ktan korunma prensipleri ve korunma tekniklerinin uygulanmas, fl ekipmanlar n n güvenli ve sürekli kullan m Çal flanlar n yasal hak ve sorumluluklar Yasal mevzuat ile ilgili bilgiler lk yard m 2. Bölüm : Kad n flçilerin Korunmas ; Türkiye de Kad n flgücü Kad n flgücünün Temel Sorunlar AB ve Türkiye de Kad n Ulusal mevzuat Öncelikle Kad n flçilerin korunmas konusunda yap lmas gerekenler 3. Bölüm : Çocuk ve Genç flçilerin Korunmas ; Türkiye de Çocuk flgücü Çocuk flçili inin Temel Nedenleri KOM TE RAPORLARI 871
Onaylanan Uluslararas Sözleflmeler Ulusal Mevzuat Yürütülen Çal flmalardan elde edilenler Ç kar lan Sonuçlar, öncelikle yap lmas gerekenler Bu konulardaki e itim çal flmalar n n baflar l olabilmesi için SMMMO önderli inde üniversitelerin ilgili bölümleri iflçi ve iflveren örgütleri birlikte hareket edilmesi zorunludur. Ancak o zaman istedi imiz baflar l sonuçlara ulaflabiliriz. fl hukuku komitemiz bugüne kadar yapt çal flmalarda, bütün komite üyeleri büyük bir özveriyle çal flm fl olup bu çal flmalar n sonucunda, ifl sa l ve güvenli i konusunda yeterli bilgi ve donan ma sahip olmufllard r. Bu birikimlerini di er meslektafllar yla, iflçi, iflveren temsilcileriyle ve di er meslek örgütleriyle paylaflabilmeleri için gerekli ortam n sa lanmas n ancak SMMMO nun yapabilece i kanaatindeyiz. Planlad m z e itim çal flmalar n yapabilmemiz, taslak çal flmas n haz rlam fl oldu umuz kitab yay nlayabilmemiz için SMMMO yönetiminden gerekli deste i alaca m z yönündeki inanc m z tamd r. fi HUKUKU KOM TES Aral k 2009 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU 872
KOB LER ZLEME KOM TES BRAH M FEVZ TACER NEVZAT ADEM TORLUO LU NUR SERTÇEL K AL MUSTAFA ULUTÜRK YUSUF KALKAN BRAH M IfiIK SELMA GÜVEN ÖZGE ÖZTÜRK MEHMET BAHATT N SAM T AKDO AN SEBEL CEYLAN SEHER SEL N BOZDA KEMAL KÖKSAL BAfiKAN BAfiKAN YARDIMCISI SEKRETER KOM TE RAPORLARI 873
G R fi 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU Türkiye'de de tüm iflletmelerin yüzde 99'unu, istihdam n yüzde 75'inden fazlas n ve tüm üretimin yaklafl k yüzde 65'ini gerçeklefltiren KOB 'ler özel sektörün belkemi ini oluflturmaktad r. KOB zleme Komitesi olarak, meslektafllar m za bu derece genifl kitlelere hitap eden KOB lerin finansman ihtiyaçlar na yönelik yol gösterici çal flma haz rlarken, günümüz koflullar na da k saca de inmekte yarar görülmektedir. Küresel krizin Türkiye'ye en önemli etkilerinden biri kredi mekanizmas n n ifllerli ini zay flatm fl olmas d r. Di er taraftan, ekonomimiz durgunlu a girdikçe reel sektörde sorunlar bafl göstermeye bafllam flt r. Birçok flirketin ürün ve hizmet sat fllar nda ciddi azalmalar yaflanmakta ve artan kurlardan olumsuz etkilenenler olmufltur. Baz lar da alacaklar n tahsil etmede sorunlar yaflamaya bafllam flt r. Sonuç olarak, flirketlerin nakit yaratma kabiliyetinin azald ve iflletme sermayesi ihtiyaçlar n n artt gözlenmektedir. Günümüzdeki ve önümüzdeki döneme iliflkin belirsizlikler ile flirketler kesiminde yaflanan s k nt lar güven ortam n zedeleyerek, bankalar n kredi flartlar n s k laflt rmalar na yol açm flt r. Ancak flirketlerin de, birinci öncelikleri olmas gereken, likiditelerini sa lamak için her zamankinden daha çok finansman ihtiyac ortaya ç kmaktad r. Dolay s ile flirketlerin bankalarla olan iliflkileri zor bir döneme girerken, bu iliflkilerin yönetiminin iyi yap lmas da çok önem kazanmaktad r. Ülkemizde bankalar d fl nda kobilere finansman deste i sa layan çok say da özel ve kamu kuruluflu bulunmaktad r. Bu çal flmam zda, daha genifl kitlelerin ihtiyaçlar n karfl lamas ve günümüzde önem kazanm fl olmas kriterleri dikkate al narak 4 ayr finansman kayna na iliflkin özet bilgilere yer verilmifltir. KOSGEB KOSGEB; küçük ve orta ölçekli sanayi iflletmelerinin teknolojik yeniliklere süratle uyumlar n sa lamak, rekabet güçlerini yükseltmek ve ekonomiye katk lar n ve etkinliklerini art rmak amac yla destekler vermektedir. 874
KOSGEB DESTEKLER NE K MLER BAfiVURAB L R : KOSGEB Desteklerinden ; malat sanayinde faaliyet gösteren, 250 kifliden az y ll k çal flan istihdam eden ve y ll k net sat fl has lat tutar yada mali bilançosu 25.000.000 (Yirmibeflmilyon) TL. yi aflmayan ve yönetmelikte mikro iflletme, küçük iflletme ve orta iflletme büyüklükteki iflletme olarak s n fland r lan firmalar yararlanabilir. stenen Belgeler 1- Kapasite Raporu (Rapor yoksa makinelerin faturalar n n fotokopileri) 2- mza sirküleri 3- Ticaret Sicil Gazeteleri 4- Faaliyet Belgesi 5- Vergi Levhas 6- Son Y l n Kurumlar Vergisi Beyannamesi ve Tahakkuk Fifli 7- Son Y la A,it her ay n SSK Bildirgesi Tahakkuk Fiflleri KOSGEB L NASIL YAPILIR? KOSGEB desteklerinden yararlanmak isteyen iflletmeler, yeni giriflimçi, giriflimçi, iflletiçi kurulufl, meslek kurulufllar ve sektörel kurulufllar n, KOSGEB veri taban nda yer almalar koflulu aran r. KOSGEB desteklerinden; imalat sanayinde faaliyet gösteren Sanayi flletmeleri faydalanabilir. KOSGEB kredileri destekleri için imalatç olman z gerekmektedir. malatç oldu unuzu Kapasite Raporu ile belgeleyebilirsiniz. Baflvuru ve di er ifllemler için girifl sayfas KOSGEB internet sayfas nda linki bulunan http://destek.kosgeb.gov.tr. Adresidir. KOSGEB N SUNDU U DESTEKLER: B L fi M DESTEKLER 1. Bilgisayar Yaz l m Deste i 2. E-Ticarete Yönlendirme Deste i 3. e-imza Deste i KOM TE RAPORLARI 875
G R fi MC L GEL fit RME DESTEKLER 1. Yeni Giriflimci Deste i 2. Genç Giriflimci Deste i 3. Genel Giriflimcilik 4. fl Gelifltirme Merkezi Deste i PAZAR ARAfiTIRMA VE HRACATI GEL fit RME DESTEKLER 1. Milli Kat l m Dahilinde Yurtd fl Fuarlara Kat l m Deste i 2. Milli Kat l m D fl ndaki Yurtd fl Fuarlara Kat l m Deste i 3. Yurtiçi Uluslararas Sanayi htisas Fuarlar na Kat l m Deste i 4. Yurtiçi Sanayi Fuarlar na Kat l m Deste i 5. Tan t m Deste i 6. Markaya Yönlendirme Deste i ULUSLARARASI fi B RL DESTEKLER 1. Efllefltirme Deste i 2. hracat Amaçl Yurtd fl fl Gezisi( Y G) Deste i 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU TEKNOL J GEL fit RME VE YEN L K DESTEKLER 1. Teknoloji Araflt rma ve Gelifltirme Destekleri 2. S nai Mülkiyet Haklar Destekleri KAL TE GEL fit RME DESTEKLER 1. Genel Test Analiz Deste i 2. CE flaretlemesine liflkin Test ve Analiz Deste i 3. Sistem Belgelendirme Deste i 876
BÖLGESEL KALKINMA DESTEKLER 1. Ortak Kullan m Amaçl Makine-Teçhizat 2. Nitelikli Eleman stihdam Deste i 3. Yerel Ekonomik Araflt rma Deste i 4. Altyap ve Üstyap Uygulama Projesi Deste i DANIfiMANLIK E T M DESTEKLER 1. Dan flmanl k Deste i 2. E itim Deste i KRED FA Z DESTE EXIMBANK Türk Eximbank ihracatç lar, ihracata yönelik üretim yapan imalatç lar ve yurtd fl nda faaliyet gösteren giriflimcileri, finansman gereksinimlerinin karfl lanmas amac yla k - sa, orta-uzun vadeli nakdi ve gayrinakdi kredi programlar ile desteklemektedir. Ayr ca, vadeli sat fl ifllemlerini teflvik etmek ve bu yolla ihracat hacmini artt rmak, yeni ve hedef pazarlara girilmesini kolaylaflt rmak amac yla vadeli ihracat alacaklar n iskonto etmektedir. Türk Eximbank bu krediler TL ve döviz cinsinden, bankalar arac l yla veya do rudan firmalara kulland rmaktad r. A) BANKALAR ARACILI IYLA KULLANDIRILAN KRED LER 1-KISA VADEL HRACAT KRED LER a) SEVK ÖNCES HRACAT KRED LER -Kalk nmada Öncelikli Yöreler D fl ndaki Firmalar -Kalk nmada Öncelikli Yörelerde Mukim Firmalar -Döviz Kredileri Kredilendirilecek Ürünler: Kanun, kararname, ve Tebli ler ile ihrac yasaklananlar n d fl nda kalan Türk Menfleli her türlü mal. KOM TE RAPORLARI 877
2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU Kredilendirilmeyen hracat fiekilleri: - hraç sat lan sat fl ve teslimler ile döviz kazand r c hizmet ve faaliyetler - Transit ticaret - Takas (Özel Takas Hariç) - Bedelsiz ihracat - Reeksport - Ba l Muamele - S n r Ticareti - Geçici thalat Kredi Baflvuru Formlar : - Kredi talep formu - Firma Taahhütnamesi - Firma bilgi formu - Muvafakat name (Krediyi kullanacak firman n imalatç olmas durumunda ihracatç Firmadan al nacakt r.) - Köy Kredi Talep Formu (SÖ K TL ihracat Kredisini talep eden firman KÖY kapsam nda mukim imalatç firma ise) Limit: Bir firman n kullanaca azami tutar TL.kullan mlar nda 6 milyon TL. döviz kullan mlar nda 10.000.000 ABD Dolar d r. Tutar : Kredi tutar, FOB ihracat Taahhüdünün %100 ünün TCMB Döviz Al fl Kuru üzerinden hesaplanan TL karfl l d r. Vade: Kredinin vadesi 120/360 gündür. Geri Ödeme: 120 ve 180 gün vadeli kulland r lan kredilerde, kredinin anapara ve faizi en geç kredi vadesinde ödenir. 360 gün vadeli kulland r lan kredilerde ise, anapara 180.nc ve 360.nc günlerde iki eflit taksitte, her iki dönemde de o dönem için tahakkuk edecek faizler ile birlikte geri ödenir. Faiz Oran : Kredilerin tabi olaca faiz oranlar piyasa koflullar na göre Türk Eximbank taraf ndan belirlenir. Firman n Eximbank nezdindeki riskine, sigortal l k durumuna ve vadeye göre de iflkendir. Arac bankalar bu faiz oranlar üzerinden en fazla TL kullan mlar nda 1 puan, Döviz kullan mlar nda 0;50 puan ilave ederek firmalara yans tabilir. Kullan m: - Limit, tahsis edilen arac bankalar vas tas ile kulland r l r. - Kredi tutar arac bankaya TL veya döviz olarak aktar l r. - Arac bankalar, uygun bulduklar firmalar n kredi baflvuru formlar n Türk Eximbank a gönderirler. 878
- Türk Eximbank kredi taleplerini de erlendirir. - Kabul edilmesi halinde kredi, firma hesab na aktar lmak üzere arac bankaya ödenir. - Arac bankalar hesaplar na intikal eden kredi tutarlar n ayn gün ilgili firma hesab na aktar rlar. - Firmalar, arac bankan n krediyi kulland r n tarihinde, kendilerine ödedi ini/ödemedi ini 5 ifl günü içinde yaz l olarak teyit ederler. hracat Taahhüdü: Kredi vadesi içinde fiilen gerçeklefltirilmesi taahhüt edilen FOB ihracat tutar n ifade eder. hracat Taahhüdünün Kapat lmas : Firmalar, kredi talep aflamas nda beyan ettikleri mallarla, taahhüt ettikleri FOB ihracat tutar n n %100 ünü kredi vadesi içinde gerçeklefltirerek ihracat taahhütlerini arac bankalar vas tas yla kapatacaklard r. b) DIfi T CARET SERMAYE fi RKETLER KISA VADEL HRACAT KRED LER -TL Kredi -Döviz Kredisi c) HRACATA HAZIRLIK KRED LER -TL Kredi -Döviz Kredisi d) KOB HRACATA HAZIRLIK KRED LER -TL Kredi -Döviz Kredisi e) SEVK ÖNCES REESKONT KRED S f) KISA VADEL HRACAT ALACAKLARI SKONTO PROGRAMI KOB HRACATA HAZIRLIK KRED LER NDEN K MLER YARARLANAB LMEKTED R? - malatç / hracatç - hracata yönelik mal üreten, imalatç, vasf na haiz KOB niteli indeki firmalar yararlanabilir. Kredi Baflvuru Formlar : - Kredi Talep Formu KOM TE RAPORLARI 879
2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU - KOB Beyan Formu( Ek:2) ( y lda bir kez al nacakt r.) - Son hesap döneminde sigortal çal flanlara ait SSK Prim Bildirgeleri ile tahakkuk fiflleri (y lda bir defa al nacakt r.) - Kullan lacak krediye esas ihracata konu olan mal n ihracatç s n n farkl olmas halinde, kredi talebinde bulunan imalatç n n, ihracatç dan imzal ve firma kafleli olarak alaca muvafakat name, muvafakat name veren firman n 6 aydan eski tarihli olmamak kayd ile noter tasdikli imza sirküleri, - Son üç y la ait Hesap Durumu Belgesi, Denetlenmifl bilanço ve Kar/Zarar cetvellerinin / gelir tablolar n n orijinal nüshalar, ( KOB hracata Haz rl k Kredilerinden yararlanabilmek için en az 2 mali y l esas na göre düzenlenmifl Hesap Durum Belgesi ile eki bilanço, kar-zarar cetvellerinden-gelir tablolar n n ibraz zorunludur.) - Vergi kimlik numaras na iliflkin belge, ilgili odaca orijinal tasdikli Kapasite Raporu örne i, kurulufl ve son de iflikliklere iliflkin Ticaret Sicili Gazetesi Orijinalleri veya noter tasdikli fotokopileri. - Alt aydan eski tarihli olmamak kayd yla, flirketi temsil ve ilzama yetkili kiflilerin noter tasdikli imza sirküleri, - Banka teminat mektubu ile talep edilen kredilerde: - Teminat Mektubunu düzenleyecek bankadan getirilecek Niyet Mektubu - Kredi Garanti Fonu ( KGF ) kefaleti ile talep edilen kredilerde : - KGF taraf ndan düzenlenecek Niyet Mektubu - potek Tesisi Önerilen Gayrimenkul / Gayrimenkullere iliflkin Beyan Formu (Firma Tasdikli) - Faks sözleflmesi ( Noter Tasdikli ) - Firmaya ve varsa ba l oldu u gruba ait faaliyet raporu, broflür vb.yay m veya tan - t c bilgi, - Kredi kullan c firma ve gerçek / tüzel kifli ortaklar n n / müflterek borçlu müteselsil kefillerin tafl n r ve/veya tafl nmazlar na iliflkin mal beyanlar - Onaylanm fl Kifli Statü - Belgesi sahibi firmalardan ilgili belge fotokopisi Limit : Firma limiti, Türk Liras ve Döviz Krediler nin toplam olmak üzere azami 100.000 ABD Dolar d r. Tutar: Kredi tutar, FOB ihracat tutar n n %100 ü Vade: Kredinin vadesi 360 gündür. Geri Ödeme: Kredinin anaparas 180.nci günlerde 2 eflit taksitle her dönem için Tahakkuk edecek faizi ile birlikte geri ödenir. 880
hracat Taahhüdü: Kredi Vadesi içinde fiilen gerçeklefltirilmesi taahhüt edilen FOB hracat tutar n ifade eder. hracat Taahhüdünün Kapat lmas : Firmalar, kredi vadesi içinde, taahhüt edilen tutar kadar gerçeklefltirilen ihracata ait belgelerle kredi vadesini takip eden 30 gün içerisinde Türk Eximbank a baflvuruda bulunurlar. Ayr ca, kredi kullan c s firman n gerçeklefltirilen ihracata ait Gümrük Beyannamelerinde mutlaka imalatç olarak yer almas gerekmektedir. 2-ÖZELL KL KRED LER a) Yurtd fl Ma azalar Yat r m Kredisi b) Özellikli hracat Kredisi c) Gemi nflaa ve hracat Finansman Program d) Yurtd fl Müteahhitlik Hizmetlerine Yönelik Teminat Mektubu Program e) Yurtd fl Müteahhitlik Hizmetleri Köprü Kredisi 3-DÖV Z KAZANDIRICI H ZMET KAPSAMINDA KRED LER a) Uluslar aras Nakliyat Pazarlama Kredisi b) Turizm Pazarlama Kredisi c) Döviz Kazand r c Hizmetler Kredisi 4- SLAM KALKINMA BANKASI KAYNAKLI KRED a) hracata Yönelik thalat Finansman Kredisi 5-DÜNYA BANKASI KAYNAKLI KRED a) hracat Finansman Arac l k Kredisi KOM TE RAPORLARI 881
6-YURTDIfiI FUAR KATILIM KRED S G R fi M SERMAYES 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU KOB lerin uzun vadeli finansman ihtiyaçlar iki tür yat r m fonu arac l ile karfl lanmaktad r: 1-Giriflim Sermayesi (Private Equity) 2-Risk Sermayesi (Venture Capital) Finansman süreci, yarat c fikirleri ve bulufllar olan; ancak sermaye s k nt s çeken firmalar n özellikle de KOB lerin en fazla %49 hissesinin sat n al nmas ile bafllamaktad r. Kurum dan flmalar sat fl, pazarlama, üretim gibi her aflamas na dahil olduklar bu firman n kar etmesini ve hisselerinin de er kazanmas n sa lamaktad r. Bafllang çta yap - lan anlaflmaya göre, belirlenmifl bir süreden sonra fon flirketten çekilecektir, fon yönetimi flirketin hisselerini satarak yönetimden ayr lacakt r. E er, firma kar etmezse risk edilen para kaybedilmekte; ancak ortak olunan firmaya herhangi bir borç ödetilmemektedir. Yani, fondan faydalanan firman n riski bulunmamaktad r. Risk sermayesi ve giriflim sermayesi süreçleri birbirine çok benzese de ikisi aras nda yat r m felsefesi olarak önemli bir fark vard r. Risk sermayesi genellikle flirketlerin bafllang ç aflamas nda devreye girer, oysa giriflim sermayesi nakit s k nt s çeken ancak büyüme evresinde olan firmalara yat r m yapar. Giriflim sermayesi ve risk sermayesinden yararlanmak için herhangi bir sektör k s tlamas bulunmamaktad r. Giriflim sermayesi flirketin mevcut durumuna de il, ileriye dönük nakit ak fllar na, yaratacaklar katma de ere, pazardan alabilecekleri potansiyele, en önemlisi de giriflimcinin vizyonuna bak larak verilmektedir. Giriflim sermayesi ülkemizde geliflmekte olan bir finansman modeli olup, bu konuda faaliyet gösteren en önemli kurulufl; KOB G R fi M SERMAYES YATIRIM ORTAK- LI I A.fi. dir. Türkiye de giriflim sermayesi konusunda faaliyet gösteren di er flirketler; Vak f Risk Sermayesi Yat r m Ortakl A.fi., fl Risk Sermayesi Yat r m Ortakl A.fi., ILAB, TURKVEN, LADYBIRD. KRED GARANT FONU Kredi Garanti Fonu flletme ve Araflt rma A.fi., KOB lerin Bankalardan kulland kredilere verdi i garanti/kefaletlerle teminat sa lamaktad r. 882
KGF, küçük ve orta ölçekli iflletmeler için sa lad kefaletle bu iflletmelere destek vermekte, yat r mlar n n ve iflletmelerinin finansman nda banka kredisi kullanmalar n mümkün hale getirmektedir. flletme ihtiyac na dönük her türlü kredi için kefalet verilmekte olup, kredi türü konusunda bir s n rlama bulunmamaktad r. Bu uzun vadeli bir yat r m kredisi olabilece i gibi, borçlu cari hesap fleklinde nakdi bir kredi ya da akreditif ve teminat mektubu gibi gayri nakdi bir kredi de olabilir. Bu krediler; Yeni fl Kurma Mevcut Tesisin Geniflletilmesi Hammadde Temini Yeni Teknoloji Kullan m Yeni fl Yerine Tafl nma Nakit S k nt s n Giderme hracat n Finansman thalat n Finansman Teminat Mektubu Amaçl Krediler Finansal Kiralama KOB lerin Kulland Di er Nakdi ve Gayrinakdi Krediler Ülkemizde KOB lere finansman deste i veren di er belli bafll kurulufllar; HAZ NE MÜSTEfiARLI I, DIfi T CARET MÜSTEfiARLI I, SANAY BAKANLI I, TTGV, GEME, TÜB TAK d r. SONUÇ: Politika yap c lar n flirketlerin mali durumlar kal c bir flekilde bozulmadan likidite sorununa müdahale etmeleri çok önemlidir. Kredi borçlar n n yeniden yap land r lmas, kamu alacaklar n n ötelenmesi ve/veya takside ba lanmas, ticari alacaklar n sigortalanmas na iliflkin mekanizmalar n tesis edilmesi gibi önlemler flirketlerin nakit ak m s k nt - lar n n çözülmesinde son derece yararl olabilecek politika alternatifleridir. Halen uygulanmakta olan Kredi Garanti Fonu ve KOSGEB imkânlar mevcut hali ile s n rl hatta yetersiz kalmaktad r. KOSGEB için esnaf ve sanatkar kesiminden bafllayarak di er sektörlerde faaliyet gösteren tüm KOB lerin dahil edilmesi yönünde Meclis te yasa çal flmas bulunmaktad r. Ancak,imalat d fl nda 1 milyon 900 bin civar nda KOB vard r. Hem bu kitleye ulafl lmas hem de AB müktesebat na uyum aç s ndan getirilen öneri olumludur. KOM TE RAPORLARI 883
Ancak KOSGEB in mevcut kurumsal yap s, finans kaynaklar ve iflleyifliyle ilgili yeni görevleri yerine getirmesinde s k nt l olaca düflünülmektedir. Kurumun bu de iflim do rultusunda güçlendirilerek yeniden yap land r lmas nda yarar görülmektedir Di er taraftan, Kredi Garanti Fonunun b çak s rt ndaki firmalar n ciddi bir bölümünün ekonomiye kazand r lmas n (önümüzdeki dönemde donuk hale geçme potansiyeli tafl yan mevcut kredilerin yap land r lmas n ) teminen ve ayr ca yeni kredi al mlar için daha yüksek tutarlarda destek vermesi (kefalet vermesi) yönünde güncel bir çal flmas bulunmaktad r. Burada önemli nokta, mevcut TOBB önderli indeki fonun büyütülmesi ve buraya kamu katk s n n sa lanmas m yoksa Hazinenin kaynak sa lamas nedeniyle baflka bir fon kurulmas m tart flmalar n n bir an önce netleflmesi gerekmektedir. Esasen piyasalarda hareketi a rl kl olarak Vadeli çekler ve Bankalar sa l yordu. fiu anda piyasalar kilitlenmifl vaziyettedir. Çünkü vadeli çek sistemi sekteye u rad. Bankalar ise bilanço yap lar ve sendikasyonlar nedeniyle ayr ca risk endiflesiyle kredi kulland r mlar na tereddütlü yaklaflmaktad r. Özetle, reel sektörün ayakta kalabilmesi, çökmemesi için, iflçi ç karmak zorunda kalmamas için, üretimi bafllatabilmesi için her zamankinden daha fazla kredi deste ine ve yeni programlara ihtiyac vard r. KOB LER ZLEME KOM TES Nisan 2009 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU 884
KOB LER ZLEME KOM TES ARA RAPOR G R fi KOB 'ler.tüm dünyada oldu u gibi ülkemizdede küçük ve yap lar ve istihdam yaratma kapasiteleri nedeniyle çok büyük önem tafl maktad r. Türkiye'de, tüm iflletmelerin yaklafl k %95 ini, istihdam n %75 ini ve üretimin % 70 ini gerçeklefltiren KOB 'ler özel sektörün ve ülke ekonomisinin'omurgas n oluflturmaktad r. KOB LER zleme Komitesi olarak, meslektafllar m za bu derece geniz kitlelere hitap eden KOB 'lerin finasman ihtiyaçlar na yönelik yol gösterici çal flmalar ortaya kayarken, Ülkemizde, günümüz ekonomik koflullar n n etkileriyle yaflanan s k nt lara de inmekte yarar görmekteyiz. Yaflanan Küresel Kriz etkileriyle Ülkemizde kredi mekanizmas n n ifllerli ini yaz flatm fl olmas ile ekonomik durgunluk büyük boyutlara ulafl nca bu paralelde Reel Sektörde sorunlar bafl göstermeye bafllam flt r. Pekçok fiirketin, ürün ve hizmet sat fllar nda çok ciddi azalmalar meydana gelmesi, buna ba l olarak tahsil sorunlar yaflamalar na neden olmufltur. Sonuç olarak, flirketlerin nakit yaratma kabiliyetlerinin azald ve iflletme sermayesi ihtiyaçlar n n artt gözlenmektedir. 2009 y l içinde yaflanan küresel kriz nedeniyle oluflan belirsizlikler, küçük ve orta ölçekli firmalar kesiminde yaflanan s k nt lar güven ortam n zedelemesine neden olmufltur. Bunun sonucu olarak bankalar kredi flartlar n zorlaflt rm fl ve mevcut kredileride geri alma yollar na baflvurmufllard r. Ülkemizde bankalar d fl nda KOB 'lere finasman deste i sa layan çok say da Özel ve Kamu Kuruluflu bulunmaktad r. Bu çal flmalar m zda, Küçük ve Orta ölçekli iflletmelerin ihtiyaçlar n n karfl lanmas daha bir önem kazanm fl olmas ile 4 ayr finasman kayna ndan yararlanma ve özel bilgilere yer verilmifltir. KOSGEB KOSGEB; küçük ve orta ölçekli iflletmelerin teknolojik yeniliklere h zl bir flekilde uyumlar n n sa lamak, Rekabet güçlerinin yükseltmek ve ekonomiye gerekli katk lar ve etkinliklerini artt rmak amac yla destekler vermektir. KOM TE RAPORLARI 885
KOSGEB DESTEKLER NE K MLER BAfiVURAB L R : KOSGEB Desteklerinden; Madencilik ve Tas Ocakç l. imalat: Elektrik.Gaz. Buhar ve klimlendirme Üretim ve Da t m Su Temini. Kanalizasyon. At k Yönetim ve yilefltirme Faaliyetleri nflaat Toptan ve Perakende Ticareti Motorlu Kara Tafl tlar n n ve Motorsikletlerinin Onar m Ulaflt rma ve Depolama Konaklama ve Yiyecek Faaliyetleri 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU Bilgi ve letiflim Mesleki. Bilimsel ve Teknik Faaliyetleri dari ve Destek Hizmet Faaliyetleri Kültür. Sanat. E lence, Dinlence ve Spor Alanlar nda faaliyet gösteren, 250 kifleden az y ll k çal flan istihdam eden ve y ll k net sat fl has lat tutar yada mali bilançosu 25 000 000 (yirmibeflmilyon ) TL.'yi aflmayan ve yönetmenlikte Mikro flletme, Küçük flletme ve Orta iflletme büyüklükteki iflletme olarak s n fland r lan firmalar yararlanabilir. KOSGEBE BAfiVURU Ç N GEREKL BELGELER 1- Faaliyet Gösterdiâi Sektörün NACE Kodu (ETO,ESO,TESK) 2Jmza Beyan /Sirküleri (Asl ve Fotokopisi) Oda Kay t Belgesi (Oda Sicil Kay t Sureti) Ticaret ve Esnaf Gazetesi (Asl ve Fotokopisi) Son Y l Mali Bilanço ve Gelir Tablolar n n As llar (Mali Müflavir Onayl ) iflletmenin Tüm iflyerine Ait Son Y l (SGK - SSK - BA KUR) Prim Bildirgeleri ve Tahakkuklar (12 ayl k) Vergi Levhas (Asl ve Fotokopisi) Firma daha önce KOSGEB'e kay t yapt rmam fl ile öncelikle KOSGEB veri taban (http:/destek.kosgeb.gov.tr) deki " KOSGEB'e ilk Baflvuru " k sm ndaki Baflvuru Formunu doldurmas gerekmektedir. 886
KOSGEB' N SUNDU U DESTEKLER: BANKA KRED FA Z DESTEKLER B LEfi M DESTEKLER Bilgisayar Yaz l m Deste i e-ticarete Yönlendirme Deste i e-imza deste i BÖLGESEL KALKINMA DESTEKLER Yerel Ekonomik Araflt rma Deste i Ortak Kullan m Amaçl Makine Teçhizat Deste i Altyap ve Üstyap Uygulama Projesi Deste i Nitelikli Eleman stihdam Deste i DANIfiMANLIK VE E T M DESTEKLER Dan flmanl k Deste i E itim Deste i G R fi MC L GEL fit RME DESTEKLER - Yeni Giriflimci Deste i - fl Gelifltirme Merkezi Deste i KAL TE GEL fit RME DESTEKLER Genel Test Analiz Deste i CE iflaretlemesine iliflkin Test ve Analiz Deste i Sistem Belgelendirme Deste i PAZAR ARAfiTIRMA VE HRACATI GEL fit RME DESTEKLER - Yurtiçi Sanayi Fuarlar na Kat l m Deste i -Yurtiçi Uluslararas Sanayi ihtisas Fuarlar na Kat l m Deste i Milli Kat l m Dahilinde Yurtd fl Fuarlara Kat l m Deste i Milli Kat l m D fl ndaki Yurtd fl Fuarlara Kat l m Deste i -Tan t m Deste i Markaya Yönlendirme Deste i TEKNOLOJ GEL fit RME VE YEN L K DESTEKLER Teknoloji Araflt rma ve Gelifltirme Destekleri S nai Mülkiyet Haklar Destekleri Teknogiriflim Sermayesi Deste i ULUSLARARASI fib RL GEL fit RME DESTEKLER ihracat Amaçl Yurtd fl fl Gezisi( Y G) Deste i Efllefltirme Deste i KOM TE RAPORLARI 887
Banka Kredi Faiz Deste i KOB 'lerin finansman ihtiyac na destek olmak üzere; KOSGEB taraf ndan Bankalar ve Kredi Garanti Fonu (KGF) ile iflbirli i protokolleri imzalanarak KOB 'lere uygun koflullarda yat r m, istihdam,ihracatjiflletme, biliflim ve makine-teçhizat destek kredileri verilmesi sa lanmaktad r.kosgeb; imzalanan protokol flartlar na ba l olarak kredi faizinin tamam n veya bir k sm n KOB 'lere verilecek destek olarak üstlenmektedir. Dan flmanl k Deste i Deste in Amac ve Kapsam 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU flletmelerin, yeni giriflimcilerin, giriflimcilerin ve iflletici kurulufllar n, yat r m yönlendirme, at l kapasitelerini de erlendirme, kalite ve verimliliklerini art rma, idari ve teknik mevzuat uygulamas, ürün - yöntem gelifltirme ve benzeri hususlarda yapacaklar çal flmalar kapsam nda planlama, yat r m, modernizasyon, teknolojik araflt rma - gelifltirme ve teknoloji adaptasyonu, üretim, pazarlama, enformasyon, yönetim ve benzeri konulardaki bilgi v becerilerini gelifltirmek, yurtiçi - yurtd fl pazarlarda rekabet edebilir düzeye gelmelerini temin etmek, istihdam n ve katma de erin artt r labilmesi için yeni iflletmelerin kurulmas n sa lamak amac ile geekli dan flmanl k ihtiyaçlar na destek verilmesidir. Destekten Beklenen Yararlar flletmelerin, yat r m, modernizasyon, teknolojik araflt rma - gelifltirme ve teknoloji adaptasyonu, üretim, pazarlama, enformasyon, yönetim ve benzeri konulardaki bilgi ve becerilerini gelifltirmek, yurtiçi - yurtd fl pazarlarda rekabet edebilir düzeye gelmelerini temin etmek, istihdam n ve katma de erin artt r labilmesitamac yla gerekli dan flmanl k hizmetlerinin desteklenmesidir. Destekten Kimler Yararlanabilir? KOSGEB Veri Taban nda kay tl iflletmeler, Giriflimciler, Yeni Giriflimciler ve iflletici Kurulufllar yararlanabilir. 888
Destek Oran ve Üst Limiti Nedir? KOSGEB'in flletme bafl na,sa layaca Dan flmanl k Deste i parasal üst limiti 15.000 (onbeflbin) TL'dir. Destek Oranlar flletme bafl na sa layaca üst limiti aflmamak koflulu ile, Geliflmifl Yörede %60, Normal Yörede %70 ve Kalk nmada Öncelikli Yörede %80'dir. Grupland - r lm fl Dan flmanl k Deste inden faydalanacak yeni giriflimciler için destekleme oran %100'dür. E itim Deste i ÖZEL E T M DESTE Deste in Amac ve Kapsam flletmelerin, yurtiçi - yurtd fl pazarlarda rekabet edebilir düzeye gelmelerini temin etmek, istihdam ve katma de eri art rabilmek için; planlama, yat r m, modernizasyon, teknolojik araflt rma gelifltirme, teknoloji adaptasyonu, üretim, pazarlama, finansman, enformasyon, yönetim, mevzuat, giriflimcilik gibi konulardaki bilgi ve becerilerini gelifltirmek amac ile e itim ihtiyaçlar n n karfl lanmas için destek verilmesidir. Destekten Beklenen Yararlar flletmelerin, yurtiçi - yurtd fl pazarlarda rekabet edebilir düzeye gelmelerini temin etmek, istihdam ve katma de eri art rabilmek için; planlama, yat r m, modernizasyon, teknolojik araflt rma gelifltirme, teknoloji adaptasyonu, üretim, pazarlama, finansman, enformasyon, yönetim, mevzuat, giriflimcilik gibi konulardaki bilgi ve becerilerini gelifltirmek amac ile e itim ihtiyaçlar n n karfl lanmas d r. Destekten Kimler Yararlanabilir? KOSGEB Veri Taban nda kay tl iflletmeler yararlanabilir. Destek Oran ve Üst Limiti Nedir? KOSGEB'in flletme bafl na sa layaca özel E itim Deste i parasal üst limiti 6.000 (lalt bin) TL'dir. KOM TE RAPORLARI 889
Destek Oranlar iflletme bafl na sa layaca üst limiti aflmamak koflulu ile, Geliflmifl Yörede %60, Normal Yörede %70 ve Kalk nmada Öncelikli Yörede %80'dir. GENEL E T M PROGRAMLARI Deste in Amac ve Kapsam flletmelere KOSGEB taraf ndan organize edilen e itim programlar na kat lmalar için verilen deste i kapsar. Destekten Beklenen Yararlar flletmelerin, yurtiçi - yurtd fl pazarlarda rekabet edebilir düzeye gelmelerini temin etmek, istihdam ve katma de eri art rabilmek için; planlama, yat r m, modernizasyon, teknolojik araflt rma gelifltirme, teknoloji adaptasyonu, üretim, pazarlama, finansman, enformasyon, yönetim, mevzuat, giriflimcilik gibi konulardaki bilgi ve becerilerini gelifltirmek amac ile e itim ihtiyaçlar n n karfl lanmas d r. Destekten Kimler Yararlanabilir? 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU KOSGEB Veri Taban nda kay tl flletmeler yararlanabilir. Destek Oran ve Üst Limiti Nedir? Genel E itim Programlar ; Geliflmifl Yörede %80, Normal Yörede %90 ve Kalk nmada öncelikli Yörede %100 oran nda desteklenir. Normal Yörede ve Geliflmifl Yörede yer alan iflletmeler için; süresi 6 (alt ) saate kadar olan genel e itim programlar %100 desteklenebilir. Teknoloji Araflt rma Gelifltirme Deste i Deste in Amac ve Kapsam Bilim ve teknolojiye dayal yeni fikir ve bulufllara sahip iflletmelerin, ulusal ve ulus- 890
lararas platformlarda rekabet edebilecek teknolojik düzeyde kurulmas, geliflmesi ve yeni ürün üretilmesi veya gelifltirilmesi amac ile bu iflletmelere teknolojik araflt rma ve gelifltirme deste i verilir. Destekten Beklenen Yararlar flletmelerin Teknoloji ve Yenilik alan nda geliflmeleri ve rekabet güçlerinin art r lmas Destekten Kimler Yararlanabilir? Bu bölümde yer alan destekler, Ar-Ge ve Teknolojik Yenilik Projesi TEKMER/DT Kurullar taraf ndan kabul edilen Yararlan c lara sa lan r. Destek Oran ve Üst Limiti Nedir? a) Malzeme, teçhizat ve prototip üretimi ile ilgili giderler ve deneme amaçl hammadde temini için; Teçhizat ve demirbafllar n teminat karfl l sat n al nmas halinde; verilecek deste in üst limiti 200.000 (iki yüzbin) TL, Destek Oran : %80 Teçhizat ve demirbafllar n finansal kiralama yolu ile al nmas halinde; teçhizat ve demirbafllar n faturada yer alan peflin bedeli ve KDV d fl nda kalan finansal kiralama giderlerine verilecek deste in üst limiti 50.000 (elli bin) TL. Destek Oran :%50 b) Projesi KOSGEB taraf ndan desteklenerek baflar ile tamamlanan iflletmelere verilecek olan kalite gelifltirme ve teknolojik donan m temini için; 1) Kalite gelifltirme ve teknolojik donan m için gerekli demirbafllar n teminat karfl l sat n al nmas halinde; verilecek deste in üst limiti 50.000 (elli bin) TL.Destek Oran :%80 2) Kalite gelifltirme ve teknolojik donan m için gerekli demirbafllar n finansal kiralama yolu ile al nmas halinde; teçhizat ve demirbafllar n faturada yer alan peflin bedeli ve KDV d fl nda kalan finansal kiralama giderlerine verilecek deste in üst limiti 15.000 (on befl bin) TL. Destek Oran :%50 Dan flmanl k deste i; teknoloji araflt rma ve gelifltirme deste inden yararlanan iflletmelerin dan flmanl k ihtiyac n n karfl lanabilmesini teminen; iflbirli i yap lm fl olan üniversitelerden sa lanacak dan flmanl k hizmetinden, ilgili üniversitelerin belirledi i usul KOM TE RAPORLARI 891
2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU ve esaslar çerçevesinde yararlan l r, iflletmelerin yurtiçi ve yurtd fl ndaki üniversitelerden alaca dan flmanl k hizmeti deste i üst limiti 20.000 (yirmi bin) TL, Destek Oran :%80 Ar-Ge sonuçlar n yay nlama deste i; Ar-Ge çal flmas n n sonuçlar n n tan t m ve ciuyurulmas amac ile iflletme taraf ndan kitap, broflür, CD ve benzeri doküman yay nlanmas giderleri deste i üst limiti 3.000 (üç bin) TL.Destek Oran :%80 Teknopark kira deste i üst limiti 20.000 (yirmi bin) TL, Destek Oran :%80 fllik tahsisi; iflletmelere, Ar-Ge projelerini gerçeklefltirebilmeleri için KOSGEB TEK- MER Müdürlü ü binalar nda 24 (yirmi dört) aya kadar ifllik tahsisi, flletmelerin, Ar-Ge konusuna iliflkin yurtd fl kongre, konferans, panel, sempozyum, teknoloji fuarlar ile teknoloji transfer amaçl yurtd fl toplant lara kat l m ve ziyaret deste i üst limiti 5.000 (befl bin) TL, Destek Oran :%80 ) Bafllang ç sermayesi deste i; Ar-Ge Projesi onayland ktan sonra flirketlerini kuran veya Ar-Ge proje baflvurusu tarihi itibariyle son bir y l içinde flirketini kurmufl olan ve Teknoloji Gelifltirme Merkezi bünyesinde ifllik tahsis edilen iflletmelere, iflliklerde Ar-Ge faaliyetlerine bafllamalar ndan sonra verilecek geri ödemesiz destek tutar 10.000 (on bin) TL, h) fl gelifltirme deste i; Teknoloji gelifltirme merkezi ve DT 'lerde yer alan, Teknoloji Ar-Ge Destekleri kapsam nda desteklenen ve projesini baflar yla tamamlayarak mezun olan iflletmelerin yararlanabilece i geri ödemesiz destek tutar 15.000 (onbefl bin) TL, Bu destekteki (a) ve (b) bentlerinin (1) ve (2) numaral alt bentlerindeki seçeneklerden sadece birisi tercih edilir, (f) bendinde yer alan ifllik tahsisi süresi kurul karar ile mevcut iflletmeler için en fazla 12 (on iki) ay, yeni kurulan iflletmeler için 24 (yirmi dört) ay uzat labilir." Bilgi Almak ve Destek Baflvurusu için Baflvurular TEKMER ve DT Uygulay c s GEM Müdürlüklerine yap l r. S nai Mülkiyet Haklar Deste i Deste in Amac ve Kapsam flletmeler taraf ndan yap lan çal flmalar neticesinde, patent belgesi, faydal model belgesi veya endüstriyel tasar m tescili ile sonuçlanan bir bulufl veya tasar m n ortaya ç kmas durumunda, yurtiçi ve yurtd fl ndan; patent, faydal model belgesi, endüstriyel tasar m tescili belgesi ve entegre devre topografyalar tescil belgesi al nmas için yap lan giderlere destek verilmesidir. 892
Destekten Beklenen Yararlar flletmelerin alacaklar belgeler ile yenilik alan nda geliflmeleri ve rekabet güçlerinin art r lmas Destekten Kimler Yararlanabilir? KOSGEB KOB tan m na uyan iflletmeler Destek Oran ve Üst Limiti Nedir? Destek unsurlar ve üst limitleri; Patent belgesi deste i; Türk Patent Enstitüsü (TPE)'den al nacak olan patent belgesi deste i üst limiti 6.000 (alt bin) TL, Faydal model belgesi deste i üst limiti 6.000 (alt bin) TL, Endüstriyel tasar m tescil belgesi deste i üst limiti 6.000 (alt bin) TL, Entegre devre topografyalar tescil belgesi deste i üst limiti 6.000 (alt bin) TL'dir. Bü belgelerin yurtd fl ndaki kurulufllardan al nmas durumunda her bir deste in üst limiti 10.000 (on bin) TL, Destek Oran :%70 Teknogiriflim Sermayesi Deste i Deste in Amac ve Kapsam Desteklenmesi uygun bulunan teknoloji ve yenilik odakl ifl fikirlerinin, bir ifl plan çerçevesinde, katma de er ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teflebbüslere dönüfltürebilmesinin teflvik edilmesi Destekten Beklenen Yararlar Teknoloji tabanl giriflimcili in desteklenerek katma de er ve nitelikli istihdam yarat lmas KOM TE RAPORLARI 893
Destekten Kimler Yararlanabilir? Örgün ö renim veren üniversitelerin herhangi bir lisans program ndan 1 y l içinde mezun olabilecek durumdaki ö renci, yüksek lisans veya doktora ö rencisi ya da lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön baflvuru tarihinden en çok 5 y l önce alm fl kifliler. Destek Oran ve Üst Limiti Nedir? Hibe, 100.000-TL Bilgi Almak ve Destek Baflvurusu için Merkezi Yönetim kapsam ndaki tüm Kamu idareleri Bilgisayar Yaz l m Deste i Deste in Amac ve Kapsam flletmelerin ulusal ve uluslararas platformlarda rekabet güçlerini art rmak ve kalite düzeylerini yükseltmek amac ile Bilgisayar Yaz l m temini için destek verilmesidir. Destekten Beklenen Yararlar 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU Çok say daki iflletme süreçlerinin entegrasyonunu ve otomasyonunu sa lar ve efl zamanl olarak bilgi paylafl m n kolaylaflt r r. Destekten Kimler Yararlanabilir? KOB Tan m na uyan, malat Sanayinde faaliyet gösteren iflletmeler yararlanabilir. Destek Oran ve Üst Limiti Nedir? Bu deste in üst limiti 8.000 (sekizbin) TL olup, % 50 oran nda desteklenmektedir. Desteklenecek Yaz l mlar, Tedarikçi ve faydalanacak iflletmeler ile ilgili kriterler ve koflullar KOSGEB taraf ndan belirlenir ve de erlendirilir. Destek limiti içinde olmak flart ile bir iflletmeye birden fazla yaz l m ihtiyac için 894
destek;verilebilir, ancak bir iflletmeye ayn konu/yaz l m için bir kez destek sa lan r, iflletmede mevcut bir yaz l m n yeni versiyonu/ ayn türde yaz l m n temini için destek verilmez. E-Ticarete Yönlendirme Deste i Deste in Amac ve Kapsam KOSGEB ile koordinasyon içerisinde kurulan Sinerji Odaklar n n (KOSGEB Yard mc Birimleri) biliflim altyap lar n güçlendirmek için Bilgisayar, yaz c, taray c ve internet ba lat s donan mlar n n (modem, Hub) ve yaz l mlar n n ( flletim sistemi, antivirus program ) desteklenmesidir. Destekten Beklenen Yararlar Internet eriflimi olmayan iflletmelerin, sinerji odalar bünyesinde tesis edilen biliflim altyap s n kullanarak gerek KOSGEB ile olan ifl süreçlerinin görülmesi, gerekse e-ticaret uygulamalar n n gelifltirilmesi için oluflturulmufl bir destek modelidir. Destekten Kimler Yararlanabilir? KOSGEB ile Sinerji Odas kurulufl Protokolü imzalayan kurum ve kurulufllardan daha önce internet K raathanesi deste i almam fl olanlar yararlanabilir. Destek Oran ve Üst Limiti Nedir? Destek üst limiti 3.000,- (Üçbin) TL. olup bu tutar % 100 oran nda desteklenir. Baflvurular Sinerji odalar taraf ndan ba l olunan Uygulama Merkezlerine yap lmaktad r. Genel Test -Analiz-Kalibrasyon ve CE flaretlemesine liflkin Test-Analiz ve Sistem Belgelendirme Deste i KOM TE RAPORLARI 895
Deste in Amac ve Kapsam flletmelerin ürün kalitelerinin art r lmas, yeni ürün gelifltirmeleri, uluslararas pazar larda talep edilen ürün belgelerinin temini için; KOSGEB laboratuarlar d fl nda belirlenen kriterler çerçevesinle KOSGEB taraf ndan uygun bulunan yurtiçi/yurtd fl kamu veya özel sektör kurum/kurulufl laboratuarlar na yapt rd test-analiz, kalibrasyon hizmetleri ve CE iflaretlemesi uygunluk de erlendirme faaliyetleri kapsam ndaki test-ahaliz ve denetim giderlerine ve flletmelerin TSE/TURKAK'tan alacaklar Yönetim Sistem Belgeleri giderlerine destek verilmesidir. Destekten Beklenen Yararlar flletmelerin kalitelerinin yükseltilmesi ile ihracatlar n n ve rekabet güçlerinin art r lmas Destekten Kimler Yararlanabilir? KOSGEB KOB tan m na uyan iflletmeler Destek Oran ve Üst Limiti Nedir? 2009 YILI ODA FAAL YET RAPORU Genel test, analiz ve kalibrasyon için iflletme bafl na sa lanacak deste in üst limiti 10.000 (on bin) TL, CE iflaretlemesi test ve analizleri için iflletme bafl na sa lanacak deste in üst limiti 20.000 (yirmi bin) TL, Destekleme oranlar : Geliflmifl Yörelerde : % 50 Normal Yörelerde : % 60 K. Ö.Y. : % 70 c) Sistem Belgelendirme Deste i KOSGEB taraf ndan G GPSYH veya SYH Planlar onaylanm fl Yararlan c lar n, Genel Sözleflmelerinde yer alan Sistem Belgelendirme deste i talepleri do rultusunda yapacaklar TS-ISO 9000, TS-ISO 14000, TS-ISO 22000, TS EN ISO/IEC 17020, TS EN ISO/IEC 17025 ve benzeri sistem belgelendirme çal flmalar neticesinde Türk Standartlar Enstitüsü (TSE) ve Türk Akreditasyon Kurumu'ndan (TÜRKAK) alacaklar sistem belgesi/belgeleri karfl l nda, Uygulama Birimi taraf ndan uygun görülenler için bu destek verilir. 896