ZMO ARAÞTIRMASI : V TARIM DANIÞMANLARI ÝLE RÖPORTAJLAR "BÝZÝ MUHASEBECÝLERDEN KURTARIN" Doðu Anadolu Tarým Danýþmanlarý Bölge Temsilcisi ÖZDEMÝR, Bingöl Kiðý Güneyaðýl Köyü'nü geliþmiþ tarým teknikleriyle tanýþtýrdý Bingöl Kiðý Güneyal Köyü, Ziraat Mühendisi Muammet Ali ÖZDEMÝR'in köylerinde Tarým Danýþmaný olarak çalýþmaya baþlamasýnýn ardýndan geliþmiþ tarým teknikleriyle tanýþtý. Hiç yem bitkisi ekimi yapýlmayan köyde 2 yýllýk çalýþma sonucunda yem bitkisi ekilen alan 154 dekara ulaþýrken, kültür ýrký hayvancýlýðýna da baþlandý. Diðer tüm tarým danýþmanlarý gibi çalýþmalarý yalnýzca tarýmsal alanla sýnýrlý kalmayan ÖZDEMÝR, köyde anne-çocuk saðlýðýna iliþkin seminer de dahil olmak üzere birçok faaliyete ön ayak oldu. ÖZDEMÝR, özlük haklarýnýn iyileþti-rilmesi, danýþmanlarýn muhasebecilerin elinden kurtarýlmasý ve projelerinin desteklenmesini isterken, proje devam etmese dahi yetiþmiþ durumdaki tarým danýþmanlarýna istihdam saðlanmasý gerektiðini söylüyor. Tarým Danýþmanlarý Doðu Anadolu Bölge Temsilcisi Muammet Ali ÖZDEMÝR, sorularýmýzý þöyle yanýtladý: Bize, kendinizden bahsedebilir misiniz? -2004 yýlýnda baþlayan Köy Merkezli Tarýmsal Üretime Destek Projesi kapsamýnda, Bingöl Kiðý Güneyaðýl Köyü'nde tarým danýþmaný olarak göreve baþladým. Daha sonra TEMA'nýn Bolu'da düzenlediði kamp esnasýnda seçimle Doðu Anadolu Bölge Temsilcisi sýfatýný aldým. O günden bu yana bölgedeki arkadaþlarýn hepsine tek tek ulaþtým. Koordinasyonu saðlamak adýna bütün desteði veriyorum. Ayrýca en büyük desteði Ziraat Mühendisleri Odasý'ndan görüyoruz. Bu projenin dünyada uygulanan modelleri var. Örneðin Kanada'da çevre mühendisi, orman mühendisi, veteriner hekim ve ziraat mühendisinden oluþan 4'lü bir ekip ile uygulanýyor. Türkiye'de de böyle bir proje baþlatýlmasý bizi çok sevindirmiþti. Tarýmýn yapýsal sorunlarý içinde danýþmanlarýn da birtakým sorunlarla karþýlaþabileceðini biliyorduk. Fakat, baþta çok önemli görünen bu proje sonradan sahipsiz kalmaya baþladý. Köye ilk gidiþinizde izlenimleriniz ne oldu? -Ýlk günü çok iyi hatýrlýyorum. Belki önceden hiç köy hayatým olmadýðý için çok tuhafýma gitmiþti. Ýnsanlarýn o þartlarda yaþýyor olmalarý bana inanýlmaz geliyordu. Çalý süpürgesi ile bahçe ilaçlýyorlardý. Bunu çok yadýrgamýþtým. Ve bunun tek nedeni Ýlçe Tarým Müdürlüðündeki ilaçlama makinesinin pompasýnýn kayýþýnýn olmamasýydý. Bu ilçe müdürlüðündeki arkadaþlarýn suçu deðildi, ilçe müdürlüðünde personel yoktu, ziraat mühendisi yoktu. Diðer arkadaþlar da benzer olaylar yaþadýlar. Daha sonra gittikleri yere çok iyi uyum saðlayan arkadaþlarýmýz oldu. Benim kendi ilimde Lale Haným var. Ben onun bir köylü gibi þalvarýný giyip, baþýna yazmasýný baðlayýp, aðaçtan elma topladýðýna þahit oldum. O dönemde bekar olmasý nedeniyle köylülerden çok da fazla taliplisi olduðunu öðrendim Köydekilerin izlenimi de þuydu; ilk kez köyle Ýlçe Tarým Müdürlüðüne gitmeden, devlet onlarýn ayaðýna kadar gelmiþti. Onlar da bunu çok yadýrgýyorlardý. Birinin buraya gelip, onlarla beraber kalmasý, ayný havayý solumasý, çeþmeden su taþýyor olmasý, onlara da çok ilginç ve tuhaf gelmiþti. Hatta Lale Haným, "Ýlk zamanlar- TARIM VE MÜHENDÝSLÝK, Sayý: 75 2005 49
da benim suyumu taþýmaya çalýþýyorlardý" dedi. Bu çok hoþtu. Erkek arkadaþlar için de ayný þey geçerli. Bugüne kadar gerçekleþtirdiðiniz çalýþmalardan bahsedebilir misiniz? -Benim bölgem doðu olduðu için tarla ziraatýndan ziyade hayvancýlýk projeleri yaptýk. Ýlk baþladýðýmda köyümde 1 dekar ekilmiþ yem bitkisi yoktu. Yaklaþýk 21 çiftçimize tohum getirdik, bunlardan yalnýzca 3 tanesi el deðiþtirerek bir baþkasýna sattý ama onlar bile bir þekilde üretime dönüþtü. Biz geçen yýl 14-15 dekar, bu yýl 154 dekar yem bitkisi ekimi yaptýk. Bunu yaparken Valimizin, mülki amirlerin çok büyük desteðini hissettik. Ben gittiðimde hiçbir kültür hayvanýmýz yoktu. Projemizi yaptýk, 2004 yýlýnýn sonunda 10 tane kültür ýrký inek aldýk. Bugün oluþan danalarýyla beraber yaklaþýk 16 tane ineðimiz ve 3 tane boðamýz var. Harcanan iþ gücüne karþýlýk alýnan verim hesaplandýðýnda, 5 tane inek beslemek yerine 1 tane inek beslemenin çok daha ekonomik olduðunu gösterdik. Ve köylü de kesinlikle görmediðine inanmýyor. Bu ay içinde Kaymakamlýkla "kültür mantarcýlýðý" projesi baþlattýk. Benim þu anda Kaymakamlýkta bekleyen ceviz ve süt sýðýrcýlýðý projelerim var. Köylerde yaptýðýnýz çalýþmalar sadece tarýmsal konularla da sýnýrlý kalmamýþ Evet. Tarým danýþmanlarý gittikleri yerlerde sosyal faaliyetlere de katkýda bulundular. Muþ'taki arkadaþýmýz köyünde kendi kitaplarýyla bir kütüphane oluþturdu. Ben köyümde, anne-çocuk saðlýðý ile ilgili seminerler yaptým. Bir doktorun, onlar para ödemeden, ilçeye kadar gitmeden, o zorluðu çekmeden ayaklarýna kadar gelmesi köylüleri son derece mutlu etti. Biz köyümüzde baþardýk. Kaymakamýmýz da köyümüze geldi, beraber tarlanýn ortasýna oturup çay içtik. 'Ýmamlýk yapan Tarým Danýþmaný var' Arkadaþlar gittikleri yerlerde, hem hemþirelik, hem doktorluk, hem öðretmenlik, hem ziraat mühendisliði, hem de veteriner hekimlik yapýyorlar. Köyde imamlýk yapan tarým danýþmaný biliyorum. Ayrýca Tarým Bakanlýðý ile Milli Eðitim Bakanlýðý arasýnda uygulanan protokol gereði tarým danýþmanlarý eðitim-öðretim döneminde okullarda tarým öðreticisi olarak görevlendiriliyor. Projenin en önemli basamaklarýndan biri bu. Bizim bölgemizde çiftçilerimizin o kadar büyük hurafeleri vardý ki Örneðin bir arkadaþým çocuklara ceviz ekmenin kötü bir þey olmadýðýný anlatamýyorum diyor. Çünkü anneleri, babalarý onlara "Aman sakýn ceviz aðacý dikmeyin boyunuza geldiðinde ölürsünüz" demiþler. Böyle bir tabuyu yýkabilmek ne kadar zordur düþünebiliyor musunuz. Siz bu zihniyetle savaþmak zorundasýnýz. Çiftçiye bunu kabullendirme þansýnýz yoktur ama çocuðu etkileyebilirsiniz. Biz o eðitimle tarýmsal faaliyetin doðru yönde yapýldýðýnda iyi bir gelir, istihdam kaynaðý olabileceðini gösterdik. Çocuklar babalarýnýn bildiði ziraatýn çok da doðru olmadýðýný öðrendiler. Ben bunu tarým danýþmanlýðým süresince en büyük kazanýmlarýndan biri sayýyorum. Çocuklar, "Öðretmenim ben Ýstanbul'da gidip fabrikada çalýþmak istiyordum ama þunu anladým ki benim 100 tane ceviz aðacým olsa Ýstanbul'a gidip fabrikada çalýþmama gerek yok" diyebiliyorsa, burada bir þeyler baþarýlmýþtýr. Yaþadýðýnýz sorunlarý ve bunlarýn çözümü için ne yapýlmasý gerektiðini anlatýr mýsýnýz? -Öncelikle tarým danýþmanlarýnýn projelerinin finanse edilmesi ve sosyal statülerinin düzeltilmesi gerekiyor. Bize, "Siz nesiniz?" diye soruyorlar. Gerçekten belli deðil. Ýþ bürokratik iþlemlere geldiðinde, devlet memuru gibi takýp elbisenizi giyip, týraþ olmanýz gerekiyor. Ama iþ sizinle ilgili sorunlara geldiðinde "Siz bizimle alakalý deðilsiniz, biz sizinle ilgilenemeyiz" denilmesinin mantýðýný anlayabilmek mümkün deðil. Sizden kimin sorumlu olduðu belli deðil. Arkadaþlarýmýn çoðu ayný sýkýntýyý yaþýyor. Bizler her amaçla kullanýlýyor. Personel eksikliði nedeniyle tarým teþkilatlarýnda görevlendiriliyoruz. Kendim de dahil olmak üzere þoförlük yapan tarým danýþmaný arkadaþlar biliyorum. Kaymakamlýk, mahkeme tespitlerinde görevlendiriliyoruz. 'Zor þartlar altýnda çalýþýyoruz' Bu sorunlarýn yaný sýra proje köy merkezli olduðundan ilçeye geliþ gidiþ, teknolojik imkanlara ulaþma imkaný çok az. Lokal bir bölgede çalýþýyorsunuz. Bu eleþtiriliyor. Siz sadece bir köye baðlýsýnýz. Yan taraftaki köylü "Benim 50 TARIM VE MÜHENDÝSLÝK, Sayý: 75 2005
bahçeme niye gelmediniz, benim hayvanýma niye bakmýyorsunuz" diyor. Arkadaþlar çok büyük özveriyle kendi alanlarýnýn dýþýna çýkýyor, çýkmak zorunda kalýyor. Çünkü zaten bölge küçük. Ýþ verimi açýsýndan da bu gerekli. Ýlçe, il müdürlükleri bünyesinde çalýþan tarým danýþmanlarý var. Çünkü Tarým Bakanlýðý uzun yýllardýr personel alýmý yapmýyor. Tarým danýþmanlarýna 584 milyon ile 1 milyar 100 milyon lira arasýnda deðiþen ücretler ödeniyor. Bir ücret dengesi oluþturulamadý. Bizler çok zor þartlar altýnda çalýþýyoruz. Ulaþým sýkýntýsý var. Teknolojiden bihaber yaþýyoruz. Her ay ücretimizi alabilmek için fatura kesip, faaliyet raporu düzenleyip, üzerine resmi gazetede yayýnlanan ihale onay belgesi, banka talimatlarý ve banka onay belgeleri hazýrlýyoruz. Maaþýmýzý alabilmek adýna bile büyük sýkýntý çekiyoruz. Artý köylere hizmet götürme birliði hesabýna aktarýlan paralarý çekebilmek adýna bir sürü bürokratik iþlemle uðraþý-yoruz. Köylerden katký payýný gerçekten yatýran yerler var ama geriye kalan yerlerde tarým danýþmanlarý bu ücretleri kendi ceplerinden ödüyor. Tarým danýþmanlarýndan o bölgede yetiþti-rilmeyecek bir ürünü yetiþtirmeleri bekleniyor. Aslýnda tarým danýþmanlarý gittikleri yerlerde verimi artýrma yönelik çalýþmalar yapýyor ki doðru olan da bu. Tarým danýþmanlarý sihirbaz deðil, muz yetiþtirilmeyen yerlerde muz yetiþtiremezler. Bugüne dek tarým danýþmanlýðýndan istifa eden oldu mu? -Doðu'da genelde veteriner hekim arkadaþlar istifa ediyorlar. Çünkü özel sektör dinamizmleri daha fazla. Bizim ilçemizde 3 veteriner hekim baþladý 2'si istifa etti. Batý'da istifa edenler ise genelde ziraat mühendisi. Ýstifa edenler dýþýnda en ufak bir problemde Ýl Proje Koordinasyon Birimi sizin sözleþmenizi feshedebiliyor. Batman'da 11 tane arkadaþýmýzýn sözleþmesi çok da makul gerekçeler gösterilmeksizin feshedildi. Yeniden alýmlar yapýldý. Ýçinde bulunduðumuz ekonomik þartlarda bu iþ yürüyemez. Tabi ki bu sýkýntýlarý yaþayan arkadaþlarýmýzýn pek çoðu istifa etmeyi düþünüyor. Bu proje devam etmeli mi? Sizin devletten beklentileriniz nelerdir? -Proje ilk baþladýðý günden bu yana tarým danýþmanlýðý modelinin geliþtirilerek sürdürüleceði düþüncesindeydik. Bunun için özlük haklarýnýn iyileþtirilmesi, öncelikle tarým danýþmanlarýnýn muhasebecilerin elinden kurtarýlmasý gerekir öncelikle. Tarým danýþmanlarý her ay "Bað-Kur, sözleþme" endiþesi yaþamamalý. Sözleþmelerin uzun vadeli olmasý gerekir. 6 ay tarýmsal faaliyetlerin anlatýlabilmesi için gerekten çok kýsa bir süre. Fakat 6 ayda bir sözleþme geliyor, sizden faaliyet raporu isteniyor, bu kadar kýsa bir zamanda neler baþardýnýz, "Hangi mucizeleri yaptýnýz?" deniyor. Projenin gerekiyorsa çevre ve orman mühendislerinin de katýlýmýyla lokal deðil, daha genel bölgelere uygulanmasý gereki-yor. Tarým danýþmanlarýnýn makine teçhizat konusunda donatýlmalý, bilgi ve teknolojiye ulaþmalarýna yardým edilmeli. Yazýlý ve görsel basýna ulaþabilmemiz saðlanmalý. Çünkü gerçekten iyi þeyler yapýyoruz fakat kaðýt üzerinde kalýyor. 3 yýl çok tarýmsal faaliyetler için çok uzun bir dönem deðil. Tarým politikalarý en asgari 10, 15 ve 20'þer yýllýk programlar halinde düzenleniyor. 3 yýlda ne yapabilirsiniz? Biz örnek ceviz bahçesi tesis ettik, cevizin ekonomik aþamaya gelebilmesi için 12-13 yýl gerekiyor. Ben 3 yýl sonra projemi anlatýrken sadece, "Bakýn ceviz fidanlarý yetiþtiler, iþte þu kadar veriyorlar ama 13 yýl sonra çok verecekler" diyeceðim. Ama aslýnda bu projenin 13 yýl sonra deðerlendirilmesi gerekiyor. Projenin bu þartlarda devam ettirilmesinden yana deðiliz. Çünkü verimli olamý-yoruz. Kýsa zamanlarda çok büyük beklentilerin olduðu bir ortamda baský altýnda kalýyoruz. Doðudaki arkadaþlarýn güvenlik sýkýntýsý bulunuyor. Güvenlik nedeniyle köyünde kalamayan insanlar var. Proje devam etmese bile yetiþmiþ olan bu arkadaþlara istihdam saðlanmalý. Ben iþimi çok seviyorum. Dünyaya yeniden gelsem yeniden ziraat mühendisi olurmuþum. TARIM VE MÜHENDÝSLÝK, Sayý: 75 2005 51
Yaprak Köyü'nün terör olaylarý sonucu 1997 yýlýnda boþaltýldýðýný, 2001-2002 döneminde ise köye geri dönüþler olduðunu anlatan ÇÝÇEK, þunlarý söylüyor: Terör olaylarý nedeniyle boþaltýlan ve 2001'de geri göç yaþayan Yaprak Köyü, Tarým Danýþmaný ÇÝÇEK'in çalýþmalarýyla yeniden can buldu MURAT ÇÝÇEK, 1 DEÐÝL 62 KÖYE HÝZMET SUNDU Terör olaylarý nedeniyle 1997'de boþaltýlan, 2001-2002 yýllarýnda ise geri göç alan Diyarbakýr Lice Yaprak Köyü, ekonomik hayata ilk adýmlarýný Tarým Danýþmaný Murat ÇÝÇEK'in çalýþmalarý sonucu atabildi. Süt Sýðýrcýlýðý ve Koyun Yetiþtirme, Arýcýlýk, Sertifikalý Tohum ve Fidan Daðýtýmý da içinde olmak üzere pek çok projeye imza atan Ziraat Mühendisi ÇÝÇEK, görev yaptýðý köy dýþýnda kendisine baþvuran 61 köye de hizmet sundu. Hak ediþ bedelinin az olmasý, Köy Katký Payýnýn kendilerinden kesilmesi ve özlük haklarýnýn olmamasýndan yakýnan ÇÝÇEK, proje sona erdiðinde deneyimleri göz önünde bulundurularak tüm tarým danýþmanlarýnýn ülkeye faydalý olabilecek biçimde deðerlendirilmesini istiyor. Güneydoðu Anadolu Tarým Danýþmanlarý Bölge Temsilcisi Murat ÇÝÇEK, göreve baþladýktan sonra ilk 9 ay kalacak yer olarak belirlenen binanýn onarýlmamasý nedeniyle günlük geliþ-gidiþlerle hizmet vermiþ. Bu dönemde çiftçilerle tanýþarak, köyün sosyolojik ve ekonomik analizini çýkaran ÇÝÇEK, potansiyel kaynaklar belirlendikten sonra bireysel görüþmeler ve toplantýlarla çiftçileri bilgilendirmiþ. "2004 yýlý baþýnda köye geldiðimde, köy halkýnýn bu olumsuzluklarý henüz üzerinden atamamýþ olduðunu gördüm. Çiftçiler ekonomik olarak bitmiþ halde iken yeni yeni toparlanmaya baþlýyorlardý. Ben durumu yerinde çok iyi gördüðüm için köy için proje hazýrlama çalýþmalarýna baþladým. SRAP kapsamýnda ilk etapta 25 çiftçi için Süt Sýðýrcýlýðýný Geliþtirme Projesi hazýrladým. Bununla beraber görev yaptýðým köyle ayný durumda olan 61 köy de bana proje hazýrlamam için baþvurdu. Ve ben toplam 62 köye Süt Sýðýrcýlýðý ve Koyun Yetiþtirme ve Geliþtirme projesi hazýrladým. Kurulan komisyonca tek tek gezerek, bu köylerde projeden faydalanacak çiftçilerin ahýr ve ekonomik durumlarýný belirledik. Bunlarýn hepsini raporladým (Ayrýca bu çalýþmayý 2. yýlda yaptým). Netice olarak hazýrladýðým projelerden, 250 aileye koyun ve 150 aile-ye süt sýðýrý projesi Ankara'dan kabul edildi. Ve þu anda Ankara da bu projemizi bekletmeye almýþ durumdalar." Köyde ilk kez sertifikalý tohum kullanýldý ÇÝÇEK, görev yaptýðý köy için AB hibe baþvurusu kapsamýnda hazýrladýðý Kýrsal Kalkýnma Programý ile 25 arýlý kovan ve malzemelerini içeren Arýcýlýðý Geliþtirme Projesi'nin de kabul edildiðini, gerekli evraklarý gönderdiklerini ve sözleþme imzalama aþamasýnda olduklarýný bildirdi. Köyde ayrýca toprak analizleri, hayvansal üretimde besleme, ahýr ve kümeslerin dezenfeksiyonu, sertifikalý tohum kullanma, üretim, deðerlendirme ve pazarlama gibi konularda bilgilendirme çalýþmasý gerçekleþtirdiklerini belirten ÇÝÇEK, þu görüþleri dile getirdi: "Sertifikalý fidan konusunda oluþturduðum potansiyel doðrultusunda ihtiyaç duyulan 500 adet Elma, Kayýsý ve Armut fidaný temin edilerek daðýtýldý. Bu köyde ilk defa sertifikalý buðday ve arpa tohumu (1000 kg Buðday, 500 kg Arpa) kullandýrdým. Ýkinci görev yýlýmda da köyde 500 adet fýstýk aþýsý gerçekleþtirdik. 750 adet sertifikalý fidan temini ve daðýtýmý yaptýk. Bilgilendirme çalýþmalarýna prog-ram çerçevesinde devam ettik. Ayrýca ilçe merkezinde Ziraat mühendisi ihtiyacýndan doðan açýðý da kapatmaya çalýþýyorum." 52 TARIM VE MÜHENDÝSLÝK, Sayý: 75 2005
Belirsizlik nedeniyle huzursuzuz Murat ÇÝÇEK, hak ediþ bedelinin az olmasý, Köy Katký Payýnýn kendilerinden kesilmesi, ulaþým ve iletiþim sorununun yaný sýra, projenin 3 yýllýk süresi bittiðinde ne olacaklarýna yönelik belirsizliðin huzursuzluk yarattýðýný kaydetti. Proje ruhunun bittiðini anlatan ÇÝÇEK, þunlarý söylüyor: "Bizlerin gönüllü olarak görev yapmamýza raðmen; performansýmýzýn deðerlendirme noktasýnda, muhtar dahil birçok kiþinin söz sahibi olmasý ziraat mühendisi kimliðimiz ve mesleðimizin itibari açýsýndan pek iç açýcý deðil. Hak ediþlerimizi almak için 3 defa Ýl merkezine gidip saatlerce kuyrukta beklememiz verimlilik açýsýndan doðru deðil. Diðer kadrolu ziraat mühendislerin bizlere tepeden bakmasý bizleri rahatsýz ediyor. Gerçi faaliyetlerimizle bunlarý çürüttük ama özlük haklarýmýzýn belli olmamasý bizleri rahatsýz ediyor. Bir ziraat mühendisi-serbest meslek mensubu olarak kendi muhasebemi tutmak zorunda oluþumdan dolayý sorunlar yaþýyorum." Projenin 3 yýllýk süresi bittiðinde Tarým Danýþmanlarýnýn gerek proje hazýrlama uzmaný, gerekse saha deneyimleri dikkate alýnarak ülkeye ve millete faydalý olacak þekilde deðerlendirilmesini isteyen ÇÝÇEK, "Bölgemiz çiftçilerine ziraat mühendisi olarak faydalý olabilecek konumda çalýþmak istiyorum. Ziraat mühendisi olarak 2 yýlda küçümsenemeyecek kadar birikimlerim oldu. Bu birikimlerimi çiftçilerimize verebileceðim uygun konumda çalýþmak isterim" diyor. DANIÞMANLAR ÝÞBAÞINDA... TARIM VE MÜHENDÝSLÝK, Sayý: 75 2005 53
Tarým Danýþmaný Mehmet TAVACI, Giresun Eynesil Ören Beldesi'nde, çay ve fýndýk dýþýnda alternatif ürünlerin de yetiþtirilebileceðini gösterdi "PROJE KONUSUNDA AÇIKLAMA BEKLÝYORUZ" Ziraat Mühendisi Mehmet TAVACI, Tarým Danýþmaný olarak görev yaptýðý Giresun Eynesil Ören Beldesi'nde, çay ve fýndýk dýþýnda çilek ve kivi gibi alternatif ürünlerin de yetiþtirilebileceðini gösterdi. Toprak analizleri yaptýrarak doðru gübre çeþidinin uygulanmasýný saðlayan TAVACI, verimin artýrýlmasý için çiftçileri kaliteli tohum kullanmaya yönlendirdi. TAVACI, proje baþladýðýndan bu yana sorunlarýna çözüm getirilmediðini belirtirken, yetkililerden projenin devam edip etmeyeceði konusunda bir açýklama yapmalarýný istiyor. Tarým Danýþmanlarý Karadeniz Bölge Temsilcisi Mehmet TAVACI'nýn, sorularýmýza karþýlýk bize ilettiði görüþleri þöyle: Giresun Ýli Eynesil Ýlçesine baðlý Ören Beldesi'nde Tarým Danýþmaný olarak görev yapýyorum. Beldemiz sýrlarý içinde tarýmsal faaliyete uygun alan miktarý yaklaþýk 5.000 da olup bu alan 2.650 da çay bahçesi, 2.000 da fýndýk bahçesi ve 350 da tarla niteliðinde araziden oluþmaktadýr. Fýndýk ve çay bahçesi aðýrlýkta olduðundan birim alandan alýnan verimi artýrmak için neler yapýlmasý gerektiðini belirleyip çalýþmalara baþladým. Daha önce belde genelinde 3 çiftçimiz toprak analizi yaptýrmýþ iken 2004 yýlýnda 45 çiftçimizin toprak analizlerini yaptýrarak doðru gübre çeþidinin uygun zamanda ve uygun miktarda kullanýlmasýný saðladýk. Fýndýk bahçelerinde fýndýk zararlýlarýyla hangi zamanda nasýl mücadele edileceðini anlatarak fýndýk kozalak akarý, fýndýk kurdu, dalkýran ve fýndýk filiz güvesi mücadelelerinin yapýlmasýný saðladýk. Ancak tarýmsal faaliyete uygun alanlarýn genelinde çay ve fýndýk gibi çok yýllýk bitkiler bulunduðundan alternatif ürün projelerini uygulamakta güçlük çek mekteyiz. Az miktarda da olsa tarla alanlarýný alternatif ürün projeleri için deðerlendirmeye çalýþtým. Bunlarý þöyle sýralayabiliriz: abölgemizde yeni yaygýnlaþmaya baþlayan kivi yetiþtiriciliðini daha iyi tanýtmak, çay ve fýndýða göre verim ve getirisini göstermek için örnek kivi bahçesi tesis ettik. açilek yetiþtiriciliðini tanýtmak ve yaygýnlaþtýrmak için örnek çilek bahçesi tesis ettik. aörtü altý yetiþtiriciliði yaygýnlaþtýrmak için örnek seralar kurarak, kaliteli tohum kullanarak yüksek verim alýndýðýný çiftçilerimize gösterdik. abeldemizde az da olsa hayvancýlýk yapýlmaktadýr. Hayvancýlýkla uðraþan çiftçilerimiz çok sýnýrlý miktarda kaba yem ürettikleri için ekonomik bir yetiþtiricilik yapamamaktadýr. Tarla alanlarýný en iyi bir þekilde deðerlendirmek ve kaliteli kaba yem üretmek için beldemizde ilk defa mýsýr silajý yaptýk. 'Sýkýntýlarýmýz devam etti' Tüm bu çalýþmalarý yürütürken, sýkýntýlarýmýz da devam etti. Sözleþmeleri imzalarken görev süremizin 3 yýl olduðu ve projenin devamlýlýðýnýn bizim çalýþmalarýmýza baðlý olduðu söylenmiþti. 2005 ve 2006'da yeni tarým danýþmanlarý alýnacak ve baþlangýçta dile getirdiðimiz problemler zamanla çözülecekti. 2005'in sonuna geldik ne yeni Tarým Danýþmanlarý alýndý ne de problemler çözüldü. Diðer kurumlar sözleþmeli memur alýrken bizde uygulama daha farklý oldu. Köy ve beldelerde zor þartlarda çalýþmamýza raðmen ücret düþük tutuldu. Bu yetmezmiþ gibi bir de vergi yükümlüsü olduk. Giresun Ýlinde görev alan biz tarým danýþmanlarý 1.000 YTL + KDV ücretle sözleþme imzaladýk. Gelir Vergisi, KDV, Bað-kur pirimi ve muhasebe ücretini düþünce elimize net olarak 600 YTL geçti. Ücretlerimizden tahmin ettiðimiz miktardan çok fazla vergi kesintisi yapýlmaktadýr. Buna karþýn görev yaptýðýmýz yerler köy ve beldeler olduðu için ulaþým ücretlerimizin miktarý yüksek olmaktadýr. Tam olarak hangi kuruma baðlý olduðumuz belli deðildir. Belediye Baþkaný veya Muhtar mý? Özel Ýdare veya Köylere Hizmet Götürme Birliði mi? Tarým Ýl veya Ýlçe Müdürlüðü mü? 2005 yýlýnda yeni Tarým Danýþmanlarý alýnmadý. Bu proje devam edecek mi? Veya devamýnda nasýl bir uygulama düþünülüyor? Biz Tarým Danýþmanlarý olarak bizim hakkýmýzda karar mercii olan sayýn meslektaþlarýmýzdan bu konularýn aydýnlatýlmasýný istiyoruz. 54 TARIM VE MÜHENDÝSLÝK, Sayý: 75 2005
Antalya Kaþ Yeþilköy Beldesi'nde Tarým Danýþmanlýðý yapan Mesut ÖZTÜRK, sektörde örgütlenmenin önemine dikkat çekiyor "ÇÝFTÇÝ BÝRLÝKLERÝNÝ OLUÞTUR- MALIYIZ" Antalya Yeþilköy Beldesi'nde Tarým Danýþmaný olarak görev yapan Ziraat Mühendisi Mesut ÖZTÜRK, Ziraat Mühendislerinin bulunduklarý bölgelerde, uluslararasý tarým ticareti, kriterlerine uygun ürün ve kalite konularýnda çiftçi birliklerinin oluþumuna önayak olmasý gerektiðini vurguluyor. ÖZTÜRK, "Pazarýn ihtiyacý olan ürünleri yine pazarýn kalite arayýþýyla yetiþtirmedikçe, planlama saðlanýp yasal zeminde alým-satým garantisi saðlanmadýkça ve bizler bu oluþumda yer almadýkça, korkarým tarým danýþmanlýðýn ilerlemesi çok yavaþ olacaktýr" diye konuþuyor. Mesut ÖZTÜRK, Antalya Ýli Kaþ Ýlçesi Yeþilköy Beldesi'nde Tarým Danýþmaný olarak görev yapýyor. ÖZTÜRK, beldede bugüne dek yapýlan çalýþmalarý þöyle özetliyor: "Mahsul Fiyatýna Tohumluk Projesi kapsamýnda 11 üreticiye 2948 kg buðday tohumu teslim edildi. Ceyhan 99 ekmeklik buðday tohumu tanýtýlarak, dekara 20 kg tohumluk ve gübreleme esaslarý anlatýldý. 80 adet büyük baþ hayvanýn ÞAP aþýlamasý yapýldý. Ayrýca çok sayýda kedi ve köpek kuduz hastalýðýna karþý aþýlandý. Ücretsiz olarak belde halkýna iç ve dýþ parazit ilacý daðýtýldý. 10 da örtüaltý alanýnda metilbromüdürü sonlandýrma projesi kapsamýnda 10 haneye Condor nematosit ilacý ile solarizasyon plastiði daðýtýldý. 5 hane olmak üzere 10 da örtüalanýnda entegre mücadele yapýlý-yor. 5 haneye beezbio marka bambus arýsý verildi. Ayrýca 25 da alanda fið üretimi yapýldý ve üreticimiz yem bitkisi üretim desteklemesinden yararlandýrýldý." Tarýmsal üretim kitaplardaki gibi deðil ÖZTÜRK, göreve baþladýktan sonra köylü, tarým politikalarý ve tarýmsal üretim kavramlarýnýn kitaplarda, basýnda yazýlanlar ya da üniversitede öðretilenler gibi olmadýðýný fark etmiþ. ÖZTÜRK, "Hiçbir çiftçinin tarýmsal üretim yaparken sertifikasyon firmalarýyla çalýþma ihtiyaç duyduðuna ya da izlenebilirlik konusundaki açýðý kapatmak iste-yiþine; üretim deseni ve planlamasýna gitmek istediðine, kontrollü ve saðlýklý üretim için altyapý hazýrlýðý yapmayý düþündüðüne ve yasal bir çatý altýnda organize olmaya çalýþmasýna rastlamadým" diyor. Görev sahasýnda "Kontrollü Örtüaltý Yetiþtiriciliði"ne aðýrlýk verdiðini belirten ÖZTÜRK, 2000 dekarlýk sera alanýnda çiftçinin çeþit, gübre, ilaç, büyüme düzenleyicileri, bambus arýsý vb. girdi kullanýmlarýnýn takibi ile pazara yönelik kalitenin yakalanmasý için çalýþtýðýný vurguluyor. Personel ve araç donanýmý eksik olmasýna karþýn en büyük yardýmcýsýnýn Kaþ Ýlçe Tarým Müdürlüðü olduðunu anlatan ÖZTÜRK, "Yer yer Antalya Tarým Ýl Müdürlüðü yetkililerinin de katýlýmýyla gerçekleþtirdiðimiz çiftçi toplantýlarý, kurslar ve analize dayalý üretim için numune alýmý çalýþmalarý, çiftçimize güven saðladý ve onlarda coþku yarattý" diye konuþuyor. Bilgilendirme toplantýlarý Kaþ Ziraat Odasý, Ziraat Bankasý ve özel tarým firmalarý iþbirliði ile Kaþ Ýlçesi genelinde farklý konularda bilgilendirme toplantýlarý yaptýklarýný belirten ÖZTÜRK, þu görüþleri dile getiriyor:"bu toplantýlarda farkýna vardýðým gerçek þu oldu: Elbette Ziraat Mühendisleri olarak kaliteli üretim için çalýþmak zorundayýz ama Antalya Ýli gibi 250 mil-yon dolarlara varan yaþ sebze ve meyve ihracatýnýn olduðu bir bölgede, uluslararasý tarým ticareti, kriterlerine uygun ürün ve kalite konularýnda, çiftçi birliklerinin oluþumcusu olmalýyýz. Bir örnekle açýklayayým; Kaþ Ýlçemizin elmacýlýkla ünlü Gömbe Beldesi'nde 10 ton elma üretimine sahip bir çiftçimizin ürününü satabilmesi halinde kazancý 25 yeni kuruþ, kilo fi-yatýyla 2500 YTL olacaktýr. Tüm yýl boyunca bu gelirle geçinme sýkýntýsý yaþayan yüzlerce üreticiye, elma bitkisinde iç kurtla mücadeleyi anlatan bir toplantý yapýlmasý durumunda katýlýmýn olmayacaðý görülecektir. Pazarýn ihtiyacý olan ürünleri yine pazarýn kalite arayýþýyla yetiþtirmedikçe ve planlama saðlanýp yasal zeminde alým-satým garantisi saðlanmadýkça ve bizler bu oluþumda yer almadýkça korkarým tarým danýþmanlýðýn ilerlemesi çok yavaþ olacaktýr." ÖZTÜRK, kendilerinin bir yýl sonra görevden ayrýlmalarý halinde, çiftçinin durumunun daha da düþündürücü olabileceðini kaydetti. ÖZTÜRK, Tarým Danýþmanlarýna gösterdiði ilgiden dolayý ODA'mýza da teþekkür etti. TARIM VE MÜHENDÝSLÝK, Sayý: 75 2005 55
Ýç Anadolu Tarým Danýþmanlarý Bölge Temsilcisi Ziraat Mühendisi Yavuz EKÝCÝ, her yýl Bursa Tarým Fuarý'na önder çiftçilerle birlikte teknik gezi düzenliyor KÖYÜ YENÝLEDÝK VE GELÝÞTÝRDÝK Ýç Anadolu Tarým Danýþmanlarý Bölge Temsilcisi Ziraat Mühendisi Yavuz EKÝCÝ, görev yaptýðý Ankara Þereflikoçhisar Yeþilyurt Köyü'nde yalnýzca tarýmsal çalýþmalar yapmakla yetinmediðini, köyün kanalizasyonundan, elektrik direklerine kadar her türlü gereksinimiyle ilgilendiðini belirtiyor. Köyüne, tarýma yönelik olarak pek çok unsur kazandýrdýðýný anlatan EKÝCÝ, þöyle konuþuyor: "Ýklim itibariyle bölgem yoðunluklu olarak hububat tarýmýna dayanýyor. Bu yüzden en büyük iþim sertifikalý tohum oldu. Herkes çok ama çok memnun kaldý bundan. Bilinçsiz gübre kullanýmýný ortadan kaldýrdýk. Damlama sulama sistemini her bahçeye getirdik. Meyveciliðin karlý bir iþ olduðunu, hububat tarýmýna göre daha kazançlý olduðunu gösterip, bunu az alanda ama kýsa zamanda daha çok para kazandýracak iþlere (mantar, tam bodur elma vb.) yönlendirdim. Ayrýca yarý faal olan seralarýmýzýn tam randýmanlý bir þekilde üretim yapmasýný saðladýk." EKÝCÝ, köyünde yalnýzca süt toplama iþinde çalýþan kooperatifin iþleme yapmasýna da yardýmcý olarak, beyaz peynir üretimini gerçekleþtirdiklerini belirtiyor. Ayrýca çevre köylerdeki sütün iþlenmesine de katký saðladýklarýný anlatýyor. Yavuz EKÝCÝ, köyde yalnýzca tarýmla ilgili çalýþmalarla yetinmediðini belirtirken, "Þurasý bir gerçek ki tarýmsal faaliyetler o köyde köylünün sizin ihtiyaç olarak hissetmeleri için yetmiyor bana göre. Belli bir noktadan sonra yapacak, ileriye gidecek adýmýnýz kalmýyor" diyor. Köydeki selektörü de faal duruma getirerek, köye gelir saðlayan EKÝCÝ, köyün kanalizasyon sisteminin kurulmasýndan tutun da, elektrik direklerinin yenilenmesine kadar uzanan pek çok tarým dýþý çalýþma da gerçekleþtirmiþ. EKÝCÝ, bunlarý þöyle anlatýyor: Ýlçedeki çiftçilere proje "Köy Hizmetler Ýl Müdürlüðü ile görüþerek ve 2005 yýlý yatýrým programýna alýnmasýný ve ihalesinin yapýlmasýný saðlayarak, köyü kanalizasyonlu hale getirdik. 10 Aralýk 2005 itibariyle herkes evinin önünün kanalizasyonunu baðlatýyor. Ayný þekilde TEDAÞ ile görüþmelerimiz sonucunda elektrik direklerinin yenilenmesi, Ýlçe Özel Ýdare'nin yardýmlarý ile köy içi yolunun yenilenmesi ve köy konaðý inþaatýnýn hýzlanmasý vb çalýþmalar gerçekleþtirdik. Muhtarým Mehmet YÜKSEL ile olan iþbirliðimiz sayesinde ve bizim de katkýlarý-mýzla tüm bunlar köye kazandýrýldý. Bunlar ve benzeri faaliyetler köyün yenilenmesi ve geliþmesi anlamýnda çok þey ifade ediyor. Ayrýca bilindiði gibi Ziraat Bankasý'nýn çiftçilere vereceði 30 milyar TL'nin üstündeki kredilerde proje gerekmektedir. Burada devreye girerek çiftçilerimizin projelerini hazýrladým. Üstelik sadece kendi bölgemdekilerin deðil, ilçede ulaþtýðým herkesin projesini hazýrlamaya çalýþtým. Bu tür çalýþmalarla kendi ilçeme hizmet sunabilmek bana çok büyük bir haz veri-yor." EKÝCÝ sosyal konulara yönelik olarak da, ilçe lise öðrencilerinin üniversite sýnavý öncesinde moral kazanabilmeleri amacýyla geçen yýl köye aðaç dikim gezileri düzenlediklerini belirtiyor. Ekici, Ýlçe Özel Ýdare ve Ýlçe Tarým Müdürlüðü ile ortak giriþimleri sonucunda, 21000 adet akasya, dýþbudak gibi orman aðacýný, köy muhtarlýk ve okullara daðýttýklarýný vurguluyor. Yakýn köydeki ilköðretim okulunun 6, 7 ve 8. sýnýflarýnda tarým derslerine girdiðini anlatan EKÝCÝ, öðrencilerle uygulamalý tarým da yapýyor. Çocuklarla birlikte okul bahçesine arpa eken ve çok sayýda aðaç diken EKÝCÝ, bu yolla bilinçli çiftçinin temelini de oluþturduklarýný söylüyor. Her yýl Bursa TUYAP Tarým Fuarý'na da önder çiftçiler ile birlikte teknik gezi düzenleyen EKÝCÝ, çalýþmalarýna destek veren Kaymakam, Ýlçe Tarým Müdürü ve Ýlçe Özel Ýdare Müdürüne de teþekkür ediyor. Bu süreçte sýkýntýlarýnýn da devam ettiðini kaydeden EKÝCÝ, kendi ilçeleri dýþýnda görev yapan danýþmanlarýn masraflarýnýn daha da arttýðýna iþaret ediyor. 56 TARIM VE MÜHENDÝSLÝK, Sayý: 75 2005