Jinekomasti: Mamografi ve Ultrasonografi Bulgular

Benzer belgeler
fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

Yetmifldört yafl nda, 60 paket/y l sigara içme

MEME KANSERİNDE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ

Tiroid nodüllerinde TİRADS skorlamasının güvenirliliği

MEMENİN PAGET HASTALIĞI. Doç. Dr. M. Ali Gülçelik Ankara Onkoloji Hastanesi

Tablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR

Aile hekimli i poliklini ine baflvuran asemptomatik kad nlarda meme hastal klar n n s kl n n BI-RADS ile de erlendirilmesi

T bbi Makale Yaz m Kurallar

Yüksek riskli hastalarda güncel tarama nasıl olmalıdır? Kim, ne zaman, nasıl?

MEME RADYOLOJİSİ DEĞERLENDİRME Kabul Şekli 1 (Bildiri ID: 39)/Meme Kanserinin Mide Metastazı Poster Bildiri KABUL POSTER BİLDİRİ

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.

Aksillanın Görüntülenmesi ve Biyopsi Teknikleri. Prof. Dr. Meltem Gülsün Akpınar Hacettepe Üniversitesi Radyoloji Anabilim Dalı

Araflt rma modelinin oluflturulmas. Veri toplama

MEME PATOLOJİSİ SLAYT SEMİNERİ

Graves Hastalığında Nodül Sıklığı, Nodüllerin Ultrasonografik ve Sitopatolojik Özellikleri

TIP ÖĞRENCİSİ İÇİN DERS NOTLARI MEME RADYOLOJİSİ

MURAT YÜKSEL. FEM N ST HUKUK KURAMI VE FEM N ST DÜfiÜNCE TEOR LER

Azospermi Nedir, Belirtileri Nedir, Nas l Tedavi Edilir?

KANSERDE RADYOLOJİK GÖRÜNTÜLEME DOÇ. DR.İSMAİL MİHMANLI

TÜBERKÜLOZ EP DEM YOLOJ S

Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu;

KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ

Memede Hemanjiyom:Olgu Sunumu Haemangioma of the Breast: Case Report Genel Cerrahi

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

Mamografi; Ne için? Ne zaman? Dr. Mehmet İnan Genel Cerrahi Uzmanı Mağusa Tıp Merkezi Hastanesi

stanbul Kültür Üniversitesi, Türkiye

LOKAL-BÖLGESEL EVRELEME VE TEDAVİYE YANITIN RADYOLOJİK DEĞERLENDİRİLMESİ

TÜRK DÜNYASI TRANSPLANTASYON DERNE

Hasta Rehberi Say 6. KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber

Ultrasonografi ile Çocuklarda Mezenterik Lenf Nodlar n n De erlendirilmesi

Bezi Ultrasonografisi

ÇOCUKLUKTA ve ERGENL KTE KEM K SA LI I

Meme Radyoterapisi sonrası komplikasyonlar. Dr. Görkem Aksu Kocaeli Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi AD

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

6. SINIF MATEMAT K DERS ÜN TELEND R LM fi YILLIK PLAN

Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM)

Hart Walker, gövde deste i ve dengeli tekerlek sistemi sayesinde, geliflim düzeyi uygun olan çocuklar n, eller serbest flekilde yürümesini sa lar.

Hepatit B. HASTALIK Hepatit B nin etkeni nedir? Hepatit B hepatit B virüsü (HBV) ile meydana getirilen bir hastal kt r.

S-1 Silikon Tabanl k 3/4. S-2 Silikon Tabanl k 4/4 nce. Silikon Ürünler. S-3 Silikon Tabanl k 4/4 Mavi Noktal

MEME KANSERİ TARAMASI

ERGENL K ve BÜYÜME HORMONU EKS KL

ADRENAL KİTLELERK TLELERİNDE DR. FATİH H TUNCA İSTANBUL TIP FAKÜLTES LTESİ GENEL CERRAHİ

Ders 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac

Erkek meme kanseri-3 olgu sunumu

Ergende Meme Sorunları. Yrd. Doç. Dr. Müsemma Karabel Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Ergen Ünitesi

6 MADDE VE ÖZELL KLER

Kendisinde veya birinci derece akrabalarında genetik testler ile BRCA 1 ve BRCA 2

VERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM

MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z

Primeri Bilinmeyen Aksiller Metastazda Cerrahi Yaklaşım. Dr. Ali İlker Filiz GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Genel Cerrahi Servisi

Meme Olgu Sunumu. Gürdeniz Serin. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı. 3 Kasım Antalya

Akciğer kanserinde radyolojik bulgular, değerlendirme. Dr. Canan Akman İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı

BENİGN MEME KİTLELERİNE YAKLAŞIM

ANKARA MEME HASTALIKLARI DERNEĞİ BİLİMSEL TOPLANTISI

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

Pnömokokal hastal klar

MEME TÜBERKÜLOZU : USG, MAMOGRAFİ VE MRG BULGULARI : OLGU SUNUMU TUBERCULOSIS OF BREAST: US, MAMMOGRAPHIC AND MRI FINDINGS : A CASE REPORT

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV Sayfa ISBN

Proliferatif Meme değişiklikleri (nodüler, fibrokistik değişiklikler) Fibroadenomlar (Sık görülen, dev, juvenil, filloides)

G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl

GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL

11. SINIF KONU ANLATIMLI. 2. ÜNİTE: KUVVET ve HAREKET 4. KONU AĞIRLIK MERKEZİ - KÜTLE MERKEZİ ETKİNLİK ÇÖZÜMLERİ

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi

K MYA K MYASAL TEPK MELER VE HESAPLAMALARI ÖRNEK 1 :

Tiroid ve Paratiroid Cerrahisi

Solid Meme Kitlelerinde Ultrasonografi: Benign mi, Malign mi?

JĐNEKOMASTĐNĐN SONOGRAFĐK VE MAMOGRAFĐK DEĞERLENDĐRĐLMESĐ, HĐSTOPATOLOJĐK KARŞILAŞTIRILMASI VE OLGULARA YAKLAŞIM PROTOKOLÜ

MEMEDE ĐNTRAOPERATĐF KONSÜLTASYON. Dr. N. Zafer Utkan

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m

ÖZET. Anahtar Kelimeler: HCV-HBV koinfeksiyonu, viral interferans Nobel Med 2010; 6(3): Bulgular: De erlendirmeye al nan olgulardan 13'ü

KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ

Erken Evre Akciğer Kanserinde

EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI. Doç.Dr.Mitat KOZ

MEMENİN SELİM PREKANSERÖZ HASTALIKLARININ YÖNETİMİ. Op. Dr. Gülden BALLI İzmir Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Kliniği

Çocuk ve Tüberküloz (Verem)

Hasta Rehberi Say 11. ÇO UL H POF Z HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber

ADRENAL KORTİKAL KANSER TEDAVİSİNDE LAPAROSKOPİK CERRAHİ

Ödem, hiperemi, konjesyon. Doç. Dr. Halil Kıyıcı 2015

N-3 Diz Sabitleyici (Posterior Sheel)

YEN DÖNEM DE DENET M MESLE NE HAZIRMIYIZ?

HAFİF BETONLARIN ISI YALITIM VE TAŞIYICILIK ÖZELİKLERİ

Adneksial kitlelerde malignite araştırması

Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi

fiekers Z D YABET (Diyabet nsipit)

HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR

Hepinizin bildi i gibi bilgi ça olarak adland r lan günümüzde bilim ve teknoloji alan nda

Solunum Sistemi. Anahtar Kavramlar alveol diyafram bronş bronşçuk. Soluk al p verme olay s ras nda hava vücudumuzda nas l bir yol izler?

Hasta Rehberi Say 14. NTRAÜTER N BÜYÜME GER L Orta kolayl kta okunabilir rehber

Zihinden fllem Yapal m, Yuvarlayal m, Tahmin Edelim

TÜRK YE DE TOPLUM TABANLI MEME KANSER TARAMASI PROGRAMI: LK DE ERLEND RME RAPORU

Savaş Baba, Sabri Özden, Barış Saylam, Umut Fırat Turan Ankara Numune EAH. Meme Endokrin Cerrahi Kliniği

ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM

Tarifname BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON

MEME PATOLOJİSİ Slayt Semineri Oturum Başkanları: Dr. Osman ZEKİOĞLU - Dr. Gülnur GÜLER

Girifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu

Uygulama Önerisi : ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler

YÜKSEK RİSK PREMALİGN LEZYONLARDA YAKLAŞIM. Dr.Ayşenur Oktay Ege Ün Tıp Fak Radyoloji AD

Transkript:

O.M.Ü. T p Dergisi 21(4): 156 162, 2004 Jinekomasti: Mamografi ve Ultrasonografi Bulgular Dr. Türkay YALIN 1, Dr. lkay Koray BAYRAK 1, Dr. Necati ÖZEN 2, Dr. Ümit BELET 1, Ondokuz May s Üniversitesi, T p Fakültesi, Radyoloji 1 ve Genel Cerrahi 2 Anabilim Dallar, SAMSUN Bu çal flma ile amac m z de iflik jinekomasti formlar nda fibroglandüler eleman da l m flekillerinin mamografi ve ultrasonografik görünümlerini tart fl p irdelemektir. Nisan 1994 ve Mart 2002 tarihleri aras nda jinekomasti de erlendirmesi için mamografi bölümüne baflvuran 77 erkek hastan n jinekomasti bulunan 118 memesi araflt rmaya dahil edildi. Mamografi ile Jinekomasti paternleri fibroglandüler elemanlar n n da l m na göre dendritik, nodüler ve nodüler-dendritik olarak üç grupta s n fland r ld. Bu jinekomasti flekillerinin mamografik ve ultrasonografik bulgular karfl laflt r ld. Jinekomastiye sebep olan fibroglandüler yap lar 35 memede (%30) dendiritik, 43 memede (%36) nodüler ve 40 memede (%34) nodüler-dendiritik da l m göstermekteydi. Ultrasonografi bulgular ise dendritik tip jinekomastilerin 28 i (%80), nodüler-dendiritik tiplerin 20 si (%47) nodüler tiplerin ise 6 s nda (%15) hiperekoik fibroglandüler dokular fleklindeydi. Areola alt üçgen yada nodül fleklinde hipoekoik ultrasonografi bulgular dendiritik tip jinekomastilerin 7 sinde (%20), nodüler-dendritik tip jinekomastilerin 23 ünde (%53) ve nodüler tiplerin ise 34 ünde (%85) görüldü. Jinekomastisi bulunan hastalar n mamografi görüntülerinde fibroglandüler elemanlar n yo- unlu u ve yayg nl ultrasonografik bulgular belirlemektedir. Ultrasonografik olarak jinekomasti tan s fibroglandüler elemanlar areola alt hipoekoik alanlar fleklinde görüldü ünde daha güç konulabilmektedir. Mamografilerde diffüz olarak yay lm fl fibroglandüler elemanlar ve/veya hiperekoik fibroglandüler görüldü ünde jinekomasti tan s çok daha kolay olacakt r. Jinekomasti düflünülen hastalarda mamografi ve ultrasonografinin beraber kullan lmas ve her iki yöntemdeki bulgular n dikkatli de erlendirilmesi tan sal do rulu u artt racakt r. Anahtar kelimeler: Erkek memesi, jinekomasti, mamografi, ultrasonografi Gynecomastia: Mammographic and Ultrasonographic Findings The study is designed to discus and compare mammographic and ultrasonographic views of fibroglandular patterns in different types of gynecomastia. We evaluated 118 breasts of 77 male with gynecomastia between April 1994 and March 2002. We grouped gynecomastia patterns in mammography according to fibroglandular distribution and classified them as dendritic, nodular, nodular-dendritic. We correlated and discussed mammographic and ultrasonographic characteristics of these gynecomastia patterns. Gynecomastia type was dendritic in 35 (30%), nodular in 43 (%36) and the remaining 40 (34%) were nodular-dendritic. Ultrasonographic findings in 28 (80%) of dendritic, 20 (47%) of nodular-dendritic, 6 (15%) of nodular types showed hyperechoic fibroglandular tissue, but in 7 (20%) of dendritic, 23 (53%) of nodular-dendritic, 34 (85%) of nodular types showed subareolar triangular or nodular sonolucency. Density and diffuseness of fibroglandular elements on mammograms determine ultrasonographic findings. Ultrasonographic diagnosis is less certain in those patients with subareolar sonolucency. When diffusely scattered fibroglandular elements on mammograms and/or hyperechoic sonographic views were seen, diagnosis of gynechomastia would be much more easy. It is apparent that combination of mammography with ultrasonography and careful attention to subtle changes on both modalities will improve diagnostic accuracy. Key words: Male breast, gynecomastia, mammography, ultrasonography 156

Ekim-Aral k 2004 G R fi Boyutlar artm fl erkek memesinin görüntülenmesi mamografik pozisyon verme güçlü- ü nedeniyle genellikle zordur. Meme kanseri nadir görülse de erkek memesinde saptanan her türlü kitle ayr nt l incelemeyi gerektirir. Erkek meme kanseri neredeyse her zaman klinik olarak belirgindir bu nedenle genellikle mamografik inceleme gerekmeyebilir (1,2). Erkeklerde mamografi genellikle jinekomastiyi de erlendirmek amac yla kullan l r. Bazen mamogramlarda jinekomasti karsinomay taklit edebilir yada gizleyebilir. Mamogramlarda özellikle yo un nodüler, tek tarafl yada asimetrik dansiteler görüldü ünde malign lezyonlar n d fllanmas güç olacakt r. Son y llarda ultrasonografi erkek memesinin incelemesinde kullan m kabul gören di er bir yöntemdir (3 6). Ayr ca erken yafllarda malignensinin nadir olmas nedeniyle yaln zca ultrasonografi yeterli görüntüleme yöntemi olacakt r. Bu çal flma jinekomastisi bulunan hastalarda mamografik dansiteler ile ultrasonografi bulgular aras nda iliflkinin belirlenmesidir. Çal flmam zda mamografik yo unluklar na göre nödüler, nodülodendritik ve dendritik olarak s n fland r lan jinekomasti bulunan memelerin ultrasonografik bulgular literatür fl nda de erlendirilmifltir. GEREÇLER VE YÖNTEM Nisan 1994 ve Mart 2002 y llar aras nda bölümümüze inceleme amac yla baflvurmufl 91 erkek hastan n 70 inde (%77) ele gelen kitle, 19 unda (%21) kitle ve hassasiyet ve 2 sinde (%2) ülsere kitle ve hassasiyet flikayetleri mevcuttu. Hastalar n tümü iki tarafl mamografi ve ultrasonografi ile de erlendirildi. Mamografi görüntüleri Mammo Diagnost UC (Philips, Hamburg, Germany) cihaz ile elde edilmiflti. Her iki memenin mediolateral ve kraniokaudal magnifikasyonlu görüntüleri elde olundu. Ultrasonografik inceleme Toshiba SSA-240A (Tokyo, Japonya) ultrasonografi cihaz ile 7,5 MHz transduser ile yap ld. Her iki meme ve aksilla incelemesi ayn radyolog taraf ndan yap ld. Jinekomasti: Mamografi ve Ultrasonografi Bulgular 91 hastan n 7 sinde (%8) adipomasti, 4 ünde (%4) infiltratif duktal karsinom oldu undan, 3 hastan n (%3) bilateral memeleri normal oldu undan çal flma d fl b rak ld. Kalan 77 hastan n mamografi ile jinekomasti oldu u düflünülen 118 memesi çal flmaya dahil edildi. Hastalar n yafllar 27 ile 73 aras nda de iflmekteydi (ortalama 43,6). 8 Jinekomasti patolojik tan ald, di erleri en az 1 y l klinik takip sonucu jinekomasti olarak kabul edildi. Jinekomasti bulunan hastalar n mamogramlar fibroglandüler yap lar n da l mlar na ve yo unlu una göre dendiritik, nodüler ve nodüler-dendiritik olarak üç gruba ayr ld. Nodüler tip areola alt nda küre yada elips fleklinde nodüler dansite fleklinde kendisini göstermektedir (Resim 1a). Areola alt ndan memeye yelpaze yada alev fleklinde yayg n olarak uzanan fibroglandüler elemanlar n bulundu u jinekomasti tipi ise dendiritik olarak s n fland r ld (Resim 2a). Üçüncü tip nodüler-dendiritik tip olarak adland r lm flt ve bu guruba dendiritik yada nodüler guruba dahil edilemeyen jinekomastiler dahil edildi. Bu tip jinekomastide mamogramlarda dendiritik forma göre daha yo- un, nodüler forma göre daha yayg n fibroglandüler elemanlar bulunmaktayd (Resim 3a, 4a). Mamografik ve ultrasonografik inceleme ayn radyolog taraf ndan yap ld. Jinekomasti bulunan memeler ayr ca fibroglandüler elemanlar n ultrasonografik bulgular na göre iki gruba ayr ld. Bu guruplardan ilkinde fibroglandüler elemanlar ultrasonografi ile nodüler, üçgen yada alev fleklinde belirsiz s n rl akustik gölgesi bulunmayan hipoekoik homojen alan fleklinde izlenmekteydi. kinci gurupta ultrasonografi ile areola alt nda lokalize yada yayg n hiperekoik fibroglandüler elemanlar izlenmekteydi. Mamografik jinekomasti paternleri ile ultrasonografik bulgular karfl laflt r ld. Ultrasonografi ile hipoekoik izlenen fibroglandüler elemanlar n varl malign lezyonlar taklit eder yada maskeleyebilir. Bu nedenle mamografik jinekomasti paternlerinin ultrasonografik incelemede hipoekoik görülme s kl klar birbirleriyle karfl laflt r ld. Bu amaçla 157

Dr. C. Türkay YALIN, Dr. lkay Koray BAYRAK, Dr. Necati ÖZEN, Dr. Ümit BELET O.M.Ü. T p Dergisi Cilt: 21 No. 4 Resim 1 a,b. Nodüler jinekomastili hastan n magnifikasyonlu mediolateral mamogram ve ultrasonografik görüntüsü. Mamografide lobüle konturlu oval nodüler dansite görülmekte. Ultrasonografi ile lezyon hipoekoik hafif heterojen belirsiz konturlu alan fleklinde izlenmekte ve posterior eko de iflimi görülmemektedir. Resim 2 a, b. Dendiritik tip jinekomastisi bulunan hastan n magnifiye mediolateral mamogram ve ultrasonografik görüntüsü. Mamografi ile memede yayg n, da n k çizgisel dansiteler ve ultrasonografi ile memede yayg n hiperekoik fibroglandüler elemanlar izlenmekte. Yate s düzeltmesi ile birlikte Ki kare testi kullan ld. Nodüler, nodüler-dendiritik ve dendiritik jinekomasti gruplar nda hipoekoik ultrasonografik alan görülme s kl klar ve OR de erleri hesapland ve önem kontrolleri yap ld. BULGULAR 91 hastan n 77 sinde (%85) jinekomasti 7 sinde (%8) jinekomasti olmadan ya l meme büyümesi, 3 hastada (%3) normal meme dokusu, 4 hastada (%4) infiltratif duktal karsinom bulunmaktayd. 158

Ekim-Aral k 2004 Jinekomasti: Mamografi ve Ultrasonografi Bulgular Resim 3 a, b. Nodüler-dendiritik tip jinekomastisi bulunan hastan n magnifiye mamogram ve ultrasonografik görüntüsü. Mamografi ile memede yayg n, yo un ve da- n k fibroglandüler elemanlar izlenmekte. Nodüler formdaki gibi belirgin kontur izlenmemekte ancak memeye yayg n olarak da lm fl yo un fibroglandüler elemanlar görülmekte. Ultrasonografik incelemede belirsiz s - n rl üçgen fleklinde hafif heterojen hipoekoik lezyon izlenmekteydi. Resim 4 a, b. Nodüler-dendiritik tip jinekomastisi bulunan hastan n magnifiye mamogram ve ultrasonografik görüntüsü. Mamografi ile memede yayg n, yo un ve da- n k fibroglandüler elemanlar izlenmekte. Ultrasonografik incelemede fibroglandüler elemanlar memede da n k hiperekoik alanlar fleklinde izlenmekte. çerisinde fibroglandüler eleman bulunmayan boyutlar ya dokudaki art fla ba l artm fl olan memeler adipomasti olarak, volüm art fl, retroareolar fibroglandüler eleman, kitle yada mikrokalsifikasyon bulunmayan memeler normal olarak kabul edildi. Jinekomasti tespit edilen 77 hastan n 36 s nda (%54) tek tarafl, 41 inde (%46) iki ta- 159

Dr. C. Türkay YALIN, Dr. lkay Koray BAYRAK, Dr. Necati ÖZEN, Dr. Ümit BELET O.M.Ü. T p Dergisi Cilt: 21 No. 4 Tablo. Mamografik Jinekomasti Tipleri ve Ultrasonografik Bulgular. Dendiritik Tip Jinekomasti Nodüler Tip Jinekomasti Nodüler-Dendiritik Tip Jinekomasti Hipoekoik Hiperekoik 35 (30%) 7 (20%) 28 (80%) 40 (36%) 34 (84%) 6 (16%) 43 (34%) 23 (53%) 20 (47%) Toplam 118 64 (55%) 54 (45%) rafl jinekomasti bulunmaktayd. Bilateral jinekomasti bulunan 41 hastan n 14 ünde (%34) memelerden birisi di erine oranla daha a r tutulmufl daha büyük boyuta ulaflm flt. Jinekomasti tespit edilen 77 hastan n 118 memesine ait mamogramlar fibroglandüler elemanlar n da l mlar na göre dendiritik, nodüler ve nodüler-dendiritik olarak 3 guruba ayr ld. Nodüler tip jinekomastiler grubuna mamogramlarda areola alt nda küre yada elips fleklinde nodüler dansite fleklinde kendisini gösteren jinekomastiler dahil edildi (Resim 1a). Areola alt ndan memeye yelpaze yada alev fleklinde yayg n olarak uzanan fibroglandüler elemanlar n bulundu u jinekomasti tipi ise dendiritik olarak s n fland r ld (Resim 2a). Üçüncü tip nodüler-dendiritik tip olarak adland r lm flt ve bu guruba dendiritik yada nodüler guruba dahil edilemeyen, mamogramlarda dendiritik forma göre daha yo un, nodüler forma göre daha yayg n fibroglandüler elemanlar bulunan jinekomastiler dahil edildi (Resim 3a). Nodüler-dendiritik tip jinekomastinin di- er tiplerden ayr m hem nodüler hemde dendiritik tip jinekomastilerin özelliklerini tafl yabildi inden, güç olmaktad r (Resim 3a, 4a). 77 hastan n jinekomasti bulunan 118 memesi mamografilerdeki fibroglandüler elemanlar n da l mlar na göre s n fland r ld nda; bunlar n 35 i dendiritik (%30), 43 ü nodüler (%36) ve 40 (%34) nodüler dendiritik olarak kabul edildi (Tablo). Ultrasonografik bulgular s n fland r ld nda fibroglandüler yap lar 29 memede (%25) nodül fleklinde, 35 memede (%30) üçgen yada alev fleklinde belirsiz s n rl akustik eko de iflimi yapmayan hipoekoik homojen alanlar fleklinde görülmekteydi. Fibroglandüler yap lar toplam 64 memede (%55) hipoekoik görülürken, 54 memede (%45) lokalize yada da n k hiper ekoik alanlar fleklinde görülmekteydi. Jinekomastinin mamografik ve ultrasonografik bulgular karfl laflt r ld. Nodüler tip jinekomastilerin 34 ü (%85), nodüler-dendiritik tiplerin 23 ü (%53) ve dendiritik tiplerin 7 si (%20) ultrasonografi ile hipoekoik alanlar fleklinde görülmekteydi (Resim 1b, 3b). Jinekomasti bulunan memelerin 54 ünde (%45) ultrasonografide fibroglandüler yap lar hiperekoik alanlar fleklinde görüntülenmiflti (Resim 2b, 4b). Hiperekoik ultrason bulgular dendiritik tip jinekomastilerin 28 inde (%80), nodüler dendiritik tiplerin 20 sinde (%47) ve nodüler tiplerin 6 s nda (%15) görüldü (Tablo). Jinekomasti tan s ultrasonografi ile areola alt hipoekoik alanlar fleklinde görüldü ünde daha zordur. Nodüler tip jinekomastide hipoekoik ultrasonografi görülme olas l dendiritik forma göre 22.7 kat fazlayd [c 2 =29.2 p<0.001 OR=22.7 (95%CI:5.8<OR<93.1)]. Nodüler-dendiritik forma göre nodüler formum hipoekoik görülme olas l ise 4.9 kat fazla bulunmufltur [c 2 =8.2 p<0.01 OR=4.9 (95%CI:1.5<OR<16.3)]. Ayr ca nodüler-dendiritik tipin dendiritik tipe göre hipoekoik görülme olas l 4.6 kat fazla bulunmufltur [c 2 =7.8 p<0.01 OR=4.6 (95%CI: 1.5<OR< 14.6)]. TARTIfiMA Normal erkek memesi genellikle ya ve çok az miktarda salg sal elemandan oluflur. Mamografi ile lipid dansitesinde radyolusen görülürler. çerisinde az miktarda fibroglandüler yap lar temsil eden lineer görünümler bulunabilir. Jinekomasti erkek memesinin neoplastik büyümesidir. Gerçek jinekomastide salg kanallar n n say s ve çaplar artar. Beraberinde çevresinde damar ve hücreden zengin stroma bulunan epitelyal hiperplazi bulunur. Jinekomasti iki farkl yafl döneminde daha s k görülür. Bunlardan birisi adolesan döneminde 12-15 yafllar aras ndad r ve bu yafl gurubundaki normal erkek çocuklar n %50 sinde 160

Ekim-Aral k 2004 görüldü ü belirtilmifltir. Adolesan gurup d - fl nda ikinci gurubu ileri yafllarda ço u 65 yafl üzeri erkekler oluflturur (7). Adolesan gurupta sebebin serumda artm fl östradiol oldu u düflünülürken, ileri yafl gurubunda serumda total ve serbest testosteron düzeyinde azalmaya sebep olan testiküler yetersizlik, artm fl serum luteinizan hormon ve de iflmemifl estradiolun sebep oldu u savunulmaktad r (7). Jinekomasti genellikle idiopatiktir. Ancak birçok de iflik hastal k, sendrom ve ilaç jinekomasti oluflumuyla iliflkilidir. Jinekomasti uzun süreli açl k, ambigus genitalia sendromlar, Klinefelter sendromu,hipertiroidizm, renal hastal klar, hemodializ, primer ve sekonder hipogonadizm, akci er ve karaci er hastal klar, testiküler ve adrenal tümörler, ektopik human koryonik gonadotropin salg layan tümörler (akci er, karaci er ve böbrek tumörleri), genifl bir ilaç gurubu ile iliflkili olabilir (8 12). Bizim hasta gurubumuzda 16 (%23) hastada jinekomastinin olas sebepleri bulunmaktayd. Bowers SP ve arkadafllar n n çal flmas nda bu oran %39 olarak bulunmufltu (13). Bu olgular n 6 s nda kronik digoksin kullan m 4 ünde hepatit B enfeksiyonu, 2 sinde alkolizm ve iliflkili karaci er ya lanmas bulunurken, kalan 4 hastan n birincisi digoksin kullan m ve hepatit, ikincisi nefrit ve steroid kullan m, üçüncüsü akci er epidermoid karsinomu, karaci er metastaz ve plevral efüzyon, sonuncusu kronik obstrüktif akci er hastal ve hipertansiyon öyküsüne sahipti. Jinekomastide fizik muayenede iyi s n rl ve yayg n areola alt nda kitle ele gelir. Lokalize nodülde hassasiyet bulunabilir. Jinekomasti genellikle tek tarafl d r. ki tarafl jinekomastinin daha s k oldu u baz serilerde bulunmaktad r (11). K rk hastadan oluflan baflka bir seride 28 hastada (%70) tek tarafl, 12 hastada (%30) iki tarafl jinekomasti bulunurken iki tarafl jinekomasti bulunan 12 hastan n 8 inde tek tarafta jinekomasti asimetrik olarak daha belirgindi (1). Hasta gurubumuzu oluflturan 77 kiflide bu oranlar 36 (%46) tek tarafl, 41 (%54) iki tarafl jinekomasti fleklindeydi. ki tarafl jinekomastisi bulunan 41 hastan n 14 ünde bir meme di erine oranla daha belirgin tutulum mevcuttu. Jinekomasti: Mamografi ve Ultrasonografi Bulgular Mamografinin erkeklerdeki en s k endikasyonu jinekomastidir. Hastalar m zda jinekomastinin mamografi bulgular daha önce literatürde tarif edildi i gibi areola alt nda nodüler, dendiritik yada üçgen fleklinde düzensiz s n rl dansiteler fleklindeydi (2,3,14,15). Jinekomasti bulunan hastalar n mamogramlar fibroglandüler elemanlar n da l m özelliklerine göre üç guruba ayr ld. Bunlardan ilk ikisi nodüler ve dendiritik formlar üçüncüsü ise bu guruplardan hiç birisine dahil edilemeyen nodüler-dendiritik form olarak adland r lm flt. Jinekomastinin ultrasonografi bulgular literatürde ayr nt l tart fl lm flt r (3 6). Jinekomasti areola alt nda üçgen (Resim 3b) veya nodül (Resim 1b) fleklinde belirsiz s n rl hipoekoik alan ve hiperekoik fibroglandüler doku fleklinde (Resim 2b, 4b) görülebilmektedir (5,6). Areola alt nda sonolusensi bulunan hastalarda jinekomasti tan s daha güç olmaktad r. Erkek meme kanseri oldukça nadir karfl - lafl lan bir durumdur. Kad n meme kanserine göre s kl %0,9 oran ndad r (16). Erkeklerde görülen kanserler içerisinde meme kanseri %0,2 oran nda görülür (7). Meme kanserinin erkeklerdeki pik yafl 60 ve pik insidans 5 ve 6. dekatlard r (11,16). Erkek meme kanserlerinde tan genellikle geç konuldu undan, tümör h zla gö üs duvar na yay l r ve metastaz yapar. Bu nedenle erken tan oldukça önemlidir. Malign meme kanseri erkeklerde dens simetrik yada asimetrik lobüle iyi s n rl veya spiküle konturlu kötü s n rl mamografik kitleler fleklinde görülebilirler. Ultrason ile oldukça düzgün s n rl hipoekoik heterojen yuvarlak veya oval lezyonlar fleklinde görülebilir (17,18). Genellikle ultrason ile kitle arkas nda akustik gölge izlenmez. Mamografilerde izlenen fibroglandüler elemanlar n da l m yada yo unlu u ultrasonografik bulgular belirler. Mamogramlarda görülen tek tarafl, asimetrik ya da yo un nodüler jinekomasti malignensiyi taklit edebilir veya saklayabilir. Ultrasonografi bu hastalarda tan destekleyici araç olarak kullan labilir. Fakat erkek meme büyümesinde tek bafl na ultrasonografiye güvenmek her zaman do ru olmayabilir. Mamogramlarda görülen dens glandüler 161

Dr. C. Türkay YALIN, Dr. lkay Koray BAYRAK, Dr. Necati ÖZEN, Dr. Ümit BELET O.M.Ü. T p Dergisi Cilt: 21 No. 4 yap lar ultrasonografide hipoekoik görünümdedir. Jinekomasti tan s areola alt nda hipoekoik alan bulunan bu hastalarda daha belirsizdir. Hiperekoik ultrasonografi bulgusu olan glandlar ise mamogramlarda s kl kla da n k yay lm fl fibroglandüler yap lar fleklinde görülürler. Bu tip radyolojik bulgular olan hastalarda jinekomasti tan s genellikle daha kolayd r. Mammografik görüntülerde yo un yada nodüler jinekomasti bulunan memelerde ultrasonografi ile belirlenen hiperekoik ultrasonografik bulgular jinekomasti tan s na daha rahat ulaflt r r. Jinekomastinin mamografi ve ultrasonografi ile de erlendirilmesi do ru tan - ya ulafl m destekleyece inden meme büyümesi olan erkeklerde bu iki yöntemin beraberce kullan lmas önemlidir. Gelifl Tarihi : 16.11.2005 Yay na kabul tarihi : 15.03.2006 Yaz flma adresi: Dr. lkay. KORAY BAYRAK Ondokuz May s Üniversitesi, T p Fakültesi Radyoloji Anabilim Dal 55139 Kurupelit, SAMSUN KAYNAKLAR 1. Dershaw DD. Male mammography. AJR. 1986; 146: 127 131. 2. Kalisher L, Peyster RG. Xerographic manifestations of male breast disease. Am J Roentgenol Radium Ther Nucl Med. 1975; 125: 656 661. 3. Jacson VP, Gilmor RL. Male breast carcinoma and gynecomastia: comparison of mammography with sonography. Radiology. 1983; 149: 533 536. 4. Wigley KD, thomas JL, Bernardino ME, et al. Sonography of gynecomastia. AJR. 1981; 136: 927 930. 5. Jellins J, Kossoff G, Reeve TS. The ultrasonic appearance of pathology in the male breast. Ultrasound Med Biol. 1975; 2: 43-44. 6. Cole-Beuglet C, Schwartz GF, Kurtz AB, et al. Ultrasound mammography for male breast enlargement. J Ultrasound Med. 1982; 1: 301 305. 7. Carlson HE.Gynecomastia. N Engl J Med. 1980; 303: 795 799. 8. Braunstein GD. Gynecomastia. N Engl J Med. 1993; 328: 490 495. 9. Cavanaugh J, Niewoehner CB, Nuttall FQ. Gynecomastia and cirrhosis of the liver. Arch Intern Med. 1990; 150: 563 565. 10. Glass AR. Gynecomastia. Endocrinol Metab Clin North Am. 1994; 23: 825 837. 11. Kapdi CC, Parekh NJ. The male breast. Radiol Clin North Am. 1983; 21: 137 148. 12. Braude S, Kennedy H, Hodson M, et al. Hypertrophic osteoarthropathy in cystic fibrosis. Br Med J (Clin Res Ed). 1984; 288: 822 823. 13. Bowers SP, Pearlman NW, McIntyre RC Jr, et al. Cost-effective management of gynecomastia. Am J Surg. 1998; 176: 638 641. 14. Forman M. Roentgenography of male breast. AJR 1962; 88: 1126 1134. 15. Gregl A, Horst D, Muschter R. Differential diagnosis of gynaecomastia in the mammogram. Rontgenblatter. 1979; 32: 188 196. 16. Yap HY, Tashima CK, Blumenschein GR, et al. Male breast cancer: a natural history study. Cancer. 1979; 44: 748 754. 17. Yang WT, Whitman GJ, Yuen EH, et al. Sonographic features of primary breast cancer in men. AJR Am J Roentgenol. 2001; 176: 413 416. 18. Gunhan-Bilgen I, Bozkaya H, Ustun EE, et al. Male breast disease: clinical, mammographic, and ultrasonographic features. Eur J Radiol. 2002; 43: 246 255. 162