0,2-0,5 promil (20-50 mg/dl): Endişe, sıkılganlık ve sorumluluk duygusunu azalır; neşelenme hali oluşur. Reaksiyon zamanı uzar, hassas motor kontrol azalır, düşüncesiz davranışlar artar 0,5-1 promil (50-100 mg/dl): Belirgin bir gevşeme, dikkatin azalması ve reaksiyon zamanında artma, koordinasyon ve muhakeme bozukluğunun başlaması. Derin görüş keskinliğinin azalması, karanlığa adapte olmada zorlanma 1-2 promil (100-200 mg/dl): Yürüme ve konuşmada güçlük çekme, denge ve koordinasyonun kaybedilmesi, belirgin olarak sarhoşluk hali 2-3 promil (200-300 mg/dl): Uyuşukluk ve sersemlik, kusma 3-4 promil (300-400 mg/dl): Koma 5 promil (500 mg/dl): Solunum depresyonu ve ölüm

Trafik kazası yapma olasılığı, kan alkol düzeyine bağlı olarak eksponensiyel bir şekilde artar. Kaza yapma riskinin 0,5-1,0 promilde 1,5 kat, 1,0-1,5 promilde 4 kat, 1,5 promilin üzerinde ise 18 kat arttığı bildirilmiştir. Gençlerde ve toleransı gelişmemiş kişilerde, alkollü araç kullanımına bağlı kaza riski daha fazla artar.

300 ml lik küçük şişe BİRA 70 kg 100 ml lik bir kadeh ŞARAP 35 ml lik bir tek RAKI ya da VİSKİ 14 g (0,3 mol) ETANOL Kan alkol düzeyi = 0,3 promil (30 mg/dl)

KAN ALKOL DÜZEYİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER İçme hızı Midenin boşalma hızı Vücut ağırlığı Cinsiyet Vücuttaki yağ oranı Alkolün metabolizma (yıkım) hızı

Etanol ağız yolundan alındıktan sonra mideden ve ince barsaktan hızla emilerek kana geçer. Alındıktan 5 dakika sonra kanda belirir. Aç karna alındığında yaklaşık %20'si mideden, geri kalanı ince barsaktan absorbe edilir. Midenin boş veya dolu olmasına bağlı olarak doruk kan düzeylerine 30-60 dakikada ulaşır. İnce barsaktaki emilim hızı, midedekine göre daha fazladır.

MİDE DOLU İSE, ince barsağa geçişi gecikir ve DORUK KAN DÜZEYLERİ DÜŞER. İçkideki alkol oranı çok yüksek olursa, pilor spazmı sonucu ince barsağa geçişi engellenir. Alkol ve alkollü losyonlar koklandığında alveollerden az da olsa emilir.

Vücuttaki tüm sıvılara kolayca geçer Plazma proteinlerine bağlanmadığı için, vücut sıvılarındaki düzeyi kandakine eşittir. Yağ dokusunda toplanmaz.

Kadınlarda, yağ oranı daha fazla olduğu için, vücutta dağıldığı sıvı hacmi erkeklerdekinden biraz daha azdır Alınan alkolün dağıldığı sıvı hacmi: kadınlarda 0.6 L/kg, erkeklerde 0.7 L/kg) AYNI MİKTARDA ALKOL ALINMASI, KADINLARDA DAHA YÜKSEK KAN ALKOL DÜZEYLERİNE NEDEN OLUR

% 98 oranında enzimatik yıkılma (metabolizma) yoluyla gerçekleşir. Aşırı alkol alımında oran %90 a düşebilir. Geri kalan miktarı, akciğerlerde alveollerden, böbreklerden ve ter bezleri tarafından atılır.

Solunum havasındaki alkol düzeyi, kan düzeylerini düzenli bir oranda yansıtır (yaklaşık 1/2000) Alkol düzeyi tayinleri kanda, solunum havasında, tükürükte, idrarda ve terde yapılabilir.

Etanolün (CH 3 CH 2 OH) yıkımında 1. Basamak, asetaldehite (CH 3 CHO) oksidlenmesidir. Bu dönüşüm iki yol üstünden olur: i. Alkol dehidrojenaz yolu ii. Mikrozomal etanol oksidleyici sistem (MEOS) veya CYP2E1 enzimi.

Karaciğer hücresinde sitoplazma içerisinde bulunan ve çinko içeren sitozolik bir enzimdir. Düşük dozlarda alkol alındığında, dönüşümün tamamına yakını bu yolak üzerinden olur. CH 3 CH 2 OH + NAD + Alkol Dehidrojenaz CH 3 CHO + NADH + H + Karaciğerin NAD + kapasitesi yıkım hızını sınırlar (8-10 g etanol/saat)

Alkolü metabolize eden karaciğer-dışı dokulardan en önemlisi mide mukozasında bulunan alkol dehidrojenaz etkinliğidir. BU ENZİMİN MİDEDEKİ ETKİNLİĞİ ERKEKLERDE KADINLARA GÖRE YAKLAŞIK 2 KAT DAHA YÜKSEKTİR. Aspirin mide alkol dehidrojenazını inhibe ederek etanolün biyoyararlanımını, dolayısıyla kan alkol düzeyini artırır. Açlık ve proteinden fakir diyet, alkol yıkımını yavaşlatır.

Karaciğerde endoplazmik retikulumda yerleşmiştir. CH 3 CH 2 OH + NADPH MEOS (CYP2E1) CH 3 CHO + NADP + + H + Enzimin etkinliği alkol dehidrojenaza göre 4-40 kez daha düşük olduğundan, az ya da orta dozda alınan alkolün yıkımına katkısı önemli değildir. Karaciğerin NAD + kapasitesi aşıldığında (1 promil=100 mg/dl nin üzerindeki alkol düzeylerinde) önem kazanır.

CYP2E1 enzimi (MEOS) düzenli alkol kullananlarda indüklenir (Enzim etkinliği 10 kata kadar artabilir). Enzim miktarının artması, hem alkolün hem de CYP2E1 enzimi ile metabolize olan ilaçların (barbiturat ve benzodiazepinler gibi) yıkım hızını artırır; kan düzeylerini düşürür. Vücutta bulunan alkol ise, enzimi inhibe ederek bu ilaçların kan düzeyini artırır.

2. Basamak, asetaldehitin asetik aside (CH 3 COOH) dönüşümüdür. Dönüşüm mitokondriyel bir enzim olan aldehid dehidrojenaz (ALDH) enzimi ile gerçekleştirilir. CH 3 CHO + NAD + Aldehid Dehidrojenaz CH 3 COOH + NADH + H + Oluşan asetik asid CO 2 ve suya dönüşür.

Asetaldehitin büyük kısmının oksidlenmesinden sorumlu olan ALDH2 dir. Bu enzim polimorfizm gösterir ve 2 izoenzimi vardır: 1. Yüksek etkinlikli 2. Düşük etkinlikli Düşük etkinlik bakımından homozigot ya da heterozigot olan yavaş inaktivatör bireylerde, az miktarda alkol aldıklarında bile yüzde kızarma gibi bulgularla giden asetaldehid reaksiyonu gözlenir.. Bu bireyler nispeten doğu Asya ırklarında sıktır ve bunlarda alkolik karaciğer hastalığı daha az görülür..

Etanolün eliminasyonu sıfır derece kinetiğine göre olur. Yıkım hızı kan alkol düzeyinden bağımsızdır. 15-30 mg/dl/saat = 0,15-0,3 promil/saat

KAYNAKLAR Uzbay İ.T. Alkoller. Kayaalp S.O., editör. Rasyonel Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji. 12. Baskı. Ankara: Pelikan Yayıncılık; 2009, s: 739-750 Schuckit M.A. Ethanol and Methanol. In: Brunton L.L, ed. Goodman & Gilman s, The Pharmacological Basis of Therapeutics. 12nd ed. New York: McGraw-Hill; 2011, p: 629-647 Masters S.B. The Alcohols. In: Katzung B.G, ed. Basic & Clinical Pharmacology. 9th ed. Singapore: McGraw-Hill; 2004, p: 367-378 Hancı İ.H., Aşıcıoğlu F., Arslan Ç. ve diğ. Türk Ceza Yasasına Göre Alkollü Araç Kullanmanın Güvenli Sürüş Yeteneğine Etkileri Çalıştay Sonuç Bildirgesi. Adli Bilimler Dergisi, Aralık 2009 Gentry R.T., Baraona E., Amir I., Roine R., Chayes Z.W., Sharma R., Lieber C.S. Mechanism of the aspirin-induced rise in blood alcohol levels. Life Sci., 1999, 29;65(23): 2505-12 Lieber C.S. Mechanisms of ethanol-drug-nutrition interactions. J Toxicol Clin Toxicol. 1994;32(6):631-81.